1. ¿Imayna unanchasqataq runaqa kanchik? ¿Imanasqataq chayna unanchasqa kanchik?

 JEHOVA DIOSMI unanchawarqanchik piensaqta, yachaqta hinaspa yachasqanchikman hina tantiakuqta. Chaynataqa unanchawarqanchik payta ‘allinta riqsinapaqmi’ hinaspa tukuy yuyayninchikwan allinta tantiakuspa payta servinapaqmi (Prov. 2:​1-5; Rom. 12:1).

2. (1) ¿Imatam riqsikunanchik? (Rimarimuytaq Job 37:​23, 24 nisqanmantapas, qawaytaq dibujotapas). (2) ¿Imanasqataq ancha allin lliwta mana yachasqanchikta riqsikuyninchikqa?

² Yachaqta Dios unanchawaptinchikpas manam atichwanchu lliwta yachaytaqa (leey Job 37:​23, 24). Bibliam willawanchik Jobmanta. Payta Dios rimapayaptinmi mana hatunchakuspan riqsikurqa lliwta mana yachasqanta (Job 42:​3-6). Ñuqanchikpas mana hatuntukuspam riqsikunanchik lliwta mana yachasqanchikta. Chayta riqsikuymi yanapawasun Jehova Diospa yachachiwasqanchikmanta mana iskayrayananchikpaq. Payqariki allinta tantiakunapaqmi yachananchikpaq kaqta yachachiwanchik (Prov. 2:6).

3. ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yachasunchik?

³ Kay yachachikuypim yachasunchik bibliapi wakin yachachikuykunamanta lliwta mana yachasqanchikta. Yachasuntaqmi mana yachasqanchik kaqkunaqa wakinpi hukmanyachiwasqanchikmantapas. Chaymantapas yachasunmi bibliapi wakin yachachikuykunamanta mana yachasqanchikqa allinninchikpaq kasqanmanta. Chaykunamanta yachasqanchikqa yanapawasunmi yachananchikpaq kaqkunata Jehova Dios tiempollanpi yachachiwananchikmanta mana iskayrayanapaq. Payqariki ‘ancha-ancha yachayniyuqmi’ (Job 37:16).

MANAM YACHANCHIKCHU HAYKAPI MANA ALLINKUNA CHINKANANMANTAQA

4. Mateo 24:36 nisqanman hinaqa, ¿imamantam mana yachanchikchu?

⁴ (Leey Mateo 24:36). Manam yachanchikchu haykapi mana allinkunata Dios chinkachinanmantaqa utaq haykapi piñakuynin  punchaw kananmantaqa. Jesuspas kay pachapiraq kaspanqa ‘manam yacharqachu imay punchaw, imay hora kananmantaqa’. a Qatiqninkunatapas nirqam: ‘Hanaq pachapi taytallaymi imay tiempo utaq imay punchaw imapas kanantaqa tantian’, nispa (Hech. 1:​6, 7). Arí, Jehova Diosqa tantiarunñam imay punchawpi mana allinkunata chinkachinanpaq. Ñuqanchikqa manamá yachachwanchu.

5. ¿Imaynataq wakinpiqa tarikuchwan Diospa piñakuynin punchaw haykapi kananmanta mana yachasqanchikrayku?

⁵ Jesuspa nisqanman hinamá mana yachanchikchu haykapikama Diospa piñakuynin punchawta suyananchikmantaqa. Chayrayku ichapas amiruchkanchikña utaq hukmanyaruchkanchikña, astawanraqchá unay wataña Jehova Diosta servispanchikqa. Hukmanyasqapaschá tarikunchik ayllunchik utaq pipas Diospa piñakuynin mana chayamusqanrayku asikuwaptinchik (2 Ped. 3:​3, 4). Chaymi wakinpiqa nichwan: “Imay punchaw kananmanta yachaspayqa manachá hukmanyaymanchu asikuwasqankuwan”, nispa.

6. ¿Imanasqataq Diospa piñakuynin punchaw haykapi kananmanta mana yachasqanchikqa allin?

⁶ Jehova Diosqa munanmi kuyasqanchikrayku hinaspa paypi hapipakusqanchikrayku servinanchikta, manam piñakuynin punchawta suyasqanchikrayku servinanchiktachu. Chaymi mana niwanchikchu haykapi piñakuynin punchaw kananmantaqa. Jehova Dios serviytaqa munanchik wiña-wiñaypaqmi, manam piñakuynin punchaw chayamunankamallachu. Chay punchaw haykapi kananta piensanamantaqa Dios ñuqanchikpaq imakunata ruwananpim piensananchik. Chaypi piensaspaqa astawanmi payman asuykusun, hinaspapas tukuy sunqunchikwanmi servisun (2 Ped. 3:​11, 12).

7. Diospa piñakuynin punchaw haykapi kananmanta mana yachaspapas, ¿imatam yachanchikña?

⁷ Diospa piñakuynin punchaw haykapi kananmanta mana yachaspapas yachanchikñam 1914 watamantapacha tukupay punchawkunapi kasqanchikta. ¿Imanasqataq chaynata ninchik? Tukupay punchawkuna imayna kananmanta bibliapi willawasqanchikraykum. Bibliapa nisqankuna cumplikusqanwanmi yachanchik ‘Diospa piñakuynin punchawqa kayllapiña kasqanmanta’ (Sof. 1:14). Chaymantapas bibliapim niwanchik Diospa gobiernonmanta ‘sumaq willakuy  willakusqa’ kananmanta, chay ruwananchiktamá Jehova Diosqa munan (Mat. 24:14). Chaynatamá ruwachkanchik yaqa 240 nacionkunapi chaynataq huklawkunapipas. Willakuchkanchikqa 1.000 masnin rimaykunapim. Chaynaqa, manamá Diospa piñakuynin punchaw haykapi kananmantaraqchu yachananchik tukuy sunqunchikwan Diosmanta willakunapaqqa.

MANAM YACHANCHIKCHU IMAYNATA DIOS YANAPAWANANCHIKMANTAQA

8. ¿Atichwanchu Diospa ‘imapas ruwasqankunamanta’ yachayta? (Rimarimuytaq Eclesiastes 11:5 nisqanmantapas).

⁸ (Leey Eclesiastes 11:5). Bibliapim nin Diospa ‘imapas ruwasqankunamantaqa mana yachasqanchikta’. Manam yachanchikchu tantiasqankuna cumplikunanpaq Jehova Dios imakunata ruwananmantaqa. Manataqmi yachanchikchu amparawananchikpaq imakunata ruwananmantaqa (Sal. 37:5). Chaykunamanta lliwta yachaytaqa manam haykapipas atisunchu. Imaynam doctorkunapas maynata estudiaspankupas mana entiendeyta atinkuchu mamanpa wiksanpi wawa imayna wiñasqanta. Chaynam ñuqanchikpas mana lliwtaqa entiendeyta atisunchu Diospa ruwasqankunamantaqa.

9. ¿Imaynataq tarikuchwan Jehova Dios imaynata yanapawananchikmanta mana yachaspaqa?

⁹ Jehova Dios imaynata yanapawananchikmanta mana yachasqanchikraykum wakinpiqa payta astawan servinanchikpaq tantiakuyninchikpi iskayrayayta qallaykuchwan. Ichapas Diosmanta astawan willakuyta munasqanchikrayku wakin punchawkunalla llamkapakuyta munachkanchik utaq wasinchikta, llamkayninchikta saqispa huklaw llaqtachaman astakuyta munachkanchik. Ichaqa iskayrayasqanchikraykupaschá chaypaq mana tantiakunchikchu. Chaymantapas tantiasqanchikman hina imapas mana kaptinmi piensachwan Jehova Dios ñuqanchikwan piñasqa kasqanta. Ichapas imapipas astawan kallpanchakuyta munaspapas mana atinchikchu. Utaqchá Diosmanta willakunapaq anchata kallpanchakuspapas mana tarinchikchu bibliamanta yachay munaqta. Yaqapaschá Diosta yupaychanapaq wasikunata ruwaypi yanapakuchkaspa qunqayllamanta sasachakuypi tarikurunchik. Tukuy chaykunaraykum piensachwan: “Diosqa manachusmi yanapawachkanchu”, nispa.

10. ¿Imaynanpitaq nichwan Dios imaynata yanapawananchikmanta mana yachasqanchikqa allinninchikpaq kasqanmanta?

¹⁰ Jehova Dios imayna yanapawananchikmanta mana yachasqanchikqa allinninchikpaqmi. Yanapawanchikmi mana hatuntukuq kanapaq chaynataq ruway atisqallanchikta riqsikunapaq. Bibliapi nisqanman hinam piensasqanchikmantaqa utaq tantiasqanchikmantaqa Jehova Diospa piensasqan utaq tantiasqan aswan allin (Is. 55:​8, 9). Dios imaynata yanapawananchikmanta mana yachasqanchikqa yanapawanchiktaqmi payllapi tukuy sunqunchikwan hapipakunapaqpas. Imapaq tantiasqanchik hinaspa imata ruwasqanchik allin kananmantaqa manataqmi iskayrayasunchu. Chaymi willakusqanchikpi pipas Diosmanta yachayta munaptinqa utaq huñunakuna wasita ruwaypi allin kaspaqa Jehova Diosta agradecekuspa hatunchasun (Sal. 127:1; 1 Cor. 3:7). Tantiasqanchikman hina imapas mana kaptinqa manataqmi iskayrayasunchu Dios imatapas qawamusqanmantaqa nitaq paypa makillanpi imapas kasqanmantaqa (Is. 26:12). Ruway atisqanchikkunatayá tukuy sunqunchikwan ruwasun. Mana atisqanchikkunataqa Jehova Diospa makinpiyá saqiykusun. Yanapawananchikpaq milagrokunata mana ruwaptinpas manam iskayrayasunchu imaynata yanapawananchikmantaqa (Hech. 16:​6-10).

11. ¿Imakunapitaq yuyaymanananchik?

¹¹ Mana yachasqanchik kaqkunapi piensanamantaqa aswan allinqa kanman Diosmanta yachasqanchikkunapi piensaymi. Allinmi kanman Jehova Diosqa kuyakuq, allin ruwaq hinaspa yachayniyuq kasqanpi yuyaymanayninchik. Yuyaymanananchiktaqmi Jehova Diosta servinanchikpaq  hinaspa iñiqmasinchikkunata yanapananchikpaq kallpanchakusqanchikta mana qunqasqanpipas chaynataq tukuy sunqunwan serviqninkunataqa bendecisqanpipas (Heb. 11:6).

MANAM YACHANCHIKCHU PAQARIN IMA PASANANMANTAQA

12. Santiago 4:​13, 14 nisqanman hinaqa, ¿imatam mana yachanchikchu?

¹² (Leey Santiago 4:​13, 14). Manamá yachakunchikchu paqarin punchaw ima pasaruwananchiktaqa. Bibliapim nin ‘qunqayllamanta imapas pasaruwananchikmanta’ (Ecl. 9:11). Chayraykum mana nichwanchu tantiasqanchikman hinapuni imapas kananmantaqa. Ichapas mana ruwayta atisunchu utaq wañuypas hapiruwachwan.

13. ¿Imaynataq tarikuchwan paqarin ima pasawananchikmanta mana yachasqanchikwan?

¹³ Paqarin ima pasawananchikmanta mana yachasqanchikwanqa hukmanyaruchwanmi. Ima mana allinpas pasaruwananchikpi llumpayta piensaspaqa manam hawkachu nitaq kusisqachu kawsakuchwan. Qunqayllamanta imapas pasaruwaptinchikqa utaq tantiasqanchikman hina imapas mana kaptinqa llakisqam hinaspa hukmanyasqam tarikuchwan (Prov. 13:12).

14. ¿Imakunamantataq kanqa kusisqa kawsakuyninchikqa? (Qawaytaq fotokunatapas).

¹⁴ Imaña pasawaptinchikpas hinalla servisqanchikwanmi sutilla kanqa Diosta ancha kuyasqanchik. Bibliapi niwasqanchikwanmi yachanchik Jehova Diosqa lliw sasachakuykunamanta mana amparawasqanchikta, manataqmi sapakamata ima pasawananchikpaqqa paychu tantian. Kusisqa kawsakuyninchikqa kanqa Jehova Diosllata kasukuymantam, manam paqarin ima pasawananchikta yachaymantachu (Jer. 10:23). Jehova Diospa munasqanman hina tantiakuspaqa manam llumpaytaqa piensasunchu paqarin ima pasawananchikpiqa. Aswanqa bibliapi nisqanman hinam nisun: “Jehova Dios munaptinqa kawsaspachiki kayta utaq wakta ruwasunchik”, nispa (Sant. 4:15).

15. Paqarin ima pasawananchikmanta mana yachaspapas, ¿imakunatam hamuq tiempomanta yachanchikña?

¹⁵ Paqarin ima pasawananchikmanta mana yachaspapas yachanchikmi hanaq pachapi utaq kay pachapi kawsakunanchik kaptinpas hamuq tiempopi wiñaypaq kawsakunanchikpaq Dios prometewasqanchikmantaqa. Payqa mana llullakuqmi, prometesqanta cumplinanpaqqa manam pipas nitaq imapas harkanmanchu (Tito 1:2). Paymi kaynata nin: “Qallariymantapacham ñuqaqa imapas imayna kananmanta nini. Ñawpaqmantaraqmi willakuni imakunapas pasakunanmantaqa”, nispa. Chaypi nisqanman hinamá Diospa nisqankunaqa kunankama cumplikuchkan, hamuq  tiempopipas cumplikunqam (Is. 46:10). Chaymantapas manataqmi pipas nitaq imapas Diospa kuyakuyninmantaqa rakiwasunchu (Rom. 8:​35-39). Imaña-haykaña kaptinpas Jehova Diosqa yachaytawan kallpatam quwasun, sunqunchiktam tiyaykachinqa chaynapi mana hukmanyaruspa imatañapas hinalla aguantananchikpaq. Manamá iskayrayanchikchu Dios yanapawaspanchik bendeciwananchikmantaqa (Jer. 17:​7, 8).

MANAM ALLINTAQA ENTIENDENCHIKCHU DIOS RIQSIWASQANCHIKMANTAQA

16. ¿Imatam Diosqa ñuqanchikmanta yachan? (Rimarimuytaq Salmos 139:​1-6 nisqanmantapas).

¹⁶ (Leey Salmos 139:​1-6). Jehova Diosqa unanchawaqninchik kasqanraykum allintapuni yachan cuerponchikpi, sunqunchikpi, piensayninchikpi imayna tarikusqanchikta. Payqa allintam riqsiwanchik, chaymi yachanña manaraq rimachkaptinchikpas ima niy munasqanchikta. Yachantaqmi manaraq imatapas ruwachkaptinchik imanasqa ruway munasqanchiktapas. Kamachiq Davidmi nirqa Jehova Diosqa imatapas cuidachkaq hina maypiña kaptinchikpas tuta-punchaw qawamuwasqanchikmanta, chaynapi yanapaykuwananchikpaq. ¡Mayna kusikunapaqmá llapallan kamachiq hinaspa tukuy atiyniyuq Diosninchikpa qawamuwasqanchikqa! Chaymi David nirqa: “Ancha-ancha yachayniyuqmi qamqa kanki, ñuqaqa manam haypayta atinichu, yachaynikiqa mana entiendey atinam”, nispa (Sal. 139:6).

17. ¿Imanasqataq iskayrayachwan Jehova Dios allinta riqsiwasqanchikmanta?

¹⁷ Ichapas tayta-mamanchik uywawasqanchikrayku utaq llaqtamasinchik imayna kasqankurayku iskayrayachwan taytanchik Jehova Dios kuyawasqanchikmanta utaq llakikuwasqanchikmanta. Utaqchá piensachwan ñawpaq watakunapi huchallikusqanchikrayku Jehova Dios mana kuyawasqanchikta utaq saqiruwasqanchikta. Davidpas wakinpiqa chaynam tarikurqa (Sal. 38:​18, 21). Wakiqninchikqa sasachakuchkanchikpaschá Jehova Diospa munasqanman hina kawsakuyta. Chaymi nichwan: “¿Imanasqataq Jehova  Diosqa kay sasa kamachikuyta kamachiwan? Manachusmi entiendewanchu”, nispa.

18. ¿Imaynatam Diosta servisun kikinchikmantapas astawanraq riqsiwasqanchikmanta yachaspaqa? (Qawaytaq fototawan dibujotapas).

¹⁸ Amayá iskayrayasunchu kikinchikmantapas astawanraq Jehova Dios riqsiwasqanchikmantaqa. Allin runa kasqanchikta mana cuentata qukuptinchikpas payqa yachanmi allin sunquyuq kasqanchikta. Yachanmi imanasqa imayna runa kasqanchikta. Pantaq kaptinchikpas kuyawanchikmi (Rom. 7:15). Payqa allintam yachan servisqanchikpi imakuna ruwayta atinanchikta. Chayta yachayninchikqa yanapawanchikmi kusisqa tukuy sunqunchikwan servinanchikpaq.

19. ¿Dios imayna kasqanmantataq yachanchik?

¹⁹ ¿Jehova Dios imayna kasqanmantataq yachanchik? Yachanchikmi payqa kuyakuqllaña kasqanta (1 Juan 4:8). Yachanchiktaqmi kuyawasqanchikrayku kamachikuyninkunata quwasqanchiktapas, chaynapi kusisqa, allinlla kawsakunapaq. Chaymantapas yachanchikmi wiñaypaq kawsakunanchikta munaspan churinta ñuqanchikrayku wañunanpaq kachamusqantapas. Jesus ñuqanchikrayku wañukusqanwanmi pantaq runakuna kaspanchikpas Jehova Diosman asuykuyta atinchik (Rom. 7:​24, 25). Yachanchiktaqmi Diosninchikqa ñuqanchikmanta aswan allinta ‘sunqunchikta riqsisqanta, payqa lliwtamá yachan’ (1 Juan 3:​19, 20). Diosqa yachanmá munayninta ruwanapaq imakuna ruway atisqanchikta.

20. ¿Imata riqsikusqanchiktaq yanapawasun mana yachasqanchik kaqkunapi mana llumpayta piensanapaq?

²⁰ Kay yachachikuypi yachamusqanchikman hinam Jehova Diosqa mana lliwtachu imamantapas willawanchik, aswanqa yachananchikpaq kaqkunallamantam. Chayta riqsikuspaqa manam llumpaytaqa piensasunchu mana yachasqanchik kaqkunapiqa, aswanqa Jehova Diospa yachachiwasqanchik kaqkunallapim piensasun. Chayta ruwaspaqa “allin yachayniyuq” Diospim hapipakuchkanchik (Job 36:4). Kunanqa manam lliwtachu yachanchik, hamuq tiempopim ichaqa astawan yachasun. Wiñaypaq kawsakuspanchikpas Diosmantaqa hinallam yachasunchik. Chayqa kusichiwanchikmi (Ecl. 3:11).