STUDIE-ARTIKEL 2
„Kenki un denki, so taki unu kan kenki un libi”
„Kenki un denki, so taki unu kan kenki un libi. Dan unu o sabi san na a wani fu Gado di bun, di e gi en prisiri, èn di no e mankeri noti.”—ROM. 12:2.
SINGI 88 Sori mi a pasi di mi musu waka
SAN WI O LERI a
1-2. San wi musu tan du baka te wi dopu? Fruklari dati.
YU GWENTI krin yu oso? Kande yu krin en finifini fosi yu go tan na ini. Ma san ben o pasa efu baka dati yu no krin en noiti moro? Soleki fa yu sabi, wan oso kan doti esi-esi. Dati meki yu musu krin en doronomo so taki a tan krin.
2 Na so a de tu taki wi musu tan kenki a denki nanga den fasi fu wi. A no de fu taki dati fosi wi dopu wi du tranga muiti fu tyari kenki kon fu man „krin wisrefi fu ibri sani di kan doti wi skin nanga wi denki” (2 Kor. 7:1). Ma now wi musu gi yesi na a rai di na apostel Paulus gi wi fu „tan du muiti fu meki a denki fu [wi] kon nyun” (Ef. 4:23). Fu san ede wi musu tan du muiti fu kenki a denki fu wi? Fu di a krakti di a grontapu disi abi na wi tapu kan meki taki heri esi wi e tron sma di Yehovah no feni bun. Efu wi wani taki Yehovah tan feni wi bun, dan wi musu abi a gwenti fu ondrosuku a denki fu wi, den fasi fu wi, nanga den lostu fu wi.
TAN „KENKI UN DENKI”
3. San a wani taki fu kenki yu denki? (Romesma 12:2)
3 San wi musu du fu kenki wi denki? (Leisi Romesma 12:2.) A Griki wortu di vertaal nanga „kenki un denki”, wani taki sosrefi „meki a denki fu yu kon nyun”. Te yu e meki wan sani kon nyun baka, dan dati no wani taki dati yu e kenki wan tu pikinpikin sani. Fu eksempre, te yu e moi yu oso nanga wan tu sani, dan dati no wani taki dati yu e meki en kon nyun baka. Na so a de tu taki te yu e du wan tu bun sani, dan dati no wani taki dati yu e meki a denki fu yu kon nyun. Dati meki wi musu ondrosuku suma wi de trutru na ini wi ati èn wi musu tyari kenki kon so taki wi kan libi na wan fasi di Yehovah feni bun. Wi no musu du disi wán leisi nomo, ma wi musu du en doronomo.
4. Fa wi kan sorgu taki a grontapu disi no abi krakti na wi tapu?
4 Te wi no abi sondu moro, dan ala ten wi o man plisi Yehovah nanga ala san wi e du. Ma fosi a ten dati doro, wi o abi fu tan meki muiti fu plisi Yehovah. Na Romesma 12:2, Paulus e taki dati wi musu kenki a denki fu wi fu man sabi san na a wani fu Gado. Dati meki te wi e teki bosroiti noso te wi e poti marki, dan wi no musu meki na ogri grontapu disi abi krakti na wi tapu. Na presi fu dati wi musu ondrosuku wisrefi fu kon sabi efu wi e meki a denki fu Gado abi krakti na wi tapu.
5. Fa wi kan kon sabi efu wi e tan hori na prakseri taki a dei fu Yehovah de krosibei? (Luku a fowtow.)
5 Luku na eksempre disi. Yehovah wani taki wi e „tan hori bun na prakseri taki a dei [fu en] e kon” (2 Petr. 3:12). Aksi yusrefi: ’A fasi fa mi e libi e sori taki mi e frustan taki na ogri grontapu disi o kon na wan kaba heri esi? Den bosroiti di mi e teki te a abi fu du nanga skoroleri noso nanga a wroko di mi wani du e sori taki na anbegi fu Yehovah na a moro prenspari sani na ini mi libi? Mi e bribi taki Yehovah o sorgu gi mi nanga mi osofamiri, noso mi e tan broko mi ede nanga den sani di mi wani?’ Prakseri fa Yehovah breiti te a e si taki wi e pruberi fu du a wani fu en na ini ala san wi e du.—Mat. 6:25-27, 33; Fil. 4:12, 13.
6. San wi musu du doronomo?
6 Wi musu ondrosuku a denki fu wi doronomo èn wi musu tyari kenki kon te dati de fanowdu. Paulus ben taigi den Korentesma: „Tan ondrosuku efu unu de na bribi. Tan buweisi sortu sma unu de” (2 Kor. 13:5). Fu „de na bribi” no wani taki nomo dati wi e go na den konmakandra èn na ini a preikiwroko. A abi fu du tu nanga den sani di wi e prakseri èn den sani di wi wani. Dati meki wi musu tan kenki a denki fu wi. Fu man du dati, wi musu leisi Gado Wortu, wi musu leri fu denki soleki fa Yehovah e denki èn wi musu du a wani fu en ala ten.—1 Kor. 2:14-16.
„UN MUSU KISI NYUN FASI”
7. Soleki fa Efeisesma 4:31, 32 e sori, dan san moro wi musu du èn fu san ede a kan muilek fu du dati?
7 Leisi Efeisesma 4:31, 32. Boiti taki wi e kenki a denki fu wi, wi musu „kisi nyun fasi” tu (Ef. 4:24). Disi wani taki dati wi o abi fu du ala san wi man fu feti teige swakifasi soleki takru bita-ati, faya-ati, nanga atibron. Fu san ede a no makelek fu du dati? Fu di son swakifasi rutu dipi na ini wi ati. Fu eksempre, Bijbel e taki dati son sma „ati e bron esi” èn taki den „ati faya” (Odo 29:22). Wan sma di abi den swakifasi disi o abi fu tan du tranga muiti fu kenki, awinsi a dopu kaba. Na dati na ondrofenitori di e kon now o sori.
8-9. Fa na ondrofenitori fu Stephen e sori taki wi musu tan du muiti fu kisi nyun fasi?
8 A ben muilek srefisrefi gi wan brada di nen Stephen fu no atibron esi. A e taki: „Srefi baka di mi dopu, mi ben musu tan du muiti fu no atibron esi. Wan leisi di mi ben e preiki oso fu oso, dan wan fufuruman fufuru a radio na ini mi wagi. Mi lon na en baka èn di mi ben e kon moro krosibei fu en a meki a radio fadon dan a lon gowe. Di mi fruteri den tra preikiman fa mi feni mi radio baka, dan wan owruman na ini a grupu aksi mi: ’Stephen, san yu ben o du efu yu ben kisi a fufuruman?’ A sani dati meki mi denki èn mi bosroiti fu du muiti fu suku freide.” b
9 Soleki fa na ondrofenitori fu Stephen e sori, wan swakifasi kan opo kon baka wantronso, srefi efu wi ben denki taki wi no ben abi a fasi dati moro. Efu dati pasa nanga yu, dan no lasi-ati èn no denki taki yu a no wan bun Kresten. Srefi na apostel Paulus ben taki: „Te mi wani du bun, dan ogri de na ini mi” (Rom. 7:21-23). Neleki fa wi musu krin wi oso doronomo fu di a e doti ibri leisi baka, na so ala Kresten musu feti doronomo teige swakifasi fu di den e opo kon ibri leisi baka. Fa wi kan du dati?
10. Fa wi kan feti teige swakifasi? (1 Yohanes 5:14, 15)
10 Begi Yehovah fu yepi yu nanga a fasi di yu wani kenki èn abi a frutrow taki a o arki yu èn taki a o yepi yu. (Leisi 1 Yohanes 5:14, 15.) Yehovah no o du wan wondru fu puru a swakifasi dati, ma a kan gi yu a krakti fu feti teige en (1 Petr. 5:10). Efu yu wani taki Yehovah yepi yu, dan yu no musu du sani di o meki den owru fasi opo kon baka. Luku bun sortu felem noso telefisi programa yu e luku èn luku bun taki yu no e leisi tori di e meki a gersi leki den swakifasi di yu wani kenki no ogri so. Boiti dati, no tan prakseri takru lostu.—Fil. 4:8; Kol. 3:2.
11. San wi kan du fu kisi nyun fasi?
11 Awinsi wi ben puru na owru fasi fa wi ben de fosi, toku wi musu tan du muiti fu tron nyun sma. Fa yu kan du dati? Te yu e kon sabi den fasi fu Yehovah, dan poti en leki marki fu sori den fasi fu en (Ef. 5:1, 2). Fu eksempre, te yu e leisi wan Bijbel tori di e sori fa Yehovah gi sma pardon, dan aksi yusrefi: ’Mi e gi trawan pardon?’ Te yu e leisi fa Yehovah e firi gi den pôtiwan, dan aksi yusrefi: ’Mi e firi tu gi den brada nanga sisa fu mi di de na nowtu? Mi e du sani fu sori taki mi e firi gi den?’ Tan du muiti fu kenki yu denki fu man kisi nyun fasi èn abi pasensi nanga yusrefi te yu e du dati.
12. Fa Stephen ondrofeni taki Bijbel man kenki sma?
12 Stephen, di wi ben kari kaba, kon si taki safrisafri a ben man kisi nyun fasi. A e taki: „Sensi di mi dopu, mi ben de na ini difrenti situwâsi pe mi ben musu hori misrefi fu no atibron. Mi leri taki a moro bun fu waka gwe te sma e pruberi fu meki mi kisi atibron èn mi pruberi fu no meki a situwâsi kon moro ogri. Furu sma, sosrefi mi wefi, prèise mi fu di mi ben man hori misrefi na ini den situwâsi dati. Mi srefi no ben man bribi! Mi no denki taki mi ben o man tyari den kenki disi kon nanga mi eigi krakti. Na presi fu dati mi e si den sani disi leki buweisi taki Bijbel man kenki sma.”
TAN KAKAFUTU GI TAKRU LOSTU
13. San o yepi wi fu kakafutu gi takru lostu? (Galasiasma 5:16)
13 Leisi Galasiasma 5:16. Yehovah de klariklari fu gi wi en santa yeye fu yepi wi fu du san bun. Te wi e studeri Gado Wortu, dan wi e meki a yeye fu Gado abi krakti na wi tapu. Wi e kisi santa yeye tu te wi e go na den konmakandra fu wi. Na den Kresten konmakandra dati, wi kan abi demakandra nanga brada nanga sisa di e du tranga muiti fu du san bun neleki fa wi e du dati. A sani dati e gi wi deki-ati (Hebr. 10:24, 25; 13:7). Èn te wi e begi Yehovah nanga wi heri ati fu yepi wi nanga wan swakifasi, dan a o gi wi en santa yeye fu tranga wi so taki wi kan tan feti teige a swakifasi dati. Kande den sani disi no o puru den takru lostu fu wi, ma den o yepi wi fu kakafutu gi den lostu dati. Soleki fa Galasiasma 5:16 e taki, den sma di e tan du san a yeye wani „no sa du nowan sani di a sondu skin wani”.
14. Fu san ede a prenspari fu tan kakafutu gi takru lostu?
14 Te wi abi a gwenti kaba fu du den sani di e yepi wi fu abi wan bun matifasi nanga Gado, dan a prenspari fu tan du den sani dati èn fu tan kakafutu gi takru lostu. Fu san ede? Fu di wan fu den feanti fu wi noiti no e sribi. A feanti dati na den firi di wi e kisi fu du ogri. Srefi baka te wi dopu wi kan kon si taki den sani di wi ben musu libi na baka e hari wi ete. Sani soleki dòbel, dringi sopi pasa marki, noso porno (Ef. 5:3, 4). Wan yongu Kresten brada e taki: „Wan fu den moro muilek sani gi mi, na taki mi lobi boi. Mi ben denki taki a firi dati ben o gwe te fu kaba, ma mi abi en ete.” San kan yepi yu efu yu abi wan takru lostu di tranga srefisrefi?
15. Fu san ede a e gi wi deki-ati fu sabi taki „tra libisma” e kisi takru lostu tu? (Luku a fowtow.)
15 Te yu e feti nanga wan takru lostu di tranga srefisrefi, dan hori na prakseri taki a no yu wawan abi a problema dati. Bijbel e taki: „Nowan tesi di unu e kisi, na tesi di tra libisma no e kisi” (1 Kor. 10:13a). Den wortu disi ben de gi Kresten brada nanga sisa na ini Korente. Fosi, sonwan fu den ben e du sutadu, den ben e libi wan homolibi, èn den ben e dringi sopi pasa marki (1 Kor. 6:9-11). Yu denki taki noiti den sma disi ben musu feti nanga takru lostu baka di den dopu? Dati no de so kwetikweti. A tru taki den alamala ben de salfu Kresten, ma toku den ben de sondu sma. A no de fu taki dati ten na ten den ben musu feti nanga takru lostu. A sani disi musu gi wi deki-ati. Fu san ede? Fu di a e sori taki awinsi nanga sortu takru lostu yu e feti, wan tra sma ben man kakafutu gi a lostu dati. Iya, yu man tan ’abi wan tranga bribi, fu di yu sabi taki na heri grontapu ala den brada fu yu e pina na a srefi fasi’.—1 Petr. 5:9.
16. Fa wi no musu denki èn fu san ede?
16 No denki taki nowan sma o man frustan a problema fu yu. Te yu e denki so, dan yu ben kan feni taki yepi no de gi yu èn taki yu no man kakafutu gi takru lostu. Ma Bijbel e taki wan tra sani. A e taki: „Unu kan frutrow Gado. A no o meki unu kisi tesi di hebi moro leki san unu man tyari. Ma te tesi miti unu, a o yepi unu, so taki unu man horidoro” (1 Kor. 10:13b). Sobun, awinsi wan takru lostu tranga srefisrefi, toku wi man kakafutu gi en. Yehovah man yepi wi fu no gi abra.
17. A tru taki wi no man yepi taki wi e kisi takru lostu, ma san wi man du?
17 Ala ten wi musu hori a sani disi na prakseri: Fu di wi na sondusma, meki wi no man yepi taki wi e kisi takru lostu. Ma te yu kisi takru lostu, dan yu no musu draidrai, ma yu musu kakafutu gi den neleki fa Yosef ben du dati di a lon gwe gi a wefi fu Potifar (Gen. 39:12). Yu no abi fu gi abra te yu kisi wan takru lostu!
WI MUSU TAN DU MUITI
18-19. Sortu sani wi kan aksi wisrefi te wi e du muiti fu kenki wi denki?
18 Fu man kenki wi denki, wi musu tan luku efu den sani di wi e denki èn e du na sani di Yehovah feni bun. Dati meki wi musu ondrosuku wisrefi doronomo. Wi musu aksi wisrefi: ’Mi e tyari misrefi na wan fasi di e sori taki mi sabi taki wi e libi na ini den lasti dei? Mi man si taki mi kisi nyun fasi? Mi e meki a yeye fu Yehovah tiri mi so taki mi kan kakafutu gi takru lostu?’
19 Te yu e ondrosuku yusrefi, dan no fruwakti tumusi furu fu yusrefi. Efu yu e si taki yu e go na fesi, dan yu musu breiti nanga dati. Efu yu e si taki yu musu tyari wan tu kenki kon, dan no lasi-ati. Na presi fu dati, teki a rai disi di skrifi na Filipisma 3:16: „Efu a de so taki wi go na fesi kaba, dan meki wi tan go na fesi na a srefi fasi.” Te yu e du dati, dan yu kan de seiker taki Yehovah o blesi a muiti di yu e meki fu kenki yu denki.
SINGI 36 Wi e kibri wi ati
a Na apostel Paulus ben gi den Kresten brada nanga sisa fu en a rai fu no meki na ogri grontapu disi abi krakti na den tapu. A no de fu taki dati disi na bun rai gi wi na ini a ten disi tu. Wi musu luku bun taki a grontapu disi no abi nowan krakti na wi tapu. Dati meki wi musu tan kenki a denki fu wi te wi e si taki wi no e denki soleki fa Gado wani. Na ini na artikel disi wi o luku fa wi kan du dati.
b Luku na artikel „Mi libi ben e kon moro ogri dei fu dei” na ini A Waktitoren fu 1 yuli 2015.
c SAN WI E SI TAPU A PRENKI: Wan yongu brada e prakseri efu a o teki heiskoro-leri noso efu a o go na ini a furuten diniwroko.