Mesiastan suyakusharqanku

“Runakunaqa makillañan suyasharqanku, chaymi Juanmanta sonqollankupi yuyaykurqanku: Icha, ¿paychu Cristoqa kanman? nispa.” (LUC. 3:15.)

1. ¿Imatan oveja michiqkunaman huk ángel willarqan?

HUK tutan oveja michiqkuna campopi uywankuta qhawasharqanku. Chayllamanmi Jehová Diospa angelnin paykunaman rikhuriqtin Diospa lliphlli-kaynin paykunata k’anchaykurqan. Nirqanmi: “Ama mancharikuychischu, ancha allin willakuytan willasqaykichis, chaymi llapa runapaq q’ochukuy kanqa. Kunanmi Davidpa llaqtanpi huk Qespichiq nacepusunkichis, payqa Criston, payqa Señormi”, nispa. Arí, huk wawan nacerqan, paymi Mesías kanan karqan, chay wawatan uywakunaq kasqanpi tarinanku karqan. Biblian nin: “Chayllamanmi angelwan hanaq pachapi askha angelkuna rikhurimurqan Diosta yupaychaspanku: ¡Diosqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! ¡Diospa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun!” nispa (Luc. 2:8-14).

2. ¿Ima ninanmi “Mesías” simi? ¿Imaynapin yachankuman chay wawa Mesías kananpaq akllasqa kasqanta?

² Chay oveja michiq judiokunaqa yacharqankun “Mesías” simiqa “Akllasqa” ninanta, otaq Diospa kamachisqanta hunt’ananpaq akllasqa kasqanta (Éxo. 29:5-7). ¿Imaynapin paykuna yachankuman angelpa nisqan hina chay wawa Mesías kananpaq akllasqa kasqanta? ¿Imaynatan hukkunamanpas willankuman karqan? Hebreo qelqakunapi Mesiasmanta rimaq profeciakuna chay wawaq kawsayninpi hunt’akusqanta rikuspa.

¿Imaraykun makilla suyakurqanku?

3, 4. ¿Imaynatan entiendenanchis Daniel 9:24, 25 textopi profeciata?

³ Qhepamanmi Bautizaq Juan rikhurimurqan. Rimasqanta ruwasqanta qhawarispan runakuna Mesiaspaq yuyaykurqanku (leey Lucas 3:15). ¿Imaraykun wakin runakuna Cristoq chayamunantaña suyasharqanku? Yaqapaschá entienderqanku Daniel 9:24, 25 textopi profeciaq nisqanta, chaypin nin: “Qanchis chunka semanan t’aqasqa kashan Israel llaqtaykipaq [...]. Kaytan yachanayki  entiendenayki: Jerusalenta wakmanta sayarichinapaq perqanapaqwan kamachisqa simi lloqsimusqanmanta Diospa akllasqan Kamachikuq hamunankamaqa qanchis semanan kanqa soqta chunka iskayniyoq semanapiwan”, nispa. Askha qelqakunan ninku chay semanakuna watapi yupasqa kasqanta. La Palabra de Dios para Todos (español simipi) nisqa Biblian khaynata sut’inchan: “Watapi yupasqa qanchis chunka semanakunaqa tawa pachak esqon chunka watakunan”, nispa.

⁴ Kunanqa yachanchismi Daniel 9:25 textopi nisqan 69 semanakunaqa 455 watapi manaraq Jesús hamushaqtin qallarisqanta (m.J.h.), Persia suyupi rey Artajerjes Nehemiasta Jerusalén llaqtaq perqanta wakmanta hatarichinanpaq kamachiqtin (Neh. 2:1-8). Chay watamanta 69 semanakunata otaq 483 watakunata yupaspan 29 wataman chayanchis, chay watapin Jesús bautizakurqan. Chaypi Jesusman Diospa santo espiritun hunt’aykuqtinmi Mesías kapurqan (Mat. 3:13-17). *

5. ¿Ima profeciakunamantan yachasun?

⁵ Kunanqa astawan yachasunchis Mesiaspa nacesqanmanta, kawsayninmanta, predicasqanmantawan willaq profeciakunata. Chay profeciakunaq hunt’akusqanmi yanapawasun Bibliapi astawan confianapaq sut’intataqmi yachasun Jesuspuni Mesías kasqanta.

Kawsayninmanta willakuy

6. ¿Imaynatan hunt’akurqan Génesis 49:10 textopi profecía?

⁶ Judá ayllumantan hamunan karqan. Wañupunanpaqña kashaspan Jacob churinkunata saminchaspa Judá churinta nirqan: “Manan kamachikuy varaqa Judamanta chinkanqachu, manallataq hap’isqan varaqa chinkanqachu, varayoq hamunankama, paytataqmi runakunaqa kasunqaku”, nispa (Gén. 49:10). Yachachiq judiokunaqa “Mesiasmantan rimashan” niqkupunin. Ichaqa, ¿imamantan Jacob rimasharqan? Huk kamachikuqmantan, varataqa autoridadllan otaq kamachikuqllan hap’in. Chaymi chay profeciaqa willasharqan Judá ayllumanta huk kamachikuq hamunanta. Judá llaqtapi ñawpaq kamachikuqqa Davidmi karqan qhepa kaqtaq Sedequías. Ichaqa Sedequiaspa qhepanta huk kamachikuq hamunanmantan Jacobqa rimasharqan. Chay kamachikuqqa wiñaypaqmi kamachikunan karqan, chaymi Sedequiasman Dios willarqan chay kamachikuq hamuqtin payman kamachikuy qopunanta (Eze. 21:26, 27). Manaraq Jesús naceshaqtinmi ángel Gabriel Mariata nirqan: “Señor Diosmi ñawpa taytan Davidpa kamachikunanpi churanqa. Hinan Jacobpa mirayninta wiñaypaq kamachinqa, kamachikuynintaq mana tukukuq kanqa”, nispa (Luc. 1:32, 33). Jesusqa Judá ayllumantan karqan, Davidpa mirayninmanta, payllatan Dios prometerqan kamachikuq kananpaq. Chaypin yachanchis Jesucristopuni kamachikuq kasqanta (Mat. 1:1-3, 6; Luc. 3:23, 31-34).

7. ¿Maypin Mesías nacerqan? ¿Imaraykun hunt’akusqan admirakunapaq karqan?

⁷ Belén llaqtapi nacenan karqan. Profeta Miqueasmi nirqan: “Qanqa, Belén Efrata Judá llaqtakuna ukhupi huch’uyllaña kanki chaypas, qanmantan Israel suyuta kamachiq paqarimunqa, mirayninqa ñawpaqmantañan rikhurimurqan”, nispa (Miq. 5:2). Mesiasqa Belén llaqtapin nacenan karqan, ñawpaqpiqa Efrata nispan reqsinkunman karqan. Mariawan Josewanqa manan chay llaqtapichu tiyarqanku aswanpas Nazaret llaqtapin. Ichaqa Roma llaqtapi kamachikuqmi kamachikurqan nacesqanku llaqtapi censachikunankupaq, chaymi Jesusqa Belén llaqtapi nacerqan (Mat. 2:1, 5, 6). ¡Chay profeciaq hunt’akusqanqa admirakunapaqmi!

8, 9. ¿Pimantan Mesías nacenan karqan? ¿Iman sucedenan karqan nacesqan qhepaman?

⁸ Huk doncellamanta nacenan karqan. Isaiasmi willarqan: “Huk sipasmi [doncella] onqoq kashan”, nispa (leey Isaías 7:14). Hebreo simipi mana qhariwan puñuq doncellataqa  bethuláh nispan nikun, ichaqa chay textopiqa Hebreo simipi ʽalmáh nisqa simin rikhurin, chay simiwanqa manaraq qhariwan puñuq sipastapas nikullantaqmi, imaynan Rebecamanta riman hinata (Gén. 24:16, 43). Hinaspapas Diospa santo espirituq yuyaychasqanmi Mateo, griego rimaypi parthénos simita churarqan Isaías 7:14 texto Jesuspa nacesqanpi hunt’akusqanmanta rimaspa. Mateo Lucas qelqakunapiqa sut’itan willakushan Mariaqa mana qhariwan puñuspachu aswanpas Diospa santo espiritunwan wiksallikusqanta (Mat. 1:18-25; Luc. 1:26-35).

⁹ Nacesqan qhepatan wawakunata wañuchinanku karqan. Israelitakuna Egiptopi kamachi kashaqtinkun faraón kamachirqan chayllaraq naceq qhari wawakunata Nilo mayuman wikch’uyunankupaq (Éxo. 1:22). Askha watakuna qhepatan Jeremías 31:15, 16 textopi willallarqantaq wawakuna wañuchisqa kanankumanta. Chay profecian willarqan ‘Raquel wawankunamanta waqasqanta’ ‘awqaq suyunman’ apasqa kasqankurayku. Khuyayta waqasqanmi Jerusalenpa wichay ladonpi Benjamín aylluq Ramá llaqtanpiraq uyarikurqan. Mateon willarqan chay profeciaq hunt’akusqanta, rey Herodesmi kamachirqan Belén llaqtapi hinallataq ladonpi kaq llaqtakunapi chayllaraq naceq qhari wawakunata wañuchinankupaq (leey Mateo 2:16-18). ¡Maytachá chay llaqtapi tiyaq familiakunaqa llakikurqanku!

10. ¿Imaynatan Oseas 11:1 textopi profecía Jesuspi hunt’akurqan?

¹⁰ Israel llaqta hinan Egiptomanta lloqsimunan karqan (Ose. 11:1). Manaraq qhari wawakunata wañuchinankupaq Herodes kamachikushaqtinmi huk ángel Joseman willarqan wawata mamantawan Egipto suyuman ayqechinanpaq. Chay llaqtamantan lloqsipurqanku ‘rey Herodes wañupuqtin, Señor Diospa nisqan hunt’akunanpaq. Paymi profeta [Oseaswan] nirqan: –Egipto suyumantan Churiyta waqyamuni, nispa’ (Mat. 2:13-15). Chay profeciakuna hunt’akushaqtinqa wawallaraqmi Jesusqa karqan, chaymi mana pipas ninmanchu, “Jesuschá imatapas ruwarqan chaykuna hunt’akunanpaq” nispaqa.

Predicayta qallarin

11. ¿Imaynatan ñanta allichakurqan Mesías chayamunanpaq?

¹¹ Chayamunanpaqmi ñanta allichananku karqan. Malaquiasmi willarqan ‘profeta Elias’ Mesiasta chayamunanpaq runakunaq sonqonta allinyachinanmanta (leey Malaquías 4:5, 6). Jesusmi willarqan chay ‘Eliasqa’ Bautizaq Juan kasqanta (Mat. 11:12-14). Marcospas willarqanmi bautizaq Juanpa predicasqanwan profeta Isaiaspa nisqan hunt’akusqanta (Isa. 40:3; Mar. 1:1-4). Bautizaq Juantaqa manan Jesuschu kamachirqan Eliaspa ruwasqanta hina ruwananpaq, chaytaqa Jehová Diosmi kamachirqan judiokuna Mesiasta reqsinankupaq.

12. ¿Ima ruwasqanmi Jesusta reqsichirqan Mesiasta hina?

¹² Diosta kasukusqanpin reqsichikunan karqan. Huk kutinmi wiñasqan Nazaret llaqtapi sinagogaman Jesús haykurqan. Profeta Isaiaspa qelqasqan k’uyuta hap’ispan leerqan: “Señor Diospa Espiritunmi ñoqapi kashan, wakchakunaman allin willakuykunata willanaypaqmi akllawarqan. Payqa kachamuwarqan presokunaman kacharisqa kanankuta willanaypaq, ñawsakunaman qhawarinankuta willanaypaq. Payqa kachamuwarqan sarunchasqakunata kacharinaypaq, Señor Diospa llaqtanta sumaq qhawarinan p’unchaykuna chayamusqanta willanaypaq”, nispa. Chay qhepamanmi nirqan: “Kunanmi kay leesqay uyarisqaykichis Qelqa hunt’akun”, nispa, chaypin rikuchirqan paypuni Mesías kasqanta (Luc. 4:16-21).

13. ¿Imatan Isaías willarqan Jesus Galileapi predicananmanta?

¹³ Galilea llaqtapin predicayta qallarinan karqan. ‘Galilea hap’iypi’ ‘Zabulón ayllu Neftalí ayllumantawanmi’ Isaías nirqan: “Tutayaqpi purishaq llaqtan huk hatun k’anchayta rikurqan, sinchi laqhayaqpi tiyaq runakunatan k’anchay k’anchaykurqan”, nispa (Isa. 9:1, 2). ¿Maypin Jesús predicayta qallarirqan? Galilea provinciapin. Chay provinciapi tarikuq  Capernaum llaqtapin tiyarqanpas. Chhaynapin Zabulón, Neftalí ayllukunapi tiyaqkuna Diosmanta yacharqanku (Mat. 4:12-16). Galileapin apostolninkunata akllarqan, ñawpaq kutipi milagrota ruwarqan, Orqo Patapipas yachachirqan. Yaqapaschá wañusqanmanta kawsarimpuspapas phisqa pachak yachachisqankunaman Galileapi rikhurirqan (Mat. 5:1–7:27; 28:16-20; Mar. 3:13, 14; Juan 2:8-11; 1 Cor. 15:6). Arí, ‘Zabulón ayllupi Neftalí ayllupi’ predicaspan Isaiaspa willasqanta hunt’arqan. Ichaqa llapa Israel llaqtapin Diospa Gobiernonmanta willarqan.

Huk ruwayninkunata willanku

14. ¿Imaynapin Salmo 78:2 textopi profecía Jesuspi hunt’akurqan?

¹⁴ Rikch’anachiykunawanmi yachachinan karqan. Salmista Asafmi takirqan: “Rikch’anachiy simikunatan rimarisaq”, nispa (Sal. 78:2). ¿Imaynapin yachanchis Jesusmanta chaypi rimashasqanta? Mateon chayta willarqan. Diospa Gobiernonta mostazaman qonchuman ima Jesuspa rikch’anachisqan qhepamanmi nirqan: “Rikch’anachiy simikunallawanpunin paykunamanqa yachachiq. Chaymi profetaq willakusqan hunt’akun. Profetan nirqan: ‘Rikch’anachiy simikunatan rimarisaq, kay pacha kamasqa kasqanmantapacha pakasqakunatan sut’inchasaq nispa’”, nispa (Mat. 13:31-35). Chhayna rikch’anachiykunawanmi Jesusqa runakunaman allinta yachachirqan.

15. ¿Imaynapin Isaías 53:4 textopi profecía hunt’akurqan?

¹⁵ Milagrota ruwaspan runakunata hampinan karqan. Chaytan Isaías willarqan: “Paypunin onqoyninchiskunata muchurqan, nanayninchiskunatapas muchurqanpunin”, nispa (Isa. 53:4). Mateon willarqan Jesús Pedroq suegranta qhaliyachisqan qhepaman runakuna hampisqanta, “chay hinapin profeta Isaiaspa nisqanqa hunt’akurqan”. Isaiasmi nirqan: “Pay kikinmi onqoyninchiskunamanta qhaliyachiwarqanchis, nanayninchiskunatapas qechuwarqanchis”, nispa (Mat. 8:14-17). Chay hinatan Jesusqa askha kutipi runakunata hampirqan.

16. ¿Imaynapin apóstol Juan rikuchirqan Isaías 53:1 textopi profecía Jesuspi hunt’akusqanta?

¹⁶ Allinkunata ruwashaqtinpas manan runakuna chaskinankuchu karqan (leey  Isaías 53:1). Apóstol Juanmi willarqan chay profeciaq hunt’akusqanta, nirqanmi: “Runakunaqa manan Jesuspi iñirqankuchu askha milagrokunataña ñawpaqenkupi ruwashaqtinpas. Chaykunan karqan profeta Isaiaspa qelqasqan hunt’akunanpaq. Paymi nirqan: ‘Señor, ¿pitaq creerqan willasqaykuta? ¿Pimantaq Señor Diosqa atiyninta rikuchirqan?’ nispa”, nispa (Juan 12:37, 38). Chay willasqanqa qhepakunatapas hunt’akushallarqanmi, chaymi Pablo predicaqtinpas runakuna mana Cristopi iñiyta munarqankuchu (Rom. 10:16, 17).

17. ¿Imaynatan Salmo 69:4 textopi profeciata Juan sut’incharqan?

¹⁷ Yanqamantan cheqnikunanku karqan (Sal. 69:4). Juanmi Jesuspa nisqanta qelqarqan: “Mana piqpa ruwasqan ruwaykunata paykuna [judiokuna] ukhupi mana ruwaymanchu karqan chayqa, manan huchayoqchu kankuman karqan, kunanmi ichaqa ruwasqaykunata rikushaspapas ñoqatapas Yayaytapas cheqnikuwanku. Chayqa sucederqan ‘Yanqa qasin cheqnikuwarqanku’ niq simi kamachikuy qelqankupi hunt’akunanpaqmi”, nispa (Juan 15:24, 25). Chay willakuyqa Salmopin qelqasqa kashan, chhaynaqa, ¿imaraykun nirqan “kamachikuy qelqankupi” kashan nispa? chay tiempopiqa llapa Hebreo Qelqatan niqku “Kamachikuy Qelqa” nispa (Juan 10:34; 12:34). Evangelio qelqakunan sut’inchan Jesusta askha runakuna cheqnikusqanta astawanqa religionpi umalliqkuna. Jesuspunin uyariqninkunata nirqan: “Qankunataqa manan runakunaqa cheqnikusunkichismanchu, ñoqatan ichaqa cheqnikuwanku, ruwasqanku mana allin kasqanta sut’inchashasqayrayku”, nispa (Juan 7:7).

18. ¿Iman yanapawasun Jesús Mesías kasqanpi iñinanchispaq?

¹⁸ Mesiasmanta willaq llapa profeciakunan  Jesuspi hunt’akurqan, chaymi qatikuqninkunaqa mana iskayarqankuchu Jesús Mesías kasqanmanta (Mat. 16:16). Wakinmi hunt’akurqan wawallaraq kashaqtin wakintaq predicasqanpi. Qatimuq estudiopin huk profeciakunamanta yachallasuntaq. Chaykuna yachasqanchispin allinta yuyaymanananchis, chaymi astawan iñisun Jesús Diospa Akllakusqan runa kasqanpi.

[Uranpi willakuy]

¿Imanispan kutichisunman?

• ¿Ima profeciakunan hunt’akurqan Jesuspa nacesqanpi?

• ¿Pin ñanta kicharirqan Mesías chayamunanpaq?

• ¿Imaynapin Isaías 53 capitulopi willasqan Cristopi hunt’akurqan?

[Tapuykuna]