1. Ninji pinafuna kucitika kuna ife tingakhala akutsukwala?

NTSIKU zonsene, ife tisathimbana na nyatwa, pontho tisacita pyonsene pinakwanisa ife toera kupirira nyatwa zenezi. Mbwenye pisakhala pyakunentsa kupirira nyatwa zenezi tingakhala akutsukwala. Ife tisafunika kuona kutsukwala ninga mbava wakuti anakwanisa kutibera cinyindiro cathu, cipapo na kutsandzaya kwathu. Lemba ya Misangani 24:10 isalonga: ‘Ungatsukwala pa ntsiku ya nyatwa, mphambvu zako zinacepa.’ Natenepa tingakhala akutsukwala pinakhala pyakunentsa toera kupirira nyatwa zinathimbana na ife.

2. Ndi pinthu pipi pyakuti pinakwanisa kuticitisa kukhala akutsukwala, pontho tinapfundzanji mu nsolo uno?

² Pana pinthu pizinji pyakuti pinakwanisa kuticitisa kukhala akutsukwala. Pinthu pyenepi pisaphataniza kusowa kwathu ungwiro, madodo athu na tingaduwala. Kusiyapo pyenepi, panango tinakhala akutsukwala khala nee tapaswa miyai yakutumikira inafuna ife mu gulu ya Yahova, pontho khala tisamwaza mphangwa mucisa cakuti anthu nee asakomerwa na mphangwa zadidi. Mu nsolo uno, tinapfundza pinthu pingasi pisafunika ife kucita toera kukunda kutsukwala.

3. Ninji pinafuna kutiphedza tingakhala akutsukwala thangwi ya madodo athu na pinthu pinacitika kuna ife?

³ Ndi pyakukhonda nentsa kukhala akutsukwala thangwi ya madodo athu na pinthu pinacitika kuna ife. Na thangwi ineyi, panango tinanyerezera kuti Yahova nee anatitawirisa toera kupita mu dziko ipswa. Manyerezero anewa ndi akugoswa kakamwe. Mphapo ndi maonero api asafunika kukhala na ife thangwi ya madodo athu? Bhibhlya isalonga kuti ‘anthu onsene ndi akudawa,’ kusiyapo Yezu Kristu. (Aroma 3:23) Mbwenye Yahova nee asayang’ana basi ene madodo athu, pontho iye nee asadikhira kuti ticite pinthu  ninga anthu aungwiro. Thangwi iye ndi Baba waufuni wakuti asafuna kutiphedza. Pontho iye ndi wakupirira. Yahova asadziwa kuti ife tisawangisira kakamwe toera kucita pinthu pyadidi, pontho iye ali dzololo toera kutiphedza.—Aroma 7:18, 19.

4-5. Mwakubverana na 1 Juwau 3:19, 20, ninji cidaphedza alongo awiri toera kukunda kutsukwala?

⁴ Onani pinthu pidacitika kuna Deborah na Maria. * Pikhali Deborah mwana, iye akhatsalakanwa mwakusowa ufuni na acibale ace. Kazinji kene iye nee akhasimbwa. Natenepa pidakula Deborah, akhali na maonero akuphonyeka kakamwe thangwi ya iye. Na thangwi ineyi, angadodomeka pang’ono, iye akhanyerezera kuti cipo anakwanisa kucita pinthu pyadidi. Maria akhatsalakanwambo munjira ibodzi ene na acibale ace. Na thangwi ineyi, iye akhaona kuti nee ndi wakufunika. Ngakhale pidamala Maria kubatizwa, iye akhapibva kuti nee athema kukhala m’bodzi wa Mboni za Yahova.

⁵ Ngakhale tenepo, alongo anewa nee asiya kutumikira Yahova. Thangwi yanji? Thangwi iwo acita phembero kuna Yahova mbampanga pinthu pyonsene pikhathimbana na iwo. (Masal. 55:22) Natenepa iwo adzindikira kuti Yahova asadziwa kuti pinthu pyakuipa pinacitika kuna m’bodzi na m’bodzi wa ife pinakwanisa kutitsukwalisa. Kusiyapo pyenepi, iwo adzindikirambo kuti Yahova asaona makhaliro athu adidi, maseze tinyerezere kuti ndife akusowa basa.—Lerini 1 Juwau 3:19, 20.

6. Ndi mabvero api asakhala na munthu angacita pontho madawo adacita iye kale?

⁶ Panango munthu anawangisira kakamwe toera kusiya kucita pinthu pyakuipa, mbwenye midzidzi inango iye anakwanisa kucita pontho pinthu pyenepi pyakuipa mbatsukwala. Mwandimomwene, ife tisatsukwala tingacita madawo. (2 Akor. 7:10) Mbwenye nee tisafunika kutsukwala kakamwe mbatinyerezera kuti ‘ndine wakusowa basa, pontho Yahova cipo anandilekerera.’ Manyerezero anewa ndi akugoswa kakamwe, pontho anakwanisa kuticitisa kusiya kutumikira Yahova. Kumbukani kuti lemba ya Misangani 24:10—isalonga kuti tingatsukwala mphambvu zathu zinacepa. Na thangwi ineyi tisafunika kucita phembero kuna Yahova toera atilekerere madawo athu. (Iza. 1:18) Yahova angaona kuti mwatcunyuka na ntima onsene, pontho musawangisira toera kucinja, iye anakulekererani. Kusiyapo pyenepi, imwe musafunikambo kulonga na akulu a mpingo. Iwo anakuphedzani toera kukhala pontho na uxamwali wakuwanga na Yahova.—Tiya. 5:14, 15.

7. Thangwi yanji nee tisafunika kukhala akutsukwala kakamwe tingacimwana kucita pinthu pyadidi?

⁷ Nkulu wa mpingo unango wa ku Fransa anacemerwa Jean-Luc, alonga tenepa kuna ale anatsukwala kakamwe thangwi ya madawo awo:  “Kukhala munthu wakulungama pamaso pa Yahova, nee pisabveka kuti munthu unoyu nkhabe kudawa. Mbwenye angadawa asafunika kutcunyuka ndzidzi onsene.” (Aroma 7:21-25) Natenepa mungatsukwala kakamwe thangwi ya madawo adacita imwe, lekani kunyerezera kuti ndimwe wakusowa basa. Kumbukani kuti ife tonsene tisadawa pamaso pa Mulungu. Na thangwi ineyi ife tonsene tisafunika kubverwa ntsisi na Mulungu kubulukira mu ntsembe ya ciomboli.—Aef. 1:7; 1 Juwau 4:10.

8. Mbani anakwanisa kutiphedza tingatsukwala?

⁸ Abale na alongo athu mu mpingo anakwanisa kutiphedza mu ndzidzi unakhala ife akutsukwala. Thangwi iwo anakwanisa kutibvesera mbalonga mafala akuwangisa. (Mis. 12:25; 1 Ates. 5:14) Mwacitsandzo, mulongo unango wa ku Nigeria anacemerwa Joy wakuti athimbana na kutsukwala alonga: “Abale andiphedza kakamwe toera kukunda kutsukwala. Kundiwangisa kudacita abale na alongo anewa kusapangiza kuti Yahova atawira maphembero anga. Pontho njira idandiwangisa iwo yandiphedza toera kuona kuti ndinawangisa tani anthu anango.” Tisafunika kukumbuka kuti midzidzi inango abale na alongo athu nee anakwanisa kudzindikira kuti tisafuna kuwangiswa. Natenepa ife tisafunika kulonga pinthu pinatinentsa kuna abale na alongo akukola mwauzimu toera akwanisa kutiphedza.

9. Kodi lemba ya Masalmo 41:3 na 94:19 isatiwangisa tani?

⁹ Nyindirani ciphedzo ca Yahova. Tingabva kupha, makamaka tingathimbana na utenda wakukhonda wanga pinakhala pyakunentsa kukhala na maonero adidi. Maseze Yahova nee asatiwangisa mwacirengo lero, iye anakwanisa kutibalangaza mbatipasa mphambvu toera tikwanise kupirira. (Lerini Masalmo 41:3; 94:19.) Mwacitsandzo, iye anakwanisa kukulumiza abale na alongo athu toera kutiphedza mabasa anango a panyumba peno kuenda katigulira pinthu ku merikadho. Iye anakwanisa kukulumiza abale na alongo athu toera kucita phembero thangwi ya ife. Kusiyapo pyenepi, Yahova anakwanisa kutiphedza toera kukumbuka mavesi analonga thangwi ya dziko ipswa yakuti nee munadzagumanika mautenda.—Aroma 15:4.

10. Ninji pidaphedza Isang toera kukunda kutsukwala?

¹⁰ Isang anakhala ku Nigeria, acita cidengwa mbalamala. Pontho enfermeiro ampanga kuti cipo anafamba pontho. Natenepa m’bale Isang alonga: “Pidabva ine mafala anewa ndatsukwala kakamwe.” Kodi iye apitiriza kukhala wakutsukwala? Nkhabe. Mphapo ninji cidamphedza toera kukunda kutsukwala? Isang alonga: “Ine na nkazanga nee tasiya kucita phembero kuna Yahova na kupfundza Bhibhlya. Ife tikhali akutonga toera kupereka takhuta thangwi ya pinthu pyonsene pyadidi pikhali na ife, kuphatanizambo cidikhiro ca kutambira umaso mu dziko ipswa.”

11. Kodi Cindy akwanisa tani kukhala wakutsandzaya mu ndzidzi ukhaduwala iye?

¹¹ Cindy anakhala ku Mexiko, apangwa na maenfermeiro kuti iye ali na utenda wakugoswa kakamwe. Kodi iye acitanji toera akwanise kupirira? Iye atonga kumwaza mphangwa ndzidzi onsene ukhakondzwa iye. Cindy alonga: “Pyenepi pikhandiphedza kakamwe toera kunyerezera anthu akhamwazira ine mphangwa, m’mbuto mwakunyerezera utenda wanga. Toera kutomesa makani, ine ndikhamwanyika maenfermeiro, pontho ndikhasaka kudziwa thangwi ya acibale awo. Kusiyapo pyenepi, ndikhaabvundza kuti thangwi yanji iwo asankhula kukhala enfermeiro. Buluka penepo ndikhalonga mafala akuti mbadakwanisa kukhuya mitima yawo. Azinji a iwo akhalonga kuti, ntenda kazinji kene nkhabe kumwanyika enfermeiro. Pontho azinji a iwo akhapereka takhuta thangwi ya citsalakano cadidi cikhapangiza ine. Kusiyapo pyenepi, anango a iwo akhandipasa numero zawo za telefoni. Natenepa  midzidzi ineyi yakunentsa, Yahova andiphedza toera kukhala wakutsandzaya kakamwe.”—Mis. 15:15.

12-13. Kodi abale na alongo anathimbana na mautenda asakwanisa tani kumwaza mphangwa, pontho ndi nkhombo zipi zinakhala na iwo?

¹² Munthu wakuduwala anakwanisa kukhala wakutsukwala, thangwi nee asacitabve pizinji mu utumiki. Ngakhale tenepo, azinji asakwanisa kumwaza mphangwa mu ndzidzi unaduwala iwo. Mwacitsandzo, mulongo anacemerwa Laurel wa ku Estados Unidos akhali na utenda wakuti ukhancitisa kukhonda puma mwadidi mu pyaka 37. Kusiyapo utenda unoyu, iye akhali na utenda wa câncer, acitwa operasau kazinji kene, pontho athimbanambo na utenda unango. Mbwenye mautenda anewa nee ampingiza kumwaza mphangwa. Iye akhamwaza mphangwa kuna maenfermeiro akhabwera kudzankondza kunyumba kwace. Ndi nkhombo zipi zidakhala na iye? Iye aphedza anthu akukwana 17 mbakhala Mboni za Yahova. *

¹³ Nkulu wa mpingo unango wa ku Fransa anacemerwa Richard alonga maonero adidi kakamwe kuna ale akuti nee asabuluka panyumba pawo thangwi ya utenda. Iye alonga: “Iwo asafunika kuikha mabukhu na marevista mangasi pakweca toera anthu anapita cifupi na mbuto ineyi aaone, mbacita mibvundzo. Maonero anewa anakwanisa kuphedza abale athu akuti nee asakwanisa kumwaza mphangwa nyumba na nyumba.” Kusiyapo pyenepi, abale na alongo anewa anakwanisambo kumwaza mphangwa mukuphatisira matsamba peno telefoni.

14. Thangwi yanji Mambo Dhavidhi ndi citsandzo cadidi kakamwe kuna ife?

¹⁴ Pana mathangwi mazinji akuti panango anacitisa toera tikhonde kukhala na miyai yakutumikira mu gulu Yahova, ninga kukalamba, mautenda na pinthu pinango. Khala tisathimbana na pyenepi, ife tisafunika kutowezera citsandzo ca Mambo Dhavidhi. Mu ndzidzi udapangwa iye kuti nee anamanga templo ya Mulungu, iye aphedzera na ntima onsene munthu adasankhula Mulungu toera kucita basa ineyi. Kusiyapo pyenepi, iye aperekambo ouro na prata izinji kakamwe toera kuphedzera basa ineyi. Mwakukhonda penula, Dhavidhi ndi citsandzo cadidi kakamwe kuna ife.—2 Sam. 7:12, 13; 1 Pya dziko. 29:1, 3-5.

15. Kodi m’bale Hugues akunda tani kutsukwala?

¹⁵ Thangwi ya kuduwala, m’bale Hugues anakhala ku Fransa asiya kutumikira ninga nkulu wa mpingo, pontho nee asakwanisa kucita mabasa anango panyumba pace. Iye alonga: “Pakutoma ine ndatsukwala kakamwe, pontho ndikhaona kuti ndine wakusowa basa. Mukupita kwa ndzidzi, ndadzindikira kuti ndikhafunika kusiya  mabasa akhacita ine thangwi ya utenda wanga. Natenepa ndapitiriza kutumikira Yahova mwakutsandzaya. Ninga Jidhiyoni na anyankhondo ace akukwana madzana matatu akhapitiriza kumenya nkhondo maseze akhadaneta, ine ndisapitirizambo kutumikira Yahova.”—Aton. 8:4.

16. Tisapfundzanji na citsandzo ca aanju?

¹⁶ Aanju akukhulupirika ndi citsandzo cadidi kwa ife. Mwacitsandzo, mu ndzidzi ukhatonga Mambo Akabu, Yahova acemera aanju mbaphemba maonero awo kuti ananyengeza tani mambo wakuipa Akabu. Aanju azinji alonga maonero awo. Mbwenye Mulungu asankhula anju m’bodzi basi mbampanga kuti maonero ace anaphata basa. (1 Ama. 22:19-22) Kodi aanju anango akukhulupirika atsukwala mbanyerezera kuti: ‘Thangwi yanji nee asankhula ine?’ Nkhabe. Aanju ndi akucepeseka kakamwe, pontho iwo asafuna kuti mbiri yonsene iende kuna Yahova.—Aton. 13:16-18; Apok. 19:10.

17. Tisafunika kucitanji tingatsukwala thangwi yakukhonda kupaswa miyai yakutumikira?

¹⁷ Kumbukani kuti ndi mwai ukulu kakamwe kukhala m’bodzi wa Mboni za Yahova na kumwaza mphangwa za Umambo. Mbwenye nee ndi miyai yakutumikira inaticitisa kukhala akufunika kakamwe pamaso pa Mulungu, thangwi iyo isamala. Mbwenye tingakhala akucepeseka, ife tinakhala akufunika kakamwe kuna Yahova na kuna abale na alongo athu. Natenepa tisafunika kuphemba Yahova toera atiphedze kukhala akucepeseka. Kusiyapo pyenepi, ife tisafunika kunyerezera pitsandzo pya atumiki akucepeseka a Yahova analongwa m’Bhibhlya. Pontho tisafunika kutumikira abale na alongo athu na ntima onsene.—Masal. 138:6; 1 Ped. 5:5.

18-19. Munakwanisa tani kukhala akutsandzaya mu utumiki khala anthu a mucisa canu nee asakomerwa na mphangwa zadidi?

¹⁸ Kodi midzidzi inango musakhala akutsukwala thangwi yakumwaza mphangwa zadidi mucisa cakuti anthu nee asakomerwa nazo, peno mucisa cakuti anthu azinji nee asagumanika panyumba? Mphapo munakwanisa tani kukhala wakutsandzaya mungathimbana na mikandzo ineyi? Onani maonero mangasi akufunika anagumanika m’bokosi ya nsolo wakuti “ Munakwanisa Tani Kukhala Akutsandzaya mu Utumiki?” Kusiyapo pyenepi, tisafunika kukhala na maonero adidi thangwi yakumwaza mphangwa. Kodi pyenepi pisabvekanji?

 ¹⁹ Kumbukani kuti thangwi ikulu inaticitisa kumwaza mphangwa ndi toera anthu adziwe dzina ya Mulungu na Umambo wace. Yezu alongo kuti ndi anthu akucepa akuti mbadatawira mphangwa zenezi. (Mat. 7:13, 14) Mu ndzidzi unamwaza ife mphangwa, ife tisakhala na mwai wakuphata basa pabodzi na Yahova, Yezu na aanju. (Mat. 28:19, 20; 1 Akor. 3:9; Apok. 14:6, 7) Pontho Yahova asasaka anthu anafuna kuntumikira. (Juwau 6:44) Natenepa khala munthu nee atawira mphangwa zinalonga ife paulendo wakutoma, panango iye anazitawira paulendo unango.

20. Lemba ya Yeremiya 20:8, 9 inatiphedza tani toera kukunda kutsukwala?

²⁰ Ife tinakwanisa kupfundza pinthu pizinji na citsandzo ca mprofeta Yeremiya. Iye akhadatumwa toera kamwaza mphangwa mucisa cakuti cikhali na anthu akunentsa kakamwe. Anthu anewa akhantikana na kunsingirira “ntsiku zonsene.” (Lerini Yeremiya 20:8, 9.) Na thangwi ineyi, iye atsukwala mbafuna kusiya basa ineyi. Mphapo ninji cidamphedza toera kupitiriza kumwaza mphangwa? Ndi ‘mafala a Yahova’ akuti akhala ninga moto muntima mwace, pontho iye nee akhakwanisabve kuakoya muntima mwace. Pyenepi pinakwanisambo kucitika kuna ife khala manyerezero athu na ntima wathu wadzala na Mafala a Mulungu. Ife tinakwanisa kukhala ninga Yeremiya tingapfundza Mafala a Mulungu ntsiku zonsene na kunyerezera mwacidikhodikho pinthu pinapfundza ife. Tingacita pyenepi, tinakwanisa kukhala akutsandzaya mu utumiki, pontho anthu azinji anakwanisa kubvesera mphangwa zathu.—Yer. 15:16.

21. Tinakwanisa tani kukunda kutsukwala?

²¹ Deborah adalongwa pakutoma alonga: “Kutsukwala ndi nsampha wamphambvu kakamwe unaphatisira Sathani toera kutigwesa.” Mbwenye Yahova ndi wamphambvu kakamwe kupiringana misampha ya Sathani. Natenepa mungatsukwala phembani Yahova toera akuphedzeni. Iye anakuphedzani toera kupirira pinthu pinakucitikirani thangwi yakusowa ungwiro, ninga mautenda na mungakhonda kupaswa miyai yakutumikira mu gulu ya Yahova. Kusiyapo pyenepi, iye anakuphedzani toera kukhala na maonero adidi mu utumiki. Natenepa citani phembero kuna Baba wanu wakudzulu mbamumpanga pyonsene pinakudzudzumisani. Mwakukhonda penula, iye anakuphedzani toera kukunda kutsukwala.