ΜΑΘΗΜΑΣ 2
Μπορίνενα τι “Λοκχιαρέν ι Γιαβερένγκο Γκι”
«Βον ισί μο συνεργάτες για τη Βασιλεία ι Ντεβλέσκι, ντα βον λοκχιαρντέ μπουτ μο γκι».—ΚΟΛ. 4:11.
ΥΜΝΟΣ 53 Ισινάμ Ενωμέ Αμαρέ Πφραλέντζαρ
ΣΟ ΚΑ ΝΤΙΚΧΑΣ *
1. Καλά προβλήματα ζορισκιαρένα μπουτέ πιστέ υπηρετόν ι Ιεχωβάσκε;
ΣΑΡΟ κο ντουνιάς, μπουτ υπηρέτες ι Ιεχωβάσκε τθερένα προβλήματα σο ζορισκιαρένα-λεν ή ανένα λένγκε μπαρί ντουκχ. Ντικχλέν-λες ανταβά τουμαρέ κχανγκιριάτε; Μερικά πφραλά τθερένα εκ πφαρό νασφαλιπέ ή χασαρντέ εκχέ αγαπημέ τζενές κο μεριπέ. Γιαβερά ισί μπουτ στεναχωριμέ σόσκε εκ τζενό λένγκε φαμιλιάταρ ή εκ λατσσό αμάλ λένγκο τσσιναντάς τι υπηρετίνελ ι Ιεχωβάς. Ντα γιαβερά μπεσένας τθεμέντε σο αβιλέ φυσικές καταστροφές. Σαρέ ανταλά πφραλά ντα πφενιά χρειαζίντιβενα παρηγοριά. Σαρ κα βοηθίνας-λεν;
2. Σόσκε ο απόστολος Παύλος τθερέλας ανάγκη μπάζιμα τι λοκχιαρέν λέσκο γκι;
2 Ο απόστολος Παύλος νακχλάς μπουτ πράγματα σο τσσουντέ σε κίνδυνος λέσκι ζωή. (2 Κορ. 11:23-28) Επίσης, έπρεπε τι νταϊντίνελ «εκ καντρό αντρέ κο σώμας», μάλλον εκ πρόβλημας υγείας. (2 Κορ. 12:7) Ντα πφανγκιλό λέσκο γκι κάνα ο Δημάς, σο κερέλας λέσαρ ο έργος, μουκχλάς-λες “ανταλέ ντουνιάσκε”. (2 Τιμ. 4:10) Ο Παύλος ισινέ εκ μπίνταρανο, χρισμέ Χριστιανός σο βοηθίνελας ι γιαβερέν αντράλ πι γκίσταρ, αλλά μπάζιμα βοβ-ντα χασαρέλας πι ζορ.—Ρωμ. 9:1, 2.
3. Κάσταρ λέλας ο Παύλος ζορ ντα βοήθεια;
3 Ο Παύλος λέλας ι ζορ ντα ι βοήθεια σο χρειαζίντιβελας. Σαρ; Ο Ιεχωβά σίγουρα αντράλ πι άγιε πνευμάσταρ ντέλας-λες ζορ. (2 Κορ. 4:7· Φιλιπ. 4:13) Επίσης, ο Ιεχωβά λοκχιαρέλας λέσκο γκι αντράλ κατά πφραλά. Ο Παύλος βακερντάς ότι μερικά πφραλά σο κερένας λέσαρ ο έργος “λοκχιαρντέ μπουτ λέσκο γκι”. (Κολ. 4:11) Αντρέ οντουλέντε ισινέ ο Αρίσταρχος, ο Τυχικός ντα ο Μάρκος. Βον ντινέ ζορ ι Παυλός κάνα βοηθίνενας-λες τι νταϊντίνελ. Καλά ιδιότητες βοηθιντέ ανταλέ τρινέ Χριστιανόν τι αβέν τζενέ σο λοκχιαρένα ι γιαβερένγκο γκι; Σαρ μπορίνασα τι λοκχιαράς ντα τι ντας ζορ ο εκ ι γιαβερές σαρ κερντέ βον;
ΑΦΟΣΙΩΜΕ ΣΑΡ Ο ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
4. Σαρ σικαντάς ο Αρίσταρχος ότι ισινέ αφοσιωμέ αμάλ ι Παυλόσκο;
4 Ο Αρίσταρχος, εκ Χριστιανός κατά Θεσσαλονίκη, σικαντάς ότι ισινέ αφοσιωμέ αμάλ ι Παυλόσκο. Πρώτη φαρ διαβάνασα λέσκε κάνα ο Παύλος κερέλας ο τρίτος ιεραποστολικός ταξίδι ντα γκιλό κι Έφεσος. Καζόμ ισινέ παλάλ κο Παύλος, μπουτ τζενέ γκιλέ ούρια οπρά-λέστε ντα ασταρντέ-λες. (Πράξ. 19:29) Κάνα μουκχλέ-λες, να νασλό τι αρακχαβέλ-πες, αλλά σαρ αφοσιωμέ αμάλ ατσσιλό ι Παυλόσαρ. Χάνικ μασεκά πιο σοράν, κι Ελλάδα, παρόλο σο ο ντουσμάνια ι Παυλόσκε συνεχίνενας τι μανγκέν τι μουνταρέν-λες, ο Αρίσταρχος ατσσιλό πασέ λέστε. (Πράξ. 20:2-4) Περίπου κο 58 Κ.Χ., κάνα γκερντέ ι φυλακισμέ Παυλός κι Ρώμη, ο Αρίσταρχος γκιλό παλά-λέστε, ντα ατσσιλέ τζουβντέ κάνα λένγκο καράβι καταστραφισάλοας. (Πράξ. 27:1, 2, 41) Ντικχίντιβελα ότι κάνα ερεσλέ κι Ρώμη, μπεσλό χάνικ καιρός ι Παυλόσαρ κι φυλακή. (Κολ. 4:10) Να κερέλα αμένγκε εντύπωση σο εκ ασακό αφοσιωμέ αμάλ ντινάς ζορ ντα λοκχιαρντάς ι Παυλός!
5. Σαρ μπορίνασα τι αβάς αφοσιωμέ αμαλά σαρ βακερέλα ο εδάφιος Παροιμίες 17:17;
5 Σαρ ο Αρίσταρχος, αντικάς αμέν-ντα μπορίνασα τι αβάς αφοσιωμέ αμαλά κάνα ατσσάσα πασέ κο πφραλά ντα κο πφενιά, όχι σάντε λατσσέ ντιβεσέντε, αλλά “ντιβεσέντε-ντα σο αβέλα στεναχώρια”. (Διαβάνεν Παροιμίες 17:17) Μπορεί τι χρειαζίντιβελ τι λοκχιαράς ο γκι αμαρέ πφραλένγκο ατζέ-ντα άμα εκ πρόβλημας νακχλό. Η Φράνσις, * σο χασαρντάς εμ πι νταντές εμ πι νταγιά από καρκίνος αντρέ τρινέ μασικέντε, βακερέλα: «Πακιάβα ότι ο μπαρέ δοκιμασίες ανένα τούκε ντουκχ σο ατσσικιαρέλα μπρεσά. Ντα εκτιμίναβα μπουτ ι αφοσιωμέ αμαλέν σο ντένα-πες γκοντί ότι ατζέκ ατζέκ τθεράβα ντουκχ αντρέ μι γκίστε, παρόλο σο νακχλό καιρός οτθάρ μπερί σο μουλό μο ντατ ντα μι ντάι».
6. Άμα ισινάμ αφοσιωμέ, σο κα κεράς;
6 Ο αφοσιωμέ αμαλά μουκχένα γιαβερά πράγματα για τι βοηθίνεν πουμαρέ πφραλέν ντα πφενίν. Για παράδειγμας, εκχέ πφραλέσκε, σο βακερένα λέσκε Πίτερ, αρακχλέ ότι τθερέλας εκ πφαρό νασφαλιπέ σο κα μουνταρέλας-λες. Λέσκι ρομνί, η Κάθριν, βακερέλα: «Εκ ζευγάρι αμαρέ κχανγκιριάταρ γκερντάς-αμέν κο γιατρός ντα οτθέ σικλιλάμ ότι ο Πίτερ ισινέ νασφαλό. Αποφασιντέ οντιά στιγμή ότι να κα μουκχένας-αμέν κορκορέ καζόμ-ντα τι ατσσικιαρέλας ανταβά, ντα οτθάρ μπερί ισί πασέ αμέντε κάνα χρειαζίντιβασα-λεν». Καζόμ λοκχιόλα αμαρό γκι σο τθεράσα πραγματικέ αμαλέν, σο βοηθίνενα-αμέν τι νταϊντίνας αμαρέ δοκιμασίες!
ΜΠΕΣΑΛΗΔΕΣ ΣΑΡ Ο ΤΥΧΙΚΟΣ
7, 8. Σαρ σικαντάς ο Τυχικός ότι ισινέ μπεσαλής αμάλ σαρ βακερένα ο εδάφια Κολοσσαείς 4:7-9;
7 Ο Τυχικός, εκ Χριστιανός κατά Ασία, ισινέ μπουτ αφοσιωμέ αμάλ ι Παυλόσκο. (Πράξ. 20:4) Περίπου κο 55 Κ.Χ., ο Παύλος γκιντιντάς λοβέ κατά κχανγκιριά για τι ντιντιόλ βοήθεια κο Ιουδαίοι Χριστιανοί, ντα ο Τυχικός μπορεί τι βοηθιντάς οντουλέ σημαντικέ μπουτιάτε. (2 Κορ. 8:18-20) Πιο σοράν, κάνα τσσουντέ ι Παυλός πρώτη φαρ φυλακή κι Ρώμη, ο Τυχικός γκερέλας κο κχανγκιριά κι Ασία ο επιστολές ντα ο λάφια ι Παυλόσκε σο ντένας ζορ ι πφραλέν.—Κολ. 4:7-9.
8 Ο Τυχικός ατσσιλό μπεσαλής αμάλ ι Παυλόσκο. (Τίτο 3:12) Αζομάν, να ισινέ σαρέ ο Χριστιανοί μπεσαλήδες σαρ ο Τυχικός. Περίπου κο 65 Κ.Χ., κάνα ο Παύλος ισινέ δεύτερη φαρ κι φυλακή, γραφιντάς ότι μπουτ Χριστιανοί κι Ασία να μανγκένας τι αβέν λέσαρ, μάλλον επειδή νταρένας κατά ντουσμάνια. (2 Τιμ. 1:15) Αλλά ο Παύλος ντέλας μπέσα κο Τυχικός ντα ντινάς-λες ατζέκ εκ διορισμός. (2 Τιμ. 4:12) Ο Παύλος σίγουρα ισινέ πφερντό εκτίμηση σο τθερέλας εκχέ λατσσέ αμαλές σαρ ισινέ ο Τυχικός.
9. Σαρ μπορίνασα τι αβάς σαρ ο Τυχικός;
9 Αμέν κα αβάς σαρ ο Τυχικός άμα ισινάμ Ματθ. 5:37· Λουκ. 16:10) Κάνα οντουλά σο τθερένα ανάγκη τζανένα ότι μπορίνενα τι ντεν αμένγκε μπέσα, λοκχιόλα μπαγιά λένγκο γκι. Εκ πφεν βακερέλα: «Νασέλα εκ πφαριπέ αντρά-τούταρ κάνα τζανέσα ότι ο τζενό σο ντινάς πο λάφι τι βοηθίνελ-τουτ κα αβέλ πι σαατίστε για τι κερέλ οντουβά σο βακερντάς».
μπεσαλήδες αμαλά. Για παράδειγμας, να ντάσα σάντε αμαρό λάφι τι βοηθίνας ι πφραλέν ντα ι πφενίν σο τθερένα ανάγκη, αλλά κεράσα πράγματα-ντα για τι βοηθίνας-λεν. (10. Σαρ κα λοκχιόλ ο γκι οντουλένγκο σο τθερένα εκ πρόβλημας ή ισί μπουτ στεναχωριμέ σαρ βακερέλα ο εδάφιος Παροιμίες 18:24;
10 Μπουτ φαρ, οντουλά σο τθερένα εκ πρόβλημας ή ισί μπουτ στεναχωριμέ, λοκχιόνα κάνα πουτρένα πουμαρό γκι εκχέ μπεσαλής αμαλέστε. (Διαβάνεν Παροιμίες 18:24) Ο Μπίτζεϊ ισινέ μπουτ στεναχωριμέ κάνα χαλάς αποκοπή λέσκο τσσαβό. Βακερντάς: «Μανγκάβας μπουτ τι πουτράβ μο γκι εκχέ μπεσαλής τζενέσκε». Ο Κάρλος τσσιναντάς τι τθερέλ εκ σημαντική ευθύνη κι κχανγκιρί κάνα κερντάς εκ λάθος. Βοβ βακερέλα: «Χρειαζίντιβαβας τζενέν σο κα μπορίναβας τι πουτράβ λένγκε μο γκι χωρίς τι νταράβ ότι κα κερέν μάνγκε λάφια». Ο πρεσβύτεροι ισινέ οντουλά σο βοηθιντέ-λες τι νακχαβέλ πο πρόβλημας. Ντα λοκχιόλας λέσκο γκι σο τζανέλας ότι ο πρεσβύτεροι να κα μουτθαβένας καεκχέσκε οντουλά σο βακερέλας λένγκε.
11. Σαρ κα αβάς μπεσαλήδες αμαλά;
11 Για τι αβάς μπεσαλήδες αμαλά, πρέπει τι μπαριαράς αμαρί υπομονή. Κάνα ο ρομ ι Ζανάκο μουκχλάς-λα, βόι λοκχιόλας κάνα πουτρέλας πο γκι πι λατσσέ αμαλένγκε. Βόι βακερέλα: «Ασουνένας-μαν με υπομονή, παρόλο σο μπορεί τι βακεράβας ο ίδια πράγματα συνέχεια». Κα αβέν τουμέν-ντα λατσσέ αμαλά άμα ασουνένα με προσοχή ι γιαβερέν.
ΜΑΝΓΚΑΣΑ ΤΙ ΥΠΗΡΕΤΙΝΑΣ Ι ΓΙΑΒΕΡΕΝ ΣΑΡ Ο ΜΑΡΚΟΣ
12. Κον ισινέ ο Μάρκος, ντα σαρ σικαβέλας ότι κερέλας πράγματα αντράλ πι γκίσταρ ι γιαβερένγκε;
12 Ο Μάρκος ισινέ Ιουδαίος Χριστιανός κατά Ιερουσαλήμ. Λέσκο ξάδελφος ο Βαρνάβας ισινέ ιεραπόστολος ντα τζανένας-λες σαρέ. (Κολ. 4:10) Σαρ ντικχίντιβελα, η φαμιλί ι Μαρκόσκι ισινέ χουλανί, αλλά ανταβά να ισινέ ο πιο σημαντικός πράγμας λέσκε. Σαρέ πι ζωγιάτε, ο Μάρκος κερέλας πράγματα αντράλ πι γκίσταρ ι γιαβερένγκε. Χαιρίνελας τι υπηρετίνελ ι γιαβερέν. Για παράδειγμας, μπουτ φαρ υπηρετίνελας ι Παυλόσαρ ντα ι Πετρόσαρ ντα βοηθίνελας-λεν καζόμ κερένας πουμαρό έργος. (Πράξ. 13:2-5· 1 Πέτρ. 5:13) Ο Παύλος γραφιντάς ότι ο Μάρκος ισινέ εκ κατά «συνεργάτες για τη Βασιλεία ι Ντεβλέσκι», σο “ντινέ-λες μπαρί βοήθεια”.—Κολ. 4:10, 11, υποσ.
13. Σαρ σικαβέλα ο εδάφιος 2 Τιμόθεο 4:11 ότι ο Παύλος εκτιμίνελας ι πιστή υπηρεσία ι Μαρκόσκι;
13 Ο Μάρκος αβιλό εκ κατά λατσσέ αμαλά ι Παυλόσκε. Για παράδειγμας, κάνα ο Παύλος ισινέ φυλακή τελευταία φαρ κι Ρώμη, περίπου κο 65 Κ.Χ., γραφιντάς ι δεύτερη επιστολή ι Τιμοθεόσκε. Γραφιντάς λέσκε τι αβέλ κι Ρώμη ντα τι λελ παλά-πέστε ι Μαρκός. (2 Τιμ. 4:11) Ο Παύλος σίγουρα εκτιμίνελας οντουλά σο κερντάας πιο τζανγκλέ ο Μάρκος για τι υπηρετίνελ πιστά, ντα μανγκέλας-λες πασέ πέστε οντουλέ δύσκολε ντιβεσέντε. Ο Μάρκος κερέλας πράγματα για τι βοηθίνελ-λες, μπορεί τι γκερέλας λέσκε χαμπέ ή οντουλά σο χρειαζίντιβελας για τι γραφίνελ πο επιστολές. Η βοήθεια ντα η ζορ σο λιντάς ο Παύλος πρέπει τι βοηθιντέ-λες τι νταϊντίνελ ο τελευταία ντιβεσά πριν τι μουνταρέν-λες.
14, 15. Σο σικλιαρέλα-αμέν ο εδάφιος Ματθαίος 7:12 τι κεράς για τι βοηθίνας ι γιαβερέν;
14 Διαβάνεν Ματθαίος 7:12. Κάνα νακχάσα προβλήματα, εκτιμίνασα μπουτ οντουλέν σο βοηθίνενα-αμέν οντουλέντζαρ σο κερένα! «Κάνα να ισινάν λατσσές, ατζέ-ντα ο απλά πράγματα σο κερέσα κάθε ντιβές αβένα τούκε μπουτ πφαρέ», βακερέλα ο Ράιαν, σο χασαρντάς πι νταντές. «Τθερέλα μπαρί σημασία κάνα ο γιαβερά κερένα ατζέ-ντα χουρντέ πράγματα για τι βοηθίνεν-τουτ».
15 Άμα ισινάμ τζανγκαντέ, κα αρακχάς τι κεράς πράγματα για τι βοηθίνας ι γιαβερέν. Για παράδειγμας, εκ πφεν μανγκλάς τι ντελ βοήθεια κο Πίτερ ντα κι Κάθριν κάθε φαρ σο έπρεπε τι τζαν κο γιατρός. Επειδή ο ντούι-ντα ναστί οδηγίνενας, η πφεν κερντάς εκ πρόγραμμας για τι γκερέν-λεν ο πφραλά ντα ο πφενιά. Βοηθιντάς ανταβά; Η Κάθριν βακερέλα: «Ισινέ σαρ τι νασλό εκ πφαριπέ οπρ’ αμένταρ». Ποτές μα μπιστρέν ότι ατζέ-ντα ο χουρντέ πράγματα σο κερένα ι γιαβερένγκε, λοκχιαρένα μπουτ λένγκο γκι.
16. Καβά σημαντικός πράγμας σικλιάσα κατά Μάρκος για τι λοκχιαράς ι γιαβερένγκο γκι;
16 Ο μαθητής Μάρκος ισινέ εκ Χριστιανός σο τθερέλας μπερεκέτι σημαντικά πράγματα τι κερέλ ι Ιεχωβάσκε. Εκ ανταλένταρ ισινέ ότι γραφιντάς ο Ευαγγέλιος σο τθερέλα λέσκο ναβ. Όμως, αρακχέλας χρόνος-ντα για τι λοκχιαρέλ ο γκι ι Παυλόσκο, ντα ο Παύλος να σακιντίνελας τι μανγκέλ λέσκι βοήθεια. Η Άντζελα, σο μουνταρντέ εκχέ τζενές λάκε φαμιλιάταρ, ισί πφερντί εκτίμηση οντουλένγκε σο λοκχιαρένας λάκο γκι. «Κάνα ο πφραλά μανγκένα μπαγιά τι βοηθίνεν, να κερένα-τουτ τι σακιντίνες τι κερές λέντζαρ λάφι», βακερέλα. «Σικαβένα ότι μανγκένα τι βοηθίνεν ντα ότι να σακιντίνενα τι κερέν-λες ανταβά». Ισί λατσσό τι πουτσάς-αμέν: “Τθεράβα ο ναβ τζενέσκο σο κερέλα αντράλ πι γκίσταρ πράγματα για τι λοκχιαρέλ ι πφραλέν;”
ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕ ΤΙ ΛΟΚΧΙΑΡΑΣ Ο ΓΚΙ Ι ΓΙΑΒΕΡΕΝΓΚΟ
17. Σαρ βοηθίνενα-αμέν ο εδάφια 2 Κορινθίους 1:3, 4 τι λοκχιαράς ι γιαβερένγκο γκι;
17 Νανέ δύσκολος τι αρακχάς πφραλέν ντα πφενίν σο χρειαζίντιβενα παρηγοριά. Κα μπορίναας τι λοκχιαράς λένγκο γκι άμα κα βακεράς λένγκε λάφια σο βακερντέ αμένγκε γιαβερά πφραλά για τι ντεν-αμέν ζορ. Η Νίνο, εκ πφεν σο χασαρντάς πι μπαμπά, βακερέλα: «Άμα κα μουκχάς-λες, ο Ιεχωβά 2 Κορινθίους 1:3, 4) Η Φράνσις βακερέλα: «Ανταβά σο βακερέλα ο εδάφιος 2 Κορινθίους 1:4 ισί μπαγιά. Μπορίνασα τι λοκχιαράς ι γιαβερέν με την παρηγοριά σο λάσα κάνα λοκχιαρένα-αμέν ο γιαβερά».
κα χρησιμοποιήνελ-αμέν για τι λοκχιαρέλ γιαβερέν». (Διαβάνεν18. (α) Σόσκε μερικοί νταρένα τι λοκχιαρέν ι γιαβερένγκο γκι; (β) Σαρ κα λοκχιαράς μπαγιά ι γιαβερέν; Βακερέν εκ παράδειγμας.
18 Πρέπει τι ρόντας τρόπους τι βοηθίνας ι γιαβερέν ατζέ-ντα άμα νταράσα. Για παράδειγμας, μπορεί τι νταράσα ότι να κα τζανάς σο τι βακεράς ή σο τι κεράς εκχέ τζενέσκε σο νακχέλα εκ μπαρό πρόβλημας. Εκ πρεσβύτερος σο βακερένα λέσκε Πολ ντέλα-πες γκοντί ο προσπάθειες σο κερντέ κάποιοι για τι λοκχιαρέν λέσκο γκι κάνα μουλό λέσκο ντατ. «Αγαβάβας ότι να ισινέ λένγκε εύκολος τι κερέν μάντζαρ λάφι», βακερέλα. «Να τζανένας σο τι βακερέν. Εκτιμίναβα-λεν όμως μπουτ σο μανγκένας τι λοκχιαρέν-μαν ντα τι ντεν-μαν ζορ». Εκ γιαβέρ πφραλ, ο Τατζόν, σο μπεσέλας εκχέ τθανέστε σο αβιλό εκ μπαρό σεισμός βακερντάς: «Μπαγιά να ντάβα-μαν γκοντί κάθε μήνυμας σο μπουτσσαβένας μάνγκε κο ντιβεσά σοράν κατά σεισμός, αλλά ντάβα-μαν γκοντί ότι μερικά τζενέ μανγκένας τι σικλιόν άμα ισινόμ λατσσές». Κα αβάς αμέν-ντα τζενέ σο λοκχιαρένα ι γιαβερένγκο γκι άμα σικαβάσα ότι πφαμπάσα λένγκε.
19. Σόσκε μανγκένα τι “λοκχιαρέν ι γιαβερένγκο γκι”;
19 Καζόμ ερεσάσα κο τέλος ανταλέ ντουνιάσκο, ο τζενέ κα αβέν χειρότεροι ντα η ζωή κα αβέλ πιο δύσκολη. (2 Τιμ. 3:13) Ντα ο προβλήματα σο ανάσα αμαρέ νεαυτόσκε επειδή ισινάμ ατελείς σικαβένα ότι κα συνεχίνας τι τθεράς ανάγκη τζενένταρ σο λοκχιαρένα αμαρό γκι. Εκ κατά πράγματα σο βοηθιντέ ι Παυλός τι ατσσόλ πιστός μέχρι κο μεριπέ ισινέ ότι λέσκε πφραλά λοκχιαρένας λέσκο γκι. Τι αβάς αφοσιωμέ σαρ ο Αρίσταρχος, μπεσαλήδες σαρ ο Τυχικός ντα τι μανγκάς τι υπηρετίνας ι γιαβερέν σαρ ο Μάρκος. Αντικάς, κα βοηθίνας αμαρέ πφραλέν ντα πφενίν τι ατσσόν πιστοί κο Ιεχωβά.—1 Θεσ. 3:2, 3.
^ παρ. 5 Ο απόστολος Παύλος τθερέλας μπουτ δυσκολίες πι ζωγιάτε. Οντουλέ δύσκολε ντιβεσέντε, μερικά πφραλά λοκχιαρντέ μπουτ λέσκο γκι. Κα ντικχάς τριν ιδιότητες σο κερντέ οντουλέ πφραλέν τι αβέν τζενέ σο λοκχιαρένα μπουτ ι γιαβερένγκο γκι. Ντα κα ντικχάς καλά πράγματα ισί λατσσό τι κεράς για τι αβάς σαρ λέντε.
^ παρ. 5 Μερικά ναβά ανταλέ μαθημάστε αλλαξάλε.
ΥΜΝΟΣ 28 Η Νεβί Γκιλί
^ παρ. 56 ΣΟ ΣΙΚΑΒΕΛΑ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ο Αρίσταρχος ντα ο Παύλος ατσσιλέ τζουβντέ κάνα λένγκο καράβι καταστραφισάλο.
^ παρ. 58 ΣΟ ΣΙΚΑΒΕΛΑ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ο Τυχικός γκερέλας ο επιστολές ι Παυλόσκε κο κχανγκιριά.
^ παρ. 60 ΣΟ ΣΙΚΑΒΕΛΑ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ο Μάρκος κερέλας πράγματα για τι βοηθίνελ ι Παυλός.