1-2. Kerea i kitẹ botonge tumol᷊e ěnạu laedi Yesus? Gělịko sasihinge.

BAYANGKAN i kau sěngkatau bọu kelompok lụliu kěhu l᷊inggi makawahaya napenẹu ěne. Sěngkatau měngangahạ piạ lawọ pengalaman něngahạ si kau. Su tempong dimal᷊eng i sie něněntangu ěnạu laede su ěne. Bọu ene, i kau nasadarẹ̌ i kau seng tawe nakasilo měngangahạ. I kau tantu tawe mẹ̌bingọ. Katewe, i kau dingangu taumata wal᷊inẹ su kelompok tumol᷊e pakapia ěnạu laedu měngangahạ.

² I kitẹ tau Kristen tutune lai kere lụliu kěhu l᷊inggi makawahaya ene kai dunia dal᷊akị ini. I kitẹ makitarimakasẹ si Yehuwa ual᷊ingu něgělị Měngangahạ kapaelange ene kai Ahus’E, i Yesus Kristus, kụ ěnạu laede botonge tol᷊eng i kitẹ pakapia. (1 Ptr. 2:21) Tumuhụ sěmbaụ referensi Alkitapẹ̌, i Petrus napẹ̌sul᷊ung i Yesus dingangu sěngkatau měngangahạ. Kere sěngkatau měngangahạ něněntang ěnạu laede, i Yesus lai něněntang ěnạu laede gunang tol᷊eng i kitẹ. Mahịe i kitẹ měngěndung tatělu kakiwal᷊o ini: Apa mangal᷊ene tumol᷊e ěnạu laedi Yesus? Kawe nụe i kitẹ harusẹ̌ měkoạ ene? Kerea i kitẹ měkoạ ene?

3. Apa mangal᷊ene tumol᷊e ěnạu laedu sěngkatau?

³ Apa mangal᷊ene tumol᷊e ěnạu laedu sěngkatau? Su Alkitapẹ̌, bawera ’laedẹ̌’ dingangu ’dumal᷊eng’ pẹ̌sěngsul᷊ẹ mangal᷊ene dal᷊engu wiahu tau ene. (Kej. 6:9; Amsal 4:26) Dal᷊engu wiahu sěngkatau ene nisul᷊ung kere ěnạu laedẹ̌ seng nitěntange su tempong i sie dụdal᷊eng. Hakị u ene, tumol᷊e ěnạu laedu sěngkatau ene mangal᷊ene tumol᷊e dal᷊engu pěbawiahe arau mẹ̌těno si sie.

4. Apa mangal᷊ene tumol᷊e ěnạu laedi Yesus?

 ⁴ Hakị u ene, apa mangal᷊ene tumol᷊e ěnạu laedi Yesus? Ene mangal᷊ene mẹ̌těno si sie. Su ayat tema, Rasul Petrus nẹ̌bisara soal u contoh mapaelẹ̌ bọu i Yesus ual᷊ingu i sie nẹ̌tatahang timatěngo kasasigěsạ. Katewe, piạ lawọ cara wal᷊inẹ i kitẹ botonge mẹ̌těno si Yesus. (1 Ptr. 2:18-25) Kěbị dal᷊engu wiahi Yesus ene kai apa niwerane dingangu apa nikoạe makoạ tatěnoěng si kitẹ.

5. Apa taumata tawe nasukụ botonge mẹ̌těno contoh nasukụ bọu i Yesus? Lahẹko.

⁵ Katewe ual᷊ingu i kitẹ taumata tawe nasukụ, apa i kitẹ botonge kahěngang-hěngang makatěno si Yesus? Iya, botonge. I Petrus tawe nẹ̌bera i kitẹ harusẹ̌ tumol᷊e si Yesus dingangu masukụ. Katewe, i sie nẹ̌bera i kitẹ ’tumol᷊e pakapia ěnạu laedi [Yesus]’. Mạeng měkoạ kapaelange tumol᷊e ěnạu laedi Yesus maning tawe nasukụ, i kitẹ timuhụ bawerang i Rasul Yohanes ini: ’Tumol᷊e dal᷊engu pěbawiahi [Yesus].’​—1 Yoh. 2:6.

6-7. Kawe nụe su tempong timol᷊e ěnạu laedi Yesus i kitẹ limembong marani dingangi Yehuwa?

⁶ Tumol᷊e ěnạu laedi Yesus makarani si kitẹ dingangi Yehuwa. Kawe nụe i kitẹ botonge mẹ̌bera kerene? Humotong, Yesus něgělị contoh mapaelẹ̌ soal u kerea měbiahẹ̌ makal᷊uasẹ̌ Mawu. (Yoh. 8:29) Hakị u ene, mạeng i kitẹ tumol᷊e ěnạu laedi Yesus, i kitẹ sarung makal᷊uasẹ̌ si Yehuwa. Kụ i kitẹ mangimang Amang i kitẹ su sorga sarung mẹ̌těngkarani dingangi sire apang nẹ̌tawakal᷊i makoạ hapị’E.​—Yak. 4:8.

⁷ Karuane, Yesus nẹ̌těno si Amange dingangu nasukụ. Hakị u ene, i Yesus botonge mẹ̌bera, ”I saing seng nakasilo si siạ lai seng nakasilo si Amang.” (Yoh. 14:9) I kitẹ botonge mẹ̌těno sipati Yesus dingangu carane měkoạ taumata wal᷊inẹ. Contone, i sie  mapadul᷊i su sěngkatau nasakị kusta, i sie timal᷊ěntụ su sěngkatau wawine piạ sakị mawěhạ, kụ i sie nasusah naung nakasilo taumata nikapatengu tau ikẹ̌kěndage. Su tempong i kitẹ mẹ̌těno si Yesus, i kitẹ lai nẹ̌těno si Yehuwa. (Mrk. 1:40, 41; 5:25-34; Yoh. 11:33-35) Kakal᷊awọe i kitẹ mẹ̌těno sipati Yehuwa, pẹ̌dal᷊ahapị i kitẹ dingang’E lai kakạtoghase.

8. Lahẹko kawe nụe tumol᷊e ěnạu laedi Yesus makatul᷊ung si kitẹ ”makawatạ” dunia.

⁸ Tumol᷊e ěnạu laedi Yesus makatul᷊ung si kitẹ tawe kaakal᷊engu dunia dal᷊akị ini. Su hěbi pěngěngsuengu pěbawiahe su dunia, i Yesus nẹ̌bera, ”Iạ seng nakawatạ dunia.” (Yoh. 16:33) Ene mangal᷊ene i sie tawe němala cara mẹ̌tiněna, timona, dingangu kakanoạu taumata su dunia ini makapěngaruh si sie. Yesus tawe niwul᷊e alasange diměnta su dunia ene kai gunang mapakasusi areng i Yehuwa. Mạeng i kitẹ kerea? Su dunia ini, piạ lawọ barang makakoạ i kitẹ tawe fokus su pelayanan si Yehuwa. Katewe, mạeng i kitẹ kere i Yesus turusẹ̌ fokus měkoạ kapulung i Yehuwa, i kitẹ lai sarung ”makawatạ” dunia.​—1 Yoh. 5:5.

9. Apa harusẹ̌ koateng i kitẹ tadeạu tatapẹ̌ ene su ral᷊eng sarang pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌?

⁹ Tumol᷊e ěnạu laedi Yesus makawawa sarang pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌. Su tempong sěngkatau esẹ mangudạ kalạ nẹ̌kiwal᷊o apa koatenge tadeạu makaěbạ pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌, i Yesus simimbahẹ̌, ”Mahi makoạ tumatol᷊eku.” (Mat. 19:16-21) Su tau Yahudi tawe mangimang i sie kai Kristus, i Yesus nẹ̌bera, ”Manga dombaku . . . tumol᷊e si siạ. Iạ sarung měgělị si sire pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌.” (Yoh. 10:24-29) Yesus naul᷊ị si Nikodemus, sěngkatau anggota Sanhedrin kụ mapulu dumaringihẹ̌ těntirone, i sai apang ”mangimang si sie” sarung ”makaěbạ pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌”. (Yoh. 3:16) I kitẹ mangimang si Yesus mạeng měkoạ apa nitěntirone dingangu mẹ̌těno apa nikoạe. Mạeng i kitẹ měkoạ ene, i kitẹ sarung tatapẹ̌ ene su ral᷊eng sarang pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌.​—Mat. 7:14.

10. Apa harusẹ̌ koateng i kitẹ tadeạu limembong makasingkạ mapia soal i Yesus? (Yoh. 17:3)

¹⁰ Těntal᷊ang i kitẹ bědang tawe timol᷊e pakapia ěnạu laedi Yesus, i kitẹ harusẹ̌ masingkạ si sie. (Basa Yohanes 17:3.) Měngěndung soal i Yesus ene harusẹ̌ turusẹ̌ koateng. I kitẹ harusẹ̌ makasingkạ limembong mal᷊awọ soal i sie ene kai manga sipate, cara i sie mẹ̌tiněna, dingangu manga atorange. Maning kerea karěngụe i kitẹ su ral᷊ungu katěngadẹ̌, i kitẹ harusẹ̌ turusẹ̌ měngěndung soal i Yehuwa dingangu Ahus’E.

11. Apa lohong ěpạ Injilẹ̌?

¹¹ Gunang mẹ̌tul᷊ung si kitẹ makasingkạ mapia soal u Ahus’E, Yehuwa dingangu kakěndag’E nẹ̌taho ěpạ Injilẹ̌ su Hengetang’E.  Ěpạ Injilẹ̌ lohone běkeng pelayanan dingangu pěbawiahi Yesus. Catatan ene nẹ̌běke soal u apa nikoạ i Yesus, apa niwerane, dingangu kerea pěndange. Ěpạ bukẹ̌ ene makatul᷊ung si kitẹ ’mẹ̌tiněna pakapia’ contoh soal i Yesus. (Ibr. 12:3) Sěběnarẹ̌e, bukẹ̌ ene nělahẹ ěnạu laedẹ̌ seng nitěntang i Yesus. Hakị u ene, mạeng měngěndung manga Injilẹ̌, i kitẹ sarung makasingkạ si Yesus limembong mapaelẹ̌. Hasile, i kitẹ botonge tumol᷊e pakapia ěnạu laede.

12. Kerea i kitẹ kahěngang-hěngang makaěbạ gunane bọu lohong injilẹ̌?

¹² Tadeạu kahěngang-hěngang makaěbạ gunane bọu Injilẹ̌, i kitẹ bal᷊inẹ kětạeng mẹ̌basa. I kitẹ harusẹ̌ měnadia tempo pakapia dingangu mẹ̌tiněna pakaral᷊ung. (Bandingkan Yosua 1:8, catatan kaki.) Mahịe měmanda darua těgu makatul᷊ung si kitẹ mẹ̌tiněna lohong Injilẹ̌ dingangu měkoạ apa seng niěndungang i kitẹ.

13. Kerea tadeạu lohong Injilẹ̌ makoạ limembong mal᷊ahẹ si kau?

¹³ Humotong, koạ pakal᷊ahẹ lohong Injilẹ̌. Pakẹ imajinasi gunang měmanda, dumaringihẹ̌, dingangu makapěndang apa nariadi. Gunang mẹ̌tul᷊ung si kau, pěkoạ riset su manga publikasi nisadiang organisasing Yehuwa. Pěmanda konteks apa nariadi kal᷊imona dingangu samuri bọu běke lẹ̌ěndungangu. Pědeạ informasi limembong mal᷊awọ soal u taumata dingangu manga tampạ su běke ene. Bandingkan běke niěndungangu dingangu běke mẹ̌sul᷊ung su Injilẹ̌ wal᷊inẹ. Pẹ̌sěngsul᷊ẹ sěngkatau měmamohẹ Injilẹ̌ němohẹ keterangan tawe niwohẹ su Injilẹ̌ wal᷊inẹ.

14-15. Gunang měkoạ apa seng niěndungang bọu běke soal u pěbawiahi Yesus, apa harusẹ̌ koateng i kitẹ?

¹⁴ Karuane, koạ lohong Injilẹ̌ su pěbawiahu. (Yoh. 13:17) Su apang i kau seng něngěndung pakapia sěmbaụ běke su Injilẹ̌, kěnang pẹ̌tiněna, ’Apa su běke ini piạ tatěntiro kụ botonge takụ koateng su pěbawiahẹ̌? Kerea iạ měpakẹ běke ini gunang mẹ̌tul᷊ung taumata wal᷊inẹ?’ Pẹ̌tiněna taumata i kau kěnalẹ̌, kụ dingangu  mapelesa lai makěndagẹ̌ pahiạ apa seng niěndungangu.

¹⁵ Mahịe měmanda contoh kerea i kitẹ botonge měkoạ darua těgu ene. I kitẹ sarung měmarikěsa běke soal u wawine wal᷊u masusah pẹ̌pandaěng i Yesus su bait.

16. Lahẹko situasi niwohẹ su Markus 12:41.

¹⁶ Koạ pakal᷊ahẹ běkene. (Basa Markus 12:41.) Bayangkan apa nariadi. Su tempo ene tanggalẹ̌ 11 Nisan, taung 33 M, sěngkamisa těntal᷊ang i Yesus bědang tawe nate. Yesus seng sahěllo tiwatu měnẹ̌něntiro su bait. Katewe, manga těmbonangu agama turusẹ̌ mědẹ̌deạ soalẹ̌ si Yesus. Pirang katau bọu i sire měkẹ̌kiwal᷊o apa dasaru wewenang i Yesus někoạ hal᷊ẹ̌ ene. Pirang katau lai měgělị kakiwal᷊o kụ i sire mẹ̌pikirẹ̌ kakiwal᷊o ene tawe kasimbaheng i Yesus. (Mrk. 11:27-33; 12:13-34) Bọu ene, i Yesus něngal᷊ing sarang bageang wal᷊inẹ su bait. I sie botonge makasilo kotak sumbangan. Hakị u ene, i sie kakělaěng ene su tampạ isẹ̌sěbạ Halaman Kaum Wanita. I sie kimaiang kụ něnětạ němanda taumata nẹ̌taho roitẹ̌ su kotak sumbangan. I sie nakasilo lawọ tau kalạ nẹ̌taho lawọ doitẹ̌ su kotak sumbangan. I sie ěndịu diọ marani bọu kotak sumbangan, ual᷊ingu ene i sie nakaringihẹ̌ su tempong doitẹ̌ nanawo su ral᷊ungu kotak.

17. Kere nilahẹ su Markus 12:42, apa nikoạu sěngkatau wawine wal᷊u?

¹⁷ Basa Markus 12:42. Bọu ene, i Yesus němanda sěngkatau wawine. I sie kai ”wawine wal᷊u masusah”. (Luk. 21:2) Pěbawiahe sěbạe masulitẹ̌, kụ kakělaěng doite tawe makatimu měměli kebutuhan gunang pěbawiahe. Katewe, i sie nakoạ sarang sěmbaụ kotak kụ dingangu marěmasẹ̌ nẹ̌taho darua doitẹ̌ kadodọ, kụ tawe nikaringihang nanawo su ral᷊ungu kotak. Yesus masingkạ i sie nẹ̌taho darua doitẹ̌ lepton, kụ nilai doitẹ̌ ene kakadodọkange su tempo ene. Doitẹ̌ ene tawe makapěměli sěmbaụ burung pipit, sěmbaụ bọu manga burung kamurange gunang kaěng.

18. Tumuhụ Markus 12:43, 44, apa niwerang i Yesus soal u sumbangan sěngkatau wawine wal᷊u?

¹⁸ Basa Markus 12:43, 44. Yesus sěbạe naherang nakasilo wawine ene. Hakị u ene, i sie nẹ̌kui manga murite, kụ nẹ̌bisara soal u wawine ene. I sie nẹ̌bera, ”Wawine wal᷊u ini nẹ̌taho limembong mal᷊awọ sul᷊ungu taumata wal᷊inẹ.” Bọu ene, i sie nělahẹ, ”I sire kěbị [kahumotongange taumata kalạ] něgělị bọu kakalạ i sire. Katewe i sie, maning masusah, nẹ̌taho kěbị apang piạ si sie, kěbị gunang měnukụ pěbawiahe.” Su tempong wawine wal᷊u ene něgělị kěbị doite sahěllo ene, i sie mangimang Yehuwa sarung měngurusẹ̌ si sie.​—Mz. 26:3.

19. Apa tatěntiro penting botonge kaěndungang i kitẹ bọu bawerang i Yesus soal u wawine wal᷊u?

¹⁹ Koạ apa seng niěndungang su pěbawiahu. Kěnang pẹ̌tiněna, ’Apa nikaěndungangku bọu bawerang i Yesus soal u wawine wal᷊u?’ Pẹ̌tiněna soal u wawine wal᷊u ene. I sie kakělaěng mapulu měgělị limembong mal᷊awọ si Yehuwa. Katewe, i sie někoạ apa botonge ikakoạe. I sie něgělị kapaelange si Yehuwa. Kụ i Yesus masingkạ sumbangan wawine wal᷊u ene kai maarěga si Amange. Pěngangěndungang penting botonge kaěbakeng i kitẹ ute i Yehuwa mal᷊uasẹ̌ su tempong i kitẹ měgělị kapaelange ene kai melayani si Sie dingangu kaguwạu naung lai kaguwạu pěbawiahẹ̌. (Mat. 22:37; Kol. 3:23) Yehuwa mal᷊uasẹ̌ su tempong nakasilo i kitẹ někoạ kapaelange. Prinsipẹ̌ ene lai mapakẹ soal u pira kal᷊awọe tempo dingangu katatoghasẹ̌ paketang i kitẹ gunang ibadah si Sie, kere  tumol᷊e měnginjilẹ̌ dingangu duměnta su pěngangibadang.

20. Kerea i kau měkoạ apa seng niěndungangu bọu běke soal u wawine wal᷊u? Gělịko contone.

²⁰ Kerea i kau měkoạ apa seng niěndungangu bọu běke soal u wawine wal᷊u? Pẹ̌tiněna soal u taumata ěndịu perlu itul᷊ung tadeạu i sire makapěndang tawakal᷊ing i sire nakal᷊uasẹ̌ si Yehuwa. Contone, apa i kau masingkạ sěngkatau saudari lansia kụ seng mahungsakị dingangu lome, kụ nẹ̌pěndang nẹ̌sal᷊a arau nẹ̌pěndang tawẹ apa gunane ual᷊ingu seng tawe makakoạ mal᷊awọ su pelayanan? Arau apa i kau masingkạ sěngkatau saudara masakị mawěhạ, kụ nakadodọ naung ual᷊ingu tawe makarěnta su Banalang Kararatuang su tempong měngibadah? I kau botonge mẹ̌tul᷊ung si sire bọu bawera ”mapia gunang měnoghasẹ̌”. (Ef. 4:29) Pahiạ si sire tatěntiro makatoghasẹ̌ nikaěndungangu bọu běke soal u wawine wal᷊u. Baweranu makatoghasẹ̌ botonge makakoạ si sire mẹ̌tahěndung Yehuwa mal᷊uasẹ̌ su tempong i kitẹ něgělị kapaelange si Sie. (Amsal 15:23; 1 Tes. 5:11) Su tempong i kau mẹ̌dalo taumata wal᷊inẹ ual᷊ingu někoạ kapaelange gunang i Yehuwa, tawẹ soale kerea kal᷊awọe, i kau timol᷊e ěnạu laedi Yesus.

21. I kau mẹ̌tawakal᷊i měkoạ apa?

²¹ I kitẹ sěbạe makitarimakasẹ ual᷊ingu Injilẹ̌ nẹ̌běke mal᷊awọ soal u pěbawiahi Yesus. Ene makatul᷊ung si kitẹ mẹ̌těno si sie gunang tumol᷊e pakapia ěnạu laede. Pakẹ catatan Injilẹ̌ makoạ bahan gunang pěngangěndungang hala arau Ibadah Keluarga. Pẹ̌tahěndung tadeạu makaěbạ gunane mal᷊awọ bọu pěngangěndungang kerene, koạ běkene pakal᷊ahẹ bọu ene koạ apa seng niěndungang su pěbawiahẹ̌. I kitẹ bal᷊inẹ kětạeng mẹ̌těno apa nikoạ i Yesus, katewe lai dumaringihẹ̌ apa niwerane. Su pěngangěndungang tuhụe, i kitẹ sarung měmanda apa botonge kaěndungang i kitẹ bọu bawerang i Yesus pěngěngsuenge maraning papatene.