1, 2. ¿Imakunatam punta apaqkunaqa ruwanku?

 UNAYÑA punta apaqkunapa yanapaqnin kaspaykiqa yaqapaschá punta apaq kanaykipaqña kachkanki. Chaynaqa, ¿kallpanchakuwaqchu punta apaqña kaspayki iñiqmasinchikkunata astawan yanapanaykipaq? Chaypaq kallpanchakuspaykiqa bibliapa nisqanman hinam ‘allin llamkayta munachkanki’ (1 Tim. 3:1).

² ¿Imakunatam punta apaqkuna ruwanku? Diosmanta willakuypim qatipakunapaq kanku, anchatam kallpanchakunku iñiqmasinchikkunata cuidanankupaq chaynataq yachachinankupaq, hinaspapas rimasqankuwan hinaspa imapas ruwasqankuwanmi congregacionpi iñiqkunata yanapanku Diospi astawan hapipakunankupaq. Ñuqanchikpaq anchata llamkasqankuraykum bibliapi paykunamanta nin ‘regalo hina’ kasqankumanta (Efes. 4:8).

3. ¿Imatam pipas ruwanan punta apaq kananpaq? (Rimarimuytaq 1 Timoteo 3:​1-7 hinaspa Tito 1:​5-9 nisqanmantapas).

³ ¿Imatam pipas ruwanan punta apaq kananpaq? Manam Diosmanta allin willakuqllachu nitaq allin yachachiqllachu kanan. 1 Timoteo 3:​1-7 hinaspa Tito 1:​5-9 (leey, qaway willakuyninkunata) nisqanpim willawanchik punta apaq kanapaq imayna kanamanta. Chaypi lliw nisqankunata cumplispanmi punta apaqqa kanman. Chaynaqa, punta apaq kayqa manam imatapas yachaspa llamkayta tariruy hinallachu. Kay yachachikuypim yachasun punta apaqqa iñiqmasinkunawan kaspanpas utaq maypiña kaspanpas allin qawasqa kananmanta, familianpipas qatipakunapaq kananmanta hinaspa iñiqmasinchikkunata yanapay munaq kananmanta.

HUKKUNAPA ALLIN QAWASQANMI KANAN

4. ¿Ima ninantaq “mana pipapas anyananmi” kanan nisqanqa?

⁴ Pipas punta apaq kananpaqqa “mana pipapas anyananmi”  kanan. Huk rimaypiqa manam pi iñiqmasinpas ninanchu: “Payqa kaynam, utaq waknam”, nispaqa. Chaymantapas “mana iñiq runakunapa allin qawasqanmi kanan”. Ichapas mana iñiq runakunaqa imakunapi creesqanmanta tukuyta ninqaku. Ichaqa manam iskayrayanankuchu honrado hinaspa allin ruwaq kasqanmantaqa (Dan. 6:​4, 5). Chaymi nikunan: “¿Iñiqmasiykunapa hinaspa lliw runakunapa allin qawasqanchu kani?”, nispa.

5. ¿Ima ninantaq “allin kaqkunata kuyaq” nisqanqa?

⁵ Chaymantapas punta apaqqa kanan ‘allin kaqkunata kuyaqmi’. Huk rimaypiqa hukkunapa allin ruwaq kasqankuta utaq allin sunquyuq kasqankuta qawaspanmi felicitaykunan, hinaspapas hukkunarayku imatapas ruwaspa kusisqa kasqanraykum hukkunata yanapananpaq tukuyta ruwan mana chayta ruwanan kachkaptinpas (1 Tes. 2:8). ¿Imanasqataq punta apaqpa chayna kayninqa ancha allin? Yaqa tukuy tiemponwan iñiqmasinkunata cuidananraykum hinaspa congregacionpi imapas ruwayninta ruwananraykum (1 Ped. 5:​1-3). Hukkunata yanapananrayku tukuy ima ruwayniyuq kaspanpas ancha kusisqam tarikun (Hech. 20:35).

6. ¿Imakunatam ruwan samaykachikuq runaqa? (Rimarimuytaq Hebreos 13:​2, 16 nisqanmantapas, qawaytaq fototapas).

⁶ Pipas ‘samaykachikuqqa’ manam amistadninkunallapaqchu allin kaqkunataqa ruwan (1 Ped. 4:9). Aswanqa Job libropa nisqanman hinam wasinpas chaynataq sunqunpas mana riqsisqa runakunapaqwan kicharayaq kanan. Chaymi nikunan: “¿Hukkunata kuyakuywan chaskiykusqaywanchu astawan riqsichikuni?”, nispa (leey Hebreos 13:​2, 16). Samaykachikuq runaqa atisqanman hinam visitaqninkunamanqa imallatapas quykun. Astawanraqmi mana imayuq kaqkunamanqa hinaspa iñiqmasinchikkunarayku tukuyta ruwaqkunamanqa. Paykunamanta wakinmi kanman llaqtan-llaqtan watukuqkuna hinaspa congregacionninchikta yachachiq hamuqkuna (Gen. 18:​2-8; Prov. 3:27; Luc. 14:​13, 14; Hech. 16:15; Rom. 12:13).

7. ¿Imaynataq ‘qullqillata mana kuyaq’ punta apaqqa?

⁷ “Qullqilla mana kuyaqmi” kanan. Huk rimaypiqa manam qullqi maskayllamanqa qukurunanchu. Apu utaq wakcha kaspanpas Diospa munaynintam puntataqa vidanpi churanan (Mat. 6:33). Tiempontapas, kallpantapas chaynataq tukuy imankunatapas Diosta servinanpaq, familianta cuidananpaq hinaspa  iñiqmasinkunata yanapananpaqmi servichikunan (Mat. 6:24; 1 Juan 2:​15-17). Chaymi nikunan: “¿Imatataq piensani qullqimanta? ¿Kusisqachu kachkani tukuy ima kapuqniykunawan? ¿Icha astawan qullqita ganaspay tukuy imayuq kaytachu munani?”, nispa (1 Tim. 6:​6, 17-19).

8. ¿Imaynam ‘munasqanwan mana aysachikuq’ hinaspa ‘controlakuq runaqa’?

⁸ Pipas ‘munasqanwan mana aysachikuqqa’ hinaspa ‘controlakuqqa’ manaraq imatapas ruwachkaspan allinta piensaqmi. Chaymi mana llumpay mikuqqa utaq llumpay tomaqqa kananchu. Manataqmi pachakuspanpas chaynataq allichakuspanpas Diosta mana serviq runakunataqa qatipakunanchu. Hinaspapas allintam tantianan haykapi hinaspa imakunapi kusirikunanpaqpas (Luc. 21:34; Sant. 4:4). Chayna runaqa hukkunaña piñachiptinpas hawkallam kanan. Punta apaqqa kanan “mana sinkakuqmi” hinaspa sapa kuti mana tomaqmi. Nikunanmi: “¿Sutillachu imayna kawsakusqaywan qawakun munasqaywan mana aysachikusqay hinaspa controlakusqay?”, nispa.

9. ¿Imaynataq ‘allin yuyaywan imapas ruwaq’ hinaspa ‘mana hawanpi-ukunpi imapas ruwaq’ punta apaqqa?

⁹ ‘Allin yuyaywan imapas ruwaq’ punta apaqqa bibliapa nisqanman hinam imapaqpas tantian. Bibliapa nisqankunata imayna kasukunanpi yuyaymanaspanmi imatapas sumaqta entiendespan allinta tantian. Manam imatapas sumaqta mana yachachkaspanqa chayllachu tantiarun (Prov. 18:13). Chaymi Dios hina piensasqanrayku imapas tantiasqanqa allin. Chaymantapas “mana hawanpi-ukunpi imapas ruwaqmi”. Huk rimaypiqa tukuy imapi organizasqa hinaspa maymanpas tiempollanpi chayaqmi. Llapallankutaqmi yachanku confianapaq runa kasqanta hinaspa kamachisqankuman hina imatapas ruwaq kasqanta. Chayna kasqanraykum llapallanpa allin qawasqan. Kunanñataq yachaykusun bibliapa nisqanman hina familiayuq kaspan imayna kananmanta.

FAMILIANTA ALLINTA UYWASQANRAYKUM QATIPAKUNAPAQ KANAN

10. ¿Imakunata ruwasqanraykum hukkuna yachanqaku ‘wasinpi kaqkunata allinta uywaq’ punta apaq kasqanta?

¹⁰ Casarasqa qari iñiqmasinchik punta apaq kananpaqqa familianmi hukkunapa allin qawasqan kanan. Chayraykum kanan ‘wasinpi kaqkunata allinta uywaq’ utaq kamachiq. Hukkunam riqsinanku familianta kuyakuywan cuidasqanwan hinaspa familianpi piensaspa imatapas tantiasqanwan. Chaymantapas punta apaqqa tukuytam ruwanan lliw familian Diosta tukuy sunquwan servinankupaq. ¿Imanasqataq chayna kayninqa ancha allin? Pablom nirqa: “Wasinpi kaqkunata allin uywayta mana atispanqa, ¿imaynamá Diospi iñiqkunamantaqa nanachikunman?”, nispa (1 Tim. 3:5).

11, 12. ¿Imaynam punta apaqpa churinkuna kananku taytan hinalla punta apaq kananpaq? (Qawaytaq fototapas).

¹¹ Punta apaqpa churinkuna warmallaraq kaptinkuqa ‘tukuy imapi kasukuq hinaspa allin kawsakuq’ kanankupaqmi yachachinan. Yachachinanqa kuyakuywanmi. Chaywanqa manam nichkanchik warmanku mana asiriq kanankumantachu nitaq mana pukllarinankumantachu. Chaywanpas yachachiptinkuqa kasukuq, respetakuq hinaspa maypipas allin comportakuqmi kanqaku. Chaymantapas, taytaqa churinkunatam yanapanan Dioswan allin amistad kanankupaq, bibliapa yachachisqankunaman hina kawsakunankupaq hinaspa bautizakuyman chayanankupaq.

¹² Punta apaqpa ‘churinkunaqa Diospi iñiqmi kananku, manam paykunamantaqa pipas ninanchu “mana allin ruwaq hinaspa mana kasukuqmi” nispaqa’. Ichaqa, ¿imam pasanman wasinpi yachaq churin testigo kachkaspan hatun huchata ruwaruptinqa? Taytan mana corregisqanrayku hinaspa allinta mana yachachisqanrayku chayna hatun huchaman wichiykuptinqa, taytanqa manañam punta apaqñachu  kanman (qaway 1996 watapi 15 de octubrepaq La Atalaya revistapa 21 paginanpi 6, 7 parrafonta).

IÑIQMASINKUNATAM YANAPANAN

13. ¿Imaynatam yachachwan pipas ‘mana hikutakuq’ hinaspa “mana hatuntukuq” kasqanta?

¹³ Diospa imayna kasqanta qatipakuq punta apaqkunaqa iñiqmasinchikkunatam anchata yanapanku. ‘Mana hikutakuq’ utaq hukkunata uyariykuq punta apaqqa iñiqkuna hawkalla kananpaqmi yanapakun. Qampas chayna kayta munaspaykiqa hukkunata uyariykuqmi hinaspa imayna piensasqankuta entiendeqmi kanayki. Punta apaqkuna huñunakuspanku bibliapa nisqanman hina tantiasqankuwan yaqa llapallanku acuerdopi kaptinkuqa, ¿qampas acuerdopichu kanki paykuna hina mana piensaspaykipas? Chaymantapas punta apaqqa ‘manataqmi hatuntukuqchu kanan’. Mana hatuntukuq kaspanqa manam pitapas hikutanqachu pay hina piensananpaqqa. Aswanqa hukkunata sumaqta tapurikuspanmi imatapas ruwanqa (Gen. 13:​8, 9; Prov. 15:22). Punta apaqqa kanan “mana atipanakuqmi” hinaspa ‘mana chaylla piñakuqmi’. Nanay simi kananmantaqa hukkunata mana sientichinanpaq hinam riman. Hawka kawsakuq kasqanraykum piñanakuykuna kaptinpas hawkayay kananpaq yanapakun (Sant. 3:​17, 18). Llampu simi kasqanraykutaqmi chiqniqnin runakunatapas hawkayaykachin (Juec. 8:​1-3; Prov. 20:3; 25:15; Mat. 5:​23, 24).

14. ¿Imanasqataq punta apaqqa ‘mana chayllaraq iñikuqchu kanan’? ¿Imanasqataq “Diosman sunqu” kanan?

¹⁴ Punta apaqqa ‘manataqmi chayllaraq iñikuqchu kanan’. Chaywanqa manam nichkanchik unay wata bautizasqa kananmantachu, ichaqa tiempom pasanan Dioswan kuyachikunanpaqqa hinaspa imatapas paypa nisqanman hina tantiay yachaq kananpaqqa. Manaraq punta apaq kachkaspanmi Jesus hina humilde kanan. Humilde kaspanqa manam piñakunqachu imapipas yanapakunanpaq mana niptinkuqa, aswanqa hinallam suyanqa haykapi utaq imapi yanapakunanpaq ninankuta (Mat. 20:23; Filip. 2:​5-8). Chaymantapas “Diosman sunqu” kaspanmi Diospi hapipakunan hinaspa kamachikuyninkuna allin kasqanmanta seguro kanan, chaynapi Diospa llaqtanpi quwasqanchik kamachikuykunata kasukunanpaq (1 Tim. 4:15).

15. ¿Punta apaqqa huñunakuykunapi suma-sumaqta yachachiqchu kanan?

 ¹⁵ Bibliapiqa sutillatamá niwanchik iñiqkunamanta nanachikuqqa “hukkunatapas allin yachachiq kananmanta”. Chaywanqa manam nichkanchik huñunakuykunallapi alli-allin yachachiq kananmantachu. Achka punta apaqkunam mana riqsisqachu kanku huñunakuykunapi suma-sumaqta yachachisqankuwanqa, aswanqa Diosmanta willakuq rispan runakunapa sunqunman chayasqankuwanmi hinaspa iñiqmasinkuta watukuspa allinta kallpanchasqankuwanmi (tupachiy 1 Corintios 12:​28, 29 hinaspa Efesios 4:11 nisqanwan). Chaywanpas, pipas punta apaq kayta munaspanqa kallpanchakunanmi aswan allin yachachiq kananpaq. ¿Imakunatataq chaypaq ruwanan?

16. ¿Imatam punta apaqqa ruwanan allin yachachiq kananpaq? (Qawaytaq fototapas).

¹⁶ ‘Diospa chiqap palabranmanmi hapipakunan’. Runakunapa sunqunman chayananpaqqa huñunakuypi yachachispanpas utaq iñiqmasinta sapallanpi consejaspanpas bibliawanmi yachachinan. Chaypaqqa bibliatawan qillqanchikkunata allinta estudiaqmi kanan (Prov. 15:28; 16:23). Bibliata estudiaspanqa qillqanchikkunapim maskan chay versiculokunapa ima ninan kasqanta chaynapi yachachispa allinta entiendechinanpaq. Yachachispanpas uyariqninkunapa sunqunman chayananpaqmi kallpanchakun. Aswan allin yachachiq kananpaqqa unayña punta apaq kaqkunatam tapukunman, hinaspam paykunapa consejonkuta kasukunan (1 Tim. 5:17). Punta apaqkunaqa llapallan iñiqmasinkunata ‘kallpanchaspanpas’ wakinpiqa ‘pantaypi kasqankutam qawachinan’ utaq correginan kuyakuyllawan. Chaynaqa, kuyakuq, llampu sunqu hinaspa bibliapa nisqanman hina yachachiq kaspankuqa Jesusta qatipakuspankum allin yachachiq kanqaku (Mat. 11:​28-30; 2 Tim. 2:24).

HINALLAYÁ KALLPANCHAKUY

17. (1) ¿Imatam punta apaqta yanapaqkuna yuyarinanku punta apaq kanankupaq hinalla kallpanchakunankupaq? (2) ¿Imatam punta apaqkuna yuyarinanku mayqin iñiqmasinkupas punta apaq kananmanta rimaspankuqa? (Qaway “ ¿Imaynam punta apaqkuna kananku pipas nombrasqa kananmanta rimaspankuqa?” niqta).

¹⁷ Kay yachachikuyta estudiaruspaqa ichapas punta apaqkunata wakin yanapaqkunaqa piensanmanku  punta apaq kayta mana atinankuta. Ichaqa yuyarinankum Diospas chaynataq iñiqmasinkupas pantaq kasqankuta allinta yachasqankuta (1 Ped. 2:21). Chaymantapas, atiyninwan Dios yanapaptinmi punta apaq kay munasqantaqa haypayta atinman (Filip. 2:13). Hinaptinqa, ¿munawaqchu kay estudiasqanchikpi kaqkunamanta imapipas astawan kallpanchakuyta? Chayna kaptinqa Diostayá mañakuy, imapi kallpanchakunaykimantayá estudiay, hinaspapas punta apaqkunatayá niy yanapaykusunaykipaq.

18. ¿Imapaqmi hinalla kallpanchakunanku punta apaqkunapa yanapaqninkuna?

¹⁸ Qarikunaqa llapallanchikmi punta apaqña kaspapas kay yachachikuypi estudiasqanchikkunata hinalla kasukunapaq kallpanchakunanchik (Filip. 3:16). Punta apaqpa yanapaqninña kaspaykiqa hinallayá kallpanchakuy punta apaq kanaykipaq. Jehova Diostayá mañakuy yachachisunaykipaq, saqikuytaqyá munasqanman hina qamta valekuspan iñiqmasikikunata yanapanantapas (Is. 64:8). Diosqa yanapasunkim punta apaq kanaykipaq tukuy ima ruwasqaykipiqa.