1. Sokkaasinete daafira afa hasiissannonkehu mayiraati?

 YIHOWA maatesi daafira anfammora hasiꞌranno. Sokkaasine Maganu maate widooti. Qullaawu Maxaafi insa “Maganu ooso” yaanno. (Kalaqama 6:2) Sokkaasine maa loossanno? Insa alba manna kaaꞌlitinohu hiittoonniiti? Xaa yannara ninke kaaꞌlitannonke?—Jeefote Hedo 8 lai.

2. Sokkaasine kalaqinohu ayeti? Mageeshshi sokkaasine kalaqantino?

² Sokkaasine kalaqinohu ayetiro afa hasiissannonke. Qolasiyaasi Sokka 1:16 kultanno garinni, Yihowa Yesuusa kalaqihu gedensaanni, “gordohonna baattote aana” noohu wolu baalunku coyi kalaqamino. Kuri giddo sokkaasineno no. Mageeshshi sokkaasine kalaqantino? Qullaawu Maxaafi lowo miliyoone ikkitanno sokkaasine noota kulanno.—Faarso 103:20; Yohaannisi Ajuuja 5:11.

3. Iyyoobi 38:4-7 sokkaasinete daafira maa kultannonke?

³ Qullaawu Maxaafi Yihowa sokkaasine kalaqinohu uulla kalaqara albaanni ikkinota kulannonke. Uulla kalaqantu yannara sokkaasine hiitto ikkitino? Iyyoobi maxaafi insa lowo geeshsha hagiidhitinota kulanno. Insa mittimmatenni Yihowara soqqantanno maateeti.—Iyyoobi 38:4-7.

4. Sokkaasine manna kaaꞌla hasidhannota mayinni anfeemmo?

⁴ Sokkaasine manna kaaꞌlanna Maganu fajjo uullate aana woꞌmitanno gara afa hasidhanno. (Lawishsha 8:30, 31; 1 Pheexiroosi 1:11, 12) Addaaminna Heewani finqili  yannara sokkaasine baasa dadillitinota heda dandiineemmo. Xa isinni rooru manni Yihowara hajajama giwino daafira, insa hakkiinni roore dadillitannoti egennantinote. Ikkollana mittu manchi maaro eꞌꞌe Maganunniwa higanno wote, sokkaasine lowo geeshsha hagiidhitanno. (Luqaasi 15:10) Sokkaasine Yihowara soqqantannore kaaꞌlate feeffattinoreeti. Yihowa sokkaasine uullate aana noo soqqamaasinesi kaaꞌlate horoonsiꞌranno. (Ibiraawoota 1:7, 14) Hanni tenne leellishannoha mito lawishsha laꞌno.

5. Alba sokkaasine Maganu soqqamaano kaaꞌlitinohu hiittoonniiti?

 ⁵ Yihowa Looxinna maatesi Soddoomunna Gomooru katammara dagganno baonni gatisate lame sokkaasine soyino. (Kalaqama 19:15, 16) Lowo xibbi diri gedensaanni masaalaancho Daanieeli doobbiyu balera tungoonni; ikkirono “Maganu sokkaasincho soye afoonsa cufino” daafira Daanieeli digawajjitinosi. (Daanieeli 6:22) Soqqamaasinchu Pheexiroosi usurami yannarano, Yihowa sokkaasincho soye usuru mininni fushshinosi. (Soqqamaasinete Looso 12:6-11) Yesuusi uullate aana noo yannara sokkaasine isono kaaꞌlitinosi. Lawishshaho, isi cuuamihu gedensaanni ‘sokkaasine dagge soqqantinosi.’ (Maarqoosi 1:13) Yesuusa shinara albaannino, sokkaasinchu dirre ‘jawaachishinosi.’—Luqaasi 22:43.

6. (a) Yannankera sokkaasine Maganu manna kaaꞌlitannota mayinni anfeemmo? (b) Aanchine hiittee xaꞌmuwara dawaro afiꞌneemmo?

⁶ Yannankera sokkaasine mannaho dileeltanno. Ikkirono Maganu soqqamaasinesi kaaꞌlate sokkaasine xaano horoonsiꞌranno. Qullaawu Maxaafi togo yaanno: “Kaaliiqi sokkaasinchi Kaaliiqa waajjitannori ledo heeꞌre agarannonsa; bushu coyi baalunkunnino gatisannonsa.” (Faarso 34:7) Agarooshshu hasiisannonkehu mayiraati? Korkaatuno gawajjitankera hasidhannori wolqaataamma diinna noo daafiraati. Insa ayeooti? Insa mamiinni dagginoreeti? Ninke gawajjitara woꞌnaaltannohu hiittoonniiti? Tenne xaꞌmuwara dawaro afiꞌrate, hanni Addaaminna Heewani kalaqamihunni shiima yanna gedensaanni ikkinore laꞌno.

7. Sheexaanu soꞌrisiisino daafira mannu ma ikkino?

⁷ Fooliishsho 3te, mittu sokkaasinchi Maganoho finqilinotanna gashshoote hasiꞌrinota ronsoommo. Qullaawu Maxaafi iso Sheexaane Daawuloosi yaanno. (Yohaannisi Ajuuja 12:9) Sheexaanu mannuno Maganoho finqilara  hasiꞌrino. Isi Heewani soꞌrisiisino; qoleno hakkawarinni kayise rooriidi manna soꞌrisiisino. Ikkollana Abeeli, Heenookinna Nohi gedeehu mitu manni Yihowara ammaname heeꞌrino.—Ibiraawoota 11:4, 5, 7.

8. (a) Mite sokkaasine agaaninte ikkitinohu hiittoonniiti? (b) Agaaninte Baote Wayinni gatate maa assitino?

⁸ Nohi yannara mite sokkaasine finqilte uullate aana manna ikkite heeꞌrate iiminni dirritino. Mayira? Qullaawu Maxaafi insa meento adha hasidhinota kulanno. (Kalaqama 6:2 nabbawi.) Ikkollana kuni sokkaasinete hasiisannokki coyeeti. (Yihuda 6) Tenne busha sokkaasine gede, hakkawaro rooru mannino amanyoote bainohanna finqila ikkino. Hakkiinni Yihowa uulla woꞌmate aana Baote Waa abbe busha manna gudino. Ammanantino soqqamaanosi kayinni gatisino. (Kalaqama 7:17, 23) Busha sokkaasine baotenni gatate, galagalte iimira higgino. Qullaawu Maxaafi tenne busha sokkaasine agaaninte yaanno. Insa finqilte Sheexaanu wido ikkitino; konnira Daawuloosi insara roorricha ikkino.—Maatewoosi 9:34.

9. (a) Agaaninte iimira higguta Yihowa insa ma assino? (b) Aanchine mayinnire ronseemmo?

⁹ Agaaninte finqilaasine ikkitino daafira, Yihowa insa maatesi ledo karsantara difajjino. Agaaninte xaate mannu biso uddiꞌra didandiitanno; ikkirono, insa ‘kalqe [woy, alame] baala soꞌrisiissanni no.’ (Yohaannisi Ajuuja 12:9; 1 Yohaannisi 5:19) Hanni insa lowo manna doga woy soꞌrisiisa dandiitino gara laꞌno.—2 Qorontoosi 2:11 nabbawi.

10. Agaaninte manna doggannohu hiittoonniiti?

¹⁰ Agaaninte manna doggannohu duuchu garinniiti. Mannu agaanintete ledo xaadannohu xaaddote woy wolu manchi widoonni, lawishshaho qaalloolete woy ekera coyishiishanno manni widoonniiti. Konni garinni agaanintete  ledo xaadate assinannire agaanintete loosooti yinanni. Qullaawu Maxaafi agaanintete ledo xaado afiꞌrino coyi baalunkuwiinni xeertiꞌneemmo gede hajajannonke. (Leewaawoota 19:26, 31) Mayira? Ugaaxanno manchi gaxigala amadate woshshaado worannonte gede, agaaninteno manna woshshaadde angansara qoꞌlitannohu togoorinni doggeeti.—Jeefote Hedo 26 lai.

11. Kiilu maati? Kiiluwiinni xeertiꞌra hasiissannonkehu mayiraati?

¹¹ Insa horoonsidhanno doogga giddo mittu kiiloho. Kiilu mannu wolqara aleenni ikkitino wolqanni albillitte ikkannore woy anfoonnikkire afate woꞌnaalate. Mitu manni kiiloho hubbi yitino beeddahe (woy buusa), hellee, kiilu kaarde, hattono angate hoowo laꞌꞌanno; qoleno kaayyo layiꞌranno. Batinyu manni togoo assooti gawajjannore diafiꞌrino yee hedanno; ikkollana coyi mannu yii gede diꞌꞌikkino. Togoo assooti buutote qarra abbanno. Lawishshaho, Qullaawu Maxaafi agaanintenna kiilaano xaado afidhinota kulanno. Soqqamaasinete Looso 16:16-18, “albillitte ikkara noore kiilunni [kulannoha busha] ayyaana” afidhinoti mitte ‘kiiltanno’ beetto noota kultanno. Soqqamaasinchu Phaawuloosi hakku bushu ayyaani beettote giddonni fulanno gede assita, ise kiila didandiitino.

12. (a) Reyino manna hasaawisate woꞌnaala lowo qarra abbitanno yineemmohu mayiraati? (b) Maganu manni agaanintete ledo xaado afiꞌrino budiwiinni xeertiꞌra hasiissannonsahu mayiraati?

¹² Agaaninte manna woshshaadate wole hayyono horoonsidhanno. Insa, reyino manni ledo hasaawa dandiinanni, hattono reyitinori wolewa lubbote no yine woy reyino manni ninke gawajja woy kaaꞌla dandaanno yine hendeemmo gede assate woꞌnaaltanno. Lawishshaho mitu manni fiixa woy jaala shiiꞌranno wote, reyino manna hasaawisa dandeemmo yaanno manchiwa woy qaalloolenniwa haꞌranno. Qaallichu reyino manchi daafira kulannori afate quqquxannoha ikkara dandaanno; wole agurina  qaallichu hakku reyi manchi coyiꞌranno garinni coyiꞌrara dandaanno. (1 Saamueeli 28:3-19) Madaarshu yannara harunsinannihu batinyu budino reyitinori xaano lubbote no yine assinanniho. Lawishshaho, mittigo gorra, diru kiiro wiꞌla kayisanna reyinohura xorshiꞌra togoo budi widooti. Kiristaanu togoo budira karsama giwanno wote, maatensa woy olluu manni mishansara, qacifatansara, woy bohansara dandaanno. Ikkollana Kiristaanu reyino manni wole bayicho lubbote nookkita afino. Reyino manni ledo hasaawa didandiinanni; qoleno insa ninke kaaꞌla woy gawajja didandiitanno. (Faarso 115:17) Konni daafira qoropha hasiissannohe. Ekera woy agaaninte coyishiishate woꞌnaaltooti; hattono agaanintete ledo xaado afiꞌrino budiwiinni xeertiꞌri.—Marro 18:10, 11 nabbawi; Isayaasi 8:19.

13. Alba agaaninte waajjanni heeꞌrannohu lowo manni xa ma ikkino?

¹³ Agaaninte manna soꞌrisiisa calla ikkikkinni waajjishiishshanno. Xaa yannara, Sheexaanunna agaanintesi uullate aaninni hoꞌlate ‘shiima yanna calla gattinonsata’ affino daafira albinni roore kaajjadda ikkitino, hattono baasa hanqitino. (Yohaannisi Ajuuja 12:12, 17) Ikkollana, alba agaaninte waajjanni heeꞌrannohu lowo kume ikkanno manni xa insa waajja agurino. Insa togoo waajjanni gatinohu hiittoonniiti?

14. Umi sanira heeꞌrino Kiristaani gede, agaanintete coyinni keere fula dandiinannihu ma garinniiti?

¹⁴ Qullaawu Maxaafi agaaninte gargadhanna insa anganni keere fula dandiinanni gara kulanno. Lawishshaho, hunda Efesooni katamira heeꞌrannohu mitu manni halaale afara albaanni agaanintete ledo xaadannoho. Kuni manni keere fulinohu hiittoonniiti? Qullaawu Maxaafi togo  yaanno: “Lowo kiilaano kiilunnita maxaaffansa gamba assite mannu baalu albaanni giirtu.” (Soqqamaasinete Looso 19:19) Insa Kiristaana ikka hasidhino daafira digintete ledo xaado afidhino maxaaffansa giirtino. Yannankerano insa lawishsha harunsa hasiissanno. Yihowara soqqama hasiꞌranno manni baalunku agaanintete ledo xaado afiꞌrino coye mittuno gatikki huna hasiissannonsa. Kuri giddo gamu diginte woy agaanintete coye mulluri gede woy boohaarshu gede assite kultanno maxaaffa, filmuwa, muuziiqa, geeme, woy woleno kore lawannoreeti. Mannu bushuri iillannota hoolanno yee goowaho woy angate wodhanno coyino kuri ledo xaado afiꞌrinoho.—1 Qorontoosi 10:21.

15. Sheexaanenna agaaninte hooꞌlate wolere maa assa hasiissannonke?

¹⁵ Efesooni katamira heeꞌranno manni kiilu maxaaffansa giire hunihunni shiimu diri gedensaanni, soqqamaasinchu Phaawuloosi ‘busha ayyaanna’ ledo xaano gaarama woy ‘olama’ hasiissannonsata kulinonsa. (Efesooni Sokka 6:12) Insa maxaaffansa huntinoha ikkirono, agaaninte insa gawajjate woꞌnaala diagurtino. Konnira maa assa hasiissannonsayya? Phaawuloosi togo yiinonsa: “Giirate gede wala yaannoha bushu koottalo baala hunate kaaꞌlitannota ammanate wonqo wonqidhe.” (Efesooni Sokka 6:16) Wonqo olu yannara gawajjotenni agartannonte gede, ammanano gawajjotenni agartannonke. Yihowa agarankera dandaannota woꞌmu wodaninkenni addaxxineemmoha ikkiro, Sheexaanenna agaaninte hooꞌla dandiineemmo.—Maatewoosi 17:20.

16. Yihowara noonke ammana lexxitanno gede assiꞌra dandiineemmohu ma garinniiti?

¹⁶ Yihowara noonke ammana lexxitanno gede assiꞌra dandiineemmohu ma garinniiti? Qullaawa Maxaafa barru baala nabbawanna agarooshshe afiꞌrate iso addaxxa rosa hasiissannonke. Woꞌmu wodaninkenni Yihowa addaxxineemmoha  ikkiro, Sheexaanunna agaaninte ninke gawajjite diaffanno.—1 Yohaannisi 5:5.

17. Agaanintetewiinni ganteemmo gede kaaꞌlannonkehu wolu coyi maati?

¹⁷ Efesooni katamira heeꞌranno Kiristaani wolere maa assa hasiissinonsa? Insa heeꞌranno katami agaanintete loosi batiꞌrinoho. Hakko daafira Phaawuloosi togo yiinonsa: “Woꞌmanka woyite . . . huuccidhe.” (Efesooni Sokka 6:18) Insa Yihowa agarannonsa gede woꞌmanka wote huuccatto assiꞌra hasiissinonsa. Ninkena? Ninke heeꞌnoommo alameno agaanintete loosi woꞌminote. Konni daafira Yihowa agarannonke gede huucciꞌra hasiissannonke; qoleno huucciꞌneemmo wote suꞌmasi gana hasiissannonke. (Lawishsha 18:10 nabbawi.) Yihowa Sheexaanuwiinni gatisannonke gede ganyine huucciꞌneemmoha ikkiro, isi huucciꞌnoommore wonshannonke.—Faarso 145:19.

18, 19. (a) Sheexaanenna agaaninte gaaramme qeela dandiineemmohu hiittoonniiti? (b) Aante noo fooliishshora hiittee xaꞌmora dawaro afiꞌneemmo?

¹⁸ Agaanintete ledo xaado afiꞌrino coye baalanka hunneemmohanna agarannonke gede Yihowa addaxxineemmoha ikkiro, Sheexaanenna agaaninte hooꞌla dandiineemmo. Insa waajja dihasiissannonke. (Yaiqoobi 4:7, 8 nabbawi.) Yihowa wolqa insatewiinni lowo geeshsha roortanno. Isi Nohi waro insa qorichishino; qoleno albillitte insa hunanno. (Yihuda 6) Insa ledo olammeemmohu calluwinke ikkinokkita qaagi. Yihowa sokkaasinesi horoonsiꞌre agarannonke. (2 Mootoolla 6:15-17) Yihowa kaaꞌlonni Sheexaanenna agaaninte gaaramme qeelleemmota dihuluullammeemmo.—1 Pheexiroosi 5:6, 7; 2 Pheexiroosi 2:9.

¹⁹ Kayinni Sheexaanunna agaaninte lowo qarra naqqanni nooha ikkina, Maganu insa xaa geeshsha huninokkihu mayiraati? Aante noo fooliishsho tenne xaꞌmora dawaro qoltanno.