Jehová Diosqa munakuywanmi pusawanchis
Jehová Diosqa munakuywanmi pusawanchis
‘Tukuy llulla kawsaytan cheqnikuni.’ (SAL. 119:128.)
1, 2. a) ¿Imaraykun necesitanchis hukpa yuyaychayninta maytapas viajananchis kaqtin? b) ¿Imakunamantan Jehová Dios willawanchis? ¿Imaraykun chayta willawanchis?
KAY rikch’anachiypi yuyaykusun: huk llaqtatan viajayta munanchis chaypaqtaq amigonchispa yanapayninta mañakunchis. Payqa allintan reqsin chay ñanta willawanchistaqmi peligrokuna kasqanmanta. Niwanchismi: “Huk ñanman pasanapaq señalta rikuspaqa aman kasunkichu, askhañan chaypi chinkapunku”, nispa. Anchatachá agradecekunchis chay niwasqanchismanta uyarikusuntaqchá kanpas. Chay amigo hinan Jehová Diospas willawanchis wiñay kawsayman imayna chayananchista, ñanpi ima trampakuna kasqanmantapas (Deu. 5:32; Isa. 30:21).
2 Diosqa munakuwaspanchismi chaykunata willawanchis, wiñay kawsayman chayananchistan munanpas. Maytachá payqa llakikunman ima peligropipas urmaspa chinkapuqtinchis (Eze. 33:11). Chaymi kay estudiopi yachasun kinsa trampakunamanta: hukmi hamun runakunamanta, hukqa sonqonchismanta, huktaq yanqapaq kaqkunamanta, qatimuq estudiopitaq hukkunamanta yachasun. Allintan chay trampakunata reqsinanchis, entiendenanchistaqmi Jehová Dios chaykunamanta cuidakunapaq willawasqanchista. Salmistan nirqan: ‘Tukuy llulla kawsaytan cheqnikuni’, nispa (Sal. 119:128). ¿Pay hinachu mana allin kaqta cheqnikunchis? ¿Iman yanapawasun chaykunata cheqnikunapaq?
“Aman askha runata qatikunkichu”
3. a) ¿Imaraykun mana allinchu kanman viajashaspa askha carrokunaq risqanta qatikuy? b) ¿Ima kamachikuymi tarikun Éxodo 23:2 textopi?
3 Viajepiña kashaspa iskay kinsa carreterakunawan tupasunman chayri, ¿maynintan risunman? Yaqapaschá askha carrokuna huknin carreteranta risqanta rikuspa chayninta riyta munasun. ¡Chayqa manan allinchu kanman! Paykunaqa huk llaqtatapaschá rishanku otaq ñoqanchis hina chinkasqa kashanku. Chay rikch’anachiymi yuyarichiwanchis ñawpa Israel llaqtaman Jehová Dios huk kamachikuy qosqanta. Huk tribunalpi jueztan otaq testigo kananpaq runata Dios nirqan: “Aman askha runata qatikunkichu”, nispa (leey Éxodo 23:2). ¿Imaraykun chayta kamachirqan? Diosqa yacharqanmi runaqa pantaq kayninpi hukkunaq nisqanta qatikuspa mana chanin ruwaykunaman urmaykusqanta. Ñawsa hina hukkunaq ruwasqanta mana qatikunapaq kamachikuyqa manan juiciokunallapaqchu aswanpas tukuy ruwaypaqmi.
4, 5. ¿Imapin Josueta Calebtapas urmachiyta munarqanku? ¿Imaraykun mana chaykunaman urmaykurqankuchu?
4 Tukuy ima ruwasqanchispin tanqasqa kasunman hukkunaq ruwasqanta qatikunapaq. Qonqayllan chaykunapi rikukusunman sasataqmi kanman chaykunamanta ayqekuy. Yuyarisun, Josué, Caleb waynakuna sucedesqanta. Paykunaqa chunka runakunawanmi Diospa Prometesqan Hallp’ata qhamiyaq rirqanku. Chay chunka runakunaqa mana allin willakuywanmi llaqtaman kutirqanku. Llullakuspan nirqanku Anacpa miraynin hatuchachaq runakuna otaq mana kasukuq angelkunaq miraynin rikumusqankuta (Gén. 6:4). ¡Yanqatan chaytaqa rimarqanku! Noepa tiemponpi mana kasukuq angelkunaq churinkunaqa manan mirayniyoqchu karqanku, millp’uq parapitaqmi llapanku wañurqanku. Ichaqa iñiyninpi chiriyapuq runakunaqa hinatapunin yanqa rimaykunata creenku. Chaymi sucederqan israelitakunawan, chunka runakunaq willakusqanta uyarispan mancharikurqanku. Yaqa llapa runakunan Diospa Prometesqan Hallp’aman manaña riyta munapurqankuchu. ¿Imatan Josuepas Calebpas ruwarqanku? (Núm. 13:25-33.)
5 Chay waynakunaqa manan ñawsa hinachu hukkunata qatikurqanku. Runakunaña mana uyariyta munarqankuchu chaypas, rumiwan ch’aqenankupaq kamaykurqanku chaypas paykunaqa cheqaqllatapunin rimarqanku. ¿Imaraykun mana runata manchakurqankuchu? Diospi iñisqankurayku. Iñiyniyoq runaqa Diospa promesanpin hap’ipakun manataqmi uyarinchu runakunaq yanqa rimasqanta. Unay watakuna qhepamanmi Josuepas Calebpas anchata kusikurqanku Diospa promesan hunt’akusqanmanta (leey Josué 14:6, 8; 23:2, 14). Paykunaqa Dios sonqo runakunan karqanku manataqmi hayk’aqpas runakunata qatikunankuraykuqa Diosta qhepancharqankuchu. Qaqatan iñiyninkupi sayarqanku. ¡Paykunaqa allin ejemplon llapanchispaqpas kanku! (Núm. 14:1-10.)
6. ¿Iman urmachiwasunman kay pacha runakunaq ruwasqanta qatikunanchispaq?
6 ¿Yaqachu hayk’aqllapas runakuna tanqawarqanchis paykunaq ruwasqanta ruwanapaq? Kay tiempopi runakunaqa manan Diostapas kamachikusqantapas respetankuchu. Chaytan rikuchinku televisionpi, cinepi, videojuego nisqapi lloqsimuq millay qhelli ruwaykunata, maqanakuyta, wañuchinakuyta, layqakuykunatapas qhawasqankupi. Askhan chaymanta ninku: “Manan imapas kanqachu”, nispa (2 Tim. 3:1-5). Chaymi tapukunanchis: “Familiaywan otaq sapallaypi kusirikuyta munaspa, ¿runakuna hina yuyaykuspachu concienciayta mana kasuspa mana allinkunata akllakuni?” nispa. Chayta ruwasunman chayqa ‘askha runatan qatikushasunman’.
7, 8. a) ¿Imatan ruwananchis “allinkaqta mana allinkaqta reparayta” yachanapaq? ¿Imaynapin chay astawan yanapawasunman huk listata qatikuymantaqa? b) ¿Imatan askha cristiano wayna-sipaskuna ruwanku?
7 Jehová Diosmi allinta decidinapaq huk sumaq regalota qowarqanchis: ‘yuyayninchispi allinkaqta mana allinkaqta reparay’ atiyta. Allin kaqta mana allin kaqtapas reparanapaqqa kallpachakunanchismi (Heb. 5:14). Chaypaqqa manan hukkunaq yuyaykusqanta hinachu yuyaykunanchis nitaq huk listapi imakunachus ruwanamanta qelqatachu qatinanchis. Chaymi Testigokunaqa mana listapichu hap’inchis ima peliculakunata, ima librokunata, Internet nisqapi imakuna qhawanatapas. Sichus huk listapi hap’isunman imakunachus mana qhawana kasqanta chayqa, huk ratopaqqa manañan valepunmanchu mosoq peliculakuna lloqsimusqanrayku (1 Cor. 7:31). Hinaspapas chay listata hap’isunman chayqa, manañan kikinchismanta Bibliaq nisqanta t’aqwisunmanchu, manan Diosmanta mañakusunmanchu nitaqmi ñoqallanchismantachu imatapas decidisunman (Efe. 5:10).
8 Ichaqa manan llapa runachu allinpaq qhawarinqa Bibliaq nisqanman hina decidisqanchista, aswanmi munanqaku paykuna hina imatapas ruwananchista. Escuelapi wayna-sipaskunan munanqaku cristiano wayna-sipaskunapas paykuna hina kanankuta, paykunawan kuska q’ochukunankutapas (1 Ped. 4:4). Ichaqa anchatan kusikunchis Josué, Caleb runakuna hina askha wayna-sipaskuna iñiyninkupi qaqa sayasqankumanta. Paykunapas “aman askha runata qatikunkichu” nisqa kamachikuytan kasukunku.
Aman “yuyayniykichiswan munayniykichiswanpas” aysachikunkichischu
9. a) ¿Imaraykun mana allinchu kanman munasqanchisman hinalla huk carreteranta viajay? b) ¿Imaraykun israelitakuna Números 15:37-39 textoq nisqanta kasukunanku karqan?
9 Iskaykaq peligroqa sonqonchispin kashan. Kutisun viajaymanta rikch’anachiyman. ¿Iman sucedenman mapa apakusqanchista saqespa sonqonchispa munasqanman hina huk carreteranta viajaqtinchis? Manan munasqanchis llaqtamanchu chayasunman. Chay rikch’anachiymi yuyarichiwallanchistaq Israel llaqtaman Jehová Dios huk kamachikuy qosqanta: p’achankuq ch’ullpanpin chhaqchakunata ruwakunanku karqan, chaypitaq huk colorniyoq q’aytuta churananku karqan (leey Números 15:37-39). Kay tiempopiqa manapaschá entiendenchischu imapaq chay kamachikuy kasqanta. Chayqa huk dioskunata yupaychaq llaqtakunamanta t’aqasqa kasqankutan rikuchirqan, chayllan Diospas paykunata chaskirqan (Lev. 18:24, 25). Ñoqanchis ukhupipas kanmi huk peligro, chayman urmaykusunman chayqa kawsayman apaq ñanmantan karunchakusunman. ¿Iman chay?
10. ¿Imaynapin yachanchis Jehová Dios allinta reqsiwasqanchista?
10 Chayta yachanapaq qhawarisun huk kamachikuyta, Diosmi nirqan: ‘Aman kikiykichispa yuyayniykichiswan munayniykichiswanpas [...] aysachikunkichischu’, nispa. Diosqa allintan runakunata reqsiwanchis. Yachanmi yuyayninchis otaq sonqonchis ñawinchispa rikusqanwan aysachikusqanta. Chaymi niwanchis: “Runaq sonqonqa tukuy imamantapas aswan q’otukuqmi”, nispa (Jer 17:9). ¿Imaraykun Dios israelitakunata kamachirqan ama yuyaykusqankuman hina nitaq munayninkuman hina imatapas ruwanankupaq? Qayllallankupi llaqtakunaq ruwasqanta sonqonku mana munapayananpaq. Chayta ruwankuman chayqa pisi-pisimantan paykuna hina p’achakunkuman, yuyaykunkuman, kawsankumanpas (Pro. 13:20).
11. ¿Imaynapin ñawinchispa rikusqan sonqonchista q’otunman?
11 Sonqonchisqa ratollan q’otuchikun ñawinchispa rikusqanwan. Chayta yachaspan runakuna imaymanata horqomunku. ¿Imaynatan Números 15:39 textopi kamachikuy yanapawasunman? Yaqapaschá rikunchis estudiaqmasikuna, llank’aqmasikuna otaq vecinonchiskuna huk hina p’achakusqankuta. ¿Imaynan sonqonchis sientekun chayta rikuspa? ¿Qhawapayanchischu chayllaraq lloqsimuq p’achawan churakusqankuta? ¿Bibliapi yachasqanchista qonqaspachu paykuna hina p’achakuyta munanchis? (Rom. 12:1, 2.)
12, 13. a) ¿Imatan ruwananchis mana allin kaqta qhawashanchis chayqa? b) ¿Imaraykun mana hukkunaq sonqonpi mana allin yuyaykuykunata paqarichinachu?
12 Manapunin sonqonchispi mana allinkunata paqarichiq ruwaykunata qhawanachu. Job hinan kananchis, payqa allintapunin sonqonpi yuyaykurqan soltera sipaskunata mana qhawapayananpaq (Job 31:1). Rey Davidpas nirqanmi: “Manapunin ima millaykunapipas [“mana valeq kaqkunapi”, NM] yuyasaqchu”, nispa (Sal. 101:3). Arí, conciencianchista qhellichaq ruwaykunapas Diosmanta karunchawaqninchis ruwaykunapas mana valeq kaqkunan. Chaymi manapuni sonqonchispi mana allinkuna paqarichiq ruwaykunata, huchaman tanqaykuq ruwaykunatapas qhawashanachu.
13 Ñoqanchispas ‘mana valeq kaqkuna’ hinan kapusunman. ¿Imaynapi? Hukkunaq sonqonpi mana allin ruwaykunata munapayanankupaq imatapas rikuchispan. Chaytaqa ruwasunman imayna p’achakunapaq Diospa kamachikusqanta mana kasukuspan, Biblian nin: “Allinta hap’iq p’achawan [...] allin yuyaywan [p’achakuychis]”, nispa (1 Tim. 2:9). P’achakusqanchis allinchus mana allinchus kasqanta yachanapaqqa manan ñoqallanchischu qhawarikunanchis, hukkuna concienciankupi imayna sientekusqankutawanmi qhawarina. Runamasinchis thak sientekunantan ñawpaqtaqa munana manan munasqanchistachu nitaq yuyaykusqanchistachu (Rom. 15:1, 2). Diospa llaqtanpiqa askha wayna-sipaskunan sumaqta p’achakunku. ¡Chayqa anchatan kusichiwanchis! Chay ruwasqankuwanmi rikuchishanku Jehová Diospaq hina kawsay munasqankuta manataqmi ‘yuyayninkuwan munayninkuwanchu’ aysachikushanku.
Aman yanqapaq kaqkunata “servinkichischu”
14. ¿Imatan Dios Samuelwan israelitakunaman willachirqan?
14 Viajaymanta rikch’anachiyman kutisun. ¿Iman sucedenman ch’inneq aqo pampanta viajashaqtinchis ima mana kaqtapas rikuruspa huk ñanman pasaqtinchis? Chaypa qhepanta risunman chayqa wañuymanpaschá chayasunman. Jehová Diosqa yachanmi yanqa kaqkunaq qhepanta riy mana allin kasqanta. Chaymi israelitakunata anyarqan huk nacionkuna hina reyniyoq kay munapayasqankumanta. Chayta munapayasqankuwanmi paykuna Diospa kamachikuq kayninta wikch’uyukusharqanku, qhepamantaq huchaman urmaykurqanku. Diosqa qorqanmi huk reyta paykunaman, ichaqa profeta Samuelwanmi willachirqan: “Mana imapaq valeq idolokunataqa [“yanqapaq kaqkunata”, NM] aman servinkichischu”, nispa (leey 1 Samuel 12:21).
15. ¿Imaynapin israelitakuna ‘yanqapaq kaqkunaq’ qhepanta rirqanku?
15 ¿Yaqachu israelitakuna yuyaykunkuman karqan huk rey aswan allinta yanapananpi? Chayta yuyaykurqanku chayqa ‘yanqapaq kaqkunaq’ qhepantan risharqanku. Qhepamantaq astawanraq Satanaspa trampanman urmarqanku. Kikin reykunan idolokuna yupaychayman runakunata tanqaykurqan. Kay tiempopipas k’aspimanta, rumimanta ruwasqa dioskunapin runakunaqa astawan confianku, manan Cheqaq Diospichu. Cheqaq Diosqa tukuy imaymanatan kamarqan idolokunan ichaqa, Pabloq nisqan hina “mana imapaschu [kanku]”, nispa (1 Cor. 8:4). Arí, idolokunaqa yanqapaqmi. Chaykunaqa manan rikuwanchischu, manan uyariwanchischu, manan rimankuchu, manan imatapas ruwayta atinkuchu. Chaykunata yupaychayqa yanqapaq kaqkunaq qhepanta riy hinan, wañuymanmi apawasunmanpas (Sal. 115: 4-8).
16. a) ¿Imawanmi runakunata Satanás q’otun ‘yanqa kaqkunaq’ qhepanta purinankupaq? b) ¿Imarayku qhapaq kaykunata ninchis ‘yanqapaq kaqkuna’ nispa?
16 Satanasqa q’otushallanmi runakunata ‘yanqa kaqkunaq’ qhepanta purinankupaq. Chaypaqmi runakunata creechin kay pachapi qhapaq kayta huñuspa allin kanankupi. Qolqeyoq kay, imaymanayoq kay, allin llank’anayoq kaypas wakinpiqa yanapakunmi, ichaqa, ¿yanapanchu onqoruqtinku, imapas nishuta valerapuqtin otaq ima ñak’ariypas kaqtin? ¿Yanapanchu sonqonkupi llakisqa tarikuqtinku? ¿Yanapanchu imapaq kawsasqankuta yachanankupaq otaq huk sasa tapukuykunamanta yachanankupaq? ¿“Thak” niyachinchu sonqonkuta wañuy patapi tarikuqtinku? Qolqeqa manan yanapawasunmanchu Diosman asuykunapaq, nitaqmi tukuy tiempochu imamantapas pakaykuwasun. Hinaspapas manan imapas onqoymanta wañuymanta qespichiwasunmanchu (Pro. 23:4, 5). Jehová Diosninchismi ichaqa kawsaq Dios, payqa tukuy imamantapas pakaykuyta atiwasunmanmi. Ichaqa amigonkunallan pakaykusqa kanqaku. ¡Maytan kusikunchis paypa amigon kaspa! Amapuni hayk’aqpas ‘yanqa kaqkunaraykuqa’ Diosmanta karunchakusunchu.
17. ¿Imata ruwanapaqmi decidikunanchis?
17 ¡Maytan kusikunchis Jehová Diospa amigon kasqanchismanta kawsayman apaq ñanninta pusawasqanchismantapas! Yuyaychawasqanchista kasukusun chayqa manan ‘askha runata qatikusunchu’, manan sonqonchista kasusunchu nitaq ‘yanqapaq kaqkunaq’ qhepanta risunchu. Chhaynapin wiñay kawsayman chayasun. Qatimuq estudiopin yachasun askha cristianokunata urmachiq kinsa trampakunamantawan. Chaykunamanta Diospa willawasqanchista kasukusun chayqa cheqnikusunmi chaykunata, kallpachakusuntaqmi chaykunamanta karunchakunapaq (Sal. 119:128).
¿Ima niwaqmi?
¿Imaynatan kay textokunaq nisqanta kasukuwaq?
[Tapuykuna]
[11 paginapi foto]
¿Kay pachapi runakuna hinachu kayta munanchis?
[13 paginapi foto]
¿Imaraykun mana allinchu kanman sonqonchispa nisqanta ruway?
[14 paginapi dibujo]
¿‘Yanqa kaqkunaq’ qhepantachu rishanchis?
