Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Pyaka Dzana Pantsi Pa Utongi Wa Umambo!

Pyaka Dzana Pantsi Pa Utongi Wa Umambo!

‘Mulungu wantendere . . . akupfundziseni pinthu pyadidi pyonsene toera mucite pinafuna iye.’​—AHEB. 13:20, 21.

NYIMBO: 136, 14

1. Ndi munjira ipi basa yakumwaza mphangwa ikhali yakufunika kakamwe kuna Yezu? Fokotozani.

YEZU akhakomerwa kakamwe kulonga pya Umambo wa Mulungu. Mwakubverana na Bhibhlya, iye alonga kakamwe pya Umambo kupiringana cinthu cinango consene. Yezu alonga fala yakuti Umambo m’maulendo akupiringana 100 nkati mwa utumiki wace. Umambo ukhali wakufunika kakamwe kuna Yezu.​—Lerini Mateo 12:34.

2. Ndi anthu angasi akuti panango agumanika pa ndzidzi udaperekwa ntemo unagumanika pa Mateo 28:18, 19? Mphapo thangwi yanji tisalonga tenepo?

2 Ndzidzi pang’ono pakumala kulamuswa muli a akufa, Yezu asonkhana na anthu akupiringana 500 akuti mbadadzakhala anyakupfundzace. (1 Akor. 15:6) Panango ndi ndzidzi unoyu udalonga iye kuti mphangwa za Umambo zimwazwe kwa “anthu a mitundu yonsene,” mbwenye pikhaoneka ninga mphyakunentsa mu ndzidzi unoyu. * Thangwi ya basa ineyi ikulu, Yezu alongeratu kuti mbidapitiriza kucitwa ‘mpaka kumala kwa makhaliro ano a pinthu.’ Natenepa, mungamwaza mphangwa zadidi lero, mukuphedzera kukwanirisika kwa profesiya ineyi.​—Mat. 28:18, 19.

3. Ndi makhundu api matatu adatiphedza mwadidi toera kucita basa yakumwaza mphangwa zadidi?

3 Pidamala Yezu kuapasa basa yakumwaza mphangwa, iye apikira anyakupfundzace: “Ndiri na imwe.” (Mat. 28:19) Natenepa, basa ineyi ikulu yakumwaza mphangwa mbidatsogolerwa na iye. Pontho, Mulungu wathu asatikhunganya na ‘pinthu pyonsene pyadidi’ toera kutiphedza kukwanirisa basa ineyi. (Aheb. 13:20, 21) Mu nsolo uno, tinadzadinga pitatu mwa pinthu pyenepi pyadidi: (1) maferamentu adapaswa ife, (2) njira zidaphatisira ife na (3) cipfundziso cidatambira ife. Pakutoma, tendeni tidinge maferamentu mangasi adaphatisira ife nkati mwa pyaka 100 nduli.

MAMBO ASAKHUNGANYA ATUMIKI ACE TOERA KUMWAZA MPHANGWA

4. Thangwi yanji taphatisira maferamentu akusiyana-siyana m’basa yathu yakumwaza mphangwa?

4 Yezu alandanisa ‘mphangwa za Umambo’ na mbeu idabzwalwa m’mataka akusiyana-siyana. (Mat. 13:18, 19) Nyakulima asaphatisira maferamentu akusiyana-siyana toera kukhunganya munda kuti mbeu zimere mwadidi. Munjira ibodzi ene, mu pyaka pizinji Mambo wathu asatipasa maferamentu kuti tiaphatisire toera kukhunganya mitima ya mamiliyau a anthu toera abvesere mwadidi mphangwa za Umambo. Maferamentu anango aphatisirwa mu pyaka pyakucepa, mbwenye anango asapitiriza kuphatisirwa mpaka lero. Ngakhale tenepo, maferamentu anewa onsene atiphedza toera kukulisa maluso athu ninga amwazi mphangwa.

5. Ninji cartão de testemunho, pontho ikhaphatisirwa tani?

5 Amwazi mphangwa atoma kuphatisira cartão de testemunho mu caka 1933, feramentu ineyi yaphedza anthu azinji toera kutoma kumwaza mphangwa. Cartão ikhali ya masentimetru 12.7 a ulaphi na 7.6 augugumi, pontho ikhali na mafala akucepa akubuluswa m’Bhibhlya. Ndzidzi onsene Cartão ipswa ikhali na mphangwa zipswa za m’Bhibhlya. Maperekero aumboni akhali akukhonda nentsa! M’bale C.  W. Erlenmeyer akhali na pyaka khumi pyakubalwa pidatoma iye kumwaza mphangwa munjira ineyi. Iye alonga: “Tikhatomesa makani munjira iyi, ‘Taphata miyendo munaleri cartão iyi?’ Mwanaciro nyumba angamala kuleri cartão, ife tikhampangiza bukhu, buluka penepo mbatienda pyathu.”

6. Kodi cartão de testemunho yaphedza tani abale?

6 Cartão de testemunho yaphedza amwazi mphangwa munjira zakusiyana-siyana. Maseze amwazi mphangwa anango akhafuna kakamwe kumwaza mphangwa iwo akhagopa, thangwi nee akhadziwa pikhafuna iwo kulonga. Kusiyapo anewa, anango akhali acipapo kakamwe. Iwo akhapanga mwanaciro nyumba pyonsene pikhadziwa iwo mu ndzidzi wakucepa, mbwenye maperekero anewa aumboni nee akhakhuya ntima ndzidzi onsene! Cartão de testemunho yaphedza amwazi mphangwa onsene toera kupereka umboni wakubveka mwadidi na wakukhonda nentsa.

7. Ndi pinentso pipi pidathimbana na anango pakumwaza mphangwa mukuphatisira cartão de testemunho?

7 Mbwenye pakhalimbo pinentso. Mulongo Grace A. Estep wakuti akutumikira Yahova mu pyaka pizinji alonga: “M’midzidzi inango, tikhabvundzwa, ‘Cartão ineyi isalonganji? Munakwanisa kundipanga pinalonga iyo?’” Kusiyapo pyenepi, anaciro nyumba anango nee akhaleri mafala akhali pa cartão. Anango akhanyerezera kuti cartão ndi yawo, natenepa akhaitambira mbafunga nsuwo. Mwanaciro nyumba wakuti akhaipirwa na mphangwa zathu, akhatambira cartão mbaipandula. Mwakukhonda tsalakana pinentso pyenepi, cartão de testemunho yaphedza abale na alongo toera kumwaza mphangwa kuna anyakuendekana awo, mbadziwika ninga amwazi mphangwa a Umambo.

8. Fokotozani kuti fonógrafo portátil ikhaphatisirwa tani? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

8 Feramentu inango idaphatisirwa kutomera mu pyaka 1930 mpaka kutoma kwa pyaka 1940 ikhali fonógrafo portátil, Abale anango akhacemera ntcini unoyu na dzina ya Aroni, thangwi kazinji kene akhaphatisira ntcini unoyu toera kumwaza mphangwa. (Lerini Eksodo 4:14-16.) Mwanaciro nyumba angatawirisa, m’mwazi mphangwa akhaliza ntcini unoyu m’mphindi zinai na hafu toera abvesere mphangwa za m’Bhibhlya, buluka penepo akhagawira mabukhu. M’midzidzi inango, anthu onsene a panyumba akhagumanyikana toera kubvesera mphangwa zakugravarwi zakubuluswa m’Bhibhlya! Mu caka 1934, Sociedade Torre de Vigia atoma kucita fonógrafos portátil basi ene toera kuphatisirwa mu utumiki. Buluka penepo, abale akhagravari mphangwa zakukwana 92.

9. Kodi fonógrafo yabweresa maphindu anji?

9 Pidabvesera Hillary Goslin ibodzi mwa nkhani zenezi zakugravarwi zakubuluswa m’Bhibhlya, iye abwereka fonógrafo mbamala nayo sumana toera kumwaza mphangwa za Umambo kuna anyakuendekana ace. Pidabwerera m’mwazi mphangwa, agumana anthu azinji apswa akuti akhan’dikhira. Mukupita kwa ndzidzi, azinji a iwo aperekeka kwa Yahova, mbabatizwa. Buluka penepo, ana awiri acikazi a m’bale Hillary agumanika pa Xikola Ya Gileade, mbatumizwa toera kutumikira ku dziko yakunja. Ninga cartão de testemunho, fonógrafo yaphedza azinji toera kutoma basa yakumwaza mphangwa. Mbwenye mukupita kwa ndzidzi, Yahova apfundzisa atumiki ace toera kumwaza mphangwa mukuphatisira Xikola Ya Utumiki Wa Mulungu.​—Lerini Izaiya 50:4.

KUPHATISIRA NJIRA ZONSENE TOERA KULONGA NA ANTHU

10, 11. Kodi matsamba a mphangwa na nyumba ya mphepo pyaphatisirwa tani toera kumwaza undimomwene wa Bhibhlya? Mphapo thangwi yanji njira zenezi zikhali zakuphindulisa kakamwe?

10 Mu kutsogolerwa na Mambo, atumiki a Mulungu aphatisira njira zakusiyana-siyana toera kumwaza mphangwa zadidi kwa anthu azinji. Pyenepi pikhali pyakufunika kakamwe mu ndzidzi wakuti ‘anyabasa akhali akucepa.’ (Lerini Mateo 9:37.) Pakutoma kwa pyaka madzana 20, matsamba a mphangwa akhaphatisirwa toera mphangwa zifike mbuto zakuti Mboni za Yahova zikhali zakucepa. Masumana onsene M’bale Charles Taze Russell akhalemba nkhani mbaitumiza ku mbuto ikhacitwa matsamba a mphangwa. Kweneku, ikhalembwa pontho mbitumizwa toera kubuluswa m’matsamba a mphangwa ku Kanada, Europa na ku Estados Unidos. Mu caka 1913, nkhani za M’bale Russell zabuluswa m’matsamba a mphangwa akukwana 2.000, mbazilerwi na anthu 15.000.000!

11 Pidalowa M’bale Russell, nyumba ya mphepo yatoma kuphatisirwa ninga njira inango yadidi kakamwe toera kumwaza mphangwa zadidi. Pa ntsiku 16 ya Nthanda ya Bwinja ya caka 1922, M’bale Joseph F. Rutherford acita nkhani yace yakutoma mu nyumba ya mphepo, mbaibviwa na anthu cifupi na 50.000. Pa ntsiku 24 ya Madzalo ya caka 1924, tatoma kuphatisira nyumba yathu ene ya mphepo, yakuti ikhacemerwa WBBR. Thangwi ya njira ineyi ipswa yakumwaza mphangwa kuna anthu, A Sentinela ya 1.° de Dezembro de 1924, yalonga: “Tisatawira kuti nyumba ya mphepo nkhabe kubvunga kobiri izinji, pontho ndi njira yadidi toera kumwaza mphangwa za undimomwene kupiringana njira zinango zidaphatisirwa kale.” Ninga tsamba ya mphangwa, nyumba ya mphepo ikhali njira yadidi kakamwe toera kumwaza mphangwa kwa anthu azinji m’mbuto zakuti amwazi mphangwa a Umambo akhali akucepa.

Amwazi mphangwa azinji asapereka umboni wapakweca, mbaphedza anthu toera kupita mu website yathu ya jw.org (Onani ndima 12, 13)

12. (a) Ndi maperekero api a umboni anakukomerani kakamwe? (b) Ninji cinafuna kutiphedza toera kukunda kugopa konsene pakupereka umboni wapakweca?

12 Lero, tisagomezera kakamwe kupereka umboni wapakweca ninga m’mbuto zinadikhirwa miotokala, maxitima, mbuto zinakoyerwa miotokala, m’mbuto zinacedza anthu na m’misika. Kodi musagopa kupereka umboni wapakweca munjira zenezi? Khala musagopa, citani phembero, pontho dingani mafala adalonga M’bale Manera, wakuti ndi muyang’aniri wa cisa, iye alonga: “Ife taona masasanyiro onsene mapswa a basa ninga njira inango yakutumikira Yahova, yakupangiza kukhulupirika kwa iye, yakuyesera umumphu wathu, pontho tawangisira toera kupangiza cifuno cathu ca kuntumira munjira zonsene zikhapereka iye.” Tingakunda kugopa kwathu mbatiphatisira njira zipswa zakumwaza mphangwa, pinatiphedza toera kukulisa cinyindiro cathu na cikhulupiro cathu kuna Yahova, mbatikhala akuwanga kakamwe mwauzimu.​—Lerini 2 Akorinto 12:9, 10.

13. Thangwi yanji kuphatisira website yathu mu utumiki ndi njira yadidi kakamwe toera kumwaza mphangwa? Ndi pyakugumana napyo pipi pidakhala na imwe?

13 Amwazi mphangwa azinji asakomerwa na kuphedza anthu azinji toera kupita mu website yathu ya jw.org. Mwenemu iwo asakwanisa kuleri na kukopyari mabukhu akubuluswa m’Bhibhlya mu pilongero pyakupiringana 700. Ntsiku zonsene, anthu akupiringana miliyau 1.6 asapita mu website yathu. Ninga nyumba ya mphepo mu ndzidzi wakale, website yathu lero isamwaza mphangwa zadidi kwa anthu, ngakhale ale anakhala ku pisa pyakutali na mizinda.

KUPFUNDZISA AMWAZI MPHANGWA ZADIDI ZA UMAMBO

14. Ndi cipfundziso cipi cikhafunika kwa amwazi mphangwa a Umambo? Ndi xikola ipi inatiphedza toera kukhala apfundzisi adidi kakamwe?

14 Ife tadinga maferamentu mangasi na njira zidaphatisirwa toera kumwaza mphangwa zadidi. Mphapo, ndi pipfundziso pipi pidatambira ife? Mwacitsandzo, midzidzi inango mwanaciro nyumba nee akhatawira pikhabva iye mu fonógrafo. Mbwenye midzidzi inango akhapangiza cifuno mbafuna kupfundza pizinji. Natenepa, amwazi mphangwa akhafunika kudziwa kutawira apingizi mwaluso na kupfundzisa anthu a mitima yadidi. Mu kutsogolerwa na nzimu wa Mulungu, M’bale Nathan H. Knorr aona kuti pikhali pyakufunika kupfundzisa amwazi mphangwa toera kuphatisira muoni wakulonga na anthu mu utumiki. Natenepa, kutomera mu caka 1943, m’mipingo mwatoma kukhazikiswa Xikola Ya Utumiki Wa Mulungu. Xikola ineyi isatiphedza toera kukhala apfundzisi adidi kakamwe.

15. (a) Ninji pidatamba anango pikhacita iwo nkhani pa Xikola Ya Utumiki Wa Mulungu? (b) Kodi pikiro ya Yahova idalembwa pa Masalmo 32:8 isapangiza tani kukhala yandimomwene kwa imwe?

15 Papita ndzidzi toera abale na alongo adzolowere kulonga patsogolo pa anthu azinji. M’bale Julio S. Ramu asakumbuka pidancitikira pikhacita iye nkhani yace yakutoma pa xikola mu caka 1944. Nkhani ikhalonga pya Doege, mamuna analongwa m’mavesi maxanu basi a Bhibhlya! Iye alonga: “Mabondo anga na manjanga akhatetemera, ntsaya zanga zikhatetemera.” Julio alonga kuti mu nkhani yace yonsene akhafunika kulonga pya mavesi anewa maxanu a Bhibhlya. Iye athimiza: “Mbwenye ndacita nkhani yanga m’mphindi zitatu. Unoyu ukhali ulendo wakutoma kucita nkhani pa platifomu, mbwenye nee ndabwerera nduli.” Anapiana akhacitambo khundu pa xikola, maseze pikhali pyakunentsa kwa anango a iwo. M’bale Angelo Manera adalongwa pakutoma asakumbuka pidacitika mu ndzidzi wakuti mphale unango akhacita nkhani yace yakutoma: “Iye agopa kakamwe, pidatoma iye nkhani yace atoma kulira mbaphatwa na ntsukuma. Ntsukuma ineyi yapitiriza mpaka kumala kwa nkhani yace.” Panango imwe nee musatawira pa misonkhano thangwi ya manyadzo, kugopa peno mipingizo inango. Phembani Yahova toera akuphedzeni kukunda kugopa. Iye anadzakuphedzani ninga mudaphedzera iye anyakupfundza anewa akutoma a Xikola Ya Utumiki Wa Mulungu.​—Lerini Masalmo 32:8.

16. Kodi Xikola ya Gileade ikhali na cifuniro cipi (a) mu pyaka pyanduli? (b) kutomera mu caka 2011?

16 Kusiyapo Xikola Ya Utumiki Wa Mulungu, gulu ya Yahova yakhazikisa Xikola ya Gileade. Amisionaryo na anango asaphindula kakamwe na xikola ineyi. Mwakubverana na mpfundzisi unango, cifuniro cibodzi ca xikola ineyi ndi “toera kuphedza anyakupfundza kuti akhale na cifuno cikulu kakamwe cakucita basa yakumwaza mphangwa.” Xikola ya Gileade yatoma mu caka 1943, kubulukira penepo, abale na alongo akukwana 8.500 apfundziswa. Xikola ya Gileade yapfundzisa amisionaryo akuti asatumikira m’madziko 170. Kubulukira mu caka 2011, anacemerwa toera kugumanika pa xikola ineyi basi ene ndi apainiya akupambulika, ayang’aniri a cisa, abale na alongo anatumikira ku Beteli, na amisionaryo akuti adzati kugumanika pa xikola ineyi.

17. Ndi api maphindu a Xikola ya Gileade?

17 Ndi api maphindu a Xikola ya Gileade? Dingani pidacitika ku Japau. Mu nthanda ya Malimwe ya caka 1949, kukhali amwazi mphangwa akukhonda kupiringana khumi. Mbwenye pakumala kwa caka ceneci, amisionaryo akukwana 13 adapfundziswa ku Xikola ya Gileade amwaza mphangwa mwaphinga kweneku. Lero, kuli na amwazi mphangwa cifupi na 216.000, pontho mwa iwo mapurusentu 42 asatumikira ninga apainiya!

18. Longani madzina a maxikola anango akuti asaphedza atumiki a Mulungu toera kukula mwauzimu.

18 Maxikola anango ninga Xikola ya Utumiki wa Umambo, Xikola ya Basa ya Upainiya, Xikola Ya Amwazi Mphangwa a Umambo, Xikola Ya Ayang’aniri a Cisa na Akazawo na Xikola Ya Abale a Komiti Ya Filiali na Akazawo. Maxikola anewa asapfundzisa abale na alongo toera kuwangisa cikhulupiro cawo. Mwakukhonda penula, pyenepi pisapangiza pakweca kuti Yezu asapitiriza kupfundzisa atumiki ace!

19. Kodi M’bale Charles Taze Russell alonganji thangwi ya basa yakumwaza mphangwa? Pyenepi pisapangizika tani kukhala pyandimomwene?

19 Umambo wa Mulungu ukutonga mu pyaka pyakupiringana 100. Mambo wathu Yezu Kristu akupitiriza kutipfundzisa. Mu caka 1916, mbadzati kufa M’bale Charles Taze Russell apangiza kuti basa yakumwaza mphangwa zadidi, mbidacitwa pa dziko yonsene. Iye apanga m’bale akhaphata na iye basa kuti: “Basa ikuthimizirika mwakucimbiza, pontho inadzapitiriza kuthimizirika, iyo inacitwa pa dziko yonsene mu kumwaza ‘evanjelyu ya Umambo.’” (A Fé em Marcha, de A. H. Macmillan, tsa. 69) Mwandimomwene, basa ineyi isacitwadi lero! Tisapereka takhuta kakamwe thangwi Mulungu wantendere asapitiriza kutipfundzisa toera kucita basa ineyi yakutsandzayisa kakamwe! Natenepa, iye asatipasa ‘pinthu pyonsene pyadidi’ pinafuna ife toera kucita cifuno cace!

^ ndima 2 Pana mathangwi adidi toera kutawira kuti azinji mwa ale adagumanika pa ndzidzi unoyu adzakhala Akristu. Mu tsamba idalembera iye Akorinto, Paulu asalonga kuti ndi ‘abale 500.’ Iye athimiza: ‘Maseze anango afa, azinji a iwo aciri maso.’ Pisaoneka kuti Paulu na Akristu anango a pyaka dzana yakutoma akhadziwa Akristu azinji adabva mafala anewa adalonga Yezu.