Ia Leoleoina Lou Loto

“Ia sili ona leoleoina o lou loto i le leoleoina o mea uma; auā e tupu mai ai le amio.”—FAATAOTO 4:23.

1, 2. Aiseā e manaʻomia ai ona tatou leoleoina o tatou loto?

NA OSO ese i fafo mai le mea na lafi ai se toeaina i se tasi motu o le Karipiane, ina ua mavae atu se afā. A o ia vaavaai solo i ona autafa i mea uma na faatamaʻia, na ia vaaia ai ua paʻū se laau telē lava sa tū mo le tele o tausaga i autafa o le faitotoʻa o lona fanua. Sa ia taumanatu, ‘E mafai faapefea ona tupu lenei mea, a o lea e tutū lava laau e laiti ifo i lea vaipanoa, e lē o paʻūʻū?’ Ina ua tagaʻi atu i le pogati o le laau ua paʻū na ia iloa ai le tali. I totonu o le pogati o le laau lea sa foliga mai e lē taitai paʻū, ua matuā pala lava, ma ua matuā faailoa lelei mai e le matagi lenā tulaga leaga sa leʻi mafai ona iloa atu i fafo.

² Pagā le mataʻutia pe afai e lolo atu i se tofotofoga o le faatuatua, se tagata tapuaʻi moni, o lē e foliga mai ua matuā mauaa i le soifuaga faa-Kerisiano. Ua tonu ai le faapea mai o le Tusi Paia, ua “leaga o manatu o loto o tagata e afua mai ina o tama iti.” (Kenese 8:21) O lona uiga, pe a lē faaauau ona mataala, e oo lava i loto e sili ona lelei e mafai ona maileia ina ia faia le mea leaga. Talu ai e leai se loto faaletagata lē lelei atoatoa e sao mai mea leaga, e manaʻomia ai la ona tatou matuā utagia le fautuaga: “Ia sili ona leoleoina o lou loto i le leoleoina o mea uma.” (Faataoto 4:23) E mafai la faapefea ona tatou leoleoina o tatou loto po o fatu faafaatusa?

Siaki e Lē Aunoa—O se Mea e Tatau Ona Fai

3, 4. (a) O ā fesili e ono fesiligia e faatatau i se fatu moni lava? (e) O le ā o le a fesoasoani iā i tatou e iloiloina ai o tatou loto po o fatu faafaatusa?

³ Pe afai e te alu atu i se fomaʻi mo le siakiina o lou tino, e mautinoa lava o le a ia faalogoina lou fatu. Po o taʻu mai ea e lou malosi o iai, e aofia ai lou fatu, faapea, o loo lava lelei au taumafa o loo maua? O ā mai le fegasoloaʻiga o lou toto? Po o sologa lelei ma malosi le tātā o lou fatu? Po o lava ni au faamalositino o fai? Po o āfaina lou fatu ona o le tele o ou popolega?

⁴ Afai e manaʻomia ona siakiina e lē aunoa le fatu, ae faapefea la lou fatu faafaatusa po o lou loto? E iloiloina e Ieova le loto. (1 Nofoaiga a Tupu 29:17) E tatau foʻi la ona tatou faia faapea. Faapefea? E ala i le fesiligia o fesili e pei o nei: Po o lava ea meaʻai faaleagaga o loo maua e loʻu loto e ala i le faifai pea o suʻesuʻega totino ma le auai i sauniga? (Salamo 1:1, 2; Eperu 10:24, 25) Po o matuā mamafa ea i loʻu loto le feʻau a Ieova e pei o “se afi mumū . . . , ua punitia i oʻu ivi,” o loo uunaʻia ai aʻu e faia se sao i le galuega talaʻi o le Malo ma le faia o soo? (Ieremia 20:9; Mataio 28:19, 20; Roma 1:15, 16) Po ua ou matuā faamalosi ea, i le faia o saʻu vaega i nisi vala o le faiva faataimi atoa pe afai e mafai? (Luka 13:24) O le ā le ituaiga o siʻomaga lea o loo oʻu faamasani atu i ai loʻu loto? Po ua ou aufaatasi atu ea i isi o ē o loo autasi o latou loto i le tapuaʻiga moni? (Faataoto 13:20; 1 Korinito 15:33) Seʻi vave ona tatou mātauina so o se tulaga faalētonu ma faatino loa ni laasaga e faasaʻo ai.

5. O le ā le fuafuaga aogā e mafai ona faataunuu e tofotofoga o le faatuatua?

⁵ E masani lava ona tatou fetaiaʻi ma tofotofoga o le faatuatua. O tofotofoga nei e tatou te maua ai ni avanoa e mātaulia ai le tulaga o iai o tatou loto. Na faapea atu Mose i le fanauga a Isaraelu lea sa toetoe lava ulu atu i le Nuu Folafolaina: “Na taʻitaʻiina mai ai oe e Ieova lou Atua i ia tausaga e fagafulu i le vao, ina ia na faatigaina [“faalotomaulalo,” NW ] oe, ma tofotofo ai ia te oe, e iloa ai mea o i lou loto, pe e te tausiusi i ana poloaiga pe leai.” (Teuteronome 8:2) Po ua lē masani ea ona faateʻia i tatou i faalogona, faanaunauga, po o uiga faaalia e aliaʻe pe a tatou fesagaʻi  ma ni tulaga e leʻi faatalitalia po o ni faaosoosoga? O tofotofoga ua faatagaina e Ieova ina ia tutupu, e mafai moni lava ona tatou nofouta ai i o tatou vaivaiga, ma tatou maua ai se avanoa e faia ni faaleleiga. (Iakopo 1:2-4) Seʻi aua lava neʻi o tatou faagaloina le toe tomanatu ma tatalo e uiga i lo tatou tali atu i tofotofoga!

O le ā e Faaalia Mai i a Tatou Upu?

6. O le ā e mafai ona faaalia mai e faatatau i o tatou loto, e tusa ai o mataupu o loo tatou fiafia e talanoaina?

⁶ E mafai faapefea ona tatou iloa po o ā mea ua teuina i o tatou loto? Na fetalai Iesu: “Ua au mai mea lelei e le tagata amio lelei i mea lelei ua teu i lona loto; o le tagata amio leaga foi ua au mai e ia mea leaga i mea leaga ua teu i lona loto; auā o le tele o mea i le loto e tautala mai ai lona gutu.” (Luka 6:45) O mea e masani ona tatou talanoa ai o se faailoga lelei lenā o mea o loo taulaʻi atu i ai o tatou loto. Po o masani ea ona tatou talanoa e uiga i meafaitino ma mea o le olaga nei ua mafai ona tatou faia? Po o masani ea ona taulaʻi atu a tatou talanoaga i mea faaleagaga ma sini faatiokarate? Na i lo le faaalialia o mea sesē a isi, po o tatou ufiufi ea ma le alofa na mea? (Faataoto 10:11, 12) Po o tatou mātele ea e soona talanoa fua e faatatau i tagata ma mea o loo tutupu i o latou olaga ae seāseā ona tatou talanoa i mataupu faaleagaga ma isi mataupu aogā? Pe e lē o se faailoga ea lenei o lo tatou isuisu fua i mataupu e fitoitonu i isi tagata?—1 Peteru 4:15.

7. O le ā le lesona e faatatau i le leoleoina o o tatou loto e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai le tala i uso e toʻasefulu o Iosefa?

⁷ Seʻi manatu i le mea na tupu i se aiga toʻatele. Sa “le mafai ona tautala filemu” atalii matutua e toʻasefulu o Iakopo i lo latou uso laʻitiiti o Iosefa. Aiseā? Sa leaga o latou loto ona sa sili ona auau lo latou tamā i lona atalii lea. Mulimuli ane ina ua faamanuiaina Iosefa e ala i ni miti mai le Atua, e faamaonia ai le finagalo malie o Ieova iā te ia, sa “atili ai ona latou ʻinoʻino ia te ia.” (Kenese 37:4, 5, 11) I o latou uiga lē alolofa, sa latou faatauina atu ai lo latou uso e fai ma pologa. Ma i se taumafaiga e nanā la latou mea sesē na fai, sa latou faasesēina ai lo latou tamā ina ia talitonu faapea na oti Iosefa ina ua ʻaina e se manu feʻai. Na lē taulau i uso e toʻasefulu o Iosefa ona leoleoina o latou loto i lenā taimi. Pe afai e vave ona tatou faitioina isi, pe e lē o se faamaoniga ea lenā o le fuā po o le leaga o o tatou loto? E manaʻomia ona tatou vilivilitaʻi e iloiloina po o ā mea o loo tatou talanoa ai ona faavave lea ona aveese ni faanaunauga lē lelei o iai.

8. O le ā se mea o le a fesoasoani iā i tatou e iloiloina ai o tatou loto pe afai tatou te lolo atu e fai se talapepelo?

 ⁸ E ui e ‘le mafai ona pepelo le Atua,’ ae ua aafiagofie tagata lē lelei atoatoa i le pepelo. (Eperu 6:18) “Ua pepelo tagata uma lava,” o le auē mai lenā a le faisalamo. (Salamo 116:11) E oo lava i le aposetolo o Peteru e faatolu ona ia faafitia pepelo Iesu. (Mataio 26:69-75) E manino lava, e tatau ona tatou ʻalofia ni talapepelo, auā e inosia e Ieova “le laulaufaiva pepelo.” (Faataoto 6:16-19) Pe afai sa tatou lolo atu e fai se talapepelo, o se mea lelei le toe iloilo totoʻa o le māfuaaga. Pe na māfua ea ona o le fefe i tagata? Pe na māfua ea ona o le fefe i se faasalaga? Pe faamata o le pogai o le faafitauli ona o le musu e taʻuleagaina i tatou po o le manatu faapito? Po o le ā lava le māfuaaga, ae maʻeu le talafeagai ona tatou tomanatu i le mea na tupu, ona tatou lotomaulalo ai lea e ioeina la tatou mea sesē na fai, ia ole atu iā Ieova mo lana faamagaloga, ma saʻili mo lana fesoasoani ina ia foʻia ai se vaivaiga o iai! O “toeaina o le ekalesia” atonu o i latou tonu na e sili ona lelei mo le saunia mai o lenā fesoasoani.—Iakopo 5:14.

9. O ā mea e mafai ona faaalia mai e a tatou tatalo e faatatau i o tatou loto?

⁹ I le tali atu i le talosaga a le tupu talavou o Solomona mo lona fia mauaina o le poto ma le atamai, na fetalai ai Ieova: “Ua i ai i lou loto lenei mea, ua e le ole mai i oloa, po o le tamaoaiga, po o le mamalu . . . , o le mea lea ua foaiina atu ai ia te oe le poto ma le atamai; ou te foaiina atu foi ia te oe le oloa, ma le tamaoaiga, ma le mamalu.” (2 Nofoaiga a Tupu 1:11, 12) Sa silafia lelei e Ieova mea sa sili ona pele i le loto o Solomona, e tusa ai o mea na ia ole atu ai, ma mea foʻi e leʻi ole atu ai. O le ā o faaalia e uiga i o tatou loto, e tusa ai o mea o tatou talanoa atu ai i le Atua? Po o faaalia atu ea i a tatou tatalo so tatou galala mo le poto, le atamai, ma le faautauta? (Faataoto 2:1-6; Mataio 5:3) Po o pele ea i o tatou loto manaʻoga o le Malo? (Mataio 6:9, 10) Pe afai ua avea a tatou tatalo ua na o se mea e tau ina fai ma faapaʻole le faiga, atonu o se faailoga lenei o le manaʻomia ona faaalu se taimi e mafaufau loloto ai i galuega a Ieova. (Salamo 103:2) E tatau i Kerisiano uma ona mataala ina ia iloa mea o loo faaali mai e a latou tatalo.

O le ā e Taʻu Mai e a Tatou Gaoioiga?

10, 11. (a) O fea e amata mai ai le mulilua ma le faitaaga? (e) O le ā se mea o le a fesoasoani iā i tatou ina ia lē faia ai le ‘mulilua i le loto’?

¹⁰ E iai le muagagana faapea, e leotele atu gaoioiga na i lo o upu. E mautinoa lava le telē o le mea e taʻu mai e a tatou gaoioiga e faatatau i le ituaiga moni o tagata e iai i tatou. Mo se faaaʻoaʻoga, i mataupu o amioga tatau, o le leoleoina o le loto e aofia ai isi mea na i lo le na ona ʻalofia o le faia o le faitaaga po o le mulilua. I lana Lauga i luga o le Mauga, na fetalai ai Iesu: “Ai se vaai atu [“pea,” NW ] i le fafine ina ia manao i ai, ua uma ona mulilua ma ia i lona loto.” (Mataio 5:28) E mafai faapefea ona tatou ʻalofia le faia o le mulilua e oo foʻi i o tatou loto?

¹¹ Na faataatia e le augātamā faatuatua anamua o Iopu se faaaʻoaʻoga mo tane ma fafine Kerisiano ua faaipoipo. E mautinoa sa iai ni feutagaʻiga masani sa faia e Iopu ma ni tamaʻitaʻi talavou, ma sa ia fesoasoani atu foʻi ma le agalelei iā i latou pe a manaʻomia se fesoasoani. Peitaʻi sa matuā lē talia lava e lenei tamāloa faamaoni le iai o ni ona faanaunauga faaleituaiga i na tamaʻitaʻi. Aiseā? Auā sa ia faia se faaiʻuga mausalī ina ia lē pupula manaʻonaʻo atu o ia i fafine. Na ia faapea mai: “Ua ou osia le feagaiga ma oʻu mata, se a foi le mea ou te manatu ai i se taupou?” (Iopu 31:1) Talosia e tatou te faia foʻi se feagaiga faapena ma o tatou mata ma leoleoina o tatou loto.

12. Pe faapefea ona e faatatauina le Luka 16:10 e tusa ai o le leoleoina o lou loto?

¹² Na faalauiloa mai e le Alo o le Atua: “O lē faamaoni i le mea itiiti, e faamaoni foi o ia i mea e tele; o lē amioletonu i le mea itiiti, e amioletonu foi o ia i mea e tele.” (Luka 16:10) Ioe, e manaʻomia ona tatou iloiloina a tatou amioga i mea e foliga mai o ni mataupu iti o le olaga i aso faisoo, e tusa lava po o mea na e fai i lou lava fale, e lē o iloa atu e isi. (Salamo 101:2) A o tatou nonofo i o tatou fale ma matamata i le televise, pe faaaogā foʻi le Initineti, po o tatou faaeteete ea ina ia utagia le timaʻiga a le Tusi Paia: “A o le faitaaga, ma amio leaga uma, po o le manumanu foi, aua neʻi taʻua lava ia te outou, e pei ona tatau i e ua paia. O le anovale foi, ma le tautala i upu faatauvaa, ma le faaulaula, o mea ia  e le tatau”? (Efeso 5:3, 4) Ae faapefea faiga sauā na e mafai ona matamata atu i ai i le televise pe i taaloga o loo faia i vitiō? Na taʻua e le faisalamo e faapea: “E tofotofo [“iloilo,” NW ] e Ieova i le ua amiotonu; a ua inosia e lona finagalo lē fai amio leaga, ma lē fiafia i le faasaua.”—Salamo 11:5.

13. O le ā le lapataʻiga e tatau ona mātauina pe a tomanatu i mea o loo puna mai i o tatou loto?

¹³ Na lapataʻi mai Ieremia: “E sili le faaʻoleʻole o le loto i mea uma, ma ua matuā leaga lava.” (Ieremia 17:9) E ono aliaʻi mai lenei faaʻoleʻole o le loto pe a tatou fai faamolemolega i a tatou mea sesē e fai, pe tatou te taumafai e faaitiitia le matuiā o ni masei, pe taʻutonuina ni vaivaiga matuiā i uiga totino, pe soona faalialiavale foʻi i ni taulau manuia e maua. O se loto ua matuā leaga e mafai foʻi ona ia faapogaia se faiga uigalua—o laugutu molemole e fai atu le isi tala, ae matuā vala lava ma gaoioiga o loo fai. (Salamo 12:2; Faataoto 23:7) Maʻeu le matuā tāua o lo tatou faamaoni a o tatou iloiloina mea o loo puna mai i o tatou loto!

Po o Lelei ea o Tatou Mata?

14, 15. (a) O le ā le mata e “lelei” po o le vaai e faigofie? (e) Ua faapefea i le faafaigofieina o le vaai ona fesoasoani iā i tatou ia leoleoina ai le loto?

¹⁴ Na fetalai Iesu: “O le molī o le tino, o mata ia.” Ona ia toe faaopoopo mai lea: “Pe afai foi e lelei ou mata, e malamalama uma ai lou tino.” (Mataio 6:22) O le mata e lelei po o le vaai e faigofie, e taulaʻi atu i se sini po o se fuafuaga e tasi, e lē fetosinaaʻi pe faalavelavea solo. O le mea moni, e tatau ona taulaʻi atu o tatou mata po o la tatou vaai i le ‘⁠muai sailia o le malo [o le Atua] ma lana amiotonu.’ (Mataio 6:33) O le ā e mafai ona tupu i o tatou loto pe a lē o faafaigofieina la tatou vaai?

¹⁵ Seʻi manatu i le mataupu o le saʻilia o tupe mo le tausia o le olaga. O le saunia o mea manaʻomia mo o tatou aiga o se manaʻoga faa-Kerisiano. (1 Timoteo 5:8) Ae faapefea pe afai ua faaosoosoina i tatou i se faanaunauga ina ia maua mea o le ituaiga o loo sili ona fou, sili ona lelei, ma sili ona fiafia i ai le toʻatele, e tusa ai o taumafa, lavalava, fale ma isi mea? Pe e lē avea ea lenā ma itu e faapologaina moni ai le loto ma le mafaufau, ma oo ai ina tatou faalotolotolua i la tatou tapuaʻiga? (Salamo 119:113; Roma 16:18) Aiseā o le a soona alu uma ai lo tatou malosi i le tausia o o tatou manaʻoga faaletino ma oo ai ina taulaʻi tasi atu o tatou olaga i le aiga, i pisinisi, ma meafaitino? Seʻi manatua le fautuaga faagaeeina: “Ia outou, neʻi mafatia o outou loto i le soona ulavale, ma le onā, ma le popole i mea a le olaga nei, neʻi faafuasei mai lea aso ia  te outou e pei o se mailei; auā e oo mai ai i e nonofo uma lava i le fogāeleele uma.”—Luka 21:34, 35, LF.

16. O le ā le fautuaga na tuuina mai e Iesu e faatatau i le mata, ma aiseā?

¹⁶ O le mata o se auala tāua lea o fesootaʻiga a le mafaufau ma le loto. O mea o loo taulaʻi i ai e mafai ona malolosi ana taaʻiga i o tatou mafaufauga, faalogona ma gaoioiga. I le faaaogāina o se gagana faafaatusa, na faasino atu ai Iesu i le malosi o faaosoosoga a mata ma ia fetalai: “Afai foi e te tausuai i lou mata taumatau, ina sali ese ia, ma e lafoai; auā e lelei ina fano se tasi ou fāsi tino, a e leaga pe a lafoina lou tino uma i Kēna.” (Mataio 5:29) E tatau ona tataʻi ese mata ia lē soona taulaʻi atu i ni vaaiga lē talafeagai. Mo se faaaʻoaʻoga, e lē tatau ona vaavaai atu pea i mea ua fuafuaina e faaosofia pe faagaee ai faalogona faaleituaiga e lē tatau ma ni tuʻinanauga leaga.

17. E faapefea i le faatatauina o le Kolose 3:5 ona fesoasoani iā i tatou e leoleoina ai le loto?

¹⁷ O le mea moni, e lē na o mata le auala e tatou te fesootaʻi atu ai i mea a le lalolagi. E iai foʻi le vaega e faia e isi lagona, e pei o le paʻi ma le faalogo, ma e manaʻomia ona tatou faia ni gaoioiga talafeagai i itutino ia e aafia ai. Na timaʻi mai le aposetolo o Paulo: “O lenei, ia outou fasiotia o outou itu tino o i le lalolagi, o le faitaaga, o le amio leaga, o le faamatāitu, o le tuʻinanau leaga, ma le matapeapea, o le ifo i tupua lava lea.”—Kolose 3:5.

18. O ā gaoioiga e tatau ona tatou fai e tusa ai o ni mafaufauga lē lelei?

¹⁸ E mafai ona tupu aʻe se tuʻinanauga lē lelei i o tatou lava mafaufauga lilo. O le mafaufau pea lava i ai e masani ona atili faamausalīina ai le tuʻinanauga sesē, ma taaʻina ai loa le loto. “Pe a to le tuʻinanau ona fanau mai ai lea o le agasala.” (Iakopo 1:14, 15) Ua ioe le toʻatele e faapea o le auala lenei e masani lava ona māfua ai le amioga o le taaloalo o le tagata i ona lava totogasā. Maʻeu le tāua o lo tatou faatumuina pea o o tatou mafaufau i mea faaleagaga! (Filipi 4:8) Ma pe afai e oso aʻe se manatu lē lelei i le mafaufau, e tatau ona tatou taumafai malosi e faateʻa ese.

‘Ia Auauna iā Ieova ma se Loto Atoa’

19, 20. E mafai faapefea ona tatou taulau manuia i le auauna atu iā Ieova ma le loto atoa?

¹⁹ Ina ua toeaina le tupu o Tavita, sa ia faapea atu i lona atalii: “Solomona e, loʻu atalii, ia iloa e oe le Atua o lou tamā, ma auauna ia te ia ma le loto atoa, ma le loto fiafia; auā e suesue e Ieova o loto uma, ma ua silafia o mafaufau uma o manatu.” (1 Nofoaiga a Tupu 28:9) Na tatalo foʻi Solomona lava ia mo lona fia maua o se “loto matala [“usiusitai,” NW].” (1 Tupu 3:9) Peitaʻi, sa ia fesagaʻi ma le luʻi o le tausisia o lenā loto i lona olaga atoa.

²⁰ Pe afai tatou te fia taulau manuia i lenā itu, tatou te manaʻomia e lē gata ia maua se loto e tatau ma le finagalo o Ieova ae ia leoleoina foʻi lenā loto. Ina ia faataunuu lenei mea, e tatau ona tatou teu malu faamanatuga a le Afioga a le Atua i o tatou loto—‘i totonu.’ (Faataoto 4:20-22) E tatau foʻi ona fai ma a tatou masani le iloiloina o o tatou loto, ia tatalo ma tomanatu i mea e faaalia mai e a tatou upu ma gaoioiga. O le ā le tāua o lenā manatunatuga pe afai e tatou te lē o naunautaʻi e saʻili atu mo le fesoasoani a Ieova, ina ia faasaʻoina so o se vaivaiga tatou te ono iiteina? Ma e maʻeu le tāua tele o le matuā mataala i mea o loo tatou teulotoina e ala i o tatou lagona! O le faia faapea e tatou te mautinoa ai, “o le manuia foi mai le Atua, o loo silisili lava i mea uma e manatu i ai, [o le a] leoleoina ai o [tatou] loto atoa ma o [tatou] mafaufau ia Keriso Iesu.” (Filipi 4:6, 7) Ioe, seʻi o tatou maumauaʻi e leoleoina o tatou loto e sili atu na i lo se isi lava mea, ma ia auauna iā Ieova ma le loto atoa.

Pe E te Manatua?

• Aiseā e tāua ai le leoleoina o le loto?

• E faapefea i le iloiloina o mea tatou te talanoa ai, ona fesoasoani iā i tatou e leoleoina o tatou loto?

• Aiseā e tatau ai ona tatou tausia pea ia “lelei” o tatou mata pe faafaigofie la tatou vaai?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 23]

O ā mea e masani ona tatou talanoa ai i le auaunaga i le fanua, i sauniga, ma i le aiga?

[Ata i le itulau 25]

O le mata e lelei e lē fetosinaaʻi