1-3. Banyalani ba tobana le mathata afe? (Sheba setšoantšo se qalong.)

MONNA e mong ea nang le lilemo tse 38 a thabile lenyalong o re, “Haeba le sebetsa ka thata ’me le bontša hore le batla ho atlehisa lenyalo la lōna, Jehova o tla le hlohonolofatsa.” Ka sebele, banna le basali ba na le monyetla oa ho thabela bophelo hammoho le ho tšehetsana linakong tse thata.—Liprov. 18:22.

² Empa hangata banyalani ba ba le “matšoenyeho nameng.” (1 Bakor. 7:28) Hobane’ng? Mathata a bophelo a letsatsi le letsatsi a ka ama kamano ea bona ea lenyalo. Esita le banyalani bao lintho li ba tsamaelang hantle ba ka ’na ba utloisana bohloko, ba hlabana ka mantsoe kapa ba se ke ba utloisisana ka lebaka la leleme le sa phethahalang. (Jak. 3:2, 5, 8) Banyalani ba bangata ba na le mathata mosebetsing oa boipheliso ha ka nako e tšoanang ba ntse ba hōlisa bana. Mokhathala le ho imeloa kelellong ho thatafalletsa banyalani ba bang hore ba iphe nako ea ho matlafatsa lenyalo la bona. Mathata a lichelete, a ho kula le a mang a ka ama tsela eo banyalani ba bontšanang lerato le tlhompho ka eona. Ho feta moo motheo oa lenyalo le bonahalang le le matla o ka fokolisoa ke “mesebetsi ea nama,” e kang bohlola, boitšoaro bo hlephileng, bora, ho  qabana, poulelo, ho tlakoloha ka bohale le likarohano.—Bagal. 5:19-21.

³ Ho mpefatsang boemo le ho feta ke hore re phela “matsatsing a ho qetela,” ao ho ’ona batho e leng baithati le ba sa tšabeng Molimo, e leng litšobotsi tse senyang lenyalo. (2 Tim. 3:1-4) Banyalani ba boetse ba lokela ho loantšana le litlhaselo tsa sera se kotsi. Moapostola Petrose o ile a lemosa a re: “Mohanyetsi oa lōna, Diabolose, o tsamaea joaloka tau e purumang, e batlang ho harola e mong.”—1 Pet. 5:8; Tšen. 12:12.

4. Banyalani ba ka etsa’ng ho matlafatsa lenyalo la bona ’me ba thabe?

⁴ Monna e mong oa Japane o re: “Ke ne ke e-na le mathata a lichelete. Kaha ke ne ke sa hlalosetse mosali oa ka tsela eo ke ikutloang ka eona, seo se ile sa etsa hore a imeloe kelellong. O ne a boetse a kula. Ka linako tse ling sena se ne se etsa hore re qabane.” Mathata a mang ao banyalani ba tobanang le ’ona ke ao ba ke keng ba a qoba, empa ba ka a hlōla. Jehova a ka thusa banyalani hore ba thabe ’me lenyalo la bona le tiee. (Bala Pesaleme ea 127:1.) A re tšohleng lintlha tse hlano tsa Mangolo tse ka thusang ho matlafatsa lenyalo le ho etsa hore le tšoarelle. Re ntan’o hlahloba kamoo lerato le tlatsetsang kateng lintlheng tsena.

5, 6. Banna le basali ba ka etsa’ng hore ba kenyelletse Jehova lenyalong la bona?

⁵ Ntho e etsang hore lenyalo le tsitse ke botšepehi le ho ikokobelletsa Mothehi oa lenyalo. (Bala Moeklesia 4:12.) Monna le mosali ba ka kenyelletsa Jehova lenyalong la bona ka ho latela tataiso ea hae. Bibele e ile ea re ka batho ba Molimo ba boholo-holo: “Litsebe tsa lōna li tla utloa lentsoe ka mor’a lōna le reng: ‘Tsela ke eona ena. Tsamaeang ho eona,’ esere la ea ka ho le letona kapa la ea ka ho le letšehali.” (Esa. 30:20, 21) Le kajeno banyalani ba ka “utloa” lentsoe la Jehova ka ho bala Lentsoe la Molimo hammoho. (Pes. 1:1-3) Ho feta moo, ba ka matlafatsa lenyalo la bona ka ho ba le Borapeli ba Lelapa bo ba hlasimollang le bo ba khathollang moeeng. Ho rapela hammoho kamehla le hona ho ka ba thusa ho matlafatsa lenyalo e le hore ba loantšane le litlhaselo tsa lefatše la Satane.

⁶ Gerhard ea lulang Jeremane o re, “Nako le nako ha re felloa ke thabo ka lebaka la mathata le ho se utloisisane, keletso e ka Lentsoeng la Molimo e re thusa ho mamella le ho tšoarelana. Litšobotsi tsena lia hlokahala e le hore lenyalo le atlehe.” Ha banyalani ba sebetsa ka thata ho kenya Molimo lenyalong la bona ka ho etsa lintho tsa moea hammoho, ba tla atamela ho Molimo ’me le bona ba tla atamelana.

7. Banna ba lokela ho sebelisa bohlooho ba bona joang?

⁷ Tsela eo monna a sebelisang bohlooho ka eona e ka thusa ho matlafatsa lenyalo le ho etsa hore lelapa le thabe. Bibele e re: “Hlooho ea monna e mong le e mong ke Kreste; hape hlooho ea mosali ke monna.” (1 Bakor. 11:3) Mantsoe a potolohileng temana eo a bontša hore banna ba lokela ho sebelisa bohlooho ba bona ka tsela e kang eo Kreste a sebelisang bohlooho ba hae ho banna ka eona. Ha ho mohla Jesu a neng a ba hatella kapa a ba khahlapetsa, empa o ne a ba tšoara ka lerato, ka mosa, a ba nahanela, a le bonolo a bile a ikokobelitse.—Mat. 11:28-30.

8. Monna a ka etsa’ng hore mosali a mo rate a be a mo hlomphe?

 ⁸ Monna oa Mokreste ha aa lokela ho lula a hopotsa mosali hore o lokela ho mo hlompha. Ho e-na le hoo, o lokela ho ‘tsoela pele a lula le eena ka tsebo,’ a bontše hore o oa mo nahanela. Hape o lokela ho mo “abela tlhompho joaloka sejana se fokolang haholo, se setšehali.” (1 Pet. 3:7) Monna o bontša hore o nka mosali oa hae e le oa bohlokoa ka hore a bue le eena ka tlhompho le ho mo tšoara ka mosa ha ba le bang le ha ba le har’a batho. (Liprov. 31:28) Ho sebelisa bohlooho ka tsela e lerato joalo, ho tla etsa hore mosali a rate monna oa hae a be a mo hlomphe, ’me Molimo o tla ba hlohonolofatsa.

9. Mosali a ka bontša joang hore o ikokobelletsa bohlooho?

⁹ Haeba re rata Jehova ka lerato le se nang boithati le le laoloang ke melao-motheo, seo se tla re thusa hore re ikokobetse tlas’a letsoho la hae le matla. (1 Pet. 5:6) Tsela e ’ngoe eo mosali ea ikokobelitseng a bontšang hore o hlompha bolaoli ba Jehova ka eona, ke ka hore a tšehetse monna ka lapeng. Bibele e re: “Lōna basali, le ipehe tlas’a banna ba lōna, kaha hoa tšoaneleha Moreneng.” (Bakol. 3:18) Ke ’nete hore ka linako tse ling, mosali a ka ’na a se ke a lumellana le liqeto tsa monna oa hae. Empa haeba qeto eo monna a e etsang e se khahlanong le molao oa Molimo, mosali ea ikokobelitseng o oa e tšehetsa.—1 Pet. 3:1.

10. Ke hobane’ng ha boikokobetso e le ba bohlokoa ka lapeng?

¹⁰ Mosali o phetha karolo ea bohlokoa kaha ke “molekane” oa monna oa hae. (Mal. 2:14) O tlatsetsa liqetong tse amang lelapa ka hore a ntše maikutlo a hae ka tlhompho ha ka nako e tšoanang a ntse a ikokobelitse. Monna ea bohlale o mamela ka hloko ha mosali oa hae a ntša maikutlo. (Liprov. 31:10-31) Boikokobetso bo etsa hore ho be le thabo, khotso le kutloano ka lapeng ’me bo etsa  hore monna le mosali ba khotsofatsoe ke ho tseba hore ba khahlisa Molimo.—Baef. 5:22.

11. Ke hobane’ng ha ho tšoarelana e le habohlokoa?

¹¹ Ntlha e ’ngoe ea bohlokoa e etsang hore lenyalo e be le tšoarellang ke ho tšoarelana. Lenyalo lea tiea ha monna le mosali ‘ba tsoela pele ho mamellana le ho tšoarelana ka bolokolohi.’ (Bakol. 3:13) Ka lehlakoreng le leng ho ba le mathata haeba banyalani ba sa tšoarelane, ’me nako le nako ha ba qabana ba hopotsana liphoso tsa nakong e fetileng. Feela joalokaha mapetso a ka etsa hore mohaho o se ke oa tiea, ho koata le ho jarana ka pelo ho ka thatafalletsa banyalani ho tšoarelana. Empa haeba monna le mosali ba tšoarelana feela joalokaha Jehova a ba tšoarela, seo se tla etsa hore lenyalo le tiee.—Mik. 7:18, 19.

12. “Lerato le koahela libe tse ngata haholo” joang?

¹² Lerato la ’nete “ha le boloke tlaleho ea bobe.” Ha e le hantle, “lerato le koahela libe tse ngata haholo.” (1 Bakor. 13:4, 5; bala 1 Petrose 4:8.) Ka mantsoe a mang, lerato le etsa hore re se ke ra ballana liphoso. Ha Petrose a botsa hore na o lokela ho tšoarela motho ka makhetlo a makae, Jesu o ile a re: “Ho fihlela makhetlong a mashome a supileng a metso e supileng.” (Mat. 18:21, 22) O ne a bontša hore ha e le hantle ha ho na moeli oa hore na Mokreste o lokela ho tšoarela ka makhetlo a makae.—Liprov. 10:12. *

13. Re ka loantša tšekamelo ea ho ba ba sa tšoareleng joang?

¹³ Annette o re, “Haeba banyalani ba sa tšoarelane, ba ka jarana ka pelo ’me ba khaotsa ho tšepana, e leng se ka senyang lenyalo. Ho tšoarelana ho matlafatsa lenyalo ’me ho etsa hore banyalani ba atamelane.” E le hore u loantše tšekamelo ea ho ba ea sa tšoareleng, itloaetse ho leboha le ho bontša kananelo. Lula u babatsa molekane oa hao ho tsoa pelong. (Bakol. 3:15) U tla thabela khotso, bonngoe le litlhohonolofatso tseo Molimo a li fang ba tšoarelang.—Bar. 14:19.

14, 15. Molao oa Khauta ke’ng, hona o ka thusa banyalani joang?

¹⁴ Ha ho pelaelo hore u ka rata ha ba bang ba u tšoara ka seriti le ka tlhompho. Ba ananela maikutlo a hao ba bile ba a nka e le a bohlokoa. Empa na u kile ua utloa motho a re, “Ke tla mo etsa seo a nketseng sona”? Le hoja ka linako tse ling ho ka ’na ha e-ba le mabaka a utloahalang a ho bua joalo, Bibele eona e re: “U se ke ua re: ‘Feela joalokaha a nkentse, ke tla mo etsa joalo.’” (Liprov. 24:29) Ha e le hantle, Jesu o ile a re bolella tsela e molemo eo re lokelang ho rarolla mathata ka eona. E tsejoa ka hore ke Molao oa Khauta: “Kamoo le batlang hore batho ba le etse kateng, le ba etse ka tsela e tšoanang.” (Luka 6:31) Jesu o ne a bolela hore re lokela ho tšoara batho ba bang ka tsela eo re lakatsang hore ba re tšoare ka eona, re se ke ra busetsa bobe ka bobe. Sena se bolela hore banyalani ba lokela ho tšoarana ka tsela eo ba ka ratang ho tšoaroa ka eona.

¹⁵ Banyalani ba matlafatsa kamano ea bona ha ba nahanela maikutlo a  balekane ba bona. Monna e mong ea lulang Afrika Boroa o re, “Re leka ho sebelisa Molao oa Khauta ka lapeng. Ke ’nete hore ka linako tse ling rea koatelana, empa re leka ka matla ho tšoarana ka tsela eo re ka ratang ho tšoaroa ka eona, e leng ka tlhompho le ka seriti.”

16. Ke’ng seo banyalani ba sa lokelang ho se etsa?

¹⁶ U se ke ua pepesa mefokolo ea molekane oa hao, esita le haeba u soasoa. U hopole hore lenyalo hase tlhōlisano ea hore na ke mang ea matla ho feta e mong, ea ka kharumang kapa a bua mantsoe a hlabang ho feta e mong. Kaofela ha rōna re na le mefokolo ’me ka linako tse ling re utloisa batho ba bang bohloko. Leha ho le joalo ha ho na lebaka la hore monna kapa mosali a bue mantsoe a phoqang, a theole e mong seriti, a mo sutumetse kapa a mo otle.—Bala Liproverbia 17:27; 31:26.

17. Banna ba ka sebelisa Molao oa Khauta joang?

¹⁷ Le hoja litsong tse ling ho nkoa hore monna ke oa sebele ha a khahlapetsa mosali a bile a mo otla, Bibele e re: “Ea liehang ho halefa o molemo ho feta monna ea matla, ’me ea laolang moea oa hae o molemo ho feta ea hapang motse.” (Liprov. 16:32) Ho hlokahala hore motho a khone ho itšoara e le hore a etsise motho e moholo ka ho fetisisa ea kileng a phela, e leng Jesu Kreste. Monna ea hlabang mosali ka mantsoe kapa ea mo otlang, o senya kamano ea hae le Jehova. Mopesaleme Davida eo e neng e le monna ea matla le ea sebete, o ile a re: “Halefang, empa le se ke la etsa sebe. Buelang ka lipelong, holim’a libethe tsa lōna, ’me le khutse.”—Pes. 4:4.

18. Ke hobane’ng ha e le habohlokoa hore le hlaolele lerato?

¹⁸ Bala 1 Bakorinthe 13:4-7. Lerato ke tšobotsi ea bohlokoa ka ho fetisisa lenyalong. “Le ikapese lerato le mofuthu la qenehelo, mosa, ho ikokobetsa kelellong, bonolo, le tiisetso. Empa, ntle ho lintho tsena kaofela, le ikapese lerato, etsoe ke tlamo e phethahetseng ea bonngoe.” (Bakol. 3:12, 14) Lerato le se nang boithati le kang la Kreste le tiisa lenyalo. Le etsa hore banyalani ba jarelane mefokolo, ba mamelle ho kula le ho sebetsana ka katleho le mathata a lichelete le a mang a bang teng ha ba sebelisana le ba leloko.

19, 20. (a) Banyalani ba ka etsa’ng ho matlafatsa lenyalo la bona e le hore ba thabe? (b)Re tlil’o tšohla eng sehloohong se latelang?

¹⁹ Ke ’nete hore banyalani ba lokela ho ikitlaelletsa ho bontšana lerato le ho tšepana e le hore lenyalo la bona le atlehe. Ho e-na le ho nyahlatsa lenyalo ha mathata a hlaha, banyalani ba lokela ho ikemisetsa ho le atlehisa. Lerato le susumelletsa banyalani ba Bakreste ba ratang Jehova ba bileng ba ratanang hore ba rarolle mathata a bona, kaha “lerato ha le fele le ka mohla.”—1 Bakor. 13:8; Mat. 19:5, 6; Baheb. 13:4.

²⁰ ‘Linakong tsena tse mahlonoko’ tseo re phelang ho tsona ho thata hore banyalani ba hahe lenyalo le matla ’me ba thabe. (2 Tim. 3:1) Empa ka thuso ea Jehova ba ka khona. Ho ntse ho le joalo, banyalani ba tlameha ho loantšana le boitšoaro ba lefatše lena le bolileng. Sehloohong se latelang re tlil’o tšohla kamoo monna le mosali ba ka imatlafatsang kateng moeeng e le hore ba sireletse lenyalo la bona.