Hagnente ty agnate’ao

Fandikan-drehake Baiboly maromaro amy ty fagnajariam-boke

Maregne Soa vao ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao?

Maregne Soa vao ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao?

 Tamy 1950 ro naboake ty tapa’e voaloha’e tamy ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao. a Nanomboke tamy ty namoahagne aze, le misy ndaty mirehake fa tsy maregne ty raha ila’e rehafe’e ao. Misy ka ty mbe misalasala. Ty anto’e tsy mitovy amy ty fandikan-drehake hafa ty raha ila’e ao. Fa nagnino? Ty raike amy ty anto’e retoa ty mateteke mahavy izay:

  •   Azo itokisagne. Ty vokatse ty fikarohagne natao o manam-pahaiagneo naho ze azo antoke soa amo o sora-tagnagne fa ela bey reo ro nampiasaegne naho fa nandika ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao. Faie tsy tena maregne soa sady vaho tafara ty ankamaroa ty sora-tagnagne nampiasaegne tamy ty Dikan-dreha i Mpanjaka Jacques (angilé), niboake tamy 1611.

  •   Tsy nisy novàgne. Nikezake mafe nampitaha ze nampanoraten’Andrianagnahare tamy Baiboly ao o namoake ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao reo. (2 Timoty 3:16) Faie amy ty fandikan-drehake maro, le nisoloa iareo o fampianaran’olombelogneo ty hafatse boake aman’Agnahare. Novàgne agnaram-boninahitse manao tihoe Tompo ndra Andrianagnahare, ohatse, i tahinan’Andrianagnahare tihoe Jehovah-y.

  •   Ara-bakiteny. Misy fandikan-drehake ila’e mamintigne avao ty raha nirehafe ty Baiboly tam-boaloha’e tagne. Faie tsy manahake izay o Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao io. Nadika ara-bakiteny io naho ohatse tsy manjare hafahafa i fehezantenỳ sady naho ohatse ka mbe tsy montso i hevetse tam-boaloha’e tagney. Va’e hampilitse heve o ndaty ndra hagnafake ty pitsopitso’e o mpandika rehakeo naho mamintigne avao ty raha nirehafe ty Baiboly tam-boaloha’e tagne.

Ino ty tsy mampitovy aze amy ty dikan-drehake hafa?

 Misy boke tsy nampidiregne ao. Misy boke atao tihoe Apokrifa ty amy ty Baiboly naboa o Eglizy katolika naho ty Eglizy Ortodoksa ao. Tsy neké ty Jiosy taloha ho agnisa ty Soratse Masigne i boke rey. Sady o Jiosio ty rehafe ty Soratse Masigne tie “nagnankignagne ty fagnambaragne masin’Andrianagnahare.” (Romanina 3:1, 2) Mete soa areke naho tsy nisiagne o boke reo ty amy ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao ao naho ty amy ty fandikan-drehake moderina maro.

 Misy andinin-teny tsy nampidiregne ao. Misy andinin-teny ndra fehezanteny nampidiregne amy ty fandikan-drehake ila’e, faie tsy trea amo o Baiboly sora-tagnagne fa taloha bey reo ao. Tsy nampidiregne amy ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao ao areke i andinin-teny rey naho i fehezanteny rey. Tsy trea amy ty dikan-drehake maro hafa ka i raha rey ndra nampidiregne ao avao fa nisiagne fagnamarehagne tie tsy misy loharanon-kevetse magnamaregne aze. b

Vahoake mitsanogne i toriteny i Jesosy tam-bohitse teoy

 Tsy mitovy ty fomba firehafagne raha. Misy fotoagne tsy le mazava ty fandikan-drehake ara-bakiteny ndra mete hanagne heve-diso. Mateteke ohatse, i reha i Jesosy amy Matio 5:3 aoy ro adika hoe izao: “Haha o miréke an-troke aoo” ndra “haha o rarake am-pañahio.” (Fandikan-teny Katolika; Fandikan-teny Protestanta) Faie tsy azo ty ndaty maro ty rehake tihoe “miréke an-troke aoo” ndra “rarake am-pañahy.” Misy ka ty mihevetse tie tea i Jesosy hiambane ndra ho rarake tikagne. Faie te hirehake ty Jesosy tamy izay fa sambatse ty ndaty raike naho fa mahatsapa fa mipay ty tari-dalan’Andrianagnahare. Mamoake soa o hevetse iohoe ty fomba irehafagne izay amy ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao ao. Izao ty voarehake ao: “Sambatse ze mahatsiaro fa mipay an’Andrianagnahare fa aze ty Fanjakà i lagnitsey.”​—Matio 5:3.

Misy manam-pahaiagne tsy Vavolombelo i Jehovah mankasitrake ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao

  •   Mpandika Baiboly sady manam-pahaiagne miomba ty Baiboly ty Edgar Goodspeed. Izao ty nisorate’e tamy 8 Desambra 1950, miomba Ny Soratra Grika Kristianina​—Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao: ‘Mahaliagne ahy ty asa misionera atao’areo naho ty fiparitaha io magneran-tane. Tena teako ka i Baiboly naboa’areoy. Tsy nadika ara-bakiteny bey avao io fa natao mazava soa sady trea tie misy heri’e. Trea tie nandineke soa naho nikaroke soa ze nandika aze sady afake magnaporofo izay raho.’

    I Edgar J. Goodspeed, mpandika Baiboly naho manam-pahaiagne

    Edgar J. Goodspeed

  •   Manam-pahaiagne amy ty Oniverisite i Chicago ty Allen Wikgren. Nirehake reke fa mampiasa ty firehake ampiasaegne amy izao ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao, faie tsy mitsikombe ty fandikan-drehake hafa fa magnorike ty Soratse Masigne tam-boaloha’e tagne.​—Baiboly ty Mpagnazava Rehake (angilé), Boke I, peje 99.

  •   Manam-pahaiagne angilé sady mpitsikera Baiboly ty Alexander Thomson. Hoe reke miomba Ny Soratra Grika Kristianina​—Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao: “Trea tie asa ty manam-pahaiagne mahay naho mahira-tsaigne io. Nikezake nanao ze fara’e vita’e iareo mba hamoake amy ty rehake angilé ty tena heve ty rehake grike.”​—Mpampitaha (angilé), Avrily 1952, peje 52.

  •   Nisy fomba firehake tsy le mahazatse nivoamare i Charles Potter mpanoratse, ty tamy i fandikan-drehakey tao. Faie nagneke reke tie: “Tena mahay naho nandineke soa o mpandika Baiboly tsy manognogne agnaragne reo naho fa nandika ty sora-tagnagne hebreo naho grike tsy misy hoe’eo.”​—Ty Fivavahagne Orihe o Ndatio (angilé), peje 300.

  •   Nanoratse tatetse miomba ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao, ty Robert McCoy. Nirehafe’e fa nisy raha hafahafa nitrea’e ty tao, faie nisy raha tena nahasoa aze ka. Izao ty rehake famaragnagne natao’e: “Naho fa henteagne ty Testamenta vaovao, le trea fa misy manam-pahaiagne ty amo o [Vavolombelo i Jehovah-o ao]. Hay iareo ty mamaha i olagne fitrea naho fa mandika Baiboly rey.”​—Gazete i Andover Newton (angilé), Janvie 1963, peje 31.

  •   Tsy nagneke ty fomba nandikagne ty andinin-teny ila’e amy ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao ao ty manam-pahaiagne atao tihoe MacLean Gilmour. Faie nagneke reke, fa ‘mahalatsa ty fahaia o mpandika rehake rehoe ty rehake grike.’​—Gazety i Andover Newton (angilé), Septambra 1966, peje 26.

  •   Nanao tatetse miomba ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao ty manam-pahaiagne atao tihoe Thomas Winter, amy ty Soratra Grika​—Fandikan-teny Isan’andalan’ilay Fanjakana (angilé). Hoe reke: ‘Mifagnarake amy ty vokam-pikarohagne fara’e naho mampiasa ty rehake fampiasa amo o fotoagne zao o fandikan-drehake natao o komity tsy nitognogne agnaragne rehoe.’​—Gazete Kilasike (angilé), Avrily-Mey 1974, peje 376.

  •   Manam-pahaiagne miomba ty rehake hebreo, mitoboke a Israely agne ty Benjamin Kedar. Hoe reke tamy 1989: ‘Manao fikarohagne miomba ty firehake raho, le misy ifandrambesa’e amy ty Baiboly hebreo naho ty fandikan-drehake io. Mateteke raho ro mampiasa Baiboly angilé tihoe Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao. Mateteke raho mahatrea fa nikezake nanao ze niazo’e natao o mpandika rehake rehoe mba hahatakaragne ty tena heve ze raha voasoratse ao.’

  •   Nandineke o Baiboly sive fara izay maro mpampiasao ty Jason BeDuhn, mpampianatse miomba ty fivavahagne. Nagnatsoake hevetse reke fa “ty TV [Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao] ro fara izay ty maregne amo o fandikan-drehake nampitahae’e reo.” Mihevetse ty ankamaroa o ndatio naho o manam-pahaiagneo fa nagnindrahindra ty fivavaha’e ty ndaty nandika ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao, le izay ty mahavy aze tsy hitovy amy ty fandikan-drehake hafa. Faie hoe ty BeDuhn: ‘Tena maregne ty TV satria nadika ara-bakiteny naho ampitaoagne soa ty rehake nisorate ty mpanoratse ty Testamenta Vaovao tam-boaloha’e tagne, le izay ty maha sambe hafa aze amy ty fandikan-drehake hafa.’​—Ty Maregne Miomba ty Fandikan-drehake (angilé), peje 163, 165.

a Ty fandikan-drehake angilé, taloha i raike nihavaozegne tamy 2013 igne ty teagne horehafegne etoa. Nadika boake amy ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao amy ty rehake angilé ty Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao amy ty rehake malagasy. Faie nihenteagne ka ty rehake nanoratagne ty Baiboly tam-boaloha’e tagne. Mba hahavy aze ho azo antoke soa.

b Henteo ohatse ty andinin-teny retoagne amy ty Dikanteny Iombonana Eto Madagasikara ao: Matio 17:21; 18:11; 23:14; Marka 7:16; 9:44, 46; 11:26; 15:28; Lioka 17:36; 23:17; Jaona 5:4; Asan’ny Apostoly 8:37; 15:34; 24:7; 28:29 naho ty Romanina 16:24. Misy fehezanteny manohagne ty fisia ty Andrianagnahare telo miharo raike ka ty 1 Jaona 5:7, 8 amy ty Dikan-drehake Katolika. Fa an-jato’e taogne maro tafara ty nanoratagne o Baibolio varagne io ro nampidiregne ao.