1. Nyen la Nzapa aleke na bê ti lo ti sara ndali ti azo?

NZAPA aleke na bê ti lo ti sara mbeni pendere ye ndali ti azo. Lo leke lani kozo koli Adam na kozo wali Ève, ti duti na yâ ti mbeni pendere yaka. Lo leke lani na bê ti lo ti tene ala dü amolenge, ala sara si sese kue aga mbeni paradis nga ala bâ ndo na ndö ti anyama.​—Genèse 1:28; 2:8, 9, 15; bâ Kete tënë 6.

2. (a) E hinga tongana nyen so Nzapa ayeke sara ande ye so lo leke na bê ti lo ti sara? (b) Bible atene nyen na ndö ti fini ti lakue lakue?

² Mo pensé so mbeni lâ e yeke duti ande na yâ ti paradis? Jéhovah atene: “Mbi leke ti sara ni awe, mbi yeke sara ni.” (Ésaïe 46:9-11; 55:11). Biani, lo yeke sara ande ye so lo leke na bê ti lo ti sara, na ye oko ayeke kanga lege na lo pëpe. Jéhovah atene so mbeni raison ayeke dä so lo leke sese ndali ni. Lo “leke ni ti tene angbâ gï senge pëpe”. (Ésaïe 45:18). Lo ye ti tene azo amû ndö ti sese kue. Azo wa la Nzapa aye ti tene ala duti na ndö ti sese? Lo ye ti tene ala duti na ndö ni ngu oke? Bible atene: “Sese ayeke ga ande ye ti azo ti mbilimbili [wala, azo so amä yanga], na ala yeke ngbâ na ndö ni lakue lakue.”​—Psaume 37:29; Apocalypse 21:3, 4.

3. Teti so azo ayeke tï kobela na ala yeke kui, mo lingbi ti hunda tënë wa?

³ Me laso, azo ayeke tï kobela na ala yeke kui. Na yâ ti akodro mingi, azo ayeke tiri na ala yeke fâ terê na popo ti ala. Ti tâ tënë ni, a yeke ye so Nzapa aleke lani ti sara la pëpe. Tongaso, nyen la apassé? Ngbanga ti nyen la ye ni apassé? Gï Bible la alingbi ti fa ndani.

4, 5. (a) Zo wa la asara lani tënë na Ève na lege ti mbeni ngbo na yaka ti Éden? (b) Tongana nyen la mbeni zo so ayeke sara ye na lege ni alingbi ti ga zo ti nzi?

⁴ Bible atene so mbeni wato ti Nzapa ayeke dä so “a iri lo Zabolo na Satan”. Satan asara lani tënë na Ève na yaka ti Éden na lege ti mbeni ngbo (Apocalypse 12:9; Genèse 3:1). Lo sara ye lani mo bâ mo tene ngbo ni la ayeke sara tënë.​—Bâ Kete tënë 7.

⁵ Tongaso, Nzapa la aleke lani Satan Zabolo? Ên-ën. Mbeni ange so ayeke lani na yayu na ngoi so Nzapa ayeke leke sese ndali ti Adam na Ève achangé na lo ga Zabolo (Job 38:4, 7). Ye so alingbi ti si tongana nyen? Mbeni zo so ayeke sara ye na lege ni alingbi ti ga zo ti nzi tongana nyen? A dü lo zo ti nzi pëpe. Me lo sara nzara ti mbeni ye, wala lo ye mbeni ye so ayeke ti lo pëpe. Lo ngbâ ti pensé na ndö ni, na sioni nzara ti bê ti lo ni aga ngangu. Na pekoni, tongana lo wara lege lo nzi ye ni. Lo wani la lo sara si lo ga zo ti nzi.​—Diko Jacques 1:13-15; bâ Kete tënë 8.

6. Tongana nyen la mbeni ange aga lani wato ti Nzapa?

⁶ A yeke ye so mbeni ange asara. Na peko ti so Nzapa aleke Adam na Ève, lo tene na ala ti dü amolenge na ti “si ndö ti sese”. (Genèse 1:27, 28). Peut-être ange so ayeke pensé lani, atene: ‘Azo so kue alingbi ti voro mbi ahon ti voro Jéhovah.’ So lo yeke pensé mingi na ndö ni, nzara ti mbeni ye so ayeke ti Jéhovah agbu lo ngangu. Ange so aye lani ti tene azo avoro lo. Tongaso, lo tene mvene na Ève nga lo handa Ève. (Diko Genèse 3:1-5.) So lo sara tongaso, lo ga Satan Zabolo, mbeni wato ti Nzapa.

7. (a) Adam na Ève akui lani ngbanga ti nyen? (b) Ngbanga ti nyen e yeke ga mbakoro na e yeke kui?

⁷ Adam na Ève ake lani yanga ti Nzapa na ala te lê ti keke ni (Genèse 2:17; 3:6). Ala sara siokpari na terê ti Jéhovah,  na ambeni ngoi na pekoni ala kui, gï tongana ti so Jéhovah atene (Genèse 3:17-19). Amolenge so Adam na Ève adü lani ayeke na siokpari na terê ti ala, tongaso ala kui. (Diko aRomain 5:12.) Ti mû maboko na e ti hinga ngbanga ti nyen siokpari ayeke nga na terê ti amolenge so Adam na Ève adü, zia e bâ tapande so. Tara ti bâ so mo yeke gboto brique na mbeni ye ti gbotongo na brique so aba bango. Brique ni ayeke ba nga tongana ye ti gbotongo na ni. Na ngoi so Adam ake lani yanga ti Nzapa, lo ga wasiokpari. Ndali ti so e yeke amolenge ti Adam, e kue siokpari ayeke na terê ti e, wala e “ba” tongana lo. Nga ndali ti so e kue siokpari ayeke na terê ti e, e yeke ga mbakoro na e yeke kui.​—aRomain 3:23; bâ Kete tënë 9.

8, 9. (a) Satan aye lani ti tene Adam na Ève ayeda na nyen? (b) Ngbanga ti nyen la Jéhovah afâ pëpe na lê ni lê ni azo ti kpengbango-li ni?

⁸ Na ngoi so Satan apusu Adam na Ève ti ke yanga ti Jéhovah a yeke lani tongo nda ti sarango kpengbango-li na Nzapa. Lo ye lani ti tene Adam na Ève ayeda so Jéhovah ayeke zo ti mvene, mbeni zo so akomande na lege ni pëpe na lo ye nzoni ti ala pëpe. Satan ayeke tene lani so azo ayeke na bezoin pëpe ti tene Nzapa afa na ala ye so ala doit ti sara, nga Adam na Ève adoit ti mû desizion ala wani na ndö ti ye so ayeke nzoni na ye so ayeke sioni. Tongaso, nyen la Jéhovah ayeke sara? Lo lingbi fade ti fâ azo ti kpengbango-li ni na sarango kpengbango-li ahunzi. Me tongana lo sara tongaso, a yeke fa so Satan ayeke zo ti mvene? Ên-ën.

⁹ Ndani la, Jéhovah afâ lani azo ti kpengbango-li ni na lê ni lê ni pëpe. Me lo zia ngoi na azo ti komande amba ti ala. Ye so ayeke fa polele so Satan ayeke zo ti mvene na so Jéhovah ahinga ye so ayeke nzoni ndali ti azo. E yeke manda ande ye mingi na ndö ni na chapitre 11. Me ti mo, mo bâ ti  mo desizion ti Adam na Ève so tongana nyen? A yeke lani na lege ni ti tene ala mä na bê na tënë ti Satan na ala ke yanga ti Nzapa? Jéhovah la amû lani na Adam na Ève aye kue so ala yeke na ni. Lo mû na ala mbeni fini so ayeke mbilimbili-kue, mbeni ndo so ayeke pendere mingi ti tene ala duti dä nga na mbeni kua so anzere na ala. Me Satan asara  lâ oko pëpe mbeni nzoni ye ndali ti ala. Tongana mo yeke lani kâ, mo yeke sara ti mo nyen?

10. Kpengba desizion wa la e kue e yeke na ni ti mû?

¹⁰ Laso, e kue e yeke na mara ti desizion tongaso ti mû ni, na desizion so e mû ayeke sara si e ngbâ na fini wala e kui. E lingbi ti soro ti mä yanga ti Jéhovah tongana Mokonzi ti e na ti fa so Satan ayeke zo ti mvene. Wala e lingbi ti soro Satan tongana mokonzi ti e. (Psaume 73:28; diko aProverbe 27:11.) Gï kete wungo ti azo na yâ ti dunia la ayeke mä yanga ti Nzapa. Ti tâ tënë ni, Nzapa la akomande dunia so pëpe. Me tongana a yeke Nzapa pëpe, a yeke zo wa?

11, 12. (a) Nyen la e manda na lege ti ye so Satan aye ti mû na Jésus? (b) Aversê wa la afa so Satan la akomande dunia?

¹¹ Jésus ahinga lani zo so ayeke komande biani dunia. Na mbeni ngoi, Satan “[a]fa na lo aroyaume kue ti dunia so nga na gloire ti ala.” Na pekoni lo tene na Jésus, lo tene: “Mbi yeke mû na mo aye so kue tongana mo kuku na sese mo voro mbi.” (Matthieu 4:8, 9; Luc 4:5, 6). Hunda terê ti mo: ‘Tongana fade aroyaume so ayeke ti Satan pëpe, lo lingbi ti mû ni na Jésus?’ Ên-ën. Agouvernement kue ayeke ti Satan.

¹² Peut-être mo yeke hunda terê ti mo: ‘Satan alingbi ti duti mokonzi ti dunia so tongana nyen? Jéhovah so ngangu ti lo ahon angangu kue la aleke dunia ape?’ (Apocalypse 4:11). Biani, a yeke lo, me Jésus airi lani Satan polele “mokonzi ti dunia so”. (Jean 12:31; 14:30; 16:11). Bazengele Paul airi Satan Zabolo “nzapa ti aye ti ngoi so”. (2 aCorinthien 4:3, 4). Nga bazengele Jean atene so “dunia so kue ayeke na gbe ti Zo ti sioni.”​—1 Jean 5:19.

13. Ngbanga ti nyen la e yeke na bezoin ti mbeni fini dunia?

¹³ Dunia so ayeke ga gï sioni sioni. Na ndo kue e yeke mä tënë ti bira, tënë ti goro, tënë ti sarango ye na handa nga na ti sarango ye ti ngangu na zo. Atâa azo asara nyen, ala lingbi ti zi akpale so kue pëpe. Me Nzapa aga nduru awe ti futi sioni dunia so na ngoi ti bira ti lo ti Harmaguédon, na lo yeke zia na place ni mbeni fini dunia so ayeke mbilimbili.​—Apocalypse 16:14-16; bâ Kete tënë 10.

14. Zo wa la Nzapa asoro lo ti duti Gbia ti Royaume ti Lo? Bible atene nyen kozo awe na ndö ti Jésus?

¹⁴ Jéhovah asoro Jésus Christ ti duti Gbia ti gouvernement ti Lo na yayu, wala ti Royaume ti lo. Angu saki mingi kozo, Bible afa so Jésus ayeke komande tongana “Mokonzi ti siriri” nga so gouvernement ti lo ayeke hunzi lâ oko pëpe (Ésaïe 9:6, 7). Jésus afa lani na adisciple ti lo ti sambela ndali ti gouvernement so tongana lo tene: “Zia Royaume ti mo aga. Zia a sara ye so bê ti mo aye, na yayu legeoko nga na ndö ti sese.” (Matthieu 6:10). Na yâ ti chapitre 8, e yeke manda ande tongana nyen la Royaume ti Nzapa ayeke mû ande place ti agouvernement ti azo. (Diko Daniel 2:44.) Na pekoni, Royaume ti Nzapa ayeke sara si sese aga mbeni pendere paradis.​—Bâ Kete tënë 11.

15. “Fini sese” aye ti sara tënë ti nyen?

¹⁵ Bible amû zendo so: “E yeke ku afini yayu na fini sese” so “mbilimbili ayeke duti ande na yâ ni.” (2 Pierre 3:13; Ésaïe 65:17). Na ambeni ngoi tongana Bible asara tënë ti “sese”, a ye ti sara tënë ti azo so ayeke na ndö ti sese (Genèse 11:1). Tongaso, “fini sese” so mbilimbili ayeke duti dä aye ti sara tënë ti azo kue so amä yanga ti Nzapa na so lo iri tënë nzoni na ndö ti ala.

16. Pendere cadeau wa la Nzapa ayeke mû ande na azo so ayeke duti na yâ ti fini dunia? Nyen la a lingbi e sara ti wara ni?

 ¹⁶ Jésus atene so a yeke mû ande “fini ti lakue lakue” na azo so ayeke duti na yâ ti fini dunia ti Nzapa (Marc 10:30). Nyen la a lingbi e sara ti wara cadeau so? Ti wara kiringo tënë ni, diko Jean 3:16 nga 17:3. Zia e bâ fadeso ye so Bible atene na ndö ti gigi na yâ ti Paradis na ndö ti sese.

17, 18. E hinga tongana nyen so siriri ayeke mû ande ndö ti sese kue nga e yeke duti ande nzoni?

¹⁷ Sarango sioni, bira nga sarango ye ti ngangu na zo ayeke duti ande dä encore ape. Mbeni zo ti sioni oko ayeke ngbâ ande na ndö ti sese pëpe (Psaume 37:10, 11). Nzapa ayeke sara si “abira ahunzi na ndö ti sese kue.” (Psaume 46:9; Ésaïe 2:4). Sese ayeke si singo na azo so aye Nzapa na so amä yanga ti lo. Siriri ayeke duti ande dä teti lakue lakue.​—Psaume 72:7.

¹⁸ Azo ti Jéhovah ayeke duti ande nzoni. Na ngoi ti giriri, tongana azo ti Israël amä yanga ti Nzapa, ye ti sioni asi na ala pëpe ndali ti so lo bata ala (Lévitique 25:18, 19). Na yâ ti Paradis, e yeke sara ande mbeto ti mbeni ye wala ti mbeni zo oko pëpe. E yeke duti lakue nzoni.​—Diko Ésaïe 32:18; Michée 4:4.

19. Nyen la afa na e biani so kobe ayeke duti ande gbani na yâ ti fini dunia ti Nzapa?

¹⁹ Kobe ayeke duti ande gbani. “Alê ti kobe ayeke dü mingi na ndö ti sese; a yeke sigi gbani gbani na li ti ahoto.” (Psaume 72:16). Jéhovah, “so ayeke Nzapa ti e, ayeke sara tufa na ndö ti e”, nga “sese ayeke lë ande”.​—Psaume 67:6.

20. E hinga tongana nyen so sese ayeke ga ande mbeni paradis?

²⁰ Sese kue ayeke ga ande mbeni paradis. Azo ayeke leke ande apendere da nga ala yeke fâ yaka. (Diko Ésaïe 65:21-24; Apocalypse 11:18.) Sese kue ayeke duti ande  pendere mingi tongana yaka ti Éden lani. Jéhovah ayeke mû ande na e lakue ye kue so e yeke na bezoin ni. Na ndö ti lo, Bible atene: “Mo zi yâ ti maboko ti mo na mo mû na aye kue so ayeke na fini ye so ala sara nzara ni.”​—Psaume 145:16.

21. E hinga tongana nyen so siriri ayeke duti ande na popo ti azo na anyama?

²¹ Siriri ayeke duti ande na popo ti azo na anyama. Anyama ayeke sara ande sioni na azo encore ape. Mbeto ayeke sara ande akete molenge pëpe, même tongana ala yeke na terê ti anyama so ayeke sara sioni na e laso.​—Diko Ésaïe 11:6-9; 65:25.

22. Nyen la Jésus ayeke sara ande ndali ti azo so terê ti ala ason?

²² Terê ti zo oko ayeke son ande pëpe. Na ngoi so Jésus ayeke lani na sese, lo sava azo mingi (Matthieu 9:35; Marc 1:40-42; Jean 5:5-9). Me so lo yeke Gbia ti Royaume ti Nzapa, lo yeke sava ande azo kue. Zo oko ayeke tene ande pëpe: “Terê ti mbi ason.”​—Ésaïe 33:24; 35:5, 6.

23. Nyen la Nzapa ayeke sara ande ndali ti azo so akui awe?

²³ Akuâ ayeke kiri ande na fini. Nzapa amû zendo so lo yeke zingo azo kutu mingi so akui awe. “A yeke zingo ande na kuâ azo ti mbilimbili na azo so ayeke mbilimbili pëpe.”​—Diko Jean 5:28, 29; Kusala 24:15.

24. Mo bâ ti mo tënë ti dutingo na yâ ti Paradis tongana nyen?

²⁴ E kue e yeke na mbeni desizion ti mû ni. E lingbi ti soro ti manda ti hinga Jéhovah na ti sara na lo wala e lingbi ti sara gï ye so e ye ti sara. Tongana e soro ti sara na Jéhovah, e lingbi ti wara mbeni pendere gigi ti kekereke. Na ngoi so mbeni koli ahunda Jésus ti dabe ti lo na lo na peko ti kuâ ti lo, Jésus atene na lo: “Mo yeke duti ande na mbi na Paradis.” (Luc 23:43). Zia e manda ti hinga Jésus Christ nzoni nga e bâ tongana nyen la lo yeke sara ande si apendere zendo ti Nzapa ayeke ga tâ tënë.