Mahavita mitsorintike magnambane hatrake 2 992 metatse ty karaza trozogne atao tihoe Trozo i Cuvier sady eo ho eo amy ty 30 300 kilopascal ty hery manoseke aze. Mahavita mimirike agnate ty fotoagne lava reke. Misy amo o karazan-trozo i Cuvier iohoe zay aza mahavita mijanogne agnate rano ao hatrak’amy ty efa-dera latsake, vaho izay miakatse hipay tiotioke. Akore ty ahafaha o biby mampinono iohoe hahavita mitsorintike mafe hoe izay sady miaigne ela agnate rano ao?

 Mitovy amy ze biby mampinono an-driake agne iaby avao o trozo i Cuvier iohoe, le afake miforetse ty taolan-tratra’e naho ty rabo’e. Nitrea o mpikarokeo fa tsy ampe ty oksizeny ampiasae’e naho fa tsy le mitempo loatse ty fo’e. Le avy le mandeha mbamy ty betro’e, ty fo’e vaho ty nofo’e mbeo ka ty lio’e.

 Fagnampe izay ka, le afake mitamiry oksizeny amy ty alala ty proteina atao tihoe myoglobin ty nofo’e. Le o myoglobin iohoe ro mamoake ze oksizeny ilae’e naho fa mimirike reke. Maro mandikoatse lavitse ty myoglobin agnate ty nofo o ndatio ao naho ze biby iaby ambone tane etoy, ty myoglobin amy ty nofo’e ao.

 Izao ty rehafe ty mpikaroke raike miomba o karazan-trozogne iohoe: “Vita’e ty mitsoriake amy ty fara’e ambane agne. Mbe mihoatse ty fahafantarantikagne aze amy izao ty fahaia o biby iohoe mimirike amy ty fara’e laleke agne sady miaretse ao agnate ty fotoagne lava.” Mitamà o mpahay siansao fa naho hay iareo soa ty fomba fimiriha o karazan-trozogne iohoe, le hagnampe o dokoterao hagnasoa ty fomba fitsaboa’e zay, agnisa izay ty fitsaboagne o rabokeo.

 Akore ty heve’o? Vokatse ty evolisiona vao ty fahaia o karazan-trozogne iohoe mitsorintike amy ty fara’e ambane agne sady mijanogne agne agnate ty fotoagne maharetse? Sa nisy namorogne?