KAPITEL 28
„Yu wawan de loyaal”
1, 2. Fu san ede wi kan taki dati Kownu David ben sabi san a wani taki te sma no de loyaal?
KOWNU DAVID ben sabi san a wani taki te sma no de loyaal. Wan ten ben de di a tirimakti fu en ben lai furu dyugudyugu èn sma fu en eigi pipel ben span anu makandra fu puru en na pasi. Te fu kaba son sma fu suma wi ben o fruwakti taki den ben o de bun mati fu David, ben tori en. Prakseri Mikal, a fosi wefi fu David. Na a bigin a „ben lobi David srefisrefi”, èn a ben e horibaka gi en na ini ala den sani di en leki kownu ben musu du. Ma bakaten a „bigin wisiwasi en na ini en ati”, èn a bigin si David leki „wan fu den lasi-ede man”.—1 Samuel 18:20; 2 Samuel 6:16, 20.
2 Boiti dati yu ben abi Akitofel, a raiman fu David. A kownu ben e si a rai fu a man disi leki rai di komoto langalanga fu Yehovah (2 Samuel 16:23). Ma bakaten a man disi di David ben e frutrow so te, tron wan toriman di span anu makandra nanga trawan teige David. Suma ben bigin a sani dati? David eigi manpikin, Absalom! A man disi di ben e suku wini gi ensrefi nomo, ben tan „suku fu wini na ati fu den man fu Israel”; a tan du leki na en ben de a sma di ben musu tron kownu. Te fu kaba Absalom opo ensrefi na so wan fasi, taki Kownu David ben abi fu lowe gowe fu kan tan na libi.—2 Samuel 15:1-6, 12-17.
3. Sortu frutrow David ben abi?
3 Ma dati wani taki dati nowan sma ben tan loyaal na David? Na ini ala den problema fu en, David ben sabi taki awinsi wán sma ben tan loyaal na en. Suma? We, dati ben de Yehovah Gado. David ben taki fu Yehovah: „Nanga wan sma di de loyaal, yu sa handri na wan loyaal fasi” (2 Samuel 22:26). Ma san a wani taki fu de loyaal, èn fa Yehovah e gi wi a moro bigi eksempre fu a fasi fa wi musu sori taki wi de loyaal?
San na loyaalfasi?
4, 5. (a) San na „loyaalfasi”? (b) San na a difrenti na mindri loyaalfasi nanga getrowfasi?
4 Na ini den Hebrew Buku fu Bijbel, „loyaalfasi” na te wan sma e sori bun-ati gi trawan na wan lobi-ati fasi. A e tan sori a bun-ati disi teleki a kaba du san a abi na prakseri fu du gi a trawan. A fasi disi e go moro dipi leki getrowfasi. Disi de so tru, fu di a kan taki wan sma e tan getrow na wan trawan, soso fu di a e firi leki a musu fu du dati. Ma loyaalfasi abi fu du nanga lobi. * Moro fara, wi kan taki dati wan sani de „getrow”, awinsi a sani no abi libi. Leki eksempre, a psalm skrifiman ben kari a mun „wan getrow kotoigi di de na hemel” fu di a de fu si ibri neti (Psalm 89:37). Ma wi no kan taki dati a mun de loyaal. Fu san ede? Fu di loyaalfasi abi fu du nanga lobi, èn sani di no abi libi no man sori lobi.
Bijbel e kari a mun wan getrow kotoigi, ma soso libisani di abi frustan kan sori a loyaalfasi fu Yehovah trutru
5 Soleki fa Bijbel e sori, dan loyaalfasi e komoto fu wi ati. Te wan sma de loyaal na wan trawan, dan dati e sori krin taki den tu sma disi abi wan banti nanga makandra. A sortu loyaalfasi dati no de fu wan pisi ten nomo. A no de leki skwala fu se di winti e wai go-kon. Na a tra sei, loyaalfasi, noso
loyaal lobi, e gi wan sma krakti di kan yepi en fu pasa den moro bigi problema.6. (a) A de so taki sma na ini a ten disi de loyaal na makandra? Fa Bijbel e horibaka gi dati? (b) San na a moro bun fasi fu kon sabi san na loyaalfasi? Fu san ede?
6 A tru taki furu sma na ini a ten disi no e sori a sortu loyaalfasi disi. Furu tron sma di de bun mati fu makandra de „fu broko makandra na pisipisi”. Moro nanga moro wi e yere fa trowpatna e gowe libi makandra (Odo 18:24; Maleaki 2:14-16). Fu di wi e si fa sma e du so furu takru sani nanga makandra, meki wi e taki kande neleki Mika: „A loyaalwan no de moro na grontapu” (Mika 7:2). Aladi libisma no abi a gwenti fu sori lobi bun-ati gi makandra, toku Yehovah de loyaal dorodoro. Fu taki en leti, a moro bun fasi fu kon sabi trutru san na loyaalfasi, na fu ondrosuku a fasi fa Yehovah e sori a tumusi prenspari fasi disi di abi fu du nanga a lobi fu en.
Nowan sma de loyaal leki Yehovah
7, 8. Fu san ede wi kan taki dati Yehovah wawan de loyaal?
7 Bijbel e taki fu Yehovah: „Yu wawan de loyaal” (Openbaring 15:4). Ma fa dati kan? A no de so tu taki, ten na ten, libisma nanga engel sori taki den kan de loyaal trutru? (Yob 1:1; Openbaring 4:8) Fa a de nanga Yesus? En na a moro prenspari „loyaalwan” fu Gado, a no so? (Psalm 16:10) Fa Bijbel kan taki dan taki Yehovah wawan de loyaal?
8 We, na a fosi presi wi musu hori na prakseri taki loyaalfasi abi fu du nanga lobi. „Gado na lobi.” Dati wani taki dati a heri fasi fa a de, na lobi. Sobun, suma ben sa man de loyaal moro leki Yehovah? (1 Yohanes 4:8) Iya, engel nanga libisma man sori den difrenti fasi fu Gado tu, ma Yehovah wawan de loyaal dorodoro. Fu di en na „a Wan di de fu sensi Owruten”, meki a e sori lobi bun-ati bun langa kaba; moro langa leki iniwan libisani na hemel noso na grontapu (Danièl 7:9). Sobun, a loyaalfasi fu Yehovah de fu si na ini ala san a e du, èn nowan libisani man sori loyaalfasi soleki fa en e du dati. Luku wan tu eksempre.
9. Fa Yehovah de „loyaal na ini ala san a e du”?
Psalm 145:17). Na sortu fasi? Psalm 136 e gi a piki. Na ini a Psalm dati wi e leisi fu difrenti okasi pe Yehovah frulusu sma. Wi e leisi sosrefi fu a fruwondru fasi fa a fri den Israelsma pasa na ini a Redi Se. A moi fu si taki ibriwan fu den vers na ini a kapitel dati e tapu nanga den wortu: „Bika en lobi bun-ati [noso, loyaalfasi] de te ten di no skotu.” A Psalm disi skrifi tu na tapu bladzijde 289, na ini a faki di nen Denki dipi fu den aksi disi. Te yu leisi den vers dati, dan yu sa fruwondru fu ala den difrenti fasi fa Yehovah sori lobi bun-ati gi a pipel fu en. Iya, Yehovah de loyaal na den getrow futuboi fu en fu di a e arki den te den e bari kari en fu kisi yepi, èn fu di a e yepi den na a yoisti ten (Psalm 34:6). Solanga leki den futuboi fu Yehovah e tan loyaal na en, dan ensrefi e tan sori a loyaal lobi fu en.
9 Yehovah de „loyaal na ini ala san a e du” (10. Fa Yehovah e sori taki a de loyaal na den markitiki fu en?
10 Boiti dati, Yehovah e sori taki a de loyaal na den futuboi fu en tu fu di a e hori ensrefi na den markitiki fu en. Son libisma di lobi fu kenki a fasi fa den de, e wroko nanga den firi nomo te den musu taki san bun noso fowtu. Ma Yehovah no e tweifri efu wan sani bun noso fowtu. A fasi fa a e prakseri fu sani soleki na anbegi fu kruktugado, afkodrei nanga a kiri di sma e kiri trawan, no kenki na ini den dusundusun yari di pasa. „Srefi te wan sma kon grani, mi na a srefi Sma”, na so a ben taki nanga yepi fu Yesaya (Yesaya 46:4). Dati meki wi kan abi a dyaranti taki sani sa go bun nanga wi te wi e libi akruderi den soifri markitiki di de na ini a Wortu fu Gado.—Yesaya 48:17-19.
11. Gi wan tu eksempre fu sori taki Yehovah e du san a pramisi.
11 Yehovah e sori tu taki a de loyaal fu di a e du san a pramisi. Te a taki dati wan sani o pasa, dan a e pasa trutru. Dati meki a ben taki: „Mi wortu di e komoto na mi mofo . . . no sa drai kon baka na mi sondro bakapisi, ma seiker a sa du a sani di mi abi prisiri na ini, èn fu tru, a sa abi bun bakapisi Yesaya 55:11). Fu di Yehovah e du san a taki, meki a e sori taki a de loyaal na a pipel fu en. A no e meki den tan fruwakti wan sani di a no o du gi den. Ini na tori disi Yehovah abi so wan bun nen, taki Yosua ben kan taki: „Fu ala den bun pramisi di Yehovah ben gi na oso fu Israel, no wán no de di no kon tru; den alamala kon tru” (Yosua 21:45). Dati meki wi kan abi a frutrow taki wi no sa lasi-ati noiti fu di Yehovah no ben du san a pramisi.—Yesaya 49:23; Romesma 5:5.
nanga a sani di mi ben seni en go du” (12, 13. Na sortu fasi a lobi bun-ati fu Yehovah de „te ten di no skotu”?
12 Soleki fa wi ben si kaba, dan Bijbel e fruteri wi taki a lobi bun-ati fu Yehovah de „te ten di no skotu” (Psalm 136:1). Fa so? We, wan sani na taki Yehovah e gi sma pardon fu sondu dorodoro. Soleki fa kapitel 26 sori wi, dan Yehovah no e tyari owru sondu kon na fesi moro, baka te a gi wan sma pardon. „Ala sma sondu èn den no man doro a glori fu Gado.” Dati meki ibriwan fu wi musu taki Yehovah grantangi taki a lobi bun-ati fu en de fu ala ten.—Romesma 3:23.
13 Ma ete wan tra fasi de fa a lobi bun-ati fu Yehovah de fu ala ten. A Wortu fu en e taki dati a regtfardikiwan „sa tron leki wan bon di prani pe watra e lon pasa, di e gi en eigi froktu te en ten doro, èn den wiwiri fu en no e kon flaw, èn ala san a e du sa waka bun” (Psalm 1:3). Prakseri dati nomo, wan bon di den wiwiri fu en no e kon drei noiti! So a de tu taki efu wi e prisiri trutru nanga a Wortu fu Gado, dan wi sa abi wan langa libi, vrede, èn sani sa waka bun gi wi. Den blesi di Yehovah e gi den futuboi fu en na wan loyaal fasi, sa tan fu têgo. Iya, Yehovah o seti wan regtfardiki nyun grontapu pe ala libisma di e gi yesi na en, sa ondrofeni a lobi bun-ati fu en fu ala ten.—Openbaring 21:3, 4.
Yehovah „no sa gowe libi den loyaalwan fu en”
14. Fa Yehovah e sori warderi gi a loyaalfasi fu den futuboi fu en?
14 Ibri tron baka Yehovah sori taki a de loyaal. Fu di Yehovah Psalm 37:25, 28). Iya, fu di Yehovah na wi mekiman, meki a fiti srefisrefi taki wi anbegi en (Openbaring 4:11). Ma toku, fu di Yehovah de loyaal, meki a e warderi ala san wi e du gi en na wan getrow fasi.—Maleaki 3:16, 17.
no e kenki, meki a e tan loyaal na den getrow futuboi fu en, awinsi san e pasa. A psalm skrifiman ben skrifi: „Wan ten mi ben de wan yonkuman, mi kon owru tu, èn toku mi no si nowan regtfardikisma di Gado ben libi en wawan, noso taki den pikin fu en e suku brede. Bika Yehovah na wan sma di lobi retidu, èn a no sa gowe libi den loyaalwan fu en” (15. Fruklari fa den sani di Yehovah du gi Israel e sori a loyaalfasi fu En.
15 Fu di Yehovah abi lobi bun-ati, meki a e yepi en pipel ibri tron baka te den de na nowtu. A psalm skrifiman e fruteri wi: „A e kibri a sili fu den loyaalwan fu en; fu na anu fu na ogriwan a e frulusu den” (Psalm 97:10). Prakseri fa Yehovah handri nanga a pipel fu Israel. Baka di a frulusu den Israelsma na wan wondru fasi na a Redi Se, dan den bigin singi taki: „Na ini yu lobi bun-ati [noso, loyaal lobi] yu tiri yu pipel di yu ben frulusu” (Exodus 15:13). A no de fu taki dati a fasi fa Yehovah frulusu den Israelsma na a Redi Se, ben sori a loyaal lobi fu en. Dati meki Moses ben taigi den Israelsma: „A no fu di unu ben de a moro bigi wan fu ala den pipel meki Yehovah sori taki a lobi unu so taki a ben teki unu, bika unu ben de a moro pikin wan fu ala den pipel. Ma na fu di Yehovah ben lobi unu, èn fu di a ben hori ensrefi na a sweri di a ben meki nanga den afo fu unu, meki Yehovah tyari unu gowe nanga wan tranga anu, so taki a ben kan frulusu unu fu a srafu-oso, fu na anu fu Farao, a kownu fu Egepte.”—Deuteronomium 7:7, 8.
16, 17. (a) Na sortu ogri fasi den Israelsma ben sori taki den no ben abi warderi gi Yehovah kwetikweti, ma fa A ben sori sari-ati gi den? (b) Fa furu fu den Israelsma ben sori taki „den no ben man kon betre moro”? Sortu warskow a pisi tori disi e gi wi?
16 A tru taki Israel leki grupu no ben sori warderi gi a lobi bun-ati fu Yehovah. Bika, baka di den kisi frulusu „den tan Psalm 78:17). Hondrohondro yari langa den opo densrefi teige Yehovah ibri tron baka; den gowe libi en fu go dini falsi gado èn den hori densrefi na heiden gwenti di ben e pori den nomo. Toku, Yehovah no ben broko a frubontu fu en. Na presi fu dati, Yehovah ben gebroiki a profeiti Yeremia fu begi a pipel: „Drai kon baka, o Israel di fadon komoto na bribi . . . Mi no sa luku unu nanga atibron, bika mi de loyaal” (Yeremia 3:12). Ma soleki fa kapitel 25 sori wi, dan furu fu den Israelsma no ben wani kenki den libi. Iya, „den ben e dreigi den boskopuman fu a tru Gado doronomo, den ben e afrontu den wortu fu en, èn den spotu den profeiti fu en”. San ben de a bakapisi? We, te fu kaba „na atibron fu Yehovah kon na tapu a pipel fu en, teleki den no ben man kon betre moro”.—2 Kroniki 36:15, 16.
du moro sondu srefi teige [Yehovah] fu di den ben opo densrefi teige a Moro Heiwan” (17 San disi e leri wi? Wi e leri taki a loyaalfasi fu Yehovah no e meki taki a no e si den ogri di wi e du, èn taki wi no kan kori en. Iya, Yehovah abi ’lobi bun-ati pasa marki’, èn nanga prisiri a e sori sari-ati te a si taki a fiti fu du dati. Ma san Yehovah e du te a si taki wan sma no wani kenki a takru libi fu en? Na ini den situwâsi dati Yehovah e hori ensrefi na en eigi regtfardiki markitiki èn a e krutu so wan sma. Soleki fa Moses ben kisi fu yere, dan Yehovah „no sa puru strafu kwetikweti”.—Exodus 34:6, 7.
18, 19. (a) Fu san ede wi kan taki dati Yehovah de loyaal, srefi te a e strafu den ogriwan? (b) Fa Yehovah sa sori taki a de loyaal na den futuboi fu en di kisi frufolgu teleki sma kiri den?
18 A pori di Gado o pori den ogriwan, e sori wi tu taki a de loyaal. Fa so? We, wan sani di e sori wi fu san ede dati de so, de fu feni na ini a buku Openbaring. A abi fu du nanga den komando di Yehovah gi na seibi engel: „Go, dan un kanti den seibi komki fu na atibron fu Gado go na grontapu.” Te a di fu dri engel e kanti san de na ini a komki fu en „go na ini den liba èn na ini den presi pe watra e komopo”, dan Openbaring 16:1-6.
den e tron brudu. Baka dati na engel e taigi Yehovah: „Yu, o Gado, a Sma di de now èn di ben de kaba, a Sma di de loyaal, iya, yu de regtfardiki, fu di yu e koti krutu na a fasi disi, bika den trowe a brudu fu den santawan èn fu den profeiti, èn yu gi den brudu fu dringi. Den kisi den paiman!”—Na wan loyaalfasi Yehovah sa memre den wan di tan loyaal teleki den dede, èn a sa gi den wan opobaka
19 Luku taki na ini a krutu boskopu di na engel e tyari, a e kari Yehovah „a Sma di de loyaal”. Fu san ede? We, fu di Yehovah pori den ogrisma, dan a e sori taki a de loyaal na den futuboi fu en. Furu fu den ben kisi frufolgu teleki sma kiri den srefi. Na wan loyaal fasi Yehovah e tan memre den sortu sma dati, awinsi den dede. A e angri fu si den sma disi baka di dede na wan getrow fasi, èn Bijbel e sori taki a marki fu en na fu blesi den fu di a o gi den wan opobaka (Yob 14:14, 15). Yehovah no e frigiti den loyaal futuboi fu en, soso fu di den no de na libi moro. Na presi fu dati a de so taki, gi en, „den alamala e libi” (Lukas 20:37, 38). Yehovah abi na prakseri fu gi libi baka na den sma di a e memre. Dati na wan bigi buweisi fu a loyaalfasi fu en.
A loyaal lobi fu Yehovah e meki taki sma kan kisi frulusu
20. Suma na den „prapi fu sari-ati”? Fa Yehovah e sori taki a de loyaal na den?
20 Na ini a heri historia, Yehovah sori taki a ben de loyaal trutru na getrow libisma. Te yu luku en bun, dan dusundusun yari langa, Yehovah „frudrage den prapi fu atibron nanga furu pasensi, a poti den patu disi na wan sei fu broko den”. Fu san ede? „So taki a ben kan meki sma kon sabi san na a bigi glori di a o gi na den prapi fu sari-ati, di a ben sreka na fesi fu gi den glori” (Romesma 9:22, 23). Den „prapi fu sari-ati”, na den wan di abi a yoisti denki èn di kisi salfu nanga santa yeye fu tiri makandra nanga Krestes na ini en Kownukondre (Mateyus 19:28). Fu di Yehovah opo a pasi gi den sma disi di de leki prapi fu sari-ati, meki a tan loyaal na Abraham, di a ben pramisi: „Nanga yepi fu yu siri ala pipel fu grontapu sa blesi densrefi trutru, fu di yu arki mi sten.”—Genesis 22:18.
21. (a) Fa Yehovah e sori taki a de loyaal na „wan bigi ipi” fusma di abi a howpu fu libi pasa „a bigi banawtu”? (b) San yu wani du te yu e prakseri a loyaalfasi fu Yehovah?
21 Na a srefi fasi Yehovah e sori taki a de loyaal na „wan bigi ipi” fu sma di abi a howpu fu libi pasa „a bigi banawtu” èn fu libi fu têgo na wan paradijs grontapu (Openbaring 7:9, 10, 14). Aladi den futuboi fu Yehovah na sondu sma, toku a e sori taki a de loyaal na den fu di a e gi den na okasi fu libi fu têgo na ini wan paradijs grontapu. Fa a e du dati? Nanga yepi fu a lusu-paiman; a moro prenspari fasi fa Yehovah sori taki a de loyaal (Yohanes 3:16; Romesma 5:8). A loyaalfasi fu Yehovah e hari den wan di e angri trutru fu regtfardikifasi (Yeremia 31:3). Yu no e firi taki yu de krosibei fu Yehovah trutru te yu e prakseri a loyaalfasi fu en di a sori kaba, èn di a sa sori na ini a ten di e kon? Iya, wi wani go moro krosibei na Gado. Sobun, meki wi sori taki wi e warderi a lobi fu en fu di wi teki a fasti bosroiti fu tan dini en na wan loyaal fasi.
^ paragraaf 4 A moi fu si taki a wortu di vertaal nanga „loyaalfasi” na ini 2 Samuel 22:26, vertaal na tra presi nanga „lobi bun-ati” noso nanga „loyaal lobi”.