1. Kwa nini Yehova hatulinganishi na wengine?

YEHOVA anapenda unamna-namna. Jambo hilo linaonekana wazi kupitia uumbaji wake maridadi, kutia ndani wanadamu. Kila mmoja wetu ni wa pekee. Hivyo, Yehova hakulinganishi na watu wengine. Anauchunguza moyo wako, utu wako wa ndani. (1 Sam. 16:7) Pia, anatambua uwezo wako, udhaifu wako, na malezi yako. Naye hatazamii ufanye mambo yanayopita uwezo wako. Tunahitaji kumwiga Yehova kwa kujiona kama anavyotuona. Tunapofanya hivyo tutakuwa na “akili timamu,” yaani, hatutajifikiria sisi wenyewe kupitia kiasi, wala kuhisi hatutimizi chochote.—Rom. 12:3.

2. Kwa nini si jambo zuri kujilinganisha na wengine?

² Bila shaka, tunaweza kujifunza kutokana na mifano mizuri ya ndugu na dada waaminifu, ambao wana matokeo mazuri katika huduma. (Ebr. 13:7) Kisha, tunaweza kuona jinsi tunavyoweza kuboresha huduma yetu wenyewe. (Flp. 3:17) Lakini kuna tofauti kati ya kuiga mfano mzuri wa mtu, na kupima thamani yetu kwa kujilinganisha na mtu huyo. Kujilinganisha kwa njia hiyo kunaweza kusababisha tuwe na wivu, tuvunjike moyo, au hata kuhisi hatuna thamani. Kama tulivyojifunza katika makala iliyotangulia, kushindana na wengine kutanikoni kunaweza pia kuhatarisha hali yetu ya kiroho. Hivyo, kwa upendo Yehova anatuhimiza hivi: “Kila mmoja na achunguze matendo yake mwenyewe, kisha atakuwa na sababu ya kushangilia kuhusiana na yeye mwenyewe, na si kwa kujilinganisha na mtu mwingine.”—Gal. 6:4.

3. Umefanya maendeleo gani ya kiroho yanayokufanya uwe na shangwe?

³ Yehova anataka ufurahie maendeleo yako ya kiroho. Kwa mfano, ikiwa umebatizwa unapaswa kushangilia kwamba ulifikia  lengo hilo! Ulifanya uamuzi huo wa kubatizwa wewe mwenyewe. Uamuzi huo ulitegemea upendo wako kwa Mungu. Fikiria maendeleo ambayo umefanya tangu wakati huo. Kwa mfano, je, sasa unapenda zaidi kusoma na kujifunza Biblia kibinafsi? Je, sala zako zinatoka moyoni na unataja mambo hususa? (Zab. 141:2) Je, sasa unaweza kuanzisha mazungumzo kwa njia yenye matokeo zaidi na kutumia vizuri zaidi vifaa vyetu katika huduma? Na ikiwa una familia, je, Yehova amekusaidia kuwa mume, mke, au mzazi mzuri zaidi? Unaweza kuwa na furaha na kuridhika sana kuhusu maendeleo ambayo umefanya katika maeneo hayo.

4. Tutachunguza nini katika makala hii?

⁴ Tunaweza kuwasaidia wengine wafurahie maendeleo yao ya kiroho. Pia, tunaweza kuwasaidia waepuke kujilinganisha na wengine. Katika makala hii, tutaona jinsi wazazi wanavyoweza kuwasaidia watoto wao, wenzi wa ndoa wanavyoweza kusaidiana, na jinsi wazee wa kutaniko wanavyoweza kuwasaidia ndugu na dada zao. Mwishowe, tutachunguza baadhi ya kanuni za Biblia zinazoweza kutusaidia kujiwekea malengo kulingana na uwezo na hali zetu.

5. Kulingana na Waefeso 6:4, wazazi wanapaswa kuepuka kufanya nini?

⁵ Wazazi wanapaswa kuwa waangalifu wasimlinganishe mtoto mmoja na mwingine au kutazamia mtoto afanye mambo yanayopita uwezo wake. Ikiwa wazazi watamlinganisha mtoto na kudai afanye mambo yanayopita uwezo wake atavunjika moyo. (Soma Waefeso 6:4.) Dada anayeitwa Sachiko, * anasema hivi: “Walimu wangu shuleni walitarajia nifanye vizuri zaidi kuliko wanafunzi wengine. Kwa kuongezea, mama yangu alitaka nifanye vizuri sana shuleni ili niweze kumtolea ushahidi mwalimu wangu na baba yangu ambaye si Shahidi wa Yehova. Isitoshe, alitaka nipate asilimia 100 kwenye mitihani yangu, jambo ambalo halingewezekana. Ingawa nilimaliza shule miaka mingi iliyopita, bado nyakati nyingine ninakuwa na shaka ikiwa Yehova anakubali kile ninachomtolea kulingana na uwezo wangu.”

6. Wazazi wanaweza kujifunza nini kwenye Zaburi 131:1, 2?

⁶ Wazazi wanaweza kupata somo muhimu  kwenye Zaburi 131:1, 2. (Soma.) Mfalme Daudi alisema kwamba, ‘hakujitafutia mambo makubwa’ au mambo yaliyopita uwezo wake. Sifa ya unyenyekevu na kiasi ‘ilimtuliza na kumnyamazisha.’ Wazazi wanaweza kujifunza nini kutokana na maneno hayo ya Daudi? Wazazi wanaweza kuonyesha unyenyekevu na kiasi katika mambo wanayotarajia kutoka kwao wenyewe na pia katika mambo wanayotarajia kutoka kwa watoto wao. Wazazi wanaweza kuwasaidia watoto wao wahisi wana thamani kwa kutambua mambo wanayoweza kufanya vizuri na yale ambayo hawawezi kufanya vizuri, kisha kuwasaidia wajiwekee malengo wanayoweza kuyafikia. Dada anayeitwa Marina anasema hivi: “Mama yangu hakuwahi kunilinganisha na ndugu zangu watatu au na watoto wengine. Alinifundisha kwamba kila mmoja ana kipawa tofauti na kwamba sote tuna thamani machoni pa Yehova. Kwa sababu hiyo, ni nadra sana kwangu kujilinganisha na wengine.”

7-8. Mume anaweza kumwonyeshaje heshima mke wake?

⁷ Ni lazima mume Mkristo amheshimu mke wake. (1 Pet. 3:7) Kumheshimu mtu kunamaanisha kumpa uangalifu wa pekee na kumstahi. Kwa mfano, mume anamheshimu mke wake kwa kumwona kuwa mtu muhimu sana. Hatazamii mke wake afanye mambo yanayopita uwezo wake. Na bila shaka hamlinganishi na wanawake wengine. Ikiwa angefanya hivyo, matokeo yangeweza kuwaje? Mume asiye Shahidi wa dada anayeitwa Rosa, mara nyingi humlinganisha na wanawake wengine. Maneno yake yasiyo na fadhili humfanya Rosa ajihisi vibaya na kushuku ikiwa kwa kweli anapendwa na mtu yeyote. Rosa anasema hivi: “Ninahitaji kuhakikishiwa mara kwa mara kwamba Yehova ananithamini.” Kinyume na hilo, mume Mkristo anamheshimu mke wake. Anajua kwamba kwa kufanya hivyo, atakuwa na uhusiano mzuri pamoja na mke wake na Yehova. *

⁸ Mume anayemheshimu mke wake anamsifu, anamhakikishia upendo wake, na kumpongeza. (Met. 31:28) Hivyo ndivyo mume wa dada Katerina, aliyetajwa katika makala iliyotangulia, alivyomsaidia kushinda hisia za kujiona hafai. Alipokuwa mtoto, mama yake alimdharau, mara nyingi akimlinganisha na wasichana wengine, kutia ndani rafiki zake. Matokeo yake ni kwamba Katerina alianza kupima thamani yake kwa kujilinganisha na wengine—hata baada ya kupata kweli! Hata hivyo, mume wake Mkristo amemsaidia kushinda mwelekeo huo na kusitawisha maoni yaliyosawazika kujihusu. Katerina anasema hivi: “Mume wangu ananipenda, ananipongeza kwa mambo mazuri ninayofanya, na kusali kwa ajili yangu. Na pia ananikumbusha kuhusu sifa nzuri za Yehova na kunisaidia kurekebisha maoni yangu yasiyofaa.”

9-10. Wazee wa kutaniko wenye kujali walimsaidiaje dada fulani kushinda mwelekeo wake wa kujilinganisha na wengine?

⁹ Wazee wa kutaniko wanaweza kuwasaidiaje wale walio na mwelekeo wa kujilinganisha na wengine? Fikiria kisa cha dada anayeitwa Hanuni, ambaye alipongezwa mara chache sana alipokuwa mtoto. Anasema hivi: “Nilikuwa mwenye haya na kufikiri kwamba watoto wengine walikuwa bora kuliko mimi. Nilianza kujilinganisha na wengine tangu nilipokuwa mdogo.” Hata baada ya kupata kweli, bado Hanuni alikuwa akijilinganisha na wengine. Matokeo yake ni kwamba alihisi hana thamani kutanikoni. Hata hivyo, sasa anatumikia akiwa  painia mwenye furaha. Ni nini kilichomsaidia abadili mtazamo wake?

¹⁰ Hanuni anasema kwamba alisaidiwa na wazee wenye kujali. Walimhakikishia kwamba alikuwa mwenye thamani kutanikoni na kumpongeza kwa uaminifu wake. Anasema hivi: “Mara kadhaa, wazee waliniomba niwatie moyo baadhi ya akina dada waliohitaji msaada. Migawo hiyo ilifanya nihisi ninahitajika. Ninakumbuka wazee wenye kujali waliponishukuru kwa kuwatia moyo baadhi ya dada vijana. Walinisomea 1 Wathesalonike 1:2, 3. Andiko hilo liligusa sana moyo wangu! Ninawashukuru sana wachungaji hao wazuri, sasa ninathamini sehemu yangu katika tengenezo la Yehova.”

11. Tunaweza kuwasaidiaje wale “waliopondwa na wenye roho ya unyenyekevu,” kama inavyotajwa kwenye Isaya 57:15?

¹¹ Soma Isaya 57:15. Yehova anawajali sana “wale waliopondwa na wenye roho ya unyenyekevu.” Si wazee wa kutaniko peke yao, bali sisi sote tunaweza kuwatia moyo ndugu na dada hao wapendwa. Njia moja tunayoweza kuwatia moyo, ni kwa kuwaonyesha kwamba tunawajali. Yehova anataka tuwaonyeshe ndugu na dada hao jinsi anavyowapenda sana kondoo wake wenye thamani. (Met. 19:17) Pia, tunaweza kuwasaidia ndugu na dada zetu kwa kuwa wanyenyekevu na wenye kiasi. Hatutaki kujikazia uangalifu kupita kiasi sisi wenyewe, jambo linaloweza kuchochea wivu. Badala yake, tunatumia uwezo na ujuzi wetu kuwatia moyo wengine.—1 Pet. 4:10, 11.

12. Kwa nini watu wa hali ya chini walivutiwa na Yesu? (Tazama picha kwenye jalada.)

¹² Tunaweza kujifunza mambo mengi kuhusu jinsi ya kuwatendea wengine, kwa kufikiria jinsi Yesu alivyowatendea wafuasi wake. Yesu alikuwa mtu mkuu zaidi aliyewahi kuishi duniani. Hata hivyo, alikuwa “mpole na mnyenyekevu moyoni.” (Mt. 11:28-30) Hakujivuna kwamba alikuwa na akili na ujuzi mwingi. Alifundisha kwa kutumia lugha rahisi na mifano iliyokuwa inaeleweka na iliyogusa mioyo ya watu wa hali ya chini. (Luka 10:21) Tofauti na viongozi wa kidini wenye kiburi, kamwe Yesu hakuwafanya wengine wahisi kwamba walikuwa na thamani ndogo machoni pa Mungu. (Yoh. 6:37) Badala yake, aliwaheshimu watu wa kawaida.

13. Fadhili na upendo wa Yesu ulionekanaje kupitia jinsi alivyowatendea wanafunzi wake?

¹³ Yesu alionyesha kwamba alikuwa mwenye fadhili na upendo kupitia jinsi alivyoshughulika na wanafunzi wake. Alijua kwamba walikuwa na uwezo na hali zinazotofautiana. Hivyo, wote wasingeweza kutimiza migawo ileile; wala hawangeweza kuwa na matokeo yaleyale katika huduma. Hata hivyo, alithamini jitihada zao za nafsi yote. Yesu alionyesha kwamba aliwaelewa wanafunzi wake na hilo linaonekana kupitia mfano wake wa talanta. Katika mfano huo, Bwana alimpa kila mtumwa kazi “kulingana na uwezo wake.” Mmoja kati ya wale watumwa wawili wenye bidii alipata talanta zaidi kuliko mwenzake. Lakini Bwana huyo aliwapongeza wote wawili kwa maneno yaleyale: “Vema, mtumwa mwema na mwaminifu!”—Mt. 25:14-23.

14. Tunaweza kuwatendeaje wengine kama Yesu alivyofanya?

¹⁴ Yesu anashughulika nasi kwa fadhili na upendo. Anajua kwamba uwezo na hali zetu zinatofautiana, naye anafurahi tunapofanya yote tunayoweza kulingana na uwezo wetu. Tunapaswa kuwatendea wengine kama Yesu alivyofanya. Hatupaswi kamwe kumfanya mwabudu mwenzetu ahisi hana thamani au aaibike kwa sababu hawezi kufanya mengi kama wengine. Badala yake, acheni tutafute fursa za kuwapongeza ndugu na dada zetu  kwa kufanya yote wanayoweza ili kumtumikia Yehova.

15-16. Midori alinufaikaje kwa kujiwekea malengo ambayo angeweza kuyafikia?

¹⁵ Malengo ya kiroho hutupatia mwongozo na kusudi maishani. Hata hivyo, ili kufanikiwa ni muhimu tujiwekee malengo yanayolingana na uwezo na hali zetu, na si za watu wengine. Hatutaki kujiwekea malengo yatakayotukatisha tamaa na kutuvunja moyo. (Luka 14:28) Fikiria mfano wa dada painia anayeitwa Midori.

¹⁶ Baba ya Midori, ambaye si Shahidi wa Yehova, alimdhalilisha kwa kumlinganisha na ndugu na dada yake, na wanafunzi wenzake alipokuwa mtoto. Midori anasema hivi: “Nilihisi sina thamani.” Hata hivyo, kadiri alivyokua alianza kujiamini. Anasema hivi: “Nilisoma Biblia kila siku ili niweze kupata amani ya moyoni na nilihisi kwamba Yehova ananipenda.” Kwa kuongezea, alijiwekea malengo ambayo angeweza kuyafikia, na alisali kihususa ili afaulu kuyafikia malengo hayo. Matokeo ni kwamba Midori aliweza kushangilia kwa sababu ya maendeleo yake ya kiroho.

17. Tunaweza ‘kuendeleaje kufanywa upya katika nguvu zetu zinazoongoza akili zetu,’ na matokeo yatakuwaje?

¹⁷ Huenda hisia na mawazo yasiyofaa yasiondoke mara moja. Hivyo Yehova anatuhimiza hivi: “Mnapaswa kuendelea kufanywa upya katika nguvu zinazoongoza akili zenu.” (Efe. 4:23, 24) Bila shaka, ili kufanya hivyo tunahitaji kusali, kujifunza Neno la Mungu, na kutafakari. Jitahidi kufanya mambo hayo na umwombe Yehova akupe nguvu. Roho yake takatifu itakusaidia kushinda mwelekeo wowote wa kujilinganisha na wengine. Pia, Yehova atakusaidia kutambua na kung’oa haraka wivu au  kiburi, ikiwa sifa hizo zinaanza kukita mizizi moyoni mwako.

18. Maneno yanayopatikana kwenye 2 Mambo ya Nyakati 6:29,30 yanakufariji jinsi gani?

¹⁸ Soma 2 Mambo ya Nyakati 6:29, 30. Yehova anaijua mioyo yetu. Yehova anajua kwamba tunapambana dhidi ya roho ya ulimwengu huu na dhidi ya hali yetu ya kutokamilika. Yehova anapoona jinsi tunavyopambana sana ili kupinga mielekeo hiyo mibaya, anatupenda hata zaidi.

19. Yehova anatumia mfano gani kuonyesha jinsi anavyohisi kutuhusu?

¹⁹ Ili kutusaidia kuelewa jinsi anavyohisi kutuhusu, Yehova anatumia mfano wa uhusiano uliopo kati ya mama na mtoto. (Isa. 49:15) Fikiria mfano wa mama anayeitwa Rachel. Anasema hivi: “Binti yangu Stephanie alizaliwa kabla ya wakati. Nilipomwona kwa mara ya kwanza alionekana mdogo sana na asiye na nguvu. Lakini mwezi wa kwanza madaktari waliniruhusu nimbebe kila siku alipokuwa akitunzwa hospitalini. Fursa hizo za pekee zilifanya tusitawishe uhusiano wa karibu sana. Sasa ana umri wa miaka sita na ana umbo dogo kuliko watoto wengine wa umri wake. Hata hivyo, ninampenda sana kwa sababu alipambana sana ili kuishi, naye ananifanya niwe na shangwe nyingi sana maishani!” Inafariji sana kujua kwamba Yehova anakuwa na upendo wa kina hivyo kwetu pia anapoona tunapambana ili kumtumikia kwa nafsi yote!

20. Ukiwa mtumishi wa Yehova aliyejiweka wakfu una sababu gani ya kushangilia?

²⁰ Ukiwa mtumishi wa Yehova, wewe ni wa pekee na ni mshiriki mwenye thamani wa familia yake kubwa inayofanyizwa na watu tofauti-tofauti. Yehova hakukuvuta kwake kwa sababu wewe ni bora kuliko jirani zako. Alikuvuta kwake kwa sababu aliangalia moyo wako na akaona kuwa wewe ni mtu mpole aliye tayari kufundishwa na anayeweza kufinyangwa. (Zab. 25:9) Uwe na hakika kwamba anathamini unapofanya yote unayoweza ili kumtumikia. Uvumilivu na uaminifu wako ni uthibitisho wa “moyo mzuri na mwema” ulio nao. (Luka 8:15) Hivyo, endelea kumpa Yehova kilicho bora kulingana na uwezo wako. Kisha, utakuwa na sababu nzuri ya kushangilia ‘kuhusiana na wewe mwenyewe.’