Galicia llaqtapin nacerqani, chayqa España nacionpin kashan. Tayta-mamayqa chakrayoq uywakunayoqmi karqan, pusaq wawankunamanta ñoqa tawa kaq kani, kusisqan kawsarqayku. Chay tiempopiqa sapa familiamanta huknillanpas seminarioman otaq conventoman riq. Familiaymantataq kinsa rirqayku.

Madrid llaqtapi kaq conventoman rirqani 13 wataypi, ñañaypas chaypiñan kasharqan. Conventopiqa sapallaykin sientekunki, mana piwanpas amigantin hinaqa rimawaqchu. Chaypiqa imaymanapaqmi kamachikuykunata churaqku, sapa kutillanmi rezaqku, manataqmi munasqaykitaqa ruwawaqchu. Sapa tutamantan capillapi yuyaymanaq kayku, ichaqa ratolla distraekuq kani. Chaymanta takiq kayku, misamantaq riq kayku, chaykunataqa latín rimayllapin ruwaqku. Chaymi mana entiendeqchu kani, Diosmanta karupipas kashayman hina sientekuq kani. Sapa p’unchaymi ch’inlla kaq kani. Piwanpas tupaspaqa “Ave María purísima”, nispallan saludanakuq kayku. Sapa mikhusqayku qhepatan 30 minutollata qowaqku rimanaykupaq. ¡Anchata familiaypi kawsasqayta yuyariq kani! Sapallay sientekusqayraykun waqallaqpuni kani.

Diosta manaña reqsirqanichu chaypas 17 wataypin monja kapurqani hukkunata kusichinayraykulla. Chaymi tapukuq kani: “¿Monjapunichu kayta munani?”, nispa. Hinan monjakuna niwaqku: “¡Iskayaqkunaqa infiernomanmi rinqaku!”, nispa. Chaywanpas iskayashallarqanipuni. Jesusqa manan runakunamanta t’aqakuspachu kawsarqan, aswanpas yachachirqan yanaparqan ima, chaytaqa allintan yacharqani (Mateo 4:23-25). 20 wataypin manaña monja kayta munarqanichu. Hinan monjakunaq jefan niwarqan: “Iskayanki chayqa conventomanta usqhaylla ripuy”, nispa. Yaqachus hina chayta niwarqan huk monjakunata mana iskayachinaypaq, chaymi ripurqani.

 Wasiyman kutipuqtiymi tayta-mamayqa sumaqllata chaskiwarqan. Llaqtaypi llank’ana mana kaqtinmi Alemania nacionman ripurqani, chaypin huknin turay tiyarqan. Payqa comunistan karqan, chay t’aqapiqa España nacionmanta runakunallan karqanku. Paykunaqa llank’apakuqkunata, warmikunata ima defendeqku, kusisqan paykunawan kasharqani, chaymi comunista kapurqani, tiempowantaq hukninwan casarakurqani. Allinmi sientekuq kani comunista revistakunata rakispa, huelgakunamanpas rispa.

Pisi-pisimantan ichaqa manaña munarqanichu. Comunista runakunaqa manan rimasqankuman hinachu ruwaqku. 1971 watapin wakin comunista wayna-sipaskuna Fráncfort llaqtapi kaq España gobiernoq oficinanta ruphachirqanku. Chayta ruwarqanku España gobierno contra hatarisqankurayku. Chay ruwasqankun mana allinchu karqan.

Waway naceqtinmi qosayta nirqani comunista huñunakuykunaman manaña rinaypaq. Sapallaymi sientekuq kani, manan pipas ñoqata wawaytapas watukuq hamuwarqankuchu. Chaymi tapukuq kani: “¿Imapaqmi kawsanchis? ¿Atinkumanchu runakuna mana allin kawsayta tukuchiyta?”, nispa.

1976 watapin iskay Testigokuna wasiyman hamuwarqanku, wakin qelqakunatataq qowarqanku. Kutimuqtinkutaq ñak’ariymanta, sarunchaymanta, mana allin ruwaykunamanta tapurqani. Bibliawanmi llapa tapuyniykunaman kutichiwarqanku. Chaymi paykunawan Biblia estudiayta qallarirqani.

Qallariypiqa yachanallaypaqmi estudiaq kani, ichaqa Testigokunaq huñunakuyninkunaman qosaywan iskaynin wawaykunapiwan riqtiykun paykunata munakuyta qallarirqani. Testigokunaqa huñunakusqanku wasiman apawaqku, wawaykunatapas cuidaysiwaqku.

Chaywanpas religionkunamantaqa iskayasharqaniraqmi. España nacionman familiayta watukuq riqtiymi tioywan tuparqani. Payqa sacerdoten karqan, hinan niwarqan Testigokunawan amaña estudianaypaq. Chay llaqtapi kaq Testigokunan ichaqa Bibliawan tapuyniykunaman kutichirqanku imayna Alemania nacionpi ruwarqanku hinata. Chaymi decidikurqani Alemaniaman kutispa Testigokunawan Bibliata estudiashanallaypaq. Manaña qosay estudiayta munarqanchu chaypas, ñoqaqa estudiashallarqani, chaymi 1978 watapi bautizakapurqani.

Bibliata estudiaspan entienderqani imapaq kawsasqayta. 1 Pedro 3:1-4 texto nisqan hina esposakunaqa qosankutan kasunanku, anchata respetananku, llamp’u sonqowantaq tratananku, chhayna esposakunan ‘Diospa ñawpaqenpiqa ancha chaniyoq’. Chay hina textokunan yanapawarqan allin esposa allin mama kanaypaq.

Bautizakusqaymantaqa 35 watañan pasarqon. Kusisqan kashani Jehová Diosta servisqaymanta, hatun familiata tarisqaymanta, phisqa wawaykunamanta tawa ñoqa hina Diosta servisqankumantapas.