Bontša Tumelo e Tšoanang le ea Bona

O Ile a Ithuta Thuto Mabapi le Mohau

JONASE o ne a tla ba le nako e ngata ea hore a ke a je masapo a hlooho. O ne a lokela ho tsamaea leeto la lik’hilomithara tse 800 ka maoto, e leng leeto le neng le ka ’na la mo nka khoeli kapa ho feta. Pele, o ne a lokela ho khetha litsela tse paroletsang le tse sireletsehileng, ebe joale o hahlaula a iketlile likhohlong le makhalong a lithaba tse se nang palo. O ne a lokela ho pota Lehoatata la Syria le sabaletseng ka thōko, a tšele linōka tse kang Eufrate e khōlō, a be a kōpe boroko metseng le metsaneng ea balichaba ea Syria, Mesopotamia le Assyria. Ha matsatsi a ntse a feta, o ne a ntse a nahana ka sebaka seo a eang ho sona seo a se tšabang haholo, e leng motse oa Ninive oo a neng a ntse a atamela ho oona butle-butle.

Ntho feela eo Jonase a neng a e tseba ke hore: O ne a ke ke a khutlela morao kapa a baleha kabelo ena. O ne a se a kile a leka sena. Lekhetlo la pele ha Jehova a ne a mo roma hore a ise molaetsa oa kahlolo motseng ona o moholo oo e leng qhobosheane ea Assyria, hang-hang Jonase o ile a palama sekepe se lebang hosele. Joale Jehova a romela sefefo se matla hoo Jonase a ileng a bona hore bofetoheli boo ba hae bo tla bolaea bohle ba neng ba le ka sekepeng. E le ho pholosa basesisi bao ba sebete, o ile a kōpa hore ba mpe ba mo lahlele ka leoatleng. Ka lesisitheho, ba ile ba mo lahlela ’me Jonase a ipona a se a shoele. Leha ho le joalo, Jehova o ile a romela tlhapi e khōlō hore e koenye Jonase eaba ka mor’a matsatsi a mararo e mo hlatsetsa lebōpong a sa tsoa kotsi le e nyenyane, ’me a tsoa a hloletsoe a bile a ikemiselitse ho mamela ka hohle-hohle. *—Jonase, khaolo ea 1 le ea 2.

Ha Jehova a laela Jonase ka lekhetlo la bobeli hore a ee Ninive, moprofeta enoa o ile a mamela ’me a leba bochabela leetong lena le lelelele. (Jonase 3:1-3) Leha ho le joalo, na taeo e tsoang ho Jehova e ne e entse hore a sokolohe ka ho feletseng? Ka mohlala, Jehova o ne a ile a mo bontša mohau, a mo pholosa hore a se ke a khangoa ke metsi, a se ke a mo fa kotlo ka bofetoheli ba hae, a ba a mo fa monyetla o mong oa hore a phethe kabelo ena ea hae. Na ka mor’a lintho tsee tsohle Jonase o ile a ithuta ho bontša mohau ho ba bang? Mohau ke thuto eo hangata ho leng thata hore batho ba sa phethahalang ba ithute eona. A re ke re boneng hore na re ka ithuta’ng ntoeng eo Jonase a ileng a tlameha ho e loana.

Ba Nka Khato e sa Lebelloang ha ba Utloa Molaetsa oa Kahlolo

Jonase o ne a sa talime Ninive ka tsela eo Jehova a e talimang ka eona. Rea bala: “Joale ho Molimo Ninive e ne e le motse o moholo.” (Jonase 3:3) Ka makhetlo a mararo, tlaleho ea Jonase e qotsa Jehova a bua ka “Ninive motse o moholo.” (Jonase 1:2; 3:2; 4:11) Ke hobane’ng ha Jehova a ne a nka motse oo o le moholo, kapa e le oa bohlokoa?

Ninive e ne e le o mong oa metse ea boholo-holo oo Nimrode a ileng a o haha ka mor’a Moroallo. E ne e le sebaka se seholohali seo ho hlakileng hore se ne se akarelletsa metse e meng ’me motho o ne a ka tsamaea matsatsi a mararo ho tloha moo se qalang ho ea moo se fellang teng. (Genese 10:11; Jonase 3:3) Ka ho hlakileng, Ninive e ne e le motse o hapang mahlo, o nang le litempele tse khōlō, marako a matonanahali le mehaho e meng e meholo. Empa ha ho le e ’ngoe ea lintho tsena e neng e etsa hore Jehova Molimo a nke motse oo e le oa bohlokoa. Ntho  eo a neng a hlile a amehile ka eona e ne e le batho. Ninive e ne e e-na le baahi ba bangata mehleng eo. Jehova o ne a ba tsotella le hoja ba ne ba etsa lintho tse mpe. O nka motho e mong le e mong e le oa bohlokoa, ebile oa bona hore motho e mong le e mong a ka baka a ba a ithuta ho etsa se lokileng.

Qetellong ha Jonase a fihla Ninive, e tlameha ebe o ile a tšosoa le ho feta ke palo e khōlōhali ea baahi ba motse ona ba fetang 120 000. * O ile a tsamaea letsatsi le le leng, a kenella har’a motse ona o neng o e-na le sepenya sa baahi, mohlomong a batla sebaka se loketseng se bohareng seo a ka qalang ho hasa molaetsa a le ho sona. O ne a tla bua le batho baa ka leleme lefe? Na o ne a ithutile ho bua Seassyria? Kapa ebe Jehova o ile a mo fa matla a hore a se bue ka mohlolo? Ha re tsebe hore ho etsahetse’ng. E ka ’na eaba Jonase o ile a phatlalatsa molaetsa ka puo ea habo ea Seheberu eaba ho ba le motho ea tolokelang Baninive. Leha ho le joalo, molaetsa oa hae o ne o totobetse ’me o ne o tla etsa hore batho ba se ke ba mo rata, o ne o re: “Ho setse matsatsi a mashome a mane feela, ’me Ninive e tla lihuoa.” (Jonase 3:4) O ile a bua ka makhetlo-khetlo a sa tšabe letho. Ka hona, o ne a bontša ho ba sebete le ho ba le tumelo e tsotehang, e leng litšobotsi tseo kajeno Bakreste ba lokelang ho ba le tsona ho feta leha e le neng pele.

Batho ba Ninive ba ile ba qahamisa litsebe ha ba utloa molaetsa oa Jonase. Ha ho pelaelo hore o ne a lebeletse hore batho ba tla mo halefela le ho mo futuhela ka mabifi ha ba utloa molaetsa oa hae. Empa ho ile ha etsahala ntho e ileng ea mo makatsa. Batho bao ba ile ba mamela! Molaetsa oa hae o ile oa hasana ka potlako. Ho e-s’o ee kae, motse oohle o ne o se o bua ka boprofeta ba Jonase ba hore motse o tlil’o timetsoa. Tlaleho ea Jonase e re: “Batho ba Ninive ba qala ho beha tumelo ho Molimo, eaba ba phatlalatsa hore ho itingoe lijo ’me ho aparoe lesela la mokotla, ho tloha ho e moholo ho bona esita le ho ea ho e monyenyane ho bona.” (Jonase 3:5) Batho kaofela ba ile ba bontša moea oa ho baka, barui le mafutsana, ba matla le ba fokolang, ba bacha hammoho le ba baholo. Ka mor’a nakoana, litaba tsena tsa ho fetoha ha sechaba li ile tsa ba tsa fihla litsebeng tsa morena.

Morena le eena o ile a qala ho tšaba Molimo. O ile a phahama teroneng ea hae, a hlobola liaparo tse majabajaba tsa borena, a apara liaparo tse mahoashe joaloka bafo ba hae, a ba a “lula fatše moloreng.” Morena hammoho le “ba baholo” ba hae, kapa ba maemong a holimo pusong, o ile a ntša taelo ea hore ho itingoe lijo, e leng se ileng sa etsa hore ho itima lijo e se ke ea e-ba feela ntho e iketsetsoang ke batho, empa e be ho phetha taelo ea morena. O ile a laela hore bohle ba apare lesela la mokotla, esita le liphoofolo tse ruiloeng. * Ka boikokobetso bohle o ile a lumela hore sechaba sa hae se ne se le molato oa ho etsa lintho tse mpe le tse mabifi. O ile a ba a bolela hore o tšepa hore Molimo oa ’nete o ne a tla ba hauhela ha a bona pako ea bona, a re: “Molimo . . . a ka khutla . . . bohaleng ba hae bo tukang, e le hore re se ke ra timela.”—Jonase 3:6-9.

Bahlahlobisisi ba bang ba belaella taba ea hore ebe Baninive ba ile ba fetola lipelo tsa bona kapele hakaalo. Leha ho le joalo, litsebi tsa Bibele li ’nile tsa re seo ha se makatse kaha batho ba mehleng eo ba ne ba e-na le litumela-khoela ba bile ba fetola maikutlo a bona ka potlako. Ho sa tsotellehe seo, hamorao Jesu Kreste o ile a bua ka ho baka ha Baninive. (Matheu 12:41) O ne a tseba seo a neng a bua ka sona hantle, kaha o ne a ile a phela leholimong ’me a bona ha lintho tseo tsohle li etsahala. (Johanne 8:57, 58) Joale ebe Jehova o ile a sebetsa taba ea ho baka ha Baninive joang?

 Mohau oa Molimo o Fapane le Melao ea Batho e sa Tenyetseheng

Hamorao ha Jonase a ngola, o ile a re: “Molimo oa ’nete a bona mesebetsi ea bona, hore ba ne ba khutlile litseleng tsa bona tse mpe; kahoo Molimo oa ’nete a ikutloa a soabile ka lebaka la tlokotsi eo a neng a buile hore o tla ba bakela eona; ’me ha aa ka a e baka.”—Jonase 3:10.

Na see se bolela hore qeto eo Jehova a neng a e entse ea ho ahlola Baninive e ne e fosahetse? Che. Bibele ha e bua ka Jehova, e re: “Mosebetsi oa hae o phethahetse, etsoe litsela tsohle tsa hae ke toka. Molimo oa botšepehi, eo ho eena ho se nang ho hloka toka.” (Deuteronoma 32:4) Khalefo e lokileng ea Jehova mabapi le batho ba Ninive e ile ea fela. O ile a hlokomela hore batho bana ba se ba fetohile eaba oa lemoha hore kotlo eo a neng a ba behetse eona ha e sa hlokahala. Ona e ne e le monyetla oa hore Molimo a ba bontše mohau.

Ho hang Jehova hase Molimo ea thata, ea sa tsotelleng, kapa ea se nang kutloelo-bohloko eo hangata baeta-pele ba bolumeli ba mo hlahisang a le joalo. Ho e-na le hoo, ke Molimo ea nahanelang, ea tenyetsehang le maemo, ea bileng a leng lereko. Pele a tlisa kahlolo ea hae ho ba khopo, o sebelisa baemeli ba hae ba lefatšeng ho ba lemosa, kaha o labalabela hore batho ba khopo ba etse seo Baninive ba ileng ba se etsa—e leng hore ba bake ’me ba furalle mekhoa ea bona. (Ezekiele 33:11) Jehova o ile a bolella moprofeta Jeremia: “Ka motsotso ofe kapa ofe ha nka bua khahlanong le sechaba le khahlanong le ’muso hore ke se fothole le ho se heletsa le ho se timetsa, ’me sechaba seo se furalla bobe ba sona boo ke buileng ka bona, ke tla ikutloa ke soabile ka lebaka la tlokotsi eo ke neng ke nahanne ho e phethisa holim’a sona.”—Jeremia 18:7, 8.

Na see se bolela hore boprofeta ba Jonase e ne e le ba bohata? Che; boprofeta boo bo ile ba fela ba lemosa sechaba seo. Temoso e ne e le mabapi le litsela tse fosahetseng tsa Baninive, tseo ba ileng ba li furalla. Haeba Baninive ba ne ba ka khutlela mekhoeng ea bona e mebe, Molimo o ne a tla ba ahlola. Ke sona se ileng sa etsahala hamorao.—Sofonia 2:13-15.

Jonase o ile a ikutloa joang ha timetso e sa fihle ka nako eo a neng a e lebeletse? Rea bala: “Ho Jonase e ne e le ho sa khahliseng ho hang, ’me a tuka ke bohale.” (Jonase 4:1) Jonase o ile a ba a rapela ka tsela e kang o khalemela Ea Matla ’Ohle! Jonase o ile a bontša hore ho ka be ho bile molemo hoja a itulela hae, naheng ea habo. O ile a re o ne a  ntse a tseba hore Jehova a ke ke a tlisetsa Baninive koluoa, a ba a itšireletsa ka hore ke sona se ileng sa etsa hore lekhetlong la pele, a balehele Tarshishe. Eaba o kōpa hore a mpe a shoe, a re ho shoa ho ka ba molemo ho feta ho phela.—Jonase 4:2, 3.

Ke eng e neng e e-ja Jonase? Re ke ke ra tseba lintho tsohle tseo Jonase a neng a li nahana, empa rea tseba hore o ne a phatlalalitse molaetsa oa timetso sechabeng sohle sa Ninive. Se ne se khotsoe seo a neng a se phatlalalitse. Joale ho ne ho se timetso e tlang. Na ebe o ile a tšoha hore o tla songoa kapa mohlomong a bitsoe moprofeta oa bohata? Seo re se tsebang ke hore ha aa ka a thabela ha batho bao ba baka kapa ha Jehova a ba bontša mohau. Ho e-na le hoo, ho bonahala a ile a tlala bohale le ho feta, a ikutloela bohloko a ba a ikutloa a theotsoe seriti hampe. Leha ho le joalo, Molimo ea mohau oa Jonase o ile a ’na a bona ho itseng ho molemo ho monna enoa ea neng a sithabetse. Ho e-na le hore a khalemele Jonase ka thata ka lebaka la ho se mo hlomphe, Jehova o ile a mo botsa potso e bonolo, e mo fatang maikutlo: “Na ke ka nepo u tukang ke bohale?” (Jonase 4:4) Ebe Jonase o ile a leka ho araba? Bibele ha e re bolelle.

Kamoo Jehova a Ileng a Ruta Jonase Thuto ea Bohlokoa

Moprofeta eo ea hlonameng o ile a tloha Ninive ’me ho e-na le hore a lebe hae, a leba bochabela, moo lithaba tse ling li okametseng sebaka seo. O ile a iketsetsa lephephe ’me a lula ho lona a letetse ho bona se tla etsahala ka Ninive. Mohlomong o ne a tšepile hore o tla bona ha motse oo o timetsoa. Ebe Jehova o ne a tla ruta monna eo ea pelo e thata ho ba mohau joang?

Bosiu, Jehova a etsa hore ho hlahe semela sa mohope. Ha Jonase a tsoha, o ile a bona semela sena se seholohali se tlokomang, se nang le makhasi a sephara a etsang moriti o monate ho feta o neng o ka etsoa ke lephephe le tetemang leo a iketselitseng lona. O ile a hlasimoloha moeeng. “Jonase a qala ho thaba haholo” ka lebaka la semela seo, mohlomong a nka ho ba teng ha sona ka mohlolo e le pontšo ea hore Molimo oa mo hlohonolofatsa le ho mo amohela. Leha ho le joalo, Jehova o ne a sa batle ho sireletsa Jonase feela letsatsing le bataolang le khalefong ea hae e sa utloahaleng. Empa o ne a batla ho finyella pelo ea Jonase. Ka hona, Molimo o ile a etsa hore sebōkō se je semela seo le ho se bolaea. Eaba o romela “moea oa bochabela o omeletsang” ho fihlela Jonase “a akheha” ke lebatama. Monna enoa o ile a boela a nyahama ’me a kōpa Molimo hore ho molemo a mpe a shoe.—Jonase 4:6-8.

Jehova o ile a boela a botsa Jonase hore na o halefile ka nepo lekhetlong lena, ha a halefetse ho shoa ha semela sa mohope. Ho e-na le hore Jonase a bake, o ile a ikemela ka ho re: “Ke ka nepo ke tukang ke bohale, ho fihlela lefung.” Joale e ne e le nako e loketseng ea hore Jehova a rute Jonase thuto ea bohlokoa.—Jonase 4:9.

Molimo o ile a behela Jonase mabaka, a bontša moprofeta eo hore o ne a koatetse ho shoa ha semela se sa reng letho se metseng ka bosiu bo le bong, le hona se sa lengoa ke Jonase ebile e se eena ea entseng hore se hōle. Eaba Molimo o qetella ka ho re: “Na ha kea tšoanela ho utloela Ninive motse o moholo bohloko, oo ho oona ho nang le batho ba fetang likete tse lekholo le mashome a mabeli bao ho hang ba sa tsebeng  phapang pakeng tsa letsoho la bona le letona le letsoho la bona le letšehali, ho phaella liphoofolong tse ngata tse ruuoang?”—Jonase 4:10, 11. *

Na u lemoha ntlha ea bohlokoa thutong ee ea Jehova? Jonase o ne a sa etsa letho ho hlokomela semela seo. Ka lehlakoreng le leng, Jehova ke eena Ea neng a file Baninive bophelo ’me o ne a ba hlokometse joalokaha a hlokomela libōpuoa tse ling lefatšeng. Ho tla joang hore ebe Jonase o ne a nka semela se le seng e le sa bohlokoa ho feta bophelo ba batho ba 120- 000, ho kopanyelletsa le mehlape eohle ea bona? Na ke hobane Jonase a ne a ichebile boeena? Etsoe o ne a utloile bohloko ka semela seo hobane feela se ne se mo tsoela molemo. Na bohale ba hae ka Ninive bo ne bo hlohlelletsoa ke ho icheba boeena feela—hobane a sa batle ho theoloa seriti a bile a tšaba hore ho tla thoe o ne a sa bue ’nete?

Ka sebele ena ke thuto ea bohlokoa! Potso ke hore, Na Jonase o ile a ithuta ho see? Buka e reheletsoeng ka Jonase e fela potso eane ea Jehova e sa arabeloa. Bahlahlobisisi ba bang ba ka ’na ba tletleba ka taba ea hore Jonase ha aa ka a araba. Empa bonneteng, karabo ea hae e teng. Ke buka ea Jonase ka boeona. Bopaki bo bontša hore Jonase o ile a ngola buka eo e reheletsoeng ka eena. Nahana feela ha moprofeta eo a se a sireletsehile naheng ea habo, a ngola tlaleho ena. E tlameha ebe o ne a se a hōlile ’me a le bohlale ebile e le motho ea ikokobelitseng eo ha a ntse a hlalosa liphoso tsa hae, bofetoheli ba hae le ho tiisa hlooho ha a lokela ho bontša mohau, a neng a ntse a sisinya hlooho. Ho hlakile hore Jonase o ile a ithuta thuto ea bohlokoa taeong e bohlale ea Jehova. O ile a ithuta ho ba mohau. Na le rōna re tla ithuta ho ba mohau?

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 16]

Molimo o labalabela ho bona ba khopo ba baka ’me ba furalla litsela tsa bona, joalokaha Baninive ba ile ba etsa

[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 17]

Molimo o ile a sebelisa semela sa mohope ho ruta Jonase thuto mabapi le mohau