1, 2. Willay, pikunan karan Jehová Diospa amigonkuna.

¿IMAYNA runakunatan akllawaq amigoyki kananpaq? Yaqapaschá akllawaq qan hina yuyaykuqta, allin kawsayniyoqta. Khayna runakunatapaschá akllawaq: rimasqanta hunt’aq runata, sumaq sonqo runata.

² Diosqa ñawpaqmantaraqmi runakunamanta amigonkunata akllaran. Abrahantan niran amigoymi, nispa (leey Isaías 41:8; Santiago 2:23). Davidmanta niran, ‘sonqoypaq hina runa’ nispa, chhayna runakunata munakusqan rayku (Hechos 13:22). Profeta Danieltapas rikuran “ancha munasqan” runata hinan (Daniel 9:23).

3. ¿Pikunatan Jehová Dios akllan amigonkuna kananpaq?

³ ¿Ima rayku Abrahán, David, Danielpas Jehová Diospa amigonkuna karan? Abrahanta niran: ‘Simiytan kasukuranki’, nispa (Génesis 22:18). Arí, Jehová Diosqa asuykun paypa munayninta k’umuykukuspa ruwaqkunamanmi. Israelitakunatan niran: “Ñoqata kasuwaychis, ñoqan Diosniykichis kasaq, qankunataq llaqtay kankichis”, nispa. (Jeremías 7:23.) Jehová Diosta kasukunki chayqa, qanpas amigonmi kanki.

4, 5. ¿Imaynatan Jehová Dios atiyninwan llaqtanta yanapan?

⁴ Yuyaykuy Diospa amigon kaypi. Biblia nin: Jehová Diosqa  “kay pachantintan qhawashan tukuy sonqo payta serviqkunarayku atiyninta rikuchinanpaq”, nispa (2 Crónicas 16:9). ¿Imaynatan Dios atiyninwan yanapasunkiman? Salmo 32:8 texto willan: “Ñoqan yachachisqayki, ñoqan yuyaychasqayki, ñoqan maynin purinayki ñanta yachachisqayki”, nispa.

⁵ ¡Chay sumaq simikunawanmi Jehová Dios rikuchin qhawarinasuykita! Paymi necesitasqaykiman hina yuyaychasunki, chayman hina kawsaspaqa pakaykusqan kanki. Diosqa yanapaytan munasunki wateqaykunata sasachakuykunatapas atipanaykipaq (leey Salmo 55:22). Diospa munayninta tukuy sonqoykiwan ruwanki chayqa, salmista hinan pakaykusqa kanki, paymi niran: “Señor Diostaqa yuyashallanipunin, paña ladoypin payqa kashan, manan imapas urmachiwanqachu”, nispa (Salmo 16:8; 63:8). Arí, Jehová Diosqa yanapasunkimanmi munasqanman hina kawsanaykipaq. Ichaqa yachasqayki hina, Diospa awqanmi mana munanchu Diospaq hina kawsanaykita.

6. ¿Ima niranmi Satanás runakunamanta?

⁶ Satanasmi iskayachiran Diospa kamachikusqanta, 11 capitulopi yachasqanchis hina. Jehová Diostan tunparan llullamanta mana chanin kamachikuqmantawan, kay hinata niran, Diosqa manan munanchu Adanwan Evawan kikinkumanta allin kaqta mana allin kaqta akllakunankuta, nispa. Ñawpaq tayta-mamanchis huchallikusqanku qhepamanmi miraynin kay Hallp’api hunt’aran. Chayta qhawarispan Satanasqa iskayachillarantaq runakunaq yupaychayninta. Kay hinata niran: “Runakunaqa manan Diosta munakuspachu munayninta ruwanku. Makiypi kanman chayqa llapa runakunatan Dios contra hatarichiyman”, nispa. Job qelqan willan Saqra chhayna yuyaykusqanta. ¿Pin karan Job, ima sasachaymi paypaq karan Satanaspa churapakusqanmanta?

7, 8. a) ¿Imayna runan karan Job wiñaymasinkunamanta? b) ¿Imaynatan Jobpa yupaychayninta Saqra iskayachiran?

⁷ Jobqa kinsa waranqa soqta pachak wata ñawpaqtan kawsaran.  Allin runan karan, chaymi Dios paymanta niran: “Pay hina chanin runaqa manan kay pachantinpi kanchu. Payqa tukuy sonqonwanmi serviwan, mana allin ruwaymantapas t’aqakunpunin”, nispa (Job 1:8). Arí, Jobqa Jehová Diospa sonqontan kusichiran.

⁸ Saqran Jobpa yupaychayninta iskayachiran. Jehová Diosta niran: “Qanqa paytapas familiantapas tukuy kaqnintapas manan piwanpas llamiykachinkichu, aswanmi lliw ima ruwasqantapas saminchashanki, chaymi uywankunapas suyuntinman hunt’aykushan. Kaqninkunatachus kunan qechurqowaq, chayñayá yachawaq imaynataraqchus uyaykipi ñakasunkiman chayta”, nispa (Job 1:10, 11).

9. ¿Imaynatan Jehová Dios kutichiran Satanaspa churapakusqanman, ima raykutaq?

⁹ Satanasmi niran, Jobqa Diospa munayninta ruwan imapas chaskisqan raykullan, nispa. Nillarantaqmi, Job wateqaypi tarikuqtinqa Dios contran hatarinman, nispa. ¿Imaynata Jehová Dios kutichiran Saqraq chhayna churapakusqanman? Saqraqa Jobpa yupaychaynintan iskayachiran, chaymi Jehová Diosqa hinallata qhawaran Satanaspa wateqananta. Chaypin yachakunman Job Diosta munakusqanta mana munakusqantapas.

10. ¿Ima wateqaykunapin Job tarikuran, chhaynapi tarikuspa huchallikuranchu?

¹⁰ Chay qhepallamanmi Satanás Jobta imaymanawan wateqaran. Wakin uywankunata suwachiran, puchuqtataq wañuchiran, kamachinkunatapas yaqa llapantan wañuchiranku. Chhaynapin wakchayapuran. Chay qhepallamanmi Saqra huk hatun llakikuywan ñit’iran, hatun wayrawanmi chunkantin wawankunata wañuchisqa. Chhaynaniraq llakikuykunapiña karan chaypas “manapunin huchallikurqanchu, manallataqmi Diostapas huchacharqanchu” (Job 1:22).

11. a) ¿Imatawanraqmi Saqra Jobta onqochispa rikuchiyta munaran, imatan Jehová Dios ruwaran? b) ¿Ima niranmi Job onqoywan ñak’arishaspapas?

¹¹ Satanasqa Jobta mana urmachiyta atispan astawan wateqaran.  Kaytachá yuyaykuran: manataq Diospa contranpi huchallikuranchu kaqninkuna, kamachinkuna, wawankunapas chinkashaqtin chayqa, onqospaqa Diostan ñakanqa, nispa. Chay rayku Jehová Dios hinallata qhawaran millay nanay onqoywan Saqra Jobta onqochinanpaq. Chaywanpas manan Jobpa iñiynin pisiyaranchu. Aswanmi kallpawan niran: “Kawsanaykamaqa: Mana huchayoqmi kani, nillasaqpunin”, nispa (Job 27:5).

12. ¿Imaynatan Job kutichiran Saqraq churapakusqanman?

¹² Jobqa manan yacharanchu Satanaspa ñak’arichisqanta. Nitaq yacharanchu Jehová Diospa kamachikuq-kayninman Saqraq churapakusqanta, chaychá payqa yuyaykuran chay sasachakuykunawan Diospa ñit’isqanta (Job 6:4; 16:11-14). Chhayna kaqtinpas Jehová Diospaq hunt’aq sonqo runan karan. Hinaspapas hunt’aq kayninwanmi rikuchiran Satanaspa tunpasqan yanqa kasqanta.

13. ¿Ima allinpin tukuran Jobpa hunt’aq sonqo kaynin?

¹³ Jehová Diosmi Satanaspa churapakusqanman kutichiran Jobpa hunt’aq sonqo kayninwan. Jobqa Jehová Diospa amigonpunin karan, hunt’aq sonqo kasqanmantataq Dios samincharan (Job 42:12-17).

14, 15. Satanás Jobta tunpaspaqa llapa runakunatawanmi tunparan, ¿ima rayku chayta ninchis?

¹⁴ Satanasqa manan Jobpa hunt’aq sonqo kaynillantachu iskayachiran. Sapankanchispa hunt’aq sonqo kayninchistan iskayachiran. Chaytan Diospa Simin rikuchin Proverbios 27:11 textopi, chaypi nin: “Churilláy, yachayniyoq kay, hinaspa sonqoyta kusirichiway, chaymi k’amiwaqniyman kutichisaq”, nispa. Chay simikunan qelqakuran Jobpa wañusqan unay watakuna qhepataña, chaymi rikuchin Satanás Diosman churapakushallasqanta, Diospa kamachinkunata tunpashallasqantapas. Diospa munasqanman hina kawsaspan Jehová Diosta yanapanchis  Satanaspa k’amisqanman kutichinanpaq, chhaynapin sonqontapas kusichinchis. ¿Qanri ima ninkitaq? Kawsayniykita allichanaykipaq kallpachakunaykiña kaqtinpas, ¿manachu yanapakuyta munawaq Saqra llulla kasqanta sut’inchaypi?

¹⁵ Qhawariy Satanaspa nisqanta: “Tukuy imantapas runaqa qoyta atinmi, kawsayninta qespichinanraykuqa”, nispa (Job 2:4). ‘Runa’ nispaqa manan Jobllatachu tunpasharan aswanpas llapa runakunatan. Chayta yachayqa allinmi. Saqran iskayachiran Jehová Diosman hunt’aq sonqo kasqaykita. Payqa munanmanmi sasachakuykunapi tarikuspa Diosta mana kasukunaykita allin ruwasqaykita saqenaykitapas. ¿Imakunawanmi Satanás hark’asunkiman Diospa munayninta mana ruwanaykipaq?

16. a) ¿Imakunawanmi Satanás runakunata Diosmanta t’aqashan? b) ¿Imaynatan qantapas chaykunawan urmachisunkiman?

¹⁶ Satanasqa imaymanawanmi runakunata Diosmanta t’aqashan, 10 capitulopi yachasqanchis hina. Mayninpiqa “qaparishaq león hinaraqmi tukuyneqta purishan pillatapas oqoykunanpaq maskhaspa” (1 Pedro 5:8). Chaytaqa reparanki amigoykikuna, familiayki, huk runakunapas, Biblia estudianaykita yachasqaykiman hina kawsanaykitapas hark’asuqtiykiku (Juan 15:19, 20). * Hinaspapas Satanasqa ‘k’anchashaq angelmanmi tukushallan’ (2 Corintios 11:14). Chhaynapin Saqraqa imaymanawan runakunata pantachin Diospa munayninta mana ruwanankupaq. Hukninmi pisi kallpayay. Manan Diospa munasqanta hayk’aqpas ruwayta atinkichu, nispapaschá yuyaykachisunkiman (Proverbios 24:10). “Qaparishaq león” hina, otaq ‘k’anchashaq angelmanña’ tukun chaypas, iskayachiyninqa kaqllan: payqa ninmi, runakuna sasachakuypi otaq wateqaypi tarikuspaqa manan Diospa munayninta  ruwanqakuchu, nispa. ¿Imaynatan qanpas Saqraq k’amisqanman kutichiwaq Job hina Diosman hunt’aq sonqo kasqaykita rikuchinaykipaq?

17. ¿Ima raykun astawan Jehová Diospa kamachikuyninkunata kasukunchis?

¹⁷ Qanpas Diospa munasqanman hina kawsaspan Satanaspa k’amisqanman kutichiwaq. ¿Imatan chaypaq ruwanayki? Biblia kutichin: “Señor Diosta munakuychis tukuy sonqoykichiswan, tukuy almaykichiswan, tukuy kallpaykichispiwan”, nispa (Deuteronomio 6:5). Diosta astawan munakuspan munasqanman hina kawsanki. Apóstol Juanmi qelqaran: “Diosta munakuspanchisqa kamachikusqankunatan kasukunchis”, nispa. Jehová Diosta tukuy sonqoykiwan munakunki chayqa, ‘kamachikuyninkunaqa manan sinchi sasachu’ kanqa (1 Juan 5:3).

18, 19. a) Willariy Jehová Diospa wakin kamachikuyninkunata (qhawariy “Karunchakusun Jehová Diospa cheqnisqan ruwaykunamanta” nisqa recuadrota). b) ¿Imaynapin yachanchis hunt’ay atisqallanchista Dios kamachikusqanta?

¹⁸ ¿Ima kamachikuykunata Jehová Dios qowanchis? Wakinqa millay ruwaykunamanta karunchakunapaqmi. Chayta rikunki 122 paginapi: “Karunchakusun Jehová Diospa cheqnisqan ruwaykunamanta” nisqa recuadropi. Chaypin willashan Bibliaq huchachasqan ruwaykunamanta. Wakintaqa manapaschá huchapaqchu qhawarinki. Ichaqa chay textokunapi yuyaymanaspan reparanki Diospa kamachikuyninkuna allinniykipaq kasqanta. Chayman hina kawsayniykita allichayqa sasapaschá qanpaq kanqa. Ichaqa Diospa munasqanman hina kawsaqkunaqa ancha kusikuytan tarinqaku (Isaías 48:17, 18). Chaytaqa qanpas atiwaqmi. ¿Ima rayku chayta ninchis?

¹⁹ Jehová Diosqa hunt’ay atisqallanchistan kamachiwanchis (leey Deuteronomio 30:11-14). Payqa allintan reqsiwanchis, yachanmi maykama atisqanchista mana atisqanchistapas (Salmo 103:14). Hinaspapas kallpachawasunmanmi  payta kasukunanchispaq. Apóstol Pablo qelqaran: “Chaywanpas Diosqa hunt’aqpunin. Maykamachus pruebata muchuyta atiwaqchis chaykamallan Diosqa probachisunkichis [otaq hinallata qhawanqa probasqa kanaykichista], chaypin kallpachasunkichis qaqata sayanaykichispaq, ahinapin Diosllataq yanapasunkichis chay pruebamanta lloqsinaykichispaq”, nispa (1 Corintios 10:13). Jehová Diosmi qaqata sayananchispaq ‘hatun atiyninwan’ yanapawanchis (2 Corintios 4:7). Chay atiytan Pablo chaskiran, chaymi sasachakuykuna atipasqan qhepaman niran: “Atiy qowaqniypa kallpachawasqanwanmi tukuy imaymanata atini”, nispa (Filipenses 4:13, NM).

20. ¿Ima sumaq kaykunatan qanpi wiñachinayki, ima rayku chayta ruwanayki?

²⁰ Jehová Diospa munasqanman hina kawsanapaqqa manan cheqnisqan ruwaykunallamantachu t’aqakuna. Paypa munakusqantan munakunallanchistaq (Romanos 12:9). ¿Manachu kusikunki qan hina yuyaykuqwan qan hina allin kawsaqwan huñunakuspa? Chay hinatan Jehová Diospas kusikun. Chhaynaqa paypa munakusqanta qanpas munakullaytaq. Salmo 15 textopin willan imayna runakunan kanku Diospa amigonkuna.  (leey Salmo 15:1-5). Biblia nisqan hina, Jehová Diospa amigonkunan ‘santo espirituq [...] rurusqanta’ kawsayninkupi rikuchinku: “munakuyta, q’ochukuyta, sumaq kawsayta, pacienciayoq-kayta, sumaq sonqo-kayta, allin runa-kayta, rimasqanta hunt’aq-kayta [“iñiyniyoq-kayta”, NM], llamp’u sonqo-kayta, cuerpo kamachiq kaytawan” (Gálatas 5:22, 23).

21. ¿Iman yanapasunki sumaq kaykunata qanpi wiñachinaykipaq?

²¹ Chay sumaq kaykunata qanpi wiñachinaykipaqqa Bibliatan leenayki estudianaykitaq. Hinaspapas Jehová Dios qanmanta ima munasqanta yachasqaykiman hinan paypa yuyaykusqanta yuyaykunki (Isaías 30:20, 21). Jehová Diosta astawan munakuspataq munasqanman hina kawsayta munanki.

22. ¿Imakunan kanqa Diospa munasqanman hina kawsaqtiyki?

²² Jehová Diospa munasqanman hina kawsanapaqqa kallpachakunanchismi. Bibliaq nisqan hina, kawsayninchista t’ikrasqanchisqa rikch’akun millay kawsayninchista ch’utikuspa mosoq runa kaywan p’achakusqanchismanmi (Colosenses 3:9, 10). Salmistan niran, Diospa kamachikuyninkunata ‘kasuqqa allin premiotan chaskinqa’, nispa (Salmo 19:11). Diospa munasqanman hina kawsaspaqa askha saminchaykunatan chaskinki. Hinaspapas Satanaspa churapakusqanmanmi kutichinki Jehová Diostataq kusichinki.