1, 2. Ni nani wanaoweza kunufaika kwa kuchunguza kwa makini kitabu cha Wimbo wa Sulemani, na kwa nini? (Tazama picha kwenye ukurasa huu.)

‘ONA jinsi wenzi hawa wanavyotazamana kwa shauku na kushikana kwa wororo! Ni wazi kwamba wanapendana sana.’ Hivyo ndivyo anavyofikiria mzee aliyetoka tu kufungisha ndoa yao. Bwana na bibi arusi hao wanapocheza dansi kwa madaha katika karamu ya ndoa yao, mzee huyo anajiuliza hivi: ‘Je, ndoa yao itadumu? Kadiri miaka inavyosonga, je, upendo wao utaongezeka au utakwisha?’ Ni jambo lenye kupendeza sana ikiwa mwanamume na mwanamke wanakuwa na upendo thabiti na wenye kudumu. Kwa kuwa ndoa nyingi huvunjika, inapatana na akili kuuliza ikiwa ni jambo linalowezekana kuwa na upendo wenye kudumu.

² Upendo wa kweli ulikuwa haba katika siku za Mfalme Sulemani wa Israeli la kale. Sulemani aliandika hivi akielezea hali ya maadili katika siku zake: “Nimemwona mwanamume mmoja kati ya elfu moja, lakini sijamwona mwanamke mmoja kati yao wote. Tazama! Nimeona hili peke yake, ya kwamba Mungu wa kweli aliwafanya wanadamu wakiwa wanyoofu, lakini wao wenyewe wametafuta mipango mingi.” (Mhu. 7:26-29) Kwa sababu ya uvutano wa wanawake wa kigeni walioabudu Baali, viwango vya maadili vilishuka sana katika siku za Sulemani hivi kwamba  aliona ilikuwa vigumu kupata mwanamume au mwanamke aliye na maadili mazuri. * Hata hivyo, shairi linaloitwa Wimbo wa Sulemani, aliloandika miaka 20 mapema, linaonyesha kwamba inawezekana kwa mwanamume na mwanamke kuwa na upendo wenye kudumu. Pia, shairi hilo linaonyesha vizuri jinsi upendo ulivyo na jinsi unavyoonyeshwa. Waabudu wa Yehova, iwe wamefunga ndoa au waseja, wanaweza kujifunza mengi kuhusu upendo huo kwa kuchunguza kwa makini kitabu hicho cha Biblia.

3. Kwa nini inawezekana kwa mwanamume na mwanamke kuwa na upendo wa kweli?

³ Soma Wimbo wa Sulemani 8:6. Maneno “moto wa Yah” ambayo hutumika kufafanua upendo yana maana kubwa. Upendo wa kweli ni “moto wa Yah” kwa kuwa Yehova ndiye Chanzo cha upendo huo. Alimuumba mwanadamu kwa mfano wake akiwa na uwezo wa kupenda. (Mwa. 1:26, 27) Mungu alipomleta mwanamke wa kwanza, Hawa, kwa mwanamume wa kwanza, Adamu, maneno ambayo Adamu alisema kuelezea furaha yake yalikuwa shairi zuri sana. Bila shaka Hawa alihisi yuko karibu sana na Adamu kwa kuwa “alitolewa” kutoka kwake. (Mwa. 2:21-23) Kwa kuwa Yehova amewapa wanadamu uwezo wa kuonyesha upendo, inawezekana kwa mwanamume na mwanamke kuwa na upendo thabiti na wenye kudumu kuelekeana.

4, 5. Eleza kwa ufupi simulizi la Wimbo wa Sulemani.

⁴ Kuna mambo mengine yanayochangia upendo kati ya mwanamume na mwanamke uwe thabiti na wenye kudumu. Baadhi ya mambo hayo yameonyeshwa kwa njia yenye kupendeza katika Wimbo wa Sulemani. Wimbo huo ambao umeandikwa kama hadithi inayoigizwa au opera, unasimulia hadithi ya mapenzi kati ya mwanamke kijana kutoka kijiji cha Shunemu, au Shulemu, na mpenzi wake mchungaji. Msichana huyo alipelekwa kwenye hema la Sulemani kwa sababu urembo wake ulimvutia Sulemani aliyekuwa amepiga hema karibu na shamba la mizabibu lililokuwa likilindwa na msichana huyo. Hata hivyo, tangu mwanzoni ni wazi kwamba msichana huyo anampenda sana kijana mchungaji. Kadiri Sulemani anavyojaribu kumshawishi awe mpenzi wake, msichana huyo anaeleza kwa uhuru kwamba tamaa yake kubwa ni kuwa na mpenzi wake mchungaji. (Wim. 1:4-14) Kijana mchungaji anaingia kambini, nao wanaambiana maneno matamu ya mapenzi.—Wim. 1:15-17.

⁵ Sulemani anarudi Yerusalemu akiwa na msichana huyo; kijana mchungaji anamfuata. (Wim. 4:1-5, 8, 9) Jitihada zote za Sulemani kumshawishi msichana huyo awe mpenzi wake hazifanikiwi. (Wim. 6:4-7; 7:1-10) Hatimaye, mfalme anamruhusu msichana huyo arudi nyumbani. Wimbo unaisha msichana anapotamani mpenzi wake ‘akimbie kama swala’ akimfuata.—Wim. 8:14.

6. Kwa nini si rahisi kutambua wahusika katika simulizi la Wimbo wa Sulemani?

⁶ Ingawa “Wimbo ulio bora” wa Sulemani ulitungwa kwa ustadi na kwa njia yenye kuvutia, si rahisi kutambua wahusika wanaozungumza, wanaojizungumzia, na mambo ya kuwaziwa. (Wim. 1:1) Kamusi moja ya Biblia (The New Interpreter’s Dictionary of the Bible) inasema hivi: “mambo kama vile mtiririko wa hadithi, simulizi, mfuatano wa matukio katika simulizi, na mhusika si ya muhimu sana.” Huenda majina ya wasemaji hayakutajwa ili wasomaji wakazie fikira uzuri wa kishairi wa utunzi  huo. Hata hivyo, unaweza kugundua mhusika kutokana na maneno aliyosema au aliyoambiwa.

7, 8. Tunaweza kusema nini kuhusu ‘maonyesho ya mapenzi’ yaliyo katika Wimbo wa Sulemani? Toa mifano.

⁷ Wimbo wa Sulemani umejaa ‘maonyesho ya mapenzi’ kati ya mwanamke kijana na mchungaji. Maonyesho yao ya mapenzi yanaonyesha desturi za nchi za Mashariki za miaka 3,000 iliyopita, na huenda zisieleweke kwa urahisi kwa wasomaji wa siku hizi, hata hivyo maonyesho hayo yamejaa maana na hisia ambazo tunazielewa vizuri. Kwa mfano, mchungaji anayasifia macho mazuri yenye kupendeza ya mwanamwali wake na kuyalinganisha na ‘macho ya njiwa.’ (Wim. 1:15) Naye msichana halinganishi macho ya mchungaji na ya njiwa, bali anayalinganisha na njiwa wenyewe. (Soma Wimbo wa Sulemani 5:12.) Msichana huyo anaona mboni nyeusi za macho ya mchungaji zilizozungukwa na sehemu nyeupe za macho yake zinavutia kama njiwa wanaooga kwenye maziwa.

⁸ Maonyesho ya mapenzi yanayotajwa katika wimbo huo hayakazii tu urembo wa kimwili. Fikiria anachosema mchungaji kuhusu maneno ya huyo mwanamke kijana. (Soma Wimbo wa Sulemani 4:7, 11.) Midomo yake “inadondosha asali ya sega.” Kwa nini? Kwa sababu asali ya sega ni tamu sana na ina ladha zaidi kuliko asali iliyopigwa na upepo. ‘Asali na maziwa viko chini ya ulimi wake,’ katika maana ya kwamba kama maziwa na asali, maneno yake ni mazuri na yenye kupendeza. Ni wazi kwamba kijana mchungaji alipomwambia msichana, “wewe ni mrembo kabisa, . . . wala hamna kasoro ndani yako,” alikuwa akimaanisha zaidi ya urembo wa kimwili.

9. (a) Upendo kati ya wenzi wa ndoa unahusisha nini? (b) Kwa nini ni muhimu kwa wenzi wa ndoa kuonyeshana upendo?

⁹ Ndoa si mkataba tu au mapatano rasmi yasiyo na hisia ya upendo. Kwa kweli, upendo ndiyo msingi wa ndoa ya Kikristo. Hata hivyo, upendo huo ni wa aina gani? Je, ni upendo unaoongozwa na kanuni za Biblia? (1 Yoh. 4:8) Je, unahusisha upendo wa asili unaoonyeshwa na watu wa familia? Je, ni upendo mchangamfu na ukaribu wanaokuwa nao marafiki wa kweli? (Yoh. 11:3) Je, ni upendo wa kimahaba? (Met. 5:15-20) Kwa kweli, upendo wa kweli na wenye kudumu kati ya wenzi wa ndoa unatia ndani aina hizo zote za upendo. Njia bora zaidi ya kuonyesha upendo ni kupitia maneno na matendo. Ni muhimu sana kwa wenzi wa ndoa kutoruhusu shughuli za kila siku ziwazuie kupata fursa ya kuonyeshana upendo. Kuonyeshana upendo kunaweza kufanya ndoa iwe salama na yenye furaha. Katika tamaduni ambazo mara nyingi ndoa hupangwa na wazazi, ni vigumu kwa mwanamume na mwanamke kufahamiana vizuri kabla ya kufunga ndoa. Hivyo, ni muhimu kwa wenzi hao wa ndoa kutambua uhitaji wa kuonyeshana upendo kwa maneno ili upendo wao ukue na ndoa yao isitawi.

10. Kuonyeshana upendo kunawezaje kuimarisha ndoa?

¹⁰ Kuonyeshana upendo kati ya wenzi wa ndoa kuna faida nyingine. Mfalme Sulemani alijitolea kumtengenezea msichana Mshulami “vitaji vya dhahabu, pamoja na vifungo vya fedha.” Alimsifia msichana huyo kwa kumwambia kwamba alikuwa “mrembo kama mwezi mpevu, mwenye kutakata kama jua linaloangaza.” (Wim. 1:9-11; 6:10) Lakini mwanamke huyo kijana alibaki akiwa mwaminifu kwa mpenzi wake mchungaji. Ni nini kilichomwimarisha na kumfariji alipotenganishwa na  mpenzi wake? Msichana huyo anatuambia. (Soma Wimbo wa Sulemani 1:2, 3.) Alikumbuka ‘maonyesho ya mapenzi’ ya kijana mchungaji. Aliyaona kuwa “bora kuliko divai” ambayo hufanya moyo ushangilie, na jina lake lilikuwa zuri kama “mafuta yanayomiminwa” kichwani. (Zab. 23:5; 104:15) Naam, kumbukumbu zenye kupendeza za maonyesho ya mapenzi zinaweza kuimarisha upendo wa kweli. Ni muhimu kama nini kwa wenzi wa ndoa kuonyeshana upendo kwa ukawaida!

11. Wakristo ambao hawajafunga ndoa wanaweza kujifunza nini kutokana na msichana Mshulami kuwaapisha wengine wasijaribu kuamsha upendo ndani yake?

¹¹ Wimbo wa Sulemani pia una masomo kwa Wakristo ambao hawajafunga ndoa hasa wale wanaotafuta wenzi. Mwanamke kijana hakuwa na hisia za mapenzi kwa Sulemani. Alisema hivi akiwaapisha binti za Yerusalemu: “Msijaribu kuamsha au kuwasha upendo ndani yangu mpaka wenyewe utake.” (Wim. 2:7; 3:5) Kwa nini? Kwa sababu haifai kusitawisha uhusiano wa kimahaba na mtu yeyote tu. Ni jambo la hekima kwa Mkristo anayetamani kufunga ndoa kusubiri mpaka apate mtu anayeweza kumpenda kikweli.

12. Kwa nini msichana Mshulami alimpenda mchungaji?

¹² Kwa nini msichana Mshulami alimpenda mchungaji? Ni kweli kijana huyo alikuwa na sura nzuri, akifanana na “swala”; mikono yake ilikuwa yenye nguvu kama “mianzi ya dhahabu”; miguu yake ilikuwa mizuri na imara kama “nguzo za marumaru.” Hata hivyo, alikuwa na sifa nyingine nzuri zaidi ya kuwa mwenye nguvu na sura nzuri. “Kama mtofaa katikati ya miti ya msituni” ndivyo alivyomwona ‘mpenzi wake katikati ya wana.’ Ni wazi kwamba mwanamume huyo alikuwa mtu wa kiroho, ndiyo sababu msichana huyo aliyekuwa mwaminifu kwa Yehova alihisi hivyo kumwelekea.—Wim. 2:3, 9; 5:14, 15.

13. Kwa nini mchungaji alimpenda mwanamke kijana?

¹³ Vipi kuhusu msichana Mshulami? Ingawa alikuwa mrembo kiasi cha kumvutia mfalme ambaye wakati huo alikuwa na “malkia 60 na masuria 80 na wanawali wasio na hesabu,” alijiona kama “zafarani tu ya nchi tambarare ya pwani,” ua la kawaida tu. Msichana huyo alikuwa na sifa nzuri ya unyenyekevu na kiasi. Haishangazi kwamba alikuwa “kama yungiyungi katikati ya magugu yenye miiba,” ua la kawaida tu machoni pa mchungaji! Alikuwa mwaminifu kwa Yehova.—Wim. 2:1, 2; 6:8.

14. Upendo unaotajwa katika Wimbo wa Sulemani unawafundisha nini Wakristo waseja wanaotaka kufunga ndoa?

 ¹⁴ Maandiko yanawahimiza Wakristo kuoa “katika Bwana tu.” (1 Kor. 7:39) Mkristo anayetaka kuoa anapaswa kuepuka kuanzisha uhusiano wa kimahaba na watu wasio waamini, anapaswa kutafuta mwenzi miongoni mwa waabudu washikamanifu wa Yehova. Zaidi ya hayo, ili wakabili mikazo ya maisha huku wakidumisha amani katika ndoa na umoja wa kiroho, wenzi wa ndoa wanahitaji kuwa na imani na kujitoa kwa Mungu—sifa zenye kuvutia ambazo mtu anapaswa kutafuta kwa anayetarajiwa kuwa mwenzi wa ndoa. Hizo ndizo sifa ambazo mchungaji na mwanamke kijana walikuwa nazo.

15. Ni kwa njia gani msichana Mshulami ni mfano mzuri kwa wanaume na wanawake waseja wanaomwogopa Mungu?

¹⁵ Soma Wimbo wa Sulemani 4:12. Kwa nini mchungaji anasema mpenzi wake ni kama “bustani iliyowekewa boma”? Si watu wote wanaoruhusiwa kuingia katika bustani iliyozungushiwa ukuta au wigo. Inaweza kuingiwa tu kupitia lango linalofungwa. Msichana Mshulami ni kama bustani hiyo kwa sababu upendo wake ulielekezwa tu kwa yule aliyetarajiwa kuwa mume wake, yaani, mchungaji. Kwa kuwa hakushindwa na ushawishi wa mfalme, msichana huyo alithibitisha kwamba yeye ni kama “ukuta” na si “mlango” ulio wazi. (Wim. 8:8-10) Vivyo hivyo, wanaume na wanawake wanaomwogopa Mungu wataonyesha upendo wao kwa wale tu wanaowatarajia kuwa wenzi wao.

16. Wimbo wa Sulemani unafundisha nini kuhusu uchumba?

¹⁶ Mchungaji alipomwomba msichana Mshulami waende pamoja naye katika matembezi wakati wa majira ya kuchipua, kaka zake hawakumruhusu aende. Badala yake, wakampa kazi ya kulinda mashamba ya mizabibu. Kwa nini? Je, hawakumwamini? Je, labda walifikiri alikuwa na nia ya kufanya matendo ya upotovu wa maadili? Walikuwa wanachukua tahadhari ili dada yao asiingie katika kishawishi. (Wim. 1:6; 2:10-15) Hapa pia pana somo kwa Wakristo waseja: Wakati wa uchumba, chukua tahadhari zinazofaa ili kudumisha uhusiano wenu ukiwa safi kiadili. Epukeni kuwa peke yenu maeneo yaliyojitenga. Ingawa huenda ikafaa kuonyeshana upendo, muwe waangalifu kwa kuepuka hali zenye kushawishi.

17, 18. Umefaidikaje kwa kuchunguza Wimbo wa Sulemani?

¹⁷ Kwa kawaida wenzi wa ndoa Wakristo huingia katika ndoa wakiwa wanapendana sana. Kwa kuwa mpango wa ndoa ulianzishwa na Yehova na ni wa kudumu, ni muhimu wenzi wa ndoa wajitahidi kufanya miali ya moto wao wa mapenzi uendelee kuwaka, na wadumishe hali ambazo zinafanya upendo ukue.—Marko 10:6-9.

¹⁸ Unapotafuta mwenzi wa ndoa, tafuta mtu ambaye utampenda kikweli na kisha ufanye upendo huo kuwa imara na usioweza kuzimwa kama inavyoonyeshwa katika Wimbo wa Sulemani. Iwe unatafuta mwenzi au tayari umeshafunga ndoa, na ufurahie upendo wa kweli—“mwali wa moto wa Yah.”—Wim. 8:6.