Simulizi la Maisha

Yehova Amenipa “Nguvu Ipitayo Iliyo ya Kawaida”

Kama ilivyosimuliwa na Helen Marks

Ilikuwa siku ya kiangazi, yenye joto jingi mwaka wa 1986. Mimi peke yangu ndiye niliyekuwa nikingojea kuhudumiwa kwenye kibanda cha idara ya forodha katika uwanja wa ndege uliokuwa na shughuli kidogo zaidi barani Ulaya. Uwanja huo uko Tiranë, jiji kuu la Albania, nchi ambayo ilikuwa imejitangaza kuwa “nchi ya kwanza ulimwenguni isiyoamini kuwepo kwa Mungu.”

NILITAZAMA kwa wasiwasi na hofu wakati afisa mwenye silaha alipoanza kupekua mizigo yangu. Kama ningefanya au kusema chochote ambacho kingemfanya anitilie shaka, basi ningefukuzwa nchini, nao wale waliokuwa wakiningojea nje ya uwanja huo wangefungwa gerezani au kupelekwa kwenye kambi ya kazi ngumu. Inafurahisha kwamba niliweza kumfanya afisa huyo awe mwenye urafiki zaidi kwa kumpa chingamu na biskuti. Lakini ilikuwaje kwamba mwanamke kama mimi mwenye umri wa miaka 60 nikawa katika hali kama hiyo? Kwa nini niache maisha matulivu na kujihatarisha kwa kujaribu kuendeleza masilahi ya Ufalme katika nchi ambapo mafundisho ya Marx na Lenin bado yalikuwa yakifuatwa kwa dhati?

Msichana Dhaifu Mwenye Maswali Mengi

Miaka miwili baada ya kuzaliwa mwaka wa 1920 huko Ierápetra, Crete, baba yangu alikufa kwa ugonjwa wa nimonia. Mama alikuwa maskini na hakujua kusoma na kuandika. Mimi ndiye niliyekuwa mchanga zaidi kati ya watoto wanne, na kwa kuwa niliugua homa ya manjano, rangi ya ngozi yangu ilikuwa nyeupe-nyeupe na nilikuwa dhaifu. Majirani walimshauri mamangu atumie pesa kidogo alizokuwa nazo kutunza wale watoto wengine watatu waliokuwa na  afya nzuri kidogo na kuniacha nife. Ninafurahi kwamba hakufuata ushauri huo.

Ili kuhakikisha kwamba nafsi ya Baba ilikuwa inapumzika mbinguni, Mama alitembelea kaburi la baba mara nyingi, na kwa kawaida aliandamana na kasisi wa Kanisa la Othodoksi aliyeongoza ibada. Hata hivyo, ibada hiyo ilikuwa ghali! Bado ninakumbuka siku moja ya Krismasi yenye baridi kali sana niliporudi nyumbani pamoja na mama kutoka makaburini. Tulikuwa tumempa kasisi pesa zote tulizokuwa nazo. Baada ya kutupikia mboga, Mama alienda kulala katika chumba kingine bila kula chochote, huku akibubujikwa na machozi kwa sababu ya kukata tamaa. Baadaye, nilipiga moyo konde na kwenda kumwuliza kasisi huyo kwa nini baba alikufa na kwa nini mama yangu maskini alilazimika kumlipa. Kwa aibu, alininong’onezea hivi: “Mungu alimchukua. Hiyo ni kawaida ya maisha. Huzuni itaisha.”

Jibu lake halikupatana na ile sala ya Bwana niliyojifunza shuleni. Bado ninakumbuka maneno ya kwanza ya sala hiyo ambayo ni yenye kupendeza na yenye maana: “Baba yetu uliye katika mbingu, jina lako na litakaswe. Acha ufalme wako uje. Mapenzi yako na yatendeke, kama ilivyo katika mbingu, pia juu ya dunia.” (Mathayo 6:9, 10) Ikiwa Mungu alitaka mapenzi yake yatendeke duniani, kwa nini tulikuwa tunateseka hivyo?

Karibu nijibiwe swali hilo wakati Emmanuel Lionoudakis, mhubiri wa wakati wote wa Mashahidi wa Yehova, alipotutembelea nyumbani mwaka wa 1929. * Mama alipomwuliza alichotaka, Emmanuel hakusema lolote bali alimpa Mama kadi ya kutoa ushahidi. Mama alinipa kadi hiyo niisome. Kwa kuwa nilikuwa na umri wa miaka tisa tu, sikuielewa vizuri. Akidhani kwamba mhubiri huyo aliyetutembelea alikuwa bubu, Mama alisema: “Maskini! Huwezi kusema, nami siwezi kusoma.” Kisha kwa fadhili akamwambia kwa kutumia ishara aondoke.

Maswali yangu yalijibiwa miaka kadhaa baadaye. Mhudumu huyo wa wakati wote alimpatia Ndugu yangu, Emmanuel Paterakis, kijitabu Where Are the Dead?, kilichochapishwa na Mashahidi wa Yehova. * Nilipokisoma, nilifurahi kujua kwamba babangu hakuwa amechukuliwa na Mungu. Nilitambua kwamba kifo kinasababishwa na hali ya mwanadamu ya kutokamilika na kwamba babangu anangojea kufufuliwa aishi katika dunia paradiso.

“Kitabu Hiki Kimekupotosha!”

Kweli ya Biblia ilitufungua macho. Tulipata Biblia ya zamani ya Baba na kuanza kuisoma. Mara nyingi tuliisoma kwa mwangaza wa mshumaa huku tukiwa tumeketi kuzunguka mahali pa kuotea moto. Kwa kuwa mimi ndiye niliyekuwa mwanamke mchanga pekee aliyependezwa na Biblia katika eneo letu, sikuhusishwa katika shughuli za kikundi kidogo cha Mashahidi katika eneo hilo. Kwa muda, niliamini kabisa—japo kimakosa—kwamba dini ya Mashahidi ni ya wanaume pekee.

Shauku ya ndugu yangu kwa ajili ya kazi ya kuhubiri ilinichochea. Baada ya muda mfupi familia yetu ilipelelezwa na polisi. Walikuwa wakija nyumbani wakati wowote mchana au usiku wakimtafuta Emmanuel au vichapo. Ninakumbuka vizuri wakati kasisi mmoja alipokuja kutushawishi turudi kanisani. Emmanuel alipomwonyesha katika Biblia kwamba jina la Mungu ni Yehova, kasisi huyo aliichukua Biblia hiyo, akaitikisa kwa njia yenye kutisha karibu na uso wa ndugu yangu huku akipaaza sauti, “Kitabu hiki kimekupotosha!”

Katika mwaka wa 1940, Emmanuel alikamatwa kwa kukataa kutumikia jeshini na kupelekwa kwenye mstari wa mbele wa vita huko Albania. Hatukuweza kuwasiliana naye, hivyo tukafikiri alikuwa amekufa. Hata hivyo, miaka miwili baadaye tulipata barua tusiyotazamia kutoka kwake akiwa gerezani. Alikuwa hai na salama! Katika barua yake alitaja andiko ambalo sijalisahau kamwe: “Kwa maana macho ya BWANA hukimbia-kimbia duniani mwote, ili ajionyeshe mwenye nguvu kwa ajili ya hao, waliokamilika moyo  kuelekea kwake.” (2 Mambo ya Nyakati 16:9) Hicho kilikuwa kitia-moyo tulichohitaji kwelikweli!

Akiwa gerezani, Emmanuel aliwaomba ndugu fulani wanitembelee. Punde mikutano ya Kikristo ikaanza kufanywa kisiri katika nyumba moja iliyokuwa nje ya mji. Hatukujua kwamba tulikuwa chini ya upelelezi! Jumapili moja tulizingirwa na polisi wenye silaha. Walitupandisha kwenye lori lililokuwa wazi na kututembeza kotekote mjini. Bado ninakumbuka jinsi watu walivyotudhihaki, lakini Yehova alitupatia amani ya akili kupitia roho yake.

Tulipelekwa kwenye mji mwingine ambako tuliwekwa katika seli chafu, zenye giza nyingi. Katika seli yangu nilitumia ndoo isiyo na kifuniko kama choo. Nilihukumiwa kifungo cha miezi minane kwa kuwa nilifikiriwa kuwa “mwalimu” wa kikundi hicho. Hata hivyo, ndugu aliyekuwa amefungwa katika gereza hilo alipanga wakili wake ashughulikie kesi yetu, na aliweza kututetea tukaachiliwa.

Maisha Mapya

Emmanuel alipoachiliwa kutoka gerezani, alianza kutembelea makutaniko huko Athens akiwa mwangalizi asafiriye. Nilihamia huko mwaka wa 1947. Kwa mara ya kwanza, nilijiunga na kikundi kikubwa cha Mashahidi ambacho mbali na wanaume, kilikuwa pia na wanawake na watoto. Mwishowe, mnamo Julai 1947, niliweza kuonyesha wakfu wangu kwa Yehova kwa ubatizo wa maji. Mara kwa mara nilifikiria kuwa mishonari na nilianza masomo ya jioni ili kujifunza Kiingereza. Mwaka wa 1950 nikawa painia. Mama alikuja kuishi nami, naye pia akakubali kweli ya Biblia. Aliendelea kuwa Shahidi wa Yehova hadi alipokufa miaka 34 baadaye.

Mwaka huohuo, nilijuana na John Marks (Markopoulos), mwanamume wa kiroho kutoka Marekani aliyeheshimiwa sana. John alizaliwa kusini mwa Albania, na baada ya kuhamia Marekani, akawa Shahidi wa Yehova. Katika mwaka wa 1950 alikuwa nchini Ugiriki akitafuta kibali cha kuingia Albania—ambayo wakati huo haikuwa inaruhusu watu kuingia humo kwa kuwa ilifuata Ukomunisti kwa dhati. Ingawa John hakuwa ameiona familia yake tangu mwaka wa 1936, hakuruhusiwa kuingia Albania. Bidii yake nyingi katika utumishi wa Yehova na upendo wake mwingi kwa akina ndugu ulinivutia sana. Tulioana Aprili 3, 1953. Kisha tukahamia makao yetu  mapya huko New Jersey, Marekani.

Ili kutosheleza mahitaji yetu tukiwa wahubiri wa wakati wote, mimi na John tulifanya biashara ndogo ya kuwapikia wavuvi kiamsha kinywa kwenye ufuo wa bahari wa New Jersey. Tulifanya kazi hiyo wakati wa kiangazi tu, kuanzia alfajiri hadi saa tatu asubuhi. Tulitumia wakati wetu mwingi katika kazi ya kuhubiri kwa kuwa tuliishi maisha sahili na tulitanguliza mambo ya kiroho. Kwa miaka kadhaa, tuliombwa tuhamie miji mbalimbali iliyokuwa na uhitaji mkubwa wa wahubiri. Kwa msaada wa Yehova, tulisaidia wenye kupendezwa, tukaanzisha makutaniko, na kusaidia katika ujenzi wa Majumba ya Ufalme kwenye miji hiyo.

Kuwasaidia Ndugu Zetu Wenye Uhitaji

Hata hivyo, baada ya muda mfupi tulitarajia kufanya jambo fulani lenye kusisimua. Ndugu wenye madaraka walitaka kuwasiliana na Wakristo wenzao katika nchi za Balkan ambako kazi yetu ilikuwa imepigwa marufuku. Kwa miaka mingi Mashahidi wa Yehova katika nchi hizo hawakuweza kuwasiliana na ndugu zao ulimwenguni pote na hawakuwa wakipata chakula cha kiroho. Ndugu hao walinyanyaswa kikatili pia. Wengi wa ndugu hao walikuwa chini ya upelelezi sikuzote, na wengi wao walikuwa gerezani au katika kambi za kazi ngumu. Walihitaji kwa haraka vichapo vya Biblia, mwelekezo, na kitia-moyo. Kwa mfano, ujumbe mmoja kutoka Albania uliokuwa umetumwa kwa maandishi ya siri ulisema: “Tuombeeni kwa Bwana. Wanaenda nyumba hadi nyumba na kuchukua vichapo. Hawaturuhusu tujifunze. Watu watatu wamekamatwa.”

Hivyo, mnamo Novemba 1960 tulifunga safari ya miezi sita kutembelea baadhi ya nchi hizo. Ilikuwa wazi kwamba tungehitaji “nguvu ipitayo  iliyo ya kawaida,” ujasiri kutoka kwa Mungu, na busara ili kutimiza kazi yetu. (2 Wakorintho 4:7) Tulitaka kutembelea nchi ya Albania kwanza. Tulinunua gari jijini Paris na kuanza safari. Baada ya kufika Roma, John peke yake ndiye aliyekubaliwa kuingia Albania. Ilinibidi niende kumngojea huko Athens, Ugiriki.

John aliingia Albania mwishoni mwa Februari 1961 na kukaa humo hadi mwisho wa mwezi wa Machi. Huko Tiranë alikutana na ndugu 30. Walifurahi kama nini kupata vichapo na kitia moyo walichohitaji sana! Hawakuwa wametembelewa na mtu yeyote kutoka nje ya nchi kwa muda wa miaka 24.

John alichochewa na uaminifu na uvumilivu wa ndugu hao. Alifahamishwa kwamba wengi walikuwa wamepoteza kazi zao na kufungwa kwa sababu walikataa kushiriki shughuli za kisiasa za nchi hiyo ya Kikomunisti. Aliguswa moyo sana wakati ndugu wawili waliokuwa na umri wa miaka 80 na kitu walipompa mchango wa dola 100 hivi (za Marekani) kwa ajili ya kazi ya kuhubiri. Kwa miaka mingi, walikuwa wakiweka akiba kiasi fulani cha pesa kidogo za uzeeni walizokuwa wakilipwa na serikali.

John alitakiwa kuondoka Albania Machi 30, 1961—tarehe ya Ukumbusho wa kifo cha Yesu. John alitoa hotuba ya Ukumbusho kwa wasikilizaji 37. Baada ya hotuba kuisha, ndugu walimwongoza John haraka-haraka kupitia mlango wa nyuma na kumsafirisha kwa gari hadi bandari ya Durrës, ambako alipanda meli ya biashara ya Uturuki iliyokuwa inasafiri kwenda Piraiévs (Piraeus), Ugiriki.

Nilifurahi aliporudi akiwa salama salimini. Sasa tungeweza kuendelea na safari yetu yenye hatari. Katika safari yetu tulipitia nchi tatu za Balkan ambako kazi yetu ilikuwa imepigwa marufuku. Safari hiyo ilikuwa yenye hatari kwa kuwa tulikuwa tumebeba vichapo vya Biblia, mashine za chapa, na vitu vinginevyo. Tulipata pendeleo la kukutana na ndugu na dada fulani waaminifu sana ambao walikuwa tayari kuhatarisha kazi zao, uhuru wao, na hata maisha yao kwa ajili ya Yehova. Bidii yao na upendo wao wa kweli ulituvutia. Tulivutiwa pia kuona kwamba Yehova alitupatia “nguvu ipitayo iliyo ya kawaida.”

Tulirudi Marekani baada ya kumaliza safari yetu kwa mafanikio. Katika miaka iliyofuata, tuliendelea kutumia njia mbalimbali kujaribu kupeleka vichapo huko Albania na kupokea ripoti za utendaji wa ndugu zetu.

Katika Safari Mara Nyingi, Katika Hatari

Baada ya miaka kadhaa, niliachwa peke yangu John alipokufa mwaka wa 1981 akiwa na umri wa miaka 76. Kwa fadhili, Evangelia, binti ya dadangu na mume wake, George Orphanides, walinialika niishi nao, nao wamenitegemeza kihisia-moyo na kimwili tangu wakati huo. Wao wenyewe walitegemezwa na Yehova walipokuwa wakitumikia chini ya marufuku huko Sudan. *

Hatimaye ilibidi jitihada mpya zifanywe ili kuwasiliana na ndugu zetu huko Albania. Kwa kuwa jamaa za mume wangu waliishi huko, niliulizwa kama ningependa kwenda huko. Bila shaka singekataa kwenda!

Baada ya kujitahidi kwa miezi mingi, nilipata kibali cha kuingia Albania kutoka ofisi ya ubalozi wa nchi hiyo huko Athens Mei 1986. Wafanyakazi wa Ubalozi huo walinionya vikali kwamba mambo yakienda mrama, nisitarajie kupata msaada kutoka nje ya nchi hiyo. Msimamizi wa ofisi za kuuzia tikiti za ndege alishangaa sana nilipomwendea ili kulipa nauli ya kwenda Albania. Sikuruhusu woga unizuie, hivyo baada ya muda mfupi nilikuwa kwenye ndege pekee iliyosafiri kutoka Athens kwenda Tiranë mara moja kwa juma. Ndani ya ndege hiyo mlikuwemo Waalbania watatu wazee sana ambao walikuwa wameenda Ugiriki kutibiwa.

Mara tu ndege ilipotua, nilipelekwa kwenye kibanda kisichokuwa na kitu kilichotumiwa kama ofisi ya forodha. Ndugu na dada ya mume wangu, ambao hawakuwa Mashahidi wa Yehova, walikuwa tayari kunisaidia kuwasiliana na ndugu wachache huko Albania. Sheria iliwataka wajulishe mkuu wa jumuiya kuhusu kuwasili kwangu. Kwa hiyo, nilikuwa chini ya upelelezi mkali wa polisi. Hivyo, jamaa zangu  wakapendekeza nikae nyumbani kwao nao wakaenda wakitafuta ndugu wawili walioishi Tiranë na kuwaleta nyumbani.

Wakati huo, kulikuwa na ndugu tisa tu waliojiweka wakfu nchini Albania. Kwa sababu ya marufuku ya miaka mingi, kunyanyaswa, na upelelezi mkali, ndugu hao walikuwa wenye tahadhari sana. Nyuso zao zilikuwa zimekunjamana. Baada ya kuwahakikishia ndugu hao wawili kwamba sikuwa mpelelezi, swali lao la kwanza lilikuwa: “Wapi magazeti ya Mnara wa Mlinzi?” Kwa miaka mingi walikuwa na nakala mbili tu za vitabu fulani vya zamani—hawakuwa hata na Biblia.

Walinieleza kwa kirefu jinsi serikali ilivyokuwa inawatendea kikatili. Walitaja kisa cha ndugu mmoja mpendwa ambaye aliazimia kutounga mkono upande wowote kisiasa katika uchaguzi fulani uliokuwa unakaribia. Kwa kuwa Serikali ndiyo iliyosimamia kila kitu, hiyo ilimaanisha kwamba familia yake haingepata chakula. Watoto wake na familia zao wangefungwa gerezani, japo hawakuwa Mashahidi. Ilisemekana kwamba kwa sababu ya kuogopa, watu wa familia ya ndugu yake walimwua usiku uliotangulia uchaguzi huo, wakatupa mwili wake ndani ya kisima, kisha wakadai kwamba alijiua kwa sababu ya woga.

Hali ya umaskini ya hao Wakristo wenzetu ilikuwa ya kusikitisha. Hata hivyo, nilipojaribu kuwapa kila mmoja wao dola 20 za Marekani, walikataa na kusema, “Tunataka tu chakula cha kiroho.” Ndugu hao wapendwa walikuwa wameishi kwa miaka mingi chini ya serikali ya kimabavu ambayo ilikuwa imefanikiwa kusadikisha raia wengi waamini kwamba hakuna Mungu. Lakini walikuwa na imani na azimio lenye nguvu sawa na Mashahidi wengine katika nchi nyingine. Wakati nilipoondoka Albania majuma mawili baadaye, nilikuwa nimeamini kabisa kwamba Yehova anaweza kutoa “nguvu ipitayo iliyo ya kawaida,” hata chini ya hali ngumu sana.

Nilikuwa na pendeleo la kutembelea Albania tena mwaka wa 1989 na mwaka wa 1991. Watu walipopata uhuru zaidi wa kusema na kuabudu nchini humo, waabudu wa Yehova waliongezeka haraka. Wakristo wachache waliojiweka wakfu ambao walikuwa humo mwaka wa 1986 sasa wameongezeka na kuwa wahubiri 2,200 wenye bidii. Melpo, dada ya mume wangu, alikuwa mmoja wao. Hatuna shaka kwamba Yehova alibariki kikundi hicho cha ndugu waaminifu.

Yehova Ameniwezesha Kuishi Maisha Yenye Kuridhisha

Ninapokumbuka yaliyopita, nina hakika kwamba kazi yetu—mimi na John—haikuwa ya bure. Tulitumia nguvu zetu za ujanani kwa njia yenye kunufaisha zaidi. Huduma yetu ya wakati wote imekuwa yenye maana zaidi ya kazi yoyote ambayo tungechagua kufanya. Ninafurahi kuona ndugu wengi wapendwa tuliowasaidia kujifunza kweli ya Biblia. Kwa kuwa sasa nimezeeka, ninaweza kwa moyo wote kuwatia moyo vijana ‘wamkumbuke Muumba wao siku za ujana wao.’—Mhubiri 12:1.

Ingawa nina umri wa miaka 81, bado ninaweza kutumikia nikiwa mhubiri wa wakati wote wa habari njema. Mimi huamka mapema na kuwahubiria watu kwenye vituo vya basi, kwenye maegesho ya magari, barabarani, dukani, au bustanini. Sasa matatizo ya uzee hufanya maisha yawe magumu, lakini ndugu na dada zangu wa kiroho wenye upendo—familia yangu kubwa ya kiroho—na vilevile familia ya binti ya dadangu, hunitegemeza kwelikweli. Isitoshe, nimejifunza kwamba ‘nguvu ipitayo iliyo ya kawaida ni ya Mungu wala si yetu wenyewe.’2 Wakorintho 4:7.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 25]

Juu: John, (mbali kushoto), mimi (katikati), ndugu yangu Emmanuel upande wangu wa kushoto na mama yetu upande wa kushoto wa Emmanuel, tukiwa na kikundi cha Wanabetheli, Athens, mwaka wa 1950

[Picha katika ukurasa wa 25]

Kushoto: Nikiwa na John mahali tulipofanyia biashara yetu kwenye ufuo wa New Jersey, mwaka wa 1956

[Picha katika ukurasa wa 26]

Mkusanyiko wa wilaya huko Tiranë, Albania, mwaka wa 1995

[Picha katika ukurasa wa 26]

Makao ya Betheli, Tiranë, Albania. Ujenzi ulimalizika mwaka wa 1996

[Picha katika ukurasa wa 26]

Nikiwa na Evangelia Orphanides, binti ya dadangu (kulia), na mume wake, George

[Picha katika ukurasa wa 26]

Juu: makala kutoka katika gazeti fulani la “Mnara wa Mlinzi” la mwaka wa 1940 lililotafsiriwa kisiri katika Kialbania