Angla te jias andre ando templo andi „Sfânta” sas o than de angla o udar. Ande le Biblii – i Traducerea la lumeachi nevi cai sas cărde angla o bărș 2023 phenel-pe: „O than de angla o udar sas lungo de 20 vasta, cai sas sa cadea sar o buhlimos le chăresco, hai iech ucimos de 120”. (2 Cron. 3:4) Vi aver traduceri sicaven că o than de angla o udar sas ucio cam „de 120 vasta”, cadaia avelas 53 metri ucimos!

Tha ande le Biblii Traducerea la lumeachi nevi anda 2023 phenel-pe că o than de angla o udar le templosco cai vazdea-les o Solomon sas-les „20 vasta ucimos”, cadaia avelas cam 9 metri. a Te dichas sostar parudea-pe cado hachiarimos.

Ando 1 Regi 6:3 ci phenel-pe chichi de ucio sas o than de angla o udar. Ande cado verseto, o Ieremia phenel chichi de lungo hai buhlo sas o than de angla o udar, tha ci phenel lesco ucimos. Pala codoia, ando capitolo cai avel, vo del duma mai but anda aver buchia importanto anda o templo, chiar vi anda i balai anda harcum, le deș vurdonorre hai le dui coloanea anda harcum cai sas-le ando than de angla o udar. (1 Regi 7:15-37) Dacă o than de angla o udar sas ciaces mai ucio sar 50 metri, hai vo sas but mai ucio sar o templo, sostar ci phendea o Ieremia lesco ucimos? Vi anda so scriisarde le istorici evrei pala șăla bărșa hachiarel-pe că o than de angla o udar ci sas mai ucio sar o templo le Solomonosco.

Le manușa sicade andi Biblia pușen-pe dacă le ziduri le templosche daștinas te încăren iech than de angla o udar cai sas-les 120 vasta. Andel ghiesa purane, le thana ucie cai sas vazdine anda cărămida hai bar, sar avenas le udara catar le temple egipteano, sas-len iech baza zurales buhli hai țâniarelas-pe caring o vârfo. Tha, o templo le Solomonosco sas-lo diferime. Le manușa sicade andi Biblia phenen că le ziduri ci sas-le mai buhle sar 6 vasta, cai avelas 2,7 metri. Cadea că, o istorico anda i arhitectura Theodor Busink phendea: „Anda codoia că o zido ci sas zurales buhlo, o than de angla o udar ci daștilas te avel-les [120 vasta [ucimos]”.

Daștil-pe că so phenel-pe ando 2 Cronici 3:4 sas scriime greșime. Chiar cana le manuscrisea purane sicavenas ande cado verseto că codo than sas-les iech ucimos de „120” vasta, ande aver scriimata demno pachiamasche, sar avelas o Codexo Alexandrinus (secolo V) hai o Codexo Ambrosianus (secolo VI), sicaven că o ucimos sas de „20 vasta”. Sostar aver ci scriisarde mișto? Andi șib ebraico, le dumes anda „iech șăl” hai „vasta” amean. Cadea că, daștil-pe că iech scribo scriisardea „iech șăl” ando than te scriil „vasta”.

Chiar cana das amari zor te hachiaras mai mișto cadal țâne buchia caște sicavas sar sas ciaces o templo le Solomonosco, gândisaras amen mai but so camel te sicavel cado templo: o baro templo spiritualo. Camas te mulțumisaras anda sea o ilo le Iehovasche anda codoia că achardea sea pesche manușen te anen lesche închinarea ande cado templo spiritualo! (Evr. 9:11-14; Rev. 3:12; 7:9-17)