1, 2. Ndi mbvundzo upi wakuti musafunika kubvundzika, pontho thangwi yanji mphyakufunika?

KUBULUKIRA pa pfundziro yanu ya Bhibhlya, imwe mwapfundza kuti anthu azinji analonga kuti asalambira Mulungu, mwandimomwene iwo asapfundzisa peno asacita pinthu pyakuti Mulungu asaipirwa napyo. (2 Akorinto 6:17) Ndi thangwi yace Yahova asatipanga toera tibuluke mu uphemberi wauthambi, ‘Bhabhilonya Wankulu.’ (Apokalipse 18:2, 4) Kodi munadzacitanji? M’bodzi na m’bodzi wa ife ali na cisankhulo toera kucita na tisafunika kubvundzika, ‘Kodi ndisafuna kulambira Mulungu munjira inafuna iye kuna ine, peno ndisafuna kumulambira munjira inacita ine ndzidzi onsene?’

² Khala mwabuluka kale mu uphemberi wauthambi, pyenepi mphyadidi. Mbwenye panango pana mabasa peno misambo inango ya mauphemberi authambi yakuti panango musapitiriza kuicita. Tendeni tidinge mingasi mwa mabasa na misambo ineyi mbationa kuti thangwi yanji mphyakufunika kakamwe kuiona ninga munaionera Yahova.

3. (a) Thangwi yanji anango asaona ninga pyakunentsa kusiya kuphatisira adzimunthu mu ulambiri wawo? (b) Bhibhlya isalonganji thangwi yakuphatisira adzimunthu pakulambira Mulungu?

³ Anthu anango asaphatisira adzimunthu peno maguwa mang’ono n’nyumba zawo toera kulambira napyo Mulungu m’pyaka pizinji. Khala ndi tenepo kuna imwe, panango munapiona ninga pyacilendo, peno pyakuipa kulambira Mulungu mukukhonda kuphatisira pinthu pyenepi. Mbwenye kumbukani, Yahova asatipfundzisa njira yakumulambira. Pontho Bhibhlya isatipanga mwakubveka kuti Yahova nkhabe kufuna kuti tiphatisire adzimunthu mu ulambiri  wathu.​—Lerini Eksodo 20:4, 5; Masalmo 115:4-8; Izaiya 42:8; 1 Jwau 5:21.

4. (a) Thangwi yanji nee tisafunika kulambira makolo athu? (b) Thangwi yanji Yahova apanga mbumba yace toera ikhonde kuyesera kulonga na anyakufa?

⁴ Anthu anango panango asamala ndzidzi uzinji na mphambvu zawo mukuyesera kukomeresa makolo awo adafa. Panango iwo asaalambira. Mbwenye ife tapfundza kuti ale adafa nkhabe kwanisa kutiphedza peno kutiphekesa. Iwo nee ali maso kumbuto inango. Mwandimomwene, mphyakuipa kuyesera kulonga nawo thangwi mphangwa zonsene zakuti zisaoneka ninga zabuluka kuna nyakufa, mwandimomwene zisabuluka kuna mademonyo. Ndi thangwi yace Yahova apanga Aisraele toera akhonde kuyesera kulonga na anyakufa peno kucita khundu m’pinthu pyonsene pyakuphatana na pyaudemonyo.​—Deuteronomyo 18:10-12; onani Pidzindikiro pyakumalisa 26 na 31.

5. Ninji cinafuna kukuphedzani toera kusiya kuphatisira adzimunthu na kulambira makolo anu pakulambira Mulungu?

⁵ Ninji cinafuna kukuphedzani toera kusiya kuphatisira adzimunthu pakulambira Mulungu peno toera kusiya kulambira makolo anu? Musafunika kuleri Bhibhlya na kunyerezera mwacidikhodikho thangwi ya njira inaonera Yahova pinthu pyenepi. Iye asaona pyenepi ninga ‘pyakupwazika’ peno pyakunyanyasa. (Deuteronomyo 27:15) Citani phembero kuna Yahova ntsiku zonsene toera akuphedzeni kuona pinthu ninga munapionera iye, pontho toera akuphedzeni kumulambira munjira inafunira iye. (Izaiya 55:9) Munakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Yahova anadzakupasani mphambvu inafuna imwe toera kubulusa mu umaso wanu pinthu pyonsene pya ulambiri wauthambi.

6. Thangwi yanji ntsiku 25 ya Maindza yasankhulwa ninga ntsiku ya phwando yakubalwa kwa Yezu?

⁶ Pa dziko yonsene, Khisimisi ndi ibodzi mwa mafiriyadu, pontho anthu azinji asanyerezera kuti iyo ndi phwando ya kubalwa kwa Yezu. Mbwenye mwandimomwene,  Khisimisi isacita khundu ya ulambiri wauthambi. Enciclopédia inango isalonga kuti anyakukhonda khulupira Aciroma asacita phwando ya ntsiku yakubalwa kwa dzuwa pa ntsiku 25 ya Maindza. Atsogoleri a mauphemberi akhafuna kuti anthu azinji anyakukhonda khulupira akhale Akristu, natenepa ngakhale Yezu nee abalwa pa ntsiku 25 ya Maindza, iwo atonga kucita phwando ya kubalwa kwa Yezu pa ntsiku ineyi. (Luka 2:8-12) Anyakupfundza a Yezu nee akhacita phwando ya Khisimisi. Bukhu inango isalonga kuti m’pyaka 200 pakumala kubalwa kwa Yezu, “nee munthu m’bodzi akhadziwadi ntsiku idabalwa iye, pontho ndi anthu akucepa basi akhadzudzumika na ntsiku ineyi.” (Origens Sagradas de Coisas Profundas) Maphwando a Khisimisi atoma kucitwa pakupita madzana a pyaka pidamala Yezu kukhala pa dziko yapantsi.

7. Thangwi yanji Akristu andimomwene nee asacita phwando ya Khisimisi?

⁷ Anthu azinji asadziwa pya matomero a Khisimisi ya anyakukhonda khulupira na miyambo yace ninga maphwando na pyakupasana muoni. Mwacitsandzo, ku Inglatera na mbuto zinango za ku Amerika, ndzidzi unango maphwando a Khisimisi akhakhondeswa thangwi ya matomero ace. Munthu onsene wakuti akhacita maphwando anewa akhatcunyuswa. Mbwenye mukupita kwa ndzidzi anthu atoma pontho kucita maphwando a Khisimisi. Thangwi yanji Akristu andimomwene nee asacita phwando ya Khisimisi? Thangwi iwo asafuna kukomeresa Mulungu mu pinthu pyonsene pinacita iwo.

8, 9. Thangwi yanji Akristu akutoma nee akhacita phwando ya ntsiku zakubalwa?

⁸ Ntundu unango wa phwando unacitwa na anthu azinji ndi kukumbukira ntsiku yawo yakubalwa. Kodi Akristu asafunika kucita phwando ya ntsiku yakubalwa? Anthu analongwa m’Bhibhlya akuti akhakumbukira ntsiku zawo  zakubalwa nee akhalambira Yahova. (Genesi 40:20; Marko 6:21) Maphwando a kukumbukira ntsiku zakubalwa akhacitwa toera kulemedza alungu authambi. Ndi thangwi yace Akristu akutoma “akhaona kukumbukira kubalwa kwa munthu ninga nsambo wa anthu akukhonda khulupira.”​—The World Book Encyclopedia.

⁹ Aroma na Agerego akale akhakhulupira kuti nzimu usakhala pabodzi na munthu onsene anabalwa, pontho nzimu unoyu mbudatsidzikiza munthu unoyu mu umaso wace onsene. Bukhu inacemerwa A Tradição dos Aniversários Natalícios isalonga: “Nzimu unoyu ukhaphatana mwa masalapita na mulungu adabalwa mu ntsiku ibodzi ene na ya munthu.”

10. Thangwi yanji lero Akristu nkhabe cita phwando ya ntsiku zakubalwa?

¹⁰ Musanyerezera kuti Yahova asatawirisa maphwando akuti asaphatana na ulambiri wauthambi? (Izaiya 65:11, 12) Nkhabe. Ineyi ndi thangwi inaticitisa kukhonda kucita maphwando akukumbuka ntsiku yakubalwa peno ntundu unango wa mafiriyadu wakuti usaphatana na ulambiri wauthambi.

11. Thangwi yanji anango asacita phwando ya mafiriyadu? Ndi cinthu cipi cinafunika imwe kutsalakana kakamwe?

¹¹ Anthu anango asadziwa kuti matomero a Khisimisi na mafiriyadu anango ndi akuipa, mbwenye iwo asapitiriza kuacita. Iwo asanyerezera kuti mafiriyadu anewa ndi mwai wadidi toera kukhala na banja yawo mu ndzidzi uzinji. Kodi imwe musanyerezera tenepo? Si pyakuipa tayu kukhala pabodzi na banja yanu. Yahova ndi adatomesa banja, pontho asafuna kuti tikhale na uxamwali wadidi na banja yathu. (Aefesi 3:14, 15) Mbwenye, tisafunika kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova m’mbuto mwakukomeresa acibale athu mukucita phwando ya mauphemberi authambi akukumbuka ntsiku zakubalwa. Na thangwi ineyi  mpostolo Paulu alonga: ‘Pitirizani kudzindikira kuti ndi pipi pyakutawirika pamaso pa Mbuya.’​—Aefesi 5:10.

12. Ninji pinacitisa kuti firiyadu ikhale yakukhonda tawirika kuna Yahova?

¹² Anthu anango asanyerezera kuti matomero a firiyadu nee ndi akufunika tayu, mbwenye Yahova nee asaona munjira ineyi. Iye nee asatawirisa mafiriyadu akuti ali na matomero mu ulambiri wauthambi, akuti asakuza anthu peno pidzindikiro pya dziko. Mwacitsandzo, Aejito akhacita maphwando mazinji kuna alungu awo authambi. Pidamala Aisraele kubuluka ku Ejito, iwo atowezera ubodzi mwa misambo ya maphwando a Aejito mbaicemera ‘phwando ya Yahova.’ Mbwenye Yahova aatcunyusa thangwi ya pyenepi. (Eksodo 32:2-10) Ninga pidalonga mprofeta Izaiya, ife nee tisafunika ‘kuphata pinthu pyakukhonda kucena!’​—Lerini Izaiya 52:11.

13. Ndi mibvundzo ipi yakuti panango munakhala nayo mungatonga kusiya kucita maphwando a mafiriyadu?

¹³ Mungatonga kusiya kucita maphwando a mafiriyadu, panango munakhala na mibvundzo mizinji. Mwacitsandzo: Ndinacitanji khala andzanga akubasa angandibvundza kuti thangwi yanji nee ndisacita khundu mu phwando ya Khisimisi pabodzi na iwo? Ndinacitanji khala munthu andipasa muoni wa Khisimisi? Ndinacitanji khala ndzanga wa m’banja asadikhira kuti ndinacita khundu mu phwando ya firiyadu? Ndinaphedza tani ananga toera akhonde kutsukwala thangwi yakukhonda kucita phwando ya firiyadu peno ya ntsiku yawo yakubalwa?

14, 15. Munacitanji khala munthu akupangani kuti phwando yadidi kwa imwe peno angakupasani muoni?

¹⁴ Mphyakufunika kakamwe kudziwa kuti munalonganji mungathimbana na makhaliro akusiyana-siyana. Mwacitsandzo, anthu angakupangani kuti phwando yadidi kwa imwe, nee musafunika kuapwaza. Basi ene munakwanisa kulonga, “Takhuta.” Mbwenye khala munthu asafuna kudziwa pizinji, munakwanisa kusankhula kunfokotozera kuti  thangwi yanji nee musacita phwando ya firiyadu. Mbwenye ndzidzi onsene khalani waluso na wacilemedzo. Bhibhlya isalonga ‘Mafala anu adzipe ninga akuikhwa munyu mbamudziwa kuti munatawira tani munthu onsene na mafala adidi.’ (Akolose 4:6) Panango imwe munakwanisa kufokotoza kuti musakomerwa kumala ndzidzi uzinji na anthu anango na kupasa miyoni, mbwenye nee musacita pyenepi mwakubverana na mafiriyadu anewa.

¹⁵ Munacitanji khala munthu akupasani muoni? Bhibhlya nkhabe ndandanda ya miyambo, mbwenye iyo isalonga kuti tisafunika kupitiriza kukhala na cikumbuntima cadidi. (1 Timoti 1:18, 19) Panango munthu anakupasani muoni nkhabe kudziwa kuti imwe nkhabe kucita phwando ya firiyadu. Peno iye anakwanisa kulonga, “Ndisadziwa kuti nee musacita phwando ya firiyadu, mbwenye ndisafuna kukupasani muoni uyu.” Munjira zenezi ziwiri, imwe munakwanisa kusankhula kutawira muoni peno nkhabe. Mbwenye cisankhulo consene cinacita imwe, khalani na cinyindiro cakuti mukupitiriza na cikumbuntima cadidi. Nee tisafunika kucita cinthu consene cakuti cinakhuya uxamwali wathu na Yahova munjira yakuipa.

16. Munacitanji khala banja yanu isafuna kucita phwando ya mafiriyadu?

¹⁶ Munacitanji khala banja yanu isafuna kucita phwando ya firiyadu? Nee musafunika kulongezana nawo. Kumbukani, iwo ali na ufulu wakusankhula pinafuna iwo kucita. Khalani waluso, pontho lemedzani pisankhulo pyawo ninga pinadikhira imwe toera alemedze pisankhulo pyanu. (Lerini Mateo 7:12.) Mbwenye khala banja yanu isafuna kuti mukhale nawo pabodzi pa phwando ya firiyadu, musafunika kucitanji? Mbamudzati kusankhula pinafuna imwe kucita, citani phembero kuna Yahova toera akuphedzeni kucita cisankhulo cadidi. Nyerezerani pyenepi pontho fufudzani thangwi ya pyenepi. Kumbukani, ndzidzi onsene musafuna kukomeresa Yahova.

17. Munacitanji toera kuphedza ananu acalire kunyerezera kuti iwo akuluza khala anango akucita phwando ya mafiriyadu?

 ¹⁷ Ananu angaona anango mbakacita phwando ya firiyadu, munacitanji toera kuaphedza? Midzidzi inango munakwanisa kukhunganya cinthu cakupambulika toera kuapasa. Munakwanisa kuapasa muoni mwakukhonda dikhira. Ubodzi mwa muoni wakuti ndi wadidi kakamwe kuna ananu ndi ndzidzi wanu na ufuni wanu kuna iwo.

18. Thangwi yanji tisafunika kugumanika pa misonkhano Yacikristu?

¹⁸ Toera kukomeresa Yahova, tisafunika kusiya uphemberi wauthambi kuphatanizambo misambo yawo na mafiriyadu awo. Mbwenye tisafunikambo kucita khundu ya ulambiri wandimomwene. Munjira ipi? Njira ibodzi ndi kugumanika mwakukhonda phonya pa misonkhano Yacikristu. (Lerini Ahebere 10:24, 25.) Misonkhano ndi khundu yakufunika kakamwe ya ulambiri wandimomwene. (Masalmo 22:22; 122:1) Tinakwanisa kuwangisana unango na ndzace tingagumanyikana pabodzi.​—Aroma 1:12.

19. Thangwi yanji mphyakufunika kupanga anango pya undimomwene wa Bhibhlya udapfundza imwe?

¹⁹ Khundu inango yakusankhula ulambiri wandimomwene ndi kulonga na anango thangwi ya pinthu pidapfundza imwe m’Bhibhlya. Anthu azinji asakhala akutsukwala thangwi ya pinthu pyakuipa pinacitika pa dziko yapantsi. Panango musadziwa anango akuti ali na mabvero ninga anewa. Apangeni thangwi ya cidikhiro canu cakutsandzayisa ca ntsogolo. Mungagumanika pa misonkhano Yacikristu na kupanga anango pya undimomwene wa Bhibhlya, nee munadzakhala pontho na cifuno cakucita khundu mu uphemberi wauthambi na misambo yawo. Munakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti munadzakhala wakutsandzaya, pontho Yahova anadzapasa nkhombo kuwangisira kwanu toera kusankhula kumulambira munjira yakuthema.​—Malakiya 3:10.