APÉNDICE
¿Iman “Hatun Babilonia”?
APOCALIPSIS qelqapi wakin simikunaqa rikch’anachiy simikunallan (Apocalipsis 1:1). Willanmi rabona warmimanta, “Hatun Babilonia” nisqa suti mat’inpi qelqasqa kasqanmantawan. Willallantaqmi chay warmi ‘askha runakuna, suyukuna’ patapi tiyasqantapas (Apocalipsis 17:1, 5, 15). Chay warmiqa manan tulluyoq aychayoq warmichu, chaymi Hatun Babilonia nisqa sutipas rikch’anachiylla. Chhaynaqa, ¿imamantaq rikch’akun?
Rikch’akun ‘kay pacha reykunata kamachiq hatun llaqtaman’, Apocalipsis 17:18 textopi willasqan hina. ‘Llaqta’ simiqa yuyaykachiwanchis allichasqa t’aqa runakunapin. Hinaspapas chay “hatun llaqtan” “kay pacha reykunata” munaychakun. Chaymi Hatun Babiloniaqa teqsimuyuntinpi munaychakuq llaqta. ¿Imayna llaqtataq? Chay llaqtaqa teqsimuyuntinpi atiyniyoq religionkunan. Qhawarisun imaynatan Apocalipsis qelqapi textokuna chayta sut’inchan.
Kay Hallp’api atiyniyoq munaychakuqkunaqa kanman suyupi kamachikuqkuna, kay pachapi hatun qhatuqkuna otaq teqsimuyuntinpi religionkunapas. Hatun Babiloniaqa manan suyukunapi kamachikuqkunachu kanman, Diospa Simin Qelqa nin: Hatun Babiloniawanmi “kay pachapi reykunaqa [kamachikuqkunaqa] qhelli huchapi purirqanku”, nispa. Kay Hallp’api kamachikuqkunawan qhelli huchapi purisqanmi rikch’akun paykunawan hukllachakusqanman. Chay raykun Hatun Babiloniata nikun ‘sinchi millay rabona warmi’, nispa (Apocalipsis 17:1, 2; Santiago 4:4).
Biblia nin kay warmi thunichisqa kaqtin ‘kay pachapi [hatun] qhatuqkuna’ llakikunanta. Chaywanmi yachanchis Hatun Babilonia mana kay pachapi hatun qhatuqkunachu kasqanta. Hinaspapas kamachikuqkunapas hatun qhatuqkunapas ‘karullamantas’ qhawanqaku (Apocalipsis 18:3, 9, 10, 15-17). Chay rayku Hatun Babiloniaqa mana kay pachapi kamachikuqkunachu nitaq hatun qhatuqkunachu, aswanmi teqsimuyuntinpi religionkuna.
Teqsimuyuntinpi atiyniyoq religionkuna kasqantan yachallanchistaq ‘layqakuyninkunawan’ kay pachata q’otusqanpi (Apocalipsis 18:23). Layqakuykunaqa religionkunamanta supaykunamanta iman paqarimun. Chay rayku Biblia Hatun Babiloniata sutichan ‘supaykunaq tiyanan’, nispa (Apocalipsis 18:2; Deuteronomio 18:10-12). Hinaspapas chay Hatun Babilonian churapakun cheqaq religionman, ‘profetakunata’ ‘Diospaq ch’uya kawsaqkunatapas’ qatiykachaspa (Apocalipsis 18:24). Sinchita cheqaq religionta cheqnisqan raykun ‘Jesuspa testigonkunata’ qatiykachan mayninqa wañuchinankama (Apocalipsis 17:6). Chaykunawanmi yachanchis Hatun Babilonia teqsimuyuntinpi atiyniyoq pantasqa religionkuna kasqanta, Jehová Diospa contranpi kaq llapa religionkunapiwan.