Mateo libropi allin kaq yachachikuykunamanta
Jehová Diospa Palabranqa kawsachkanmi
Mateo libropi allin kaq yachachikuykunamanta
JESUSPA vidanmanta chaynataq Diosta servisqanmanta sumaqllataña punta qellqaq puriqmasin Mateom karqa payqariki ñawpaqpiqa impuesto cobraqmi karqa. Allin noticiakunamanta willakuq Mateowan sutichasqa libroqa puntata qellqasqa karqa hebreo rimaypi chaymanta tikrarqaku Griego rimayman, kayqa qellqakurqa Jesuspa nacesqan qepata 41 watapi, chaymi kay libroqa Hebreo rimaypi Qellqakunamanta achka willakuykuna Jesuspi cumplikusqanmantam willan hinaspam Griego rimaypi Qellqakunapi Diospa yachachisqanman hina Jesucristopa rurananmantam willan.
Kay Allin Noticiamanta willakuq libroqa yaqachusmi qallariypiqa judio runakunapaq qellqakurqa, chaypim Diospa Churin Mesias kasqanmanta willan. Kay qellqapi nisqankunata atencionwan uyarispaqa, Cheqap Diosninchikpi, promesankunapi hinaspa Jesucristopipas iñiyninchiktam hatallisunchik (Hebreos 4:12).
“DIOSPA MUNAYCHAKUNANMI HICHPARAMUNÑA”
Mateom Diospa Munaychakuyninmanta chaynataq Jesuspa yachachisqankunamanta astawan willakurqa, chaymi Jesuspa punchaw-punchaw rurasqanmantaqa mana qatinasllanpichu qellqarqa. Ejemplopaq, Galilea Orqopa qatanpi Jesuspa Yachachisqankunaqa kay libropa punta kaq rakiyninkunapi qellqasqam kachkan wata pasaytaña kaykunamanta yachachiptinpas.
Galilea lawpi predicaspanmi Jesusqa milagrokunata rurarqa, chunka iskayniyoq apostolninkunaman predicanankupaq yachachirqa, fariseokunaman imayna runa kasqankumantam nirqa chaynataq Diospa Munaychakuyninmantapas Rikchanachikuykunata willarqa. Chaymantam Galilea lawmanta ‘Judea lawman rirqa Jordan Mayupa waklawninmanpas’ (Mateo 19:1). Richkaptinkum discipulonkunaman nirqa: “Jerusalen llaqtamanmi richkanchik chaypim Diosmanta Hamuq Runa [. . .] wañunaypaq sentenciawa[nqa]ku [. . .] aswanqa kimsa punchawmantam kawsarimusaq” nispa (Mateo 20:18, 19).
Bibliapi wakin textokunamanta tapusqankuta contestasqanku:
3:16. ¿Imaynanpitaq hanaq pachaqa qonqayta ‘kicharikuykurqa’ Jesus bautizakuruptin? Chayna nisqanqa qawachichkanchusmi Jesusqa hanaq pachapi kawsasqanmanta yuyarisqanta.
5:21, 22. ¿Aswan huchallikuychu kanman piñakuspa imatapas ruraruy piñasqalla kaymantaqa? Jesusmi yachachirqa, sichum pipas wawqenpaq piñasqallaña kaqqa aswan huchallikuytam ruran. Sichum piñasqalla kaspa wawqenta kamiptinqa, aswan huchallikuyraqmi chayna rurasqanqa, chaymi Jerusalenpi corteman juzganankupaq apasqa kanan karqa, ichaqa manam llaqtanpi juezkunallamanchu.
5:48. ¿‘Atikunmanchu hanaq pachapi kaq Taytanchik hina alli-allin qespisqa kay’? Atikunmanmi. Jesusqa kuyakuymantam rimachkarqa, chaymi kuyakuq kayninkupi alli-allin qespisqa kanankupaq uyariqninkunata yachachichkarqa, hanaq pachapi Taytanku Jehová Diosman rikchakunankupaq (Mateo 5:43-47). ¿Imatataq ruranmanku chayna kanankupaq? Enemigonkunatam kuyananku.
7: 16. ¿Imakunataq kanman cheqap religionta reqsinapaq ‘rurukuna’ hina? Manam allin rurayllanchikchu, aswanqa Bibliapa yachachisqankunapi iñisqanchikmi.
10:34-38. ¿Bibliapa nisqanchu familiakunata rakinachin? Manapunim. Familiapi mana iñiq kaqkunapa imayna kasqankum familiataqa rakinachin. Paykuna Cristopa yachachisqankunata mana allinpaq hapiptinku otaq contranpi hatariptinkum familiataqa rakinachin (Lucas 12:51-53).
11: 2-6. Juanqa yacharqam Jesusqa Mesias kasqanta chaytaqa entienderqa Jehová Diospa chaskisqanta uyarispanmi. ¿Imanasqataq chaynaqa Jesusta tapurqa, “Qamchu kanki Diosmanta hamuq” nispa? Chayna kasqanta paypuni willanantapaschá munarqa. Ichaqa munarqapaschá yachayta “huktachu” suyananku karqa Diospa Munaychakuyninwan hamuspa judiokunapa suyasqankuta cumplinanpaq. Chayta yacharuspanmi Juanqa entienderqa Jesuspa rantinpiqa manaña sapaq hamunanta.
19:28. ¿Pikunamanmi rikchanachinku “chunka iskayniyoq Israel ayllukunata” juzgasqa kanankupaq? Manamá rikchanachinmanchu hanaq pachaman riq chunka iskayniyoq Israel ayllukunataqa (Galatas 6:16; Apocalipsis 7:4-8). ¿Imaynatam chayna kasqanta yachanchik? Jesusqa apostolninkunamanmi chaytaqa nichkarqa paykunaqa hanaq pachapi kaq Israel ayllukunamanta kaptinku manamá kikinkutaqa juzgakunmankuchu karqa. Hinaptinqa, ¿pikunamanmi rikchanachin? Jesusqa discipulonkunamanmi ‘Munaychakunankupaq derechota qorqa’. ‘Diospa Munaychakuyninpi sacerdotekunata rurananpaq’ karqa (Lucas 22:28-30; Apocalipsis 5:10). Chaymantapas hanaq pachaman riq Israel ayllukunaqa ‘kay pachapi kaqkunatam juzganqaku’ karqa (1 Corintios 6:2). Chaymi, “chunka iskayniyoq Israel ayllukunaqa” (hanaq pachapi kaq tiyanakunapi tiyaqkunapa juzgasqa kaqkuna) Manachiki hanaq pachapi reykuna nitaq sacerdotekunachu kanku aswanqa Hucha Pampachanapaq Punchawpi chunka iskayniyoq Israel ayllukunapa rikchanachisqan wakin runakunachá (Levitico 16:1-34).
Imatam yachachiwanchik:
4:1-10. Kay willakuyqa yachachiwanchikmi Satanasqa manam mana allin ruray piensayllachu kasqanta aswanqa runa hina piensayniyoqmi. Paymá tentawanchik ‘aychapa munapayayninkunawan, ñawipa munarusqankunawan hinaspa tukuy imamanta hatunchakuykunawanpas’. Bibliapi yachachikuykunaman hina kawsaspaqa Diosman sonqollam kasunchik (1 Juan 2:16).
5:1–7: 29. Diosmanta necesitasqanchiktam cuentata qokunanchik. Hawkallam kawsakuna. Huchapakunapaq kaqkunapiqa manam piensanachu. Rimasqanchiktaqa cumplinam. Mañakuspanchikqa, Diospa munasqanman hinam puntapi mañakunanchik manam munasqallanchiktachu. Diospa qayllanpi tukuy imayoq kasunchik. Puntataqa maskasunchik Diospa Munaychakusqanta hinaspa paypa munasqan allin rurayta. Iñisunchik rantinchikpi Jesuspa wañukusqanpi. Runamasinchikta ama juzgasunchikchu. Diospa munayninta rurasunchik. ¡Maynataraqmá Jesuspa Orqopa Waqtanpi Yachachisqanmantaqa yachachwan!
9:37, 38. Diosninchikta ‘cosechaqkunata kachamunanpaq’ mañakuspaqa, mañakusqanchikman hina ruraspam kallpanchakuna Jesuspa qatiqninkuna kanankupaq runakunata yanapaypi (Mateo 28:19, 20).
10:32, 33. Manamá haykapipas manchakunachu iñiyninchikmanta willakuytaqa.
13:51, 52. Diospa Munaychakusqanmanta entiendespaqa runamasinchikmanmi allinpaq yachachikuykunata yachachinanchik.
14:12, 13, 23. Llapanchikmi tiempochakunanchik allinpaq kaqkunapi yuyaymanananchikpaq (Marcos 6:46; Lucas 6:12).
17:20. Diosta servisqanchikpi ñawparinanchikta sasachawaqninchikta atipananchikpaqqa iñiyniyoqmi kananchik. Chaynaqa, kallpanchakusunchikyá Jehová Diospi chaynataq promesankunapipas iñiyninchikta hatalliypi (Marcos 11:23; Lucas 17:6).
18:1-4; 20:20-28. Jesuspa discipulonkunaqa wakinkunamanta ancha riqsisqa kaytam munaqku huchallikuypaq runa kaspanku chaynataq reqsisqa hinaspa kapuqniyoq kayta allinpaq hapiq religionpi wiñasqankurayku. Allinmá humillakuq kanapaq kallpanchakuyqa, huchallichiq kaqkunamanta ayqekuypas chaynataq congregacionpi Diosta astawan servinapaq imatañapas sapaq kaqkunata ruraspa allinllapaq hapinanchikpaqpas.
‘DIOSMANTA HAMUQ RUNAQA ENTREGASQAM KASAQ’
Jesusmi Jerusalen llaqtaman yaykurqa ‘asnopi sillasqa’ 33 watapi nisan sutiyoq killapa 9 kaq punchawninpi (Mateo 21:5). Paqarinnintintam temploman rirqa hinaspa rantikuqkunatawan qollqe cambiaqkunatawan templomanta qarqorqa. Hina kaq killallapi 11 kaq punchawninpi templopi yachachirqa hinaspa fariseokuna chaynataq Diospa leynin yachachiqkunatapas imayna runa kasqankumantam nirqa, chaymantañam discipulonkunaman tapukuyninta kutichirqa ‘¿Imaynataq yachasaqku ñoqaykuwanña kasqaykita hinaspa kay pachapa puchukaynin hichpamusqantapas?’ (Mateo 24:3). Paqarinnintintam discipulonkunaman nirqa: “Yachasqaykichikpi hinam iskay punchawmanta Pascua Fiesta kanqa, Diosmanta Hamuq Runaqa chakatasqam [otaq qerupi warkusqam] kasaq” nispa (Mateo 26:1, 2).
Nisan killapi 14 kaq punchawñam. Wañukunanmanta Yuyarinankupaq kamachisqan qepatañam Jesusqa traicionasqa, presochasqa, juzgasqa chaymanta qerupi warkusqa karqa. Kimsa punchawmantam ichaqa kawsarimurqa. Manaraq hanaq pachaman kutichkaspanmi discipulonkunaman kamachirqa: “Chaynaqa llapallan nacionpi runakunaman rispayá willamuychik qatiqniykunaña kanankupaq” nispa (Mateo 28:19).
Bibliapi wakin textokunamanta tapusqankuta contestasqanku:
22:3, 4, 9. ¿Haykapimá casarakuypi convidopaq kimsa kutita qayachimurqaku? Puntataqa Jesuspa novianman rikchanachisqa kaq qatiqninkunata qayachimurqaku 29 kaq watapi chaypim Jesusqa qatiqninkunawan predicayta qallarirqaku 33 kaq watakama. Iskay kutipiqa qayachimurqaku 33 kaq watapi Pentecostes punchawpi discipulonkuna chuya espirituta chaskisqankumanta 36 kaq watakama. Iskaynin kutipiqa qayachimurqaku judiokunallaman chaynataq judiokunaman tikrakuq runakunamanpas. Kimsa kaq kutipim ichaqa qayachimurqaku mana judio kaq runakunaman, paykunaqa rikchanachisqam karqaku llaqtamanta lloqsiq ñankunapi tarikuq runakunaman. Chay qayachimusqankuqa qallaykurqa 36 kaq watapi Roma nacionniyoq tropata kamachiq Cornelio sutiyoq runa Cristopi iñiq kasqanmantapacha tiemponchikkama.
23:15. ¿Imanasqataq fariseo religionman tikrakuqkunaqa “aswan wiña-wiñay castigasqa kanankupaqraq” kanmanku karqa fariseokunamantaqa? Fariseokunapa religionninman tikrakuchkaspankuqa hatun huchakunatapaschá wakinqa rurachakarqaku. Ichaqa santo tukuspa fariseokunapa piensasqankuman hina ruraspankuqa, fariseokunamantaqa aswan-aswanraqmi huchallikurqaku santo tukuq kaspanku. Chaymi “aswan wiña-wiñay castigasqa kananpaqraq” karqaku.
27:3-5. ¿Imanasqataq Judasqa ñakakurqa? Bibliaqa manam willanchu Judas cheqapta wanakuspa ñakakusqanmantaqa. Huchanmanta pampachananpaq Diosta mañakunanmantaqa, sacerdotekunapa jefenkunaman hinaspa kamachikuqkunaman willakuq rirqa. Judasqa huchallikururqa ‘wañuyman apakuq huchawanmi’, chaymi huchallikusqanmanta ñakakurqa, manaña suyakuyniyoq kasqanwan (1 Juan 5:16). Chaymi Judasqa manaña ima suyakuyniyoq kaspa ñakakurqa.
Imatam yachachwan:
21:28-31. Jehová Diosqa munayninta rurasqanchiktam allinpaq hapin. Ejemplopaq, kallpanchakunanchikmi Diospa munaychakuyninmanta predicaypi chaynataq Jesuspa qatiqninkuna kanankupaq runakunata yanapaypipas (Mateo 24:14; 28:19, 20).
22:37-39. Iskaynin hatun kamachikuykunaqa iskay-kimsa rimaykunallapim yachachiwanchik Diosqa serviqninkunamanta ima suyasqanta.