1, 2. Qullaawu Maxaafi hagiirsiissannota Maganu elto ikkinohu ma doogganniiti?

BAXANNOHE jaali danchare uyinohe yanna qaagatto? Hakkoye uyinohere adhitto wote xagge assiˈroottoha calla ikkikkinni lowo geeshsha hagiidhittokki digatootto. Konni baalunkunni roore hakku uyinoheri uyihe manchire kulannori no; yaano hakku manchi jaalimmaˈne ayirrisannota leellishanno. Jaalikki hede togoore danchare uyinohe daafira kawoote galatittosikki digatootto.

² Qullaawu Maxaafi Maganu mannu oosora uyino eltooti; tenne eltora addinta galatu noonkere ikka hasiissannonke. Kuni baxxino maxaafi wolewa mittowano anfeemmokkire kulannonke. Lawishshaho, beeddahe woˈmitino gordi, uulla, umi manchinna umi mancho kalaqantino gara kulannonke. Qullaawu Maxaafi heeshshonke giddo tuncu yaannonke qarranna mitiimma dandiine heeˈneemmo gede kaaˈlannonke biddishsha amadino. Maganu alaamasi hiitto asse wonshannoronna uullate aana woyyitino heeshsho hiitto asse abbannorono xawisanno. Qullaawu Maxaafi addinta hagiirsiissanno eltooti!

3. Yihowa Qullaawa Maxaafa ninkera aasi maa leellishshanno? Tini hagiirsiissannota ikkitinohu mayiraati?

³ Qoleno Qullaawu Maxaafi Maganu Yihoware kulannonkehura  hagiirsiissanno eltooti. Isi konne maxaafa ninkera aasi seekkine anfammosira hasiˈrannota leellishshanno. Addaho, Qullaawu Maxaafi Yihowawa shiqatto gede kaaˈlannohe.

4. Qullaawu Maxaafi qixxaawino gara lainohunni, atera xagge ikkannohehu maati?

⁴ Atera Qullaawu Maxaafi nooheha ikkiro, kuni maxaafi noohehu ate calla diˈˈikkootto. Woˈmu woyi xeu Qullaawu Maxaafi 2,400 aleenni ikkanno afiinni attamamino daafira alamete daga giddo xibbunni 95 anga aleenni ikkannohu konne maxaafa afiˈra dandaanno. Mereerimunni, lamalate kiiro mitte miliyoone aleenni ikkannohu Qullaawu Maxaafi mannu angara eanno! Woˈmu woyi xeu Qullaawu Maxaafi biliyoonetenni kiirrannihu qixxaawino. Addinta Qullaawu Maxaafi gedeehu wolu maxaafi dino.

5. Qullaawu Maxaafi ‘Maganu ayyaaninni [borreessaminoho]’ yineemmohu mayiraati?

⁵ Hakkiinni saeno, Qullaawu Maxaafi ‘Maganu ayyaaninni [borressaminoho].’ (2 Ximootewosi 3:16) Hiitto ikke? Qullaawu Maxaafi umisi togo yaanno: ‘Qullaawu ayyaaninni massagamino manni, masaalo Maganuwiinni adhe coyiˈrino.’ (2 Pheexiroosi 1:21) Lawishshaho, dirijjite noosihu mittu manchi dirijjitesi giddo borro borreessitanno beetto, sokka borreessitannosi  gede assara dandaanno. Hatte sokka, dirijjitete anni assaawenna biddishsha amaddinote. Konni daafira, sokkate anni isooti ikkinnina borreessitu beetto diˈˈikkitino. Hatteente gede, Qullaawu Maxaafi amadino assaawe borreessi mannita ikkitukkinni Maganunnite. Konni daafira, woˈmu Qullaawu Maxaafi mitte huluullo nookkiha ‘Maganu qaaleeti.’—1 Teselonqe 2:13.

6, 7. Qullaawu Maxaafi kifile ise iseneewa sumuu yaase xagge ikkitannonkekkihu mayiraati?

⁶ Qullaawu Maxaafi borreessame goofinohu 1,600 diro aleenni ikkitanno yanna giddooti. Qullaawu Maxaafi borreessaano babbaxxitino yannara heedhinoreetinna heeshshonsa garino babbaxxinoho. Insa giddo mitu gawarete; mitu qulxuˈme woshshaaddannoreeti; gamu kayinni allaalaasinete. Wolootu kayinni masaalaanote; mitu qolte mesaafintete; gamu kayinni nugussate. Wongeelu borreessaanchi Luqaasi akimete. Borreessaanote heeshshonna lophphonsa gari babbaxxinoha ikkirono, Qullaawu Maxaafi isi isiniiwa sumuu yaannoho. *

⁷ Qullaawu Maxaafihu umi maxaafi mannu ooso qarru giddora eˈinohu hiittoonniitiro kulanno. Goofimarchu maxaafi qole woˈma uulla gannate ikkitannota kulanno. Qullaawu Maxaafiti woˈmanti kifile gamba yite kumunni kiirranni diri xagge amaddino. Mitte mittenti kifile Maganu alaamanna isi alaamasi wonshanno gara afate kaaˈlitannonke. Qullaawu Maxaafi isi isiniiwa sumuu yaanno gari xaggeessiˈnanniha ikkirono, kuni coyi Maganu borreessiisino Maxaafiwiinni agarranniho.

8. Qullaawu Maxaafi sayinsete ragaanni gara ikkinota leellishanno lawishsha kuli.

⁸ Qullaawu Maxaafi sayinsete ragaa laˈnirono garaho. Isinni hakkawaro noo sayinse affinokkire amadino. Lawishshu gedera, Zelewaawuyaani maxaafi xiwamino manchi xiwanisi woleho taraawannokki gede mannuwiinni baxxe keeshshanno garanna keeraanchimma agadha lainohunni hundi Isiraeelera  uyinoonni higge kulanno. Hatte yannara qooxeessinsara noo daga kayinni tenne hajore mittoreno diaffino. Uullate suude lainohunni soˈrote lao noo yannara Qullaawu Maxaafi uulla qunqumado ikkitinota xawisino. (Isayyaasi 40:22) Qullaawu Maxaafi uulla ‘mullawa rarraˈinota’ kulanno. (Iyyoobi 26:7) Addaho Qullaawu Maxaafi sayinse ronsanni maxaafa diˈˈikkino. Ikkollana coyiˈrannoti sayinsete hajo garaho. Kuni coyi Maganu borreessiisino maxaafiwiinni agarranniha diˈˈikkino?

9. (a) Qullaawu Maxaafi xaggete ragaanni garanna halaale ikkinohu hiitte doogganniiti? (b) Qullaawu Maxaafi borreessaano ammanantinore ikkansa Qullaawu Maxaafire maa kultannonke?

⁹ Qoleno Qullaawu Maxaafi xaggete ragaannino garahonna halaaleho. Mitte xagge kulanno wote tittire odeessanno. Mannunniha suˈma calla ikkikki sirchonsano bade kulanno. * Tenne alameri xaggete borreessaano manninsa qeelama dikultanno; Qullaawu Maxaafi borreesaano kayinni ammanantinoreeti, wole agurranna uminsa soˈronna manninsa laanfe garunni borreessitino. Lawishshaho Zelewaawuyaani maxaafi borreessaanchi Muse, seejjo uyinannisi gede assitinosita loosinota kabbaade soˈro mittore maaxikki borreessino. (Zehulqu 20:2-12) Wole alamete maxaaffa giddo gari geeshsha anfannikkiti togoo ammanama Qullaawu Maxaafi giddo no. Korkaatuno Qullaawa Maxaafa borreessiisinohu Maganoho.

10. Qullaawu Maxaafi horo uyitanno amaale amadinoha ikkasi maalaˈlissannonkekkihu mayiraati?

¹⁰ Qullaawu Maxaafi Maganu ayyaaninni borreessaminoha ikkinohura ‘rosiisate, seejjatenna coye suwisate kaaˈlanno.’ (2 Ximootewosi 3:16) Addaho, Qullaawu Maxaafi horo uyitanno amaale amadino maxaafaati. Mannu ooso akatire seekke kulanno. Tini maalaˈlinannita diˈˈikkitino; korkaatuno Qullaawa Maxaafa borreessiisino Magani Yihowa mannu ooso Kalaqaanchooti! Yihowa hedonkenna laonke ninkenni sae afino. Hakkiinni saeno hagiirraamma ikkate mayi hasiisannonkero  afino. Hattono heeshshonke giddo xooqa hasiissannonke coye afino.

11, 12. (a) Yesuusiti Ilaalu Sibikate hiitte hajore coyidhanno? (b) Qullaawu Maxaafi wole hiittee hajora horoontanno amaale aanno? Aanno amaale yanna shaartannokkite yineemmohuna mayiraati?

¹¹ Hanni Maatewoosi fooliishsho 5 kayise 7 geeshsha noota Ilaaalu Sibikate yaamantannota Yesuusi lallawo laˈno. Tenne baxxitino lallawora Yesuusi, halaalaancho hagiirre afiˈnanni gara, kawa kaˈˈaa higinore tirranni gara, huuccatto assiˈnanni  gara, tenne alame jirora heedhankera hasiissannota gara ikkitino laorenna wole addi addi hajore rosiisino. Yesuusi coyiˈrino qaali hakkawarinte gede xaano mannu heeshsho soorrate lowo wolqa noosihonna horo afiˈrinoho.

¹² Qoleno Qullaawu Maxaafi maatete heeshsho, loosonna wolu manni ledo noonke xaado lainohunnino dancha amaale aanno. Qullaawu Maxaafi amaale duuchchunku mannira horoontannote; qoleno yanna dishaartannote. Maganu, Qullaawu Maxaafi giddo noota horo uyitanno amaale masaalaanchu Isayyaasi ragaa qole xaphphi asse togo yiino: “Ani Yihowa Maganikki horoomannohere rosiiseemmoheho.”—Isayyaasi 48:17.

13. Yihowa ayyaanisinni Isayyaasi Baabiloonete katama lainohunni maa maa tittire borreessanno gede assino?

¹³ Qullaawu Maxaafi batinynye masaalo amadino; amadino masaalo giddo roore woˈmitino. Lawishshu gedera Yihowa settikki sanira K.I.A. heeˈrinohu masaalaanchu Isayyaasi ragaanni qole, Baabiloonete katami baˈˈannota coyiˈrino. (Isayyaasi 13:19; 14:22, 23) Konne katama wottaaddaru horranno gara tittirre kulloonni. Katama horrara daanno wottaaddari Baabiloonete laga mooshshe mittu oli nookkiha Baabiloonete katama eanno. Konne calla ikkikkinni Isayyaasi masaalo, Baabiloone qeele amadanno nugusi suˈmi Qiroosi ikkinota badde kultino.—Isayyaasi 44:27–45:2.

14, 15. Isayyaasi Baabiloonete katama lainohunni coyiˈrino masaalo woˈmitinohu hiittoonniiti?

¹⁴ Mitu 200 diri gedensaanni Birra 5/6, 539 K.I.A. wottaaddaru mitu Baabiloonete mule kataˈmi. Konni wottaaddari roorrichchi ayeeti? Qiroosi yinanniho Faarsi nugusaati. Konni garinni mitte xaggete masaalo woˈmitanno gari injii. Ikkollana masaalote garinni Qiroosi wottaaddari mittu oli nookkiha Baabiloonete katama amadikka?

¹⁵ Hakko hashsha Baabiloonete gosa lowo jili aana no; qoleno kataminsa gimbe milli yitannokkita ikkitinohura deseˈe yite no. Hakko mereero Qiroosi Baabiloonete katama doyisse daadanni noo waa hayyotenni wole raga hige daadanno gede assi. Hakkawotenni wayi shaale manna sayisanno geeshshiha ikkita  wottaaddaru waa tayise fule katamu gimbewa shiqqi yii. Ikkollana Qiroosi wottaaddari Baabiloonete gimbe hiitto ikke saˈˈanno? Anfoonnikki korkaatinni hakko hashsha katamu saanqa fano agurroonni!

16. (a) Isayyaasi Baabiloonete goofimarchi maikkannota masaalino? (b) Isayyaasi Baabiloone ontannota coyiˈrino masaalo woˈmitinohu hiittoonniiti?

¹⁶ Baabiloonete katama lainohunni togo yitanno masaalo kulloonni: “Horontanni ise aana teesannohu diheeˈranno; iseno ilamatenni ilamate geeshsha horontanni diheedhanno. Arawe hakko didukkaˈnitanno; allaalaasineno saadansa hakko diallaaˈlitanno.” (Isayyaasi 13:20) Tini masaalo Baabiloone diigantu gedensaanni nafa ikkitannore kultanno. Baabiloone hegerera ontannota xawissanno. Tini masaalo woˈmitinota buuxisiissanno taje laˈˈa dandaatto. Iraaqihu qaru katami Baagidaadira soojjaatoonni 80 kiilomeetire fafe, mannu nookkihu bashshoo Baabiloone bayichchi no; kuni bayichchi Yihowa, “Baote feyaanchinni feemmose” yee Isayyaasi widoonni coyiˈrino qaali woˈminota leellishshanno tajeeti.—Isayyaasi 14:22, 23. *

17. Qullaawu Maxaafi masaalo woˈmase ammananke kaajjishshannohu hiittoonniiti?

 ¹⁷ Qullaawu Maxaafi halaalaancho masaalo amadinota buuxanke ammananke kaajjishshanno; dihattooti? Addaho Maganu Yihowa konni albaanni qaale einore wonshino daafira, uulla gannate assate eino qaaleno wonshannota mittore dihuluullammeemmo. (Zehulqu 23:19) Isinni, ‘kaphphannokki Magani lowo diri albaanni uyinoti hegere heeshsho hexxo’ noonke.—Titoosi 1:2. *

18. Kiristaanchu hawaariya Phaawuloosi ‘Maganu qaale’ lainohunni mayyiino?

¹⁸ Tenne fooliishshora laˈnoommo coyi, Qullaawu Maxaafi addinta baxxinoha ikkinota leellishanno. Ikkeennano Qullaawa Maxaafa kaffi assine laˈneemmo gede assannonkehu  isi isiniiwa sumuu yaasi, sayinsetenna xaggete ragaanni gara ikkasi, horoontanno amaale amadasinna huluullissannokki masaalo amadasi calla diˈˈikkitino. Kiristaanchu hawaariya Phaawuloosi togo yee borreessino: ‘Maganu qaali heeshshonnihonna wolqaataamoho; lame qara afidhino bisenni roore iibbinoho; lubbonna foole, diimmichchonna qoe bada geeshsha qasannoho. Wodanu giddo noo hedonna yorto marammaranno.’—Ibiraawuyaani 4:12.

19, 20. (a) Qullaawu Maxaafi ateneeto layiˈratto gede kaaˈlannohehu hiittoonniiti? (b) Maganu Qullaawa Maxaafa elto asse uyinonkehura, galata qola dandaattohu hiittoonniiti?

¹⁹ Qullaawu Maxaafi giddo nooha Maganu “qaale” woyi sokka nabbawanke heeshshonke soorritara dandiitanno. Qoleno ninkeeneto konni albaanni layiˈne egenninoommokki garinni layiˈneemmo gede kaaˈlannonke. Afuunni Magano banxeemmo yinammora dandiineemmo; ikkollana ayyaanisinni borreessamino Qaali yaano Qullaawu Maxaafi rosiisanno roso macciishshine adhineemmo qaafo, giddiidinke hedonna wodaninke halcho maatiro leellishshanno.

²⁰ Qullaawu Maxaafi addinta Maganu mannu oosora uyino maxaafaati. Nabbawa, xiinxallanna muxxe ikkinorichchi gede assine laˈˈa hasiissanno maxaafaati. Amadino sokka xiinxallakki agura hoogatenni tenne Maganu eltora galata qoli. Hatto assittoro, Maganoho mannu oosora noosi alaama seekkite buuxatto. Hakku alaami maatironna Maganu alaamasi wonshannohu hiittoonniitiro aantanno fooliishshora ronseemmo.