1. Ni badiliko gani ambalo limetokea katika miaka ya hivi karibuni katika nchi fulani?

KWA maelfu ya miaka, idadi kubwa ya watu ulimwenguni wamekuwa na imani fulani ya kidini. Lakini katika miaka kadhaa ya hivi karibuni, badiliko kubwa limetokea. Idadi inayozidi kuongezeka ya watu hawajioni kuwa washika-dini. Isitoshe, katika baadhi ya nchi, watu wengi husema kwamba wao si wafuasi wa dini yoyote. *​—Mt. 24:12.

2. Taja baadhi ya sababu zinazoweza kutusaidia kuelewa kwa nini idadi kubwa ya watu si wafuasi wa dini yoyote.

² Kwa nini idadi inayoongezeka ya watu hawajioni kuwa wafuasi wa dini yoyote? * Huenda baadhi yao wamekengeushwa na raha au mahangaiko. (Luka 8:14) Wengine wameacha kuamini kwamba kuna Mungu. Wengine wanamwamini Mungu lakini wanafikiri kwamba dini imepitwa na wakati, haina maana yoyote, na haipatani na akili au sayansi. Huenda wamewasikia marafiki, walimu, au waandishi wa habari wakisema kwamba uhai ulitokana na mageuzi, lakini wanasikia kwa nadra sana hoja zinazopatana na akili ambazo zinaweza kuwafanya waamini kwamba kuna Mungu. Wengine wamechukizwa na viongozi wa dini wenye pupa ya pesa na vyeo. Katika maeneo mengine, serikali huwekea vizuizi shughuli za kidini.

3. Kusudi la makala hii ni nini?

³ Yesu anatarajia ‘tufanye wanafunzi kutoka kwa watu wa mataifa yote.’ (Mt. 28:19) Tunaweza kuwasaidiaje watu wasio na dini wajifunze kumpenda Mungu na kuwa wanafunzi wa Kristo? Tunapaswa kutambua kwamba jinsi watu watakavyoitikia ujumbe  wetu hutegemea mahali ambapo walizaliwa. Kwa mfano, huenda watu waliozaliwa Ulaya wasiitikie ujumbe wetu kwa njia ileile kama wale wenye asili ya bara la Asia. Kwa nini? Barani Ulaya, watu wengi wanafahamu jambo fulani kuhusu Biblia, na wazo la kwamba Mungu aliumba vitu vyote si geni kwao. Lakini barani Asia, idadi kubwa ya watu hawafahamu mengi kuhusu Biblia au hawajui chochote kuihusu, na huenda wasiamini kwamba kuna Muumba. Kusudi la makala hii ni kutusaidia tufikie mioyo ya wote tunaokutana nao katika huduma, haidhuru malezi yao.

4. Kwa nini tunaweza kudumisha mtazamo mzuri?

⁴ Uwe na Mtazamo Mzuri. Kila mwaka, watu wasio na dini huwa Mashahidi wa Yehova. Wengi wao tayari walikuwa na viwango vya juu vya maadili na walichukizwa na unafiki wa dini. Wengine walikuwa wamepotoka kimaadili na wengi wao walikuwa na mazoea mabaya ambayo walipaswa kuacha. Kwa msaada wa Yehova, tunaweza kuwa na hakika kwamba tutawapata wale walio na “mwelekeo unaofaa kwa ajili ya uzima wa milele.”​—Mdo. 13:48; 1 Tim. 2:3, 4.

5. Ni jambo gani ambalo mara nyingi huwafanya watu waitikie vizuri ujumbe wetu?

⁵ Uwe na Fadhili na Busara. Mara nyingi, watu huitikia vizuri ujumbe wetu, si kwa sababu ya kile tunachosema, bali jinsi tunavyokisema. Wao hufurahi tunapokuwa wenye fadhili, wenye busara, na tunapoonyesha kwamba tunapendezwa nao kikweli. Hatuwalazimishi kusikiliza maoni yetu. Badala yake, tunajaribu kutambua sababu zinazowafanya wawe na maoni waliyo nayo kuhusu dini. Kwa mfano, huenda tukagundua kwamba baadhi ya watu hawapendi kuzungumzia mambo ya dini pamoja na mtu wasiyemfahamu. Wengine wanahisi kwamba ni ukosefu wa heshima kumuuliza mtu maoni yake kuhusu Mungu. Na wengine huaibika iwapo wataonekana wakisoma Biblia, hasa pamoja na Shahidi wa Yehova. Vyovyote vile, tunajitahidi kuelewa hisia zao.​—2 Tim. 2:24, maelezo ya chini.

6. Mtume Paulo alibadilikana kulingana na hali za wasikilizaji wake jinsi gani, na tunaweza kumwigaje?

⁶ Tunaweza kufanya nini ikiwa mtu hajihisi huru tunapotumia maneno kama vile “Biblia,” “uumbaji,” “Mungu,” au “dini”? Tunaweza kumwiga mtume Paulo na kubadili jinsi tunavyowasilisha ujumbe wetu. Alipozungumza na Wayahudi, Paulo alitumia Maandiko kujadiliana nao. Hata hivyo, alipozungumza na wanafalsafa Wagiriki katika Areopago, hakutaja kwamba alikuwa akinukuu moja kwa moja kutoka katika Maandiko. (Mdo. 17:2, 3, 22-31) Tunaweza kumwigaje Paulo? Ukikutana na mtu ambaye haiamini Biblia, huenda ikafaa zaidi kuepuka kutaja kwamba unanukuu Biblia moja kwa moja unapojadiliana naye. Ikiwa unahisi kwamba mtu huyo anaaibika kuonekana akisoma Biblia pamoja nawe, jaribu kumwonyesha maandiko kwa njia ambayo wengine hawatatambua kwa urahisi, kama vile kwa kutumia kifaa cha mkononi.

7. Ili tumwige Paulo kama inavyofafanuliwa kwenye 1 Wakorintho 9:20-23, huenda tukahitaji kufanya nini?

⁷ Elewa Hali za Watu na Uwasikilize. Tunapaswa kujitahidi kuelewa hali zinazowafanya watu tunaokutana nao wafikiri kama wanavyofikiri. (Met. 20:5) Fikiria tena mfano wa Paulo. Alizaliwa na kulelewa miongoni mwa Wayahudi. Hapana shaka kwamba alihitaji kubadilikana na hali alipowahubiria Watu wa Mataifa, watu ambao hawakujua mengi au hawakujua chochote kumhusu Yehova au Maandiko. Huenda tukahitaji kufanya utafiti fulani au kuwaomba ushauri wahubiri wenye uzoefu mkubwa kutanikoni ili tuweze kuelewa vizuri jinsi watu katika eneo letu wanavyohisi au kufikiri.​—Soma 1 Wakorintho 9:20-23.

8. Taja njia moja ya kuanzisha mazungumzo ya Biblia pamoja na mtu.

⁸ Lengo letu ni kuwatafuta ‘wanaostahili.’  (Mt. 10:11) Ili tupate matokeo mazuri, tunapaswa kuwatia moyo watu waeleze maoni yao na kisha tuwasikilize kwa makini. Ndugu mmoja nchini Uingereza huwauliza watu maoni yao kuhusu mambo kama vile jinsi ya kuwa na ndoa zenye furaha, jinsi ya kuwalea watoto, au jinsi ya kukabiliana na ukosefu wa haki. Baada ya kusikiliza maoni yao, yeye huwauliza hivi: “Una maoni gani kuhusu ushauri huu ulioandikwa miaka 2,000 hivi iliyopita?” Kisha, bila kutaja neno “Biblia,” yeye hutumia simu yake kuwasomea maandiko aliyochagua kwa makini.

9. Tunaweza kuwasaidiaje watu ambao kwa kawaida hawapendi kuzungumza kuhusu Mungu?

⁹ Tunaweza kufikia mioyo ya watu ambao kwa kawaida hawapendi kuzungumza kuhusu Mungu kwa kuzungumzia jambo linalogusa hisia zao. Kwa mfano, wengi hustaajabia mazingira ya asili. Hivyo tunaweza kusema hivi: “Huenda unajua kwamba vitu vingi ambavyo wanasayansi wamebuni waliiga vitu ambavyo tayari vipo katika mazingira yetu ya asili. Kwa mfano, watengenezaji wa maikrofoni huchunguza jinsi sikio linavyofanya kazi, na watengenezaji wa kamera huchunguza jinsi jicho linavyofanya kazi. Ni nini huja akilini mwako unapofikiria kuhusu mazingira ya asili? Je, unafikiri yalijitokeza yenyewe, au mtu fulani aliyaumba, au kuna chanzo kingine?” Baada ya kumsikiliza kwa makini, unaweza kusema hivi: “Wahandisi wanapoiga jinsi sikio au jicho lilivyotengenezwa, huenda tukajiuliza wanamwiga nani. Nilivutiwa na jambo fulani ambalo mshairi mmoja wa zamani aliandika: ‘Yule aliyetengeneza sikio, je, hawezi kusikia? Yule aliyeumba jicho, je, hawezi kuona? . . . Yeye Ndiye anayewafundisha watu ujuzi!’ Baadhi ya wanasayansi wamefikia mkataa huohuo pia.” (Zab. 94:9, 10) Kisha unaweza kumwonyesha video kutoka kwenye tovuti ya jw.org^® sehemu ya “Mahojiano na Mambo Yaliyoonwa” katika mfululizo wenye kichwa “Maoni Kuhusu Chanzo cha Uhai.” (Tafuta kwenye MACHAPISHO >VIDEO.) Au unaweza kumpa broshua Uhai​—Ulitokana na Muumba? au broshua Maswali Matano Muhimu Kuhusu Chanzo cha Uhai.

10. Tunaweza kuanzishaje mazungumzo pamoja na watu ambao hawapendi kuzungumza kuhusu Mungu?

¹⁰ Watu wengi wanatamani kuwa na maisha mazuri wakati ujao. Hata hivyo, wengi wanaogopa kwamba huenda dunia itaharibiwa au haitaweza kukalika. Mwangalizi mmoja anayesafiri nchini Norway anasema kwamba watu ambao hawapendi kuzungumza kuhusu Mungu mara nyingi huwa tayari kuzungumza kuhusu hali za ulimwengu. Baada ya kumsalimu mtu, yeye husema: “Una  maoni gani kuhusu matumaini yetu ya kuwa na maisha mazuri wakati ujao? Je, unafikiri tumaini bora zaidi la kuwa na maisha mazuri wakati ujao linategemea wanasiasa, wanasayansi, au mtu mwingine?” Baada ya kumsikiliza kwa makini, yeye husoma au kunukuu andiko linalozungumzia hali nzuri za wakati ujao. Wengine huvutiwa na ahadi ya Biblia kwamba dunia itadumu milele na kwamba watu wazuri wataishi milele ndani yake.​—Zab. 37:29; Mhu. 1:4.

11. Kwa nini tunapaswa kutumia mbinu mbalimbali za kuanzisha mazungumzo pamoja na watu, na tunaweza kumwigaje Paulo kama inavyotajwa kwenye Waroma 1:14-16?

¹¹ Ni vizuri kutumia mbinu mbalimbali za kuanzisha mazungumzo pamoja na watu katika huduma. Kwa nini? Kwa sababu watu wanatofautiana. Jambo linalomvutia mtu mmoja huenda lisimvutie mtu mwingine. Kwa wengine, si tatizo kuzungumza nao kuhusu Mungu au Biblia, ilhali wengine huitikia vizuri zaidi tunapoanza kwa kuzungumzia mambo ya kawaida kisha kuendeleza mazungumzo ya Biblia baada ya hapo. Vyovyote vile, tunapaswa kutumia vizuri fursa tunazopata kuwahubiria watu wa namna zote. (Soma Waroma 1:14-16.) Bila shaka, tunapaswa kukumbuka kwamba Yehova ndiye anayekuza kweli mioyoni mwa wale walio na mwelekeo unaofaa.​—1 Kor. 3:6, 7.

12. Tunaweza kufanya nini ili kuwafikia watu wanaotoka katika nchi za bara la Asia ambao hawajawahi kamwe kufikiria kuhusu kuwepo kwa Muumba?

¹² Ulimwenguni kote, wahubiri wengi hukutana na watu wanaotoka katika mataifa mbalimbali ya bara la Asia, na wengine wao wanatoka katika maeneo ambayo shughuli za kidini zimewekewa vizuizi na serikali. Katika nchi kadhaa barani Asia, watu wengi hawajawahi kamwe kufikiria kwa uzito wazo la kwamba kuna Muumba. Baadhi yao ni wadadisi na hukubali moja kwa moja kujifunza Biblia, lakini mwanzoni wengine husita kujifunza mawazo mapya. Tunaweza kufanya nini ili kuwasaidia? Wahubiri fulani wenye uzoefu wamefanikiwa kuanzisha mazungumzo kwa kuzungumzia mambo ya kawaida, kuonyesha upendezi wa kibinafsi, na ikiwa inafaa wao husimulia jinsi ambavyo maisha yao yamekuwa mazuri baada ya kuanza kutumia kanuni fulani ya Biblia.

13. Ni nini kinachoweza kuwafanya watu wavutiwe na ujumbe wa Biblia? (Tazama picha kwenye jalada.)

¹³ Jambo la kwanza ambalo huwavutia watu wengi ni jinsi hekima inayopatikana katika Biblia ilivyo na manufaa maishani. (Mhu. 7:12) Katika jiji la New York, dada ambaye huwatembelea watu wanaozungumza Kimandarini, anasema hivi: “Mimi hujitahidi kupendezwa kibinafsi na watu na kuwasikiliza. Ninapotambua kwamba wamehamia hivi karibuni, ninaweza kuwauliza hivi: ‘Je, umeanza kuzoea mazingira mapya? Umepata kazi? Je, wenyeji wanakutendea vizuri?’” Nyakati nyingine, njia hiyo humsaidia dada yetu kuanzisha mazungumzo kuhusu fundisho fulani la Biblia. Hali inaporuhusu, yeye husema hivi: “Unafikiri siri ya kuwa na uhusiano mzuri pamoja na wengine ni nini? Je, ninaweza kukuonyesha methali fulani kutoka katika Biblia? Inasema: ‘Kuanzisha vita ni kama kufungua lango la mafuriko; kabla ugomvi haujalipuka, ondoka.’ Je, unafikiri ushauri huu unaweza kutusaidia kuwa na uhusiano mzuri pamoja na wengine?” (Met. 17:14) Mazungumzo kama hayo yanaweza kutusaidia tuwatambue watu wanaoweza kukubali tuendeleze mazungumzo ya Biblia pamoja nao wakati mwingine.

14. Ndugu mmoja kutoka Mashariki ya Mbali huwasaidiaje watu wanaosema kwamba hakuna Mungu?

¹⁴ Vipi kuhusu watu wanaotuambia kwamba hawaamini kuwa kuna Mungu? Ndugu mmoja kutoka Mashariki ya Mbali mwenye uzoefu wa miaka mingi wa kuwahubiria watu wasio na dini anasema hivi: “Kwa kawaida, watu wa eneo hili wanaposema kwamba, ‘Siamini kuna Mungu,’ kihalisi  wanamaanisha kwamba wao hawaabudu miungu inayoabudiwa katika eneo hili. Hivyo, mimi hukubaliana nao kwamba miungu mingi imetengenezwa na wanadamu na si ya kweli. Mara nyingi mimi husoma andiko la Yeremia 16:20: ‘Je, mwanadamu anaweza kujitengenezea miungu wakati kwa kweli hiyo si miungu?’ Kisha mimi huwauliza hivi: ‘Tunaweza kumtofautishaje mungu wa kweli na miungu iliyotengenezwa na wanadamu?’ Mimi huwasikiliza kwa makini, kisha ninasoma andiko la Isaya 41:23: ‘Tuambieni mambo yatakayotokea wakati ujao, ili tujue kwamba ninyi ni miungu.’ Halafu ninawaonyesha mfano wa jinsi ambavyo Yehova ametabiri kuhusu wakati ujao.”

15. Tunaweza kujifunza nini kutokana na mfano wa ndugu mmoja kutoka Asia Mashariki?

¹⁵ Ndugu mmoja kutoka Asia Mashariki hutumia njia ifuatayo anapowarudia watu. Anasema hivi: “Mimi huwapa mifano ya hekima inayopatikana katika Biblia, ninawaonyesha unabii wa Biblia uliotimia, na sheria za asili zinazodhibiti ulimwengu. Kisha ninawaonyesha jinsi mambo hayo yote yanavyofunua kwamba kuna Muumba aliye hai na mwenye hekima. Mtu anapoanza kuona uwezekano wa kwamba kuna Mungu, mimi humwonyesha kile ambacho Biblia inasema kumhusu Yehova.”

16. Kulingana na Waebrania 11:6, kwa nini wanafunzi wa Biblia wanahitaji kuwa na imani kwa Mungu na katika Biblia, na tunaweza kuwasaidiaje waisitawishe?

¹⁶ Tunapojifunza Biblia pamoja na mtu aliyelelewa katika mazingira ambayo watu hawaamini kwamba kuna Mungu, tunapaswa kuendelea kuwasaidia wasitawishe imani kwamba kuna Mungu. (Soma Waebrania 11:6.) Pia, tunahitaji kuwasaidia wasitawishe imani katika Biblia. Ili kufanya hivyo, huenda tukahitaji kurudia hoja fulani mara kadhaa. Kila mara tunapojifunza pamoja nao, huenda tukahitaji kuzungumzia uthibitisho unaoonyesha kwamba Biblia ni Neno la Mungu. Kwa mfano, tunaweza kuzungumzia kifupi unabii wa Biblia uliotimia, usahihi wa Biblia kuhusu mambo ya kisayansi na ya kihistoria, au jinsi Biblia inavyotusaidia katika maisha yetu ya kila siku.

17. Kuwaonyesha watu upendo kunaweza kuwa na matokeo gani?

¹⁷ Tunawasaidia watu kuwa wanafunzi wa Kristo kwa kuwaonyesha upendo, haidhuru wao ni watu wa kidini au la. (1 Kor. 13:1) Tunapowafundisha, lengo letu ni kuwaonyesha kwamba Mungu anatupenda na anataka tumpende. Kila mwaka, maelfu ya watu ambao mwanzoni hawakupenda sana mambo ya dini au hawakuyapenda hata kidogo, hubatizwa kwa sababu wamejifunza kumpenda Mungu. Hivyo, uwe na mtazamo mzuri na uonyeshe kwamba unawapenda na kuwajali watu wa namna zote. Wasikilize. Jitahidi kuelewa hali zao. Kupitia mfano wako, wafundishe kuwa wanafunzi wa Kristo.