Ka vapswele
7: Mahanyela
LESWI TLHAMUXELAKA SWONE
Ku va ni mahanyela swi patsra ndlela leyi u hlawulaka ku hanya ha yone. Hi xikombiso, xana u ti kazratela ku dumbeka ka mintxhumu hinkwayu? Swi le livaleni leswaku u djula leswaku vanaku va dumbeka.
Mahanyela ma patsra ku va ni matsrhamela lamanene. Matsrhamela lamanene ma yentxa leswaku mhunu a va lweyi a hisekaka, a dumbeka ni ku yanakanyela van’wana—ku nga mintxhumu leyi mhunu a fanelaka ku dondzrisiwa yone loko a ha li ntsrongo.
NSINYA WA NAWU WA BIBELE: ‘Dondzrisa dzrisanyana ndleleni leyi a fanelaka ku famba ha yone; ni loko a duhwalile a nga ka a nga hambuki.’—Amaproverbia 22:6.
HA YINI SWI LI SWA LISIMA
Swanga hi leswi tekinolojiya dzri tinyikiki ntamu, mahanyela lamanene i ya lisima. Mamana mun’we lweyi a hlayiwaka Karyn a li: “Nkutxetelo wa ku biha wa kumeka ka switizrisiwa swa eletroniku. Vanezru va nga ha va na va tsrhame kusuhi na hine kuve va kazri va vona mintxhumu leyi ntxhimiki!
NSINYA WA NAWU WA BIBELE: ‘Kambe swakuda leswi tiyiki swi fanelekela lava hetisekiki [lava wupfiki . . ., NM] lava nga ni timbilu leti toloveliki, leti ti dondzrisiki ku yavanyisa swa ku xonga ni swa ku biha.’—Ba-Heberu 5:14.
Kuva ni mahanyela lamanene i swa lisima. Leswo swi patsra mintxhumu ya yitsrongo (ya ku fana ni ku: “na kombela” kumbe “khanimambu”). Leswo swi kombisa ku zron’weka hi vambeni, ku nga mintxhumu leyi kalaka swinene namunhla, swanga hi leswi vhanu va ngheniwiki ngatini hi swi tizrisiwa swa eletroniku naswone va kalaka va nge he na mhaka ni vambeni.
NSINYA WA NAWU WA BIBELE: ‘Leswi n’wi zrandzraka a ku nha vhanu va n’wi yentxisa xiswone, va yentxisani xiswoleswo na n’wine.’—Luka 6:31
LESWI U NGA SWI YENTXAKA
Va dondzrise mahanyela lamanene. Hi xikombiso, wukambisisi byi komba leswaku loko vampswha va dondzrisiwa ha hombe leswaku ku yentxa timhaka ta tinkuku na va nga si na txhata swi bihile, va talisa ku swi tingawula.
MAVONELA: U nga ha mu byela hi mhaka leyi ya ha ka ku yentxeka leswaku u mu dondzrisa lisima dzra kuva ni mahanyela lamanene. Hi xikombiso, loko ka madzrungula ku vulavuliwa hi wugevenga lebyi bya ha ka ku yentxeka, u nga ha ku: “Ya hlamalisa ndlela leyi vhanu vambeni va nga ni tihanyi ha yone. U pimisa leswaku swi nga va swi vangiwa ha yini?”
“Swi nga va bindzrela vana ku tingawula mahanyela ya ku biha loko va nga dondzrisiwanga mahanyela lamanene.”—Brandon
Va dondzrise mikhuva leyinene. Vana lavatsrongo va nga dondzrisiwa ku hlaya leswaku “na kombela”, “khanimambu”, ni ku hlonipha vhanu van’wana. Buku ledzri liki Parenting Without Borders dzri li: “Loko vana va vona leswaku va patsreka a ndangwini, a xikole, ni le mugangeni, va ta ya va kombisa malwandla lawa ma taka pfuna vanyingi, ku nga li ku yentxa mintxhumu leyi yi taka pfuna vone ntsena.”
MAVONELA: Nyika vanaku mintizro ya le kaya ku va pfuna ku dondzra ku tizrela vambeni.
“Loko vanezru va tolovela ku yentxa mintizro ya le kaya swoswi, swi nge ti va bindzrela loko va ta va ni mindangu yavu. Va ta va na va swi tolovelile ku hetisisa wutiyanguleli byavu”—Tara.