SURA YA 30

Nicheze Michezo ya Kompyuta?

 “MICHEZO ya kompyuta inasisimua na inapendwa sana,” anasema kijana anayeitwa Brian. “Katika michezo hiyo, unafanya mambo ambayo kwa kawaida hungefanya maishani kwa sababu kuyafanya kihalisi kungekuingiza katika matata.” Deborah anasema kwamba yeye pia hupenda kucheza michezo ya kompyuta. Hata hivyo, anaongeza tahadhari hii: “Inaweza kuchukua wakati mwingi, hata kuwa uraibu.”

Bila shaka, michezo ya kompyuta si burudani ya hali ya juu tu. Inahusisha akili yako na huondolea mbali uchovu. Si hayo tu. Michezo ya kompyuta inaweza kukufanya uwe chapuchapu. Mingine inaweza hata kuboresha uwezo wako wa kufanya hesabu na kusoma. Isitoshe, wakati wa mapumziko, karibu kila mwanafunzi huzungumzia michezo ya karibuni zaidi ya kompyuta. Ikiwa umeicheza, utakuwa na jambo la kuchangia katika mazungumzo hayo.

Bila shaka, ukichagua kwa uangalifu, unaweza kupata michezo isiyokiuka kanuni za Kikristo, na wakati uleule yenye kusisimua. Hata hivyo, kwa nini unahitaji kuwa mwangalifu?

Hatari za Michezo ya Kompyuta

Inasikitisha kwamba si michezo yote ya kompyuta inafaa. Michezo mingi ya kompyuta siku hizi inaunga mkono mambo ambayo katika Biblia yanatajwa kuwa “matendo ya mwili,” yaani, mazoea machafu ambayo Mungu anashutumu.—Wagalatia 5:19-21.

Adrian, mwenye umri wa miaka 18, anasema kwamba mchezo unaopendwa na kuuzwa sana umejaa “vita, matumizi ya dawa za kulevya, habari chafu za ngono, lugha chafu, jeuri kali, umwagaji wa damu, na mambo mengine ya kikatili.” Michezo mingine inatukuza kuwasiliana na pepo.  Na kila mchezo mpya unaotokea hufanya ile ya zamani ionekane kuwa duni sana. Mingi ya michezo hiyo inaweza kuchezwa pamoja na watu wengine kupitia Intaneti. Kucheza na watu wengine hufanya michezo hiyo ipendeze na kusisimua hata zaidi. James mwenye miaka 19 anasema: “Ukiwa nyumbani, unaweza kucheza na watu wanaoishi katika nchi nyingine za mbali, katika Intaneti.”

Michezo ya Intaneti ambayo kila mchezaji anakuwa mhusika katika mchezo huo, inapendwa na wengi. Katika michezo hiyo, kila mchezaji hubuni mhusika. Mhusika huyo anaweza kuwa mtu, mnyama, au nusu mtu nusu mnyama. Wahusika hao huishi na kutenda katika ulimwengu uliobuniwa wenye maelfu ya wachezaji wengine. Ulimwengu huo uliobuniwa una maduka, magari, nyumba, majumba ya dansi, madanguro, kwa ujumla ni kama ulimwengu halisi. Wachezaji wanaweza kuwasiliana wao kwa wao kwa kutumiana ujumbe mfupi huku wahusika wao waliobuniwa wakiendelea na shughuli zao katika mchezo huo.

Vikundi vya majambazi, wanaume wanaowatongoza makahaba, makahaba, wanyang’anyi, walaghai, na wauaji, ni baadhi tu ya waigizaji katika michezo hiyo. Wachezaji wanaweza kujiingiza katika mambo ambayo hawangeweza kamwe kuyafanya maishani. Kwa kubofya tu kibodi, wahusika hao waliobuniwa wanaweza kuanza kufanya ngono huku wachezaji wenyewe wakizungumzia ngono kwa kutumiana ujumbe mfupi. Michezo fulani huwawezesha wahusika waliobuniwa kufanya ngono na wahusika wengine wanaofanana na watoto. Wachambuzi wanashangazwa kwamba watu wanaweza kutengeneza michezo kutokana na mambo mapotovu hivyo.

 Kuchagua Michezo Hiyo Ni Jambo Zito

Wale wanaocheza michezo hiyo yenye jeuri na inayoonyesha ngono waziwazi huenda wakasema: “Hakuna madhara yoyote. Si mambo halisi. Ni mchezo tu.” Lakini usidanganyike!

Biblia inasema: “Kwa matendo yake, mvulana hujitambulisha kama utendaji wake ni safi na mnyoofu.” (Methali 20:11) Ikiwa unacheza michezo yenye jeuri na matendo mapotovu, unaweza kuitwa mtu aliye safi na mnyoofu? Uchunguzi umeonyesha tena na tena kwamba kutazama burudani zenye jeuri huwafanya watazamaji wawe wakatili. Wachunguzi fulani wamesema kwamba kwa sababu Intaneti huwawezesha watu kushirikiana, michezo ya kompyuta inaweza kuwa na madhara makubwa kuliko televisheni.

Kuamua kucheza michezo ya kompyuta yenye jeuri au matendo mapotovu ni kama kucheza na vitu vyenye miale hatari. Huenda madhara yasionekane mara moja, lakini muda si muda, athari zake zitaonekana. Jinsi gani? Kuwa mahali penye miale mingi kama hiyo kunaweza kuharibu sehemu ya ndani ya tumbo na hivyo kuruhusu bakteria kwenye utumbo kuingia katika damu na kusababisha ugonjwa. Vivyo hivyo, kucheza kwa  muda mrefu michezo inayoonyesha jeuri na ngono waziwazi kunaweza kuharibu ‘ufahamu wako wa maadili’ na kuruhusu tamaa za mwili ziingie na kutawala fikira na matendo yako.—Waefeso 4:19; Wagalatia 6:7, 8.

Nichague Mchezo Gani?

Ikiwa wazazi wako wanakuruhusu ucheze michezo ya kompyuta, utajuaje mchezo unaoweza kuchagua na muda utakaotumia kuucheza? Jiulize maswali yafuatayo:

Uchaguzi wangu utamfanya Yehova anioneje? “Yehova humchunguza mwadilifu na pia mwovu, na mtu yeyote anayependa jeuri nafsi Yake hakika inamchukia,” yasema Zaburi 11:5. Kuhusu wale wanaojiingiza katika mazoea ya kuwasiliana na pepo, Neno la Mungu linasema: “Kila mtu anayefanya mambo hayo ni chukizo kwa Yehova.” (Kumbukumbu la Torati 18:10-12)  Ikiwa unataka kuwa rafiki ya Mungu, unahitaji kufuata shauri hili katika Zaburi 97:10: ‘Chukia yaliyo mabaya.’

Mchezo huo utaathiri jinsi gani kufikiri kwangu? Jiulize, ‘Je, kucheza michezo hiyo kutafanya iwe rahisi au vigumu kwangu “[kuukimbia] uasherati”?’ (1 Wakorintho 6:18) Michezo yenye picha au mazungumzo yanayoamsha tamaa ya ngono haiwezi kukusaidia kukazia fikira mambo yaliyo ya uadilifu, safi kiadili, na wema wa adili.—Wafilipi 4:8.

Nitacheza kwa muda gani? Hata mchezo unaofaa unaweza kuchukua muda mwingi sana. Basi weka rekodi ya muda unaotumia kucheza. Je, unapoteza wakati ambao ungetumia kufanya mambo ya maana zaidi? Kuona mahali unapopotezea wakati kutakusaidia kutanguliza mambo yaliyo ya maana zaidi.—Waefeso 5:16.

Ni kweli kwamba Biblia haisemi kwamba utumie wakati wako wote kujifunza na kufanya kazi. Badala yake, inatukumbusha sote kwamba kuna “wakati wa kucheka . . . na wakati  wa kurukaruka.” (Mhubiri 3:4) Hata hivyo, kumbuka kwamba neno “kurukaruka” linatia ndani mazoezi ya mwili pia bali si kucheza michezo ya kompyuta tu. Basi, kwa nini usitumie wakati wako kucheza michezo inayohusisha mazoezi ya mwili badala ya kuketi tu na kucheza kwenye kompyuta au televisheni?

Chagua kwa Hekima

Bila shaka, kucheza michezo ya kompyuta kunaweza kukupa raha, hasa ikiwa unajua kuicheza vizuri. Na hiyo ndiyo sababu unapaswa kuchagua michezo hiyo kwa hekima. Jiulize, ‘Mimi hufanya vizuri shuleni katika masomo gani?’ Ni yale unayofurahia zaidi, sivyo? Ni kweli kwamba kadiri unavyofurahia somo fulani, ndivyo unavyolikumbuka zaidi. Sasa jiulize: ‘Ni mchezo gani ninaoufurahia zaidi? Ni mambo gani ninayojifunza kutokana na mchezo huo?’

Badala ya kucheza mchezo fulani kwa sababu tu ndio unaopendwa na rafiki zako, jifanyie uamuzi wa busara. Zaidi ya yote, tumia shauri hili la Biblia: ‘Endelea kuhakikisha lile linalokubalika kwa Bwana.’—Waefeso 5:10.

KATIKA SURA INAYOFUATA

Unapenda muziki, na hilo ni jambo la kawaida. Lakini je, wewe ni mtumwa wa muziki?

MAANDIKO MUHIMU

“Enyi mnaompenda Yehova, chukieni yaliyo mabaya.”—Zaburi 97:10.

PENDEKEZO

Andika habari fupi kuhusu kila mchezo unaotaka kucheza, eleza lengo la kila mchezo na jinsi unavyochezwa ili kufikia lengo hilo. Linganisha habari hiyo na kanuni za Biblia zinazotajwa katika sura hii, kisha uamue ikiwa mchezo huo unafaa au haufai.

JE, WAJUA . . .?

Kliniki ya kwanza ulimwenguni ya kutibu watu wenye uraibu wa kucheza michezo ya kompyuta ilianzishwa Amsterdam, Uholanzi, mwaka wa 2006.

HATUA ZA KUCHUKUA!

Rafiki yangu akiniambia nicheze mchezo wenye jeuri au matendo mapotovu, nitamwambia ․․․․․

Sitapitisha saa ․․․․․ kwa juma moja nikicheza michezo ya kompyuta, nami nitahakikisha nimeshikamana na lengo hilo kwa  ․․․․․

Mambo ambayo ningependa kuuliza mzazi (wazazi) wangu kuhusu habari hii ni ․․․․․

UNA MAONI GANI?

● Michezo ya kompyuta inaweza kuathiri kufikiri na mtazamo wa mtu jinsi gani?

● Kwa nini ni muhimu kufikiria viwango vya Yehova kuhusu maadili unapochagua mchezo fulani?

● Unaweza kumsaidia jinsi gani mdogo wako aliye na mazoea ya kucheza mchezo ambao unajua ni mbaya?

[Blabu katika ukurasa wa 249]

‘‘Michezo mingi hukufanya uone vitu kama jeuri, lugha chafu, na matendo mapotovu kuwa mambo ya kawaida na hivyo kufanya iwe rahisi kutumbukia katika vishawishi vingine maishani. Unapaswa kuwa mwangalifu sana kuhusu michezo unayochagua.’’—Amy

[Picha katika ukurasa wa 250]

Kucheza michezo ya kompyuta yenye jeuri au matendo mapotovu ni kama kucheza na vitu vyenye miale hatari. Huenda madhara yasionekane mara moja, lakini muda si muda, athari zake zitaonekana