1, 2. (a) Yihowa Farciꞌraasinera albisa ikkino manninna wole ammaꞌno massaganno manni mereero mayi badooshshi no? (b) Konniranna aananno birxichira mayinnire ronseemmo?

 “MASSAGAANCHIꞌNE ayeti?” Tini xaꞌmo duucha wote mannu Yihowa Farciꞌraasine xaꞌmannote. Tini dhaggeeffantannire diafidhino! Korkaatuno batinye ammaꞌnora mitte mancho woy manchi massagaancho woy sooreessa ikkanno. Ninke kayinni, xaꞌmannonkehura Massagaanchinke guuntete xeꞌne noosi mancho ikkinokkita fenjeejjine kulleemmonsa. Ninke rosiisannonkehu woy massagannonkehu reyotenni kainoho Kiristoosaati; isino Annisi Yihowa biddishsha harunsanno.—Mat. 23:10.

² Ikkirono, yannankera Maganu manni mereero albisa ikkino manni yaano “ammanaminohunna wodanaamu borojjichi” no. (Mat. 24:45, NW) Ikkina, Yihowa ninke illete leellannokki Beettisi widoonni qole massaganni noonketa anfeemmohu hiittoonniiti? Konniranna aananno birxichira, Yihowa lowo diro mito manna horoonsiꞌre mannasi massaginohu hiittoonniitiro ronseemmo. Lamunku xiinxallote birxichira, Yihowa konni manni widoonni mannasi massaginotanna yannankerano mannisi Massagaanchi iso ikkinota leellishannoha sase coye xawinsoonni.—Isa. 58:11.

3. Muse Israeele massaganno gede wolqa ikkinosiri maati?

³ Magano riqiwe loosino mannira qullaawu ayyaani wolqa ikkinonsa. Hanni Israeele massagara dooraminoha Muse lawishsha assine adhino. Isi, konne majjaha ikkinokki looso loosanno gede kaaꞌlinosiri maati? Yihowa “Qullaawa Ayyaanasi” giddosi worino. (Isayaasi 63:11-14 nabbawi.) Yihowa Musera qullaawu ayyaanisinni wolqa oye mannasi massagino.

4. Israeele, Muse aana Maganu ayyaani noota wodancha dandiitannohu hiittoonniiti? (Hanafote noo misile lai.)

⁴ Qullaawu ayyaani illete leeltannokki wolqa ikkino daafira, Israeele tini wolqa Muse aana noota wodancha dandiitannohu hiittoonniiti? Qullaawu ayyaani, Muse addi addi maalale loosannonna Ferioonira Maganu suꞌma kulanno gede kaaꞌlinosi. (Ful. 7:1-3) Qoleno, qullaawu ayyaani Muse baxillu, joongillunna cincate gedeeta dancha akatta lossiꞌranno gede kaaꞌlinosi; tini, isi Israeele massagate ikkado ikkanno gede assitinosi. Isi, mararro noonsakkitenna uminsare calla heddannote wole gobba gashshaanonni lowo geeshsha baxxinoho. (Ful. 5:2, 6-9) Ee, Yihowa mannasi massagara Muse doorinoti teeꞌlitinota diꞌꞌikkitino.

5. Yihowa wolu Israeelete manni mannasi massaganno gede wolqa ikkinonsahu hiittoonniitiro xawisi.

⁵ Wole yannara, Yihowa ayyaani mannasi massagara dooraminohu wolu mannirano wolqa ikkinonsa. Lawishshaho, Yihowa “Newe beettira Iyyaasura” qullaawu ayyaanisinni “egenno” woy hayyo uyinosi. (Mar. 34:9) Yihowa “Ayyaani Gedewooni aanira” dirrino. (Eje. 6:34) Yihowa ayyaani “Daawiti aanira dirre wolqa” wonshinosi. (1 Sam. 16:13) Insa Maganu ayyaana addaxxitino; qullaawu ayyaani uminsa wolqanni assite dandiitannokki maalale loossanno gede kaaꞌlinonsa. (Iya. 11:16-18; Eje. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50) Tennenni laꞌneemmoonte gede, insa maalale loossanno gede wolqa uyinonsahu Yihowaati; konnira isi ayirrinye adhasi hasiissannote.

6. Maganu Israeele massagara doorino manna ayirrinsara hasiꞌrinohu mayiraati?

⁶ Israeele, konni mannira qullaawu ayyaani wolqa ikkinonsata leellishannoha xawe leellanno malaate laꞌu yannara, maa assitannoti gattino? Insa Musera gunguntu yannara, Yihowa togo yiino: “Kuni manni ane mishannoehu mamari geeshshaati?” (Kir. 14:2, 11) Ee, Muse, Iyyaasu, Gedewooninna Daawiti doorinohu Yihowaati; isi insa widoonni hige mannisi Massagaancho ikkino. Mannu insara hajajamannoha ikkiro, Yihowa Massagaanchonsa asse harunsannota leellishanno.

7. Sokkaasine Muse kaaꞌlitinohu hiittoonniiti?

⁷ Magano riqiwe mannasi massagino manna sokkaasine kaaꞌlitino. (Ibiraawoota 1:14 nabbawi.) Lawishshaho, Yihowa Musera hajajo uyinohu, ikkado ikkanno gede assinosihunna biddishsha uyinosihu sokkaasinete widoonniiti. Maganu, Muse citu “giddo leellisi sokkaasinchi widoonni gashshaanchonna wolassannoha asse insawa soyino.” (Soq. 7:35) Yihowa Musera Higge uyinohu ‘sokkaasinete widoonni qoleeti’; Muse tenne higge Israeele rosiisate horoonsiꞌrino. (Gal. 3:19) Yihowa togo yiinosi: “Konne [manna] kuloommohe widira qolte haadhe massi! Kuneeti sokkaasinchiꞌya albakkiinni haꞌranno.” (Ful. 32:34) Qullaawu Maxaafi, Israeelete manni hakku sokkaanchi maala uddiꞌre marraꞌꞌannansa laino yee dikulanno. Ikkollana, Muse manna rosiisinonna massagino gari mannu wolqara aleenni ikkitino wolqa afiꞌrinorichi kaaꞌlinosita leellishanno.

8. Sokkaasine Iyyaasunna Hiziqiyaasi kaaꞌlitinohu hiittoonniiti?

⁸ Muse yanna gedensaanni iso lekkisinohu Iyyaasu, Maganu manna Kanaani gobba manni ledo olamara haaꞌre haꞌri yannara, Yihowa “olanto hajajaanchi” wolqa ikkinosi; konnira Israeele olaho qeeltu. (Iya. 5:13-15;  6: 2, 21) Gedensaanni, Moote Hiziqiyaasi yannara waajjishshannoti Asoorootu olanto Yerusaalame horrate kaꞌino. Hatte yannara mitto hashsha, Yihowa “sokkaasinchi . . . 185,000 olanto” shiino.—2 Mot. 19:35.

9. Israeele, Magano riqiwe massaginonsa manni guuntete xeꞌne noonsaha ikkirono, maa assa hasiissinonsaro xawisi.

⁹ Sokkaasine guuta kalaqamaati; insa kaaꞌlitino manni kayinni diguutaho. Lawishshaho, Muse mitte yannara Yihowara ayirrinye uyikki gatino. (Kir. 20:12) Iyyaasu Gebaooni manni ledo qaalu gondooro ei yannara, Maganu biddishsha aannosi gede dixaꞌmino. (Iya. 9:14, 15) Mitte yannara Hiziqiyaasi “wodanisira booꞌna” woꞌmitinota leellishannore assino. (2 Dud. 32:25, 26) Kuri massagaano guuntete xeꞌne noonsare ikkiturono, Israeele kayinni insa yitannore assa hasiissinonsa. Yihowa hakkawaro konne manna sokkaasinete widoonni qole kaaꞌlanni no. Ee, Yihowa mannasi massagino.

10. Muse Maganu Higgenni biddishsha afiꞌrinohu hiittoonniiti?

¹⁰ Magano riqiwe mannasi massagino mannira, Qaalisi biddishsha afiꞌrate kaaꞌlinonsa. Qullaawu Maxaafi Israeelete uyinoonni Higge, “Muse widoonni qolle” uyinoonnita kulanno. (1 Mot. 2:3) Konnira, Qullaawa Borro giddo kulloonninte gede Higge uyinohu Yihowaati; Muse umisi tenne higgera hajajama hasiissinosi. (2 Dud. 34:14) Muse, Yihowa xaadooshshu dunkaana hiittoonni qansanniro biddishsha uyisi yannara, ‘woꞌmanka coye hajajinosi gede’ assino.—Ful. 40:1-16.

11, 12. (a) Iyyaasunna Maganu manna massaginohu wolu manni maa assa hasiissinonsa? (b) Maganu manna massagino manna Qaalisi kaaꞌlinonsahu hiittoonniiti?

¹¹ Iyyaasu Israeelete manna massaga hanafi waronni, borreessinoonnihu Maganu Qaali noosi. Iso togo yine hajanjoonnisi: “Isi giddo borreessinoonniha baala wonsha dandaatto gede, hashshanna barra wodanchi.” (Iya. 1:8) Gedensaanni, Maganu manni aana mookkino gashshaanono hatto assitino. Insa Higge barru baala nabbawa, galchiꞌra, hattono giddose ‘noo hajajonna woga baalanta seekkite agadhitanno gede mulinsanni’ xeertisiꞌra dihasiissannonsa.—Marro 17:18-20 nabbawi.

¹² Maganu Qaali mannasi massagginore kaaꞌlinohu hiittoonniiti? Hanni Moote Iyyoosiyaasi lawishsha laꞌno. Muse Higge noo xaaxo anfi yannara, Iyyoosiyaasira borreessaanchisi nabbawinosi. a Hatte yannara Moote Iyyoosiyaasi maa assiyya? “Moote Seeru Maxaafa [nabbambanna] macciishshe masillunni uddanosi dari.” Isi hakkiinni sainore assino. Maganu Qaali giddo noo biddishsha harunse kaphu maganna hunate qodhe kaino, hattono halaꞌladunni Faasiku ayyaana ayirrinsanni gede qineessino. (2 Mot. 22:11; 23:1-23) Iyyoosiyaasinna Maganu manna massagginori wolootu ammanantino mannooti, Maganu Qaali giddo noo biddishsha harunsite insa uyitino biddishsha biddi assitino hattono xawissino. Tini, hundihu Maganu manni fajjosi ledo sumuu yee heeꞌranno gede kaaꞌlitino.

13. Yihowa manna massagginorinna kaphu maganna magansidhanno daga massagginori mereero noo badooshshi maati?

¹³ Kuri ammanantino mootoolla, uminsa hayyonni gashshitannotenna xeertisse heda dandiitannokkite wole daga mootoollanni lowo geeshsha baxxitinote. Kanaani manni gashshaano hunda, mannu macca gibbannore assanno; lawishshaho, fiixu ledo, meyati meyate woy labbaahu labbaahu ledo, hattono saadate ledo siimu xaadooshshe assannoho; qoleno ooso kakkalannohonna kaphu maganna magansiꞌrannoho. (Lew. 18:6, 21-25) Hakkiinni saeno, Baabiloonetenna Gibitsete manna massaggannorira Maganu Israeelete uyinote gedeeti sayinsete ledo sumuu yitannoti  fayyimma agadhate kaaꞌlitanno higge dinonsa. (Kir. 19:13) Hundihu Maganu manni kayinni ammaname massaginonsa manni ayyaanaamittetenni, amanyootunninna bisunni xuru nookkire ikke heeꞌrate kaaꞌlinonsa gara afino. Tini, ammanantino albisaano massaganni noohu Yihowa ikkinota leellishshannote.

14. Yihowa mannasi massaginoha mito manna seejjinohu mayiraati?

¹⁴ Hunda Maganu manna massagino manni giddo mitu isi biddishsha harunsikki gatino. Kuni Yihowara hajajama giwinohu mannasi massagino manni, isi qullaawu ayyaanisi, sokkaasinesinna Qaalisi widoonni uyinonsa biddishsha adha giwino. Yihowa mannasi massagino manna seejjino woy insa bayicho wole riqiwino woti no. (1 Sam. 13:13, 14) Isi umisi yannanni, hakkuyira albaanni mannasi massagino manninni roorannoha doorino.

15. (a) Masaalaano baxxino Nugusi daannota masaaltinohu hiittoonniiti? (b) Masaalotenni kulloonni massagaanchi ayeti?

¹⁵ Yihowa mannisira baxxino massagaancho doorannota, lowo diri albaanni masaalotenni kulino. Muse Israeelete mannira togo yiino: “Maganiꞌne Kaaliiqi roduuwiꞌne giddonni ane gedee himanaancho (woy ‘masaalaancho’) kayisannoꞌnena isi yaannota macciishshe.” (Mar. 18:15) Isayyaasi hakku Masaalaanchi “gaadaannanna [‘massagaanchonna’, NW] roorricha” ikkannota coyiꞌrino. (Isa. 55:4) Daanieelino “buuramino” Massagaanchi daannota qullaawu ayyaaninni borreessino. (Dan. 9:25) Gedensaanni, Yesuusi Kiristoosi isi Maganu manni “Rosiisaancho” woy Massagaancho ikkinota coyiꞌrino. (Maatewoosi 23:10 nabbawi.) Yesuusi rosaano iso uminsa fajjonni harunsitino; hattono isi Yihowa doorinoha ikkinota ammantino. (Yoh. 6:68, 69) Insa, Yihowa Yesuusi Kiristoosi widoonni mannasi massaganni noota ammantanno gede assinonsari maati?

16. Yesuusira qullaawu ayyaani wolqa ikkinosita leellishannori maati?

¹⁶ Qullaawu ayyaani Yesuusira wolqa ikkinosi. Yesuusi cuuami wote, cuuaanchu Yohaannisi “gordu faꞌnameenna iiminni Maganu Ayyaani lembooli daninni daye aanasi dirranna” laino. Hakkunni gedensaanni “Qullaawu Ayyaani Yesuusi halalli gobba fule haꞌranno gede” assinosi. (Maq. 1:10-12) Qullaawu ayyaani, Yesuusi uullate aana soqqami yannara rosiisannonna maalale loosanno gede wolqa ikkinosi. (Soq. 10:38) Qoleno, qullaawu ayyaani Yesuusira ayyaanu akatta, lawishshaho baxillu, hagiirrunna kaajjado ammana heedhannosi gede kaaꞌlinosi. (Yoh. 15:9; Ibi. 12:2) Yesuusi geeshsha Maganu ayyaani kaaꞌlo afidhino massagaano horo dino. Ee, Yesuusi Yihowa doorino massagaanchooti.

17. Sokkaasine Yesuusa kaaꞌlitinohu hiittoonniiti?

¹⁷ Sokkaasine Yesuusa kaaꞌlitinosi. Yesuusi cuuamihu gedensaanni boode yanna giddo,  “sokkaasine dagge” towaattinosi. (Mat. 4:11) Qoleno, isi reyara boode saate gatte heedheenna “jawaachishanno sokkaasinchi gordunni dirre” leellinosi. (Luq. 22:43) Yesuusi Yihowa fajjo wonshate kaaꞌlo hasiissannosi wote, Yihowa sokkaasinesi soya dandaannota afino.—Mat. 26:53.

18, 19. Yesuusi heeshshosiranna rosiisannorira Maganu Qaale biddishsha asse horoonsiꞌrinohu hiittoonniiti?

¹⁸ Maganu Qaali Yesuusira biddishsha ikkinosi. Yesuusi soqqansho hanafi yannanni kayise, Qullaawa Borronni qummi assanni coyiꞌranno. (Mat. 4:4) Yesuusi Maganu Qaalira hajajame qarru haqqi aana reyate geeshsha nafa iillino. Reyi wote nafa Mesihichunnire yaano isi daafira kulloonni masaalo coyiꞌrino. (Mat. 27:46; Luq. 23:46) Hatte yannara nooti ammaꞌnote sooreeyye kayinni, Maganu Qaali wogansa ledo kiphi yaanno wote lashshi assite agurtanno. Konnira Yesuusi, Yihowa masaalaanchu Isayyaasi widoonni coyiꞌrino qaale qummi asse insa daafira togo yiino: “Tini gosa afuunni ayirrissannoe; wodaninsanni kayinni anewiinni faffe no. Magansidhannoehuno woga wonshateeti. Mannu woganna bude, seeru gede assite rosiissanni, kaphunni magansidhannoe.” (Mat. 15:7-9) Yihowa togoo manni mannasi massagara doorannoni?

¹⁹ Yesuusi assinorira calla ikkikkinni, rosiisinorirano Maganu Qaale biddishsha asse horoonsiꞌrino. Isi lowo egennonna woꞌnaalshi noosiha ikkirono, ammaꞌnote sooreeyye fonqoltusi yannara umisi hayyo diaddaxxino. Hatteentenni, isi Qullaawa Borro giddonni qummi assanni coyiꞌrino. (Mat. 22:33-40) Yesuusi macciishshannosi mannira iima heeꞌrino heeshshore woy kalqete alamere kulanni naaniiga agure, ‘Qullaawa Borro wodanchanno gede wodanansa fanino.’ (Luq. 24:32, 45) Yesuusi Maganu Qaale lubbora baxino; qoleno konne Qaale mannaho quqquxame kulino.

20. (a) Yesuusi Maganoho ayirrinye uyinohu hiittoonniiti? (b) Yesuusinna Heeroodisi Agiripha Umihu mereero noo badooshshi, Yihowa mannasi massagara dooranno manni daafira maa rosiisannonke?

²⁰ Yesuusi coyiꞌrinohu “ashilaamu hasaawi” woy dancha qaalla mannu dhagge assiꞌranno gede assitinoha ikkirono, Rosiisaanchisi Yihowara ayirrinye uyino. (Luq. 4:22) Mitte hige mittu dureessu manchi Yesuusa “Dancha Rosiisaancho” yee woshshe iso jajate woꞌnaali yannara, Yesuusi dinaaxxino; isi togo yee qolino: “Mayira dancha yiittoe? Mittu kaꞌa danchu dino. Isino Maganoho.” (Maq. 10:17, 18) Yesuusi reyihunni mitu settu diri gedensaanni Heeroodisi Agiripha Umihu, Yihudu moote woy massagaancho ikkino. Isi horo Yesuusi gedeeha diꞌꞌikkino! Isi mitte hige “mootete uddano” uddiꞌre songo fulino. Hakko mannisi isi coyiꞌranna macciishshiti, togo yee canci: “Tini Maganu huurooti ikkinnina mannunnita diꞌꞌikkitino!” Tini, isi dhukasi hawanno gede assitusikkinni digattino. Hakkiinni aane mayi ikkiyya? Isi “Maganoho ayirrinye aa hooginohura, hakkawoyintenni mootichu sokkaasinchi ganeenna daꞌmuule reyino.” (Soq. 12:21-23) Tenne laꞌꞌanni heeꞌre, Heeroodisi Yihowa mannasi massagara doorinoho yee hedanno manchi dino. Yesuusi kayinni, Maganu doorinosita leellishannore assino; qoleno, isi ayewoteno Bayiru Massagaanchi Yihowa ayirranno gede assino.

21. Aananno birxichira mayinnire ronseemmo?

²¹ Yesuusi massagaancho ikkinohu shiima diro calla diꞌꞌikkino. Isi reyotenni kaihu gedensaanni togo yiino: “Roorre baala gordohonna baattote uyinoonnie. . . . Kuneeti, gobbate goofimarchi geeshsha ani kiꞌne ledo noommo.” (Mat. 28:18-20) Ikkina, Yesuusi iima heeꞌrannonna illete leellannokkiha ayyaanu kalaqo ikkino daafira, uullate aana Maganu manna massagannohu hiittoonniiti? Yihowa Kiristoosi woroonni mannisira albisa ikke loosara doorinohu ayeti? Kiristaanu konne Magano riqiwe loosanno manna bade afa dandaannohu hiittoonniiti? Aananno birxichira, kuriuu xaꞌmuwara dawaro qolloonni.