1. ¿Imatam David ruwarqa Diosta kuyasqanrayku?

DAVIDMI kaynata qillqarqa: “[Jehova] Diosqa ancha hatunmi, payqa yupaychanapaq hinam”, nispa (Sal. 145:3). Davidqa Jehova Diostaqa anchatam kuyarqa, chaymi ‘huñunakuykunapipas yupaycharqa’ (Sal. 22:22; 40:5). Ñuqanchikpas anchatam Diosta kuyanchik, chaymi David hina piensanchik. Paymi nirqa: “Taytanchik Israelpa Diosninyá wiña-wiñaypaq hatunchasqa kachun”, nispa (1 Cron. 29:10-13).

2. (1) ¿Imata ruwaspam Diosta hatunchachwan? (2) ¿Imapim wakin iñiqmasinchikkunaqa rikukunku, hinaspa imatam kay yachachikuypi yuyarisunchik?

² Diostaqa hatunchachwanmi huñunakuykunapi rimarispa. Ichaqa wakin iñiqmasinchikkunam rimariyta munaspankupas manchapakunku. ¿Imatam ruwanmanku manaña manchakunankupaq? ¿Imataq llapallanchikta yanapawasunchik rimarisqanchikwan kallpanchanakunapaq? Puntataqa yuyarisunyá imanasqa huñunakuykunapi rimarinanchikmanta.

3-5. (1) Hebreos 13:15 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq huñunakuykunapi rimarinchik? (2) ¿Imanasqataq nichwan wakin iñiqmasinchikkunapa rimasqankuman hina rimarinanchikta Jehova Dios mana suyasqanta?

³ Jehova Diosqa payta hatunchananchikpaqmi saqiwanchik (Sal. 119:108). Huñunakuykunapi rimariyqa ‘animalta wañuchispa Diosman quchkaq hinam’, chaytaqa hukkunaqa manam ruwapuwanchikmanchu (qaway Hebreos 13:15). ¿Diosqa niwanchikchu wakin iñiqmasinchikkunapa imayna rimarisqankuman hina rimarinanchikpaq? Manam.

⁴ Jehova Diosqa yachanmi runakunaqa mana chaynalla kasqanchikta. Hinaspapas payqa anchatam kusikun paypaq imapas ruwasqanchikwan. Yuyarisun Israel runakuna Diospaq imakunata ruwasqankumanta. Kapuqniyuqkunaqa Diospaqmi quqku  ovejata utaq cabrata. Mana ancha kapuqniyuqkunañataqmi quyta atinmanku karqa ‘iskay quqñuta utaq iskay mallqu palomata’. Pipas chaykunata mana quyta atispanñataqmi quyta atinman karqa ‘iskay kilo fino harinata’ (Lev. 5:7, 11). Chay harina mana ancha qullqipaq kaptinpas Diosqa chanincharqam. Ichaqa chay harinaqa allin kaqnin harinam kanan karqa.

⁵ Jehova Diosqa hina chaynallam kunankamapas. Payqa manam suyanchu huñunakuykunapi rimarispa Apolos nitaq Pablo hina alli-allinta rimarinanchiktaqa (Hech. 18:24; 26:28). Diosqa munanmi rimarinapaq anchata kallpanchakunanchikta. Yuyarisun wakcha viudapa mana ancha valorniyuq iskay qullqichakunata qullqi churana cajakunapi churasqanmanta. Diosqa paytaqa chaskirqa tukuy ima kapuqninta qusqanraykum (Luc. 21:1-4).

6. (1) Hebreos 10:24, 25 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam yanapawanchik huñunakuypi iñiqmasinchikkunapa rimarisqankuqa? (2) ¿Imaynatam qawachichwan kallpanchakusqankuta anchata chaninchasqanchikta?

⁶ Huñunakuykunapi rimarisqanchikwanmi kallpanchanakunchik (qaway Hebreos 10:24, 25). Huñunakuykunapi iñiqmasinchikkunapa rimarisqankuta uyariyqa kusichiwanchikmi. Kusisqam tarikunchik huk warmacha sunqunmanta rimariptin, utaq huk iñiqmasinchik imapas chayraq yachasqanmanta rimarimuptin. Ancha kusisqataqmi tarikunchik wakin iñiqmasinchikkuna manchapakuq kaspankupas rimarinankupaq kallpanchakusqankuta qawaspanchik, utaq rimayninchikta chayraq yachaq iñiqmasinchikkunapa rimarisqankuta uyarispanchik (1 Tes. 2:2). ¿Imaynatam qawachichwan kallpanchakusqankuta anchata chaninchasqanchikta? Rimarisqankumantam agradecekuchwan, nichwantaqmi rimarisqanwan anchata kallpanchawasqanchikmanta. Chaymantapas kallpanchakuchwanmi huñunakuykunapi rimarinanchikpaq. Chaynapi hukkunatapas kallpanchananchikpaq (Rom. 1:11, 12).

7. ¿Imanasqataq ninchik huñunakuykunapi rimariyqa allinninchikpaq kasqanta?

⁷ Huñunakuypi rimariyqa allinninchikpaqmi (Is. 48:17). ¿Imanasqa? Allintam qillqanchikkunamanta yachasun, Diospa palabrantam allinta entiendesun hinaspapas yachasqanchikman hinam kawsakusun. Chaymantapas huñunakuypim aswan kusisqa kasunchik  rimarinapaq allinta qillqanchikmanta yachasqanchikrayku. Hinaspapas rimarisqanchikkunam umanchikpiña takyanqa.

8, 9. (1) Malaquias 3:16 nisqanman hinaqa, ¿imaynam Jehova Diosqa tarikun rimarinapaq kallpanchakusqanchikta qawaspan? (2) Chaywanpas, ¿imaynam wakin iñiqmasinchikkuna tarikunku?

⁸ Jehova Diosqa kusisqam tarikun huñunakuykunapi rimariptinchik. Payqa uyarinmi rimarisqanchikta hinaspapas ancha kusisqam tarikun chaypaq kallpanchakusqanchikwan (qaway Malaquias 3:16). Chaymi payqa kallpanchakusqanchikmanta bendeciwanchik (Mal. 3:10).

⁹ Yacharunchikñam imakunarayku huñunakuypi rimarinanchikmanta. Chayna kaptinpas wakinkuqa hinallaraqchá manchapakunmanku. Chay pasasuptikiqa amayá hukmanyaychu. Kaypim yachasunchik bibliapa ima nisqanmanta hinaspa ñawpaqta pikuna chayna manchakuq kasqankumanta. Yachasuntaqmi huñunakuykunapi astawan rimarinanchikpaq imakunata ruwananchikmanta.

10. (1) ¿Imaynam wakinninchikqa tarikunchik huñunakuypi rimarispa? (2) ¿Imanasqataq ninchik huñunakuypi rimarinapaq manchakuyqa mana hatun tukuq kasqanchikta qawachisqanmanta?

¹⁰ Huñunakuypi makikita huqariyta piensaptikiqa, ¿yaqachu sunquyki pak-pakyan? Chayna kaptinqa, manam qamllachu chaynaqa tarikunki. Wakiqninchikpas manchakunchikmi huñunakuypi rimariytaqa. Ichaqa chayrayku huñunakuypi mana rimasqaykita musyakuspaykiqa yuyaymanarinaykim imanasqa manchakusqaykimanta. ¿Manchakunkichu rimachkaspayki rimasqaykita qunqaruyta utaq pantata rimaruyta? ¿Wakin iñiqmasinchikkunapa rimarisqanman hina rimarisqayki mana kananmantachu manchakunki? Chayqa qawachinmanmi mana hatun tukuq kasqaykita hukkunata aswan allinpaq hapisqaykirayku. Diosqa kusikunmi mana hatun tukuq kaptinchik (Sal. 138:6; Filip. 2:3). Ichaqa Jehova Diosqa munantaqmi payta hatunchanaykita hinaspa huñunakuykunapi rimarisqaykiwan  hukkunata kallpanchanaykitapas (1 Tes. 5:11). Diosqa kuyasunkim, hinaspapas kallpatam qusunki manaña manchakunaykipaq.

11. ¿Bibliapa ima nisqankunataq yanapawachwan?

¹¹ Qawasun bibliapa yachachikuyninkunata. Bibliaqa ninmi rimaspanchik pantaq kasqanchikta (Sant. 3:2). Mana pantaq kananchiktaraqchuqaya Jehova Diosqa suyan, manataqmi iñiqmasinchikkunapas chaytaqa suyankuchu (Sal. 103:12-14). Paykunaqa ayllunchik hinam kanku hinaspapas kuyawanchikmi (Mar. 10:29, 30; Juan 13:35). Paykunaqa yachankum wakinpiqa rimaspanchik pantananchikmanta.

12, 13. ¿Imatam yachachiwanchik Nehemiaspa hinaspa Jonaspa ruwasqanku?

¹² Manaña manchapakuq kananchikpaqyá yuyarisun ñawpaq tiempopi runakunamanta. Puntata rimarisun Nehemiasmanta. Payqa kamachikuq Artajerjestam servirqa. Jerusalenpa pirqankuna tuñichisqa kasqanmanta, hinaspa punkunkuna kañasqa kasqanmanta uyarispanmi Nehemiasqa llakisqallaña tarikurqa (Neh. 1:1-4). ¡Mayna mancharisqachá Nehemiasqa tarikurqa kamachiq Artajerjes imanasqa llakisqa kasqanmanta tapuptin! Manaraq imatapas nichkaspanmi Nehemiasqa Diosta chaylla mañakurqa. Chayraykum Artajerjesqa Diospa llaqtanta anchata yanaparqa (Neh. 2:1-8). Nehemiaspa ruwasqanmi yachachiwanchik huñunakuypi manaraq rimarichkaspa Diosta mañakunanchikmanta. Kunanñataq rimarisun Jonasmanta. Jehova Diosmi payta kamachirqa Ninive llaqtayuq runakunaman willakuq rinanpaq, ichaqa manchakusqanraykum Jonasqa huk lawman pasakurqa (Jon. 1:1-3). Ichaqa Jehova Diospa yanapakuyninwanmi Jonasqa kamachisqanta kasukurqa. Chayraykum willakusqanqa Ninive llaqtayuq runakunata anchata yanaparqa (Jon. 3:5-10). Jonasmanta yachasqanchikmi yachachiwanchik maynataña manchakuptinchikpas Jehova Diosqa payta hatunchananchikpaq yanapawananchikmanta. Chaymantapas iñiqmasinchikkunaqa manam Ninive llaqtayuq manchakunapaq runakuna hinachu kanku ¿aw?

¹³ ¿Imataq yanapawasun huñunakuykunapi rimarisqanchikwan iñiqmasinchikkunata kallpanchanapaq? Yachasunyá.

14. (1) ¿Imanasqataq huñunakuykunapaq qillqanchikkunamanta allinta yachananchik? (2) ¿Haykapim chayta ruwachwan?

¹⁴ Huñunakuykunapaq qillqanchikkunamanta allinta yachasun. Tiempochakunanchikmi allinta yachananchikpaq, chaynapi mana manchakuspa rimarinanchikpaq (Prov. 21:5). Ichaqa manamá chaynallatachu wakinninchikqa tiempochakunchik. 80 watayuq Eloise viuda iñiqmasinchikmi Willakuq qillqanchikmanta allinta yachan semana qallariyta, paymi nin: “Ñawpaqmantaraq allinta yachasqayraykum huñunakuykunapiqa astawan kusisqa tarikuni”, nispa. Joy sutiyuq warmi iñiqmasinchikñataqmi tukuy punchaw llamkasqanrayku huñunakuyninmanta huk punchaw ñawpaqtaraq  Willakuq qillqamanta allinta yachan. Chayqa yanapanmi yachasqankunata mana qunqarunanpaq. Ike punta apaq hinaspa precursor iñiqmasinchikñataqmi nin: “Huk punchawllapi qillqanchikmanta yachanaymantaqa ñuqapaqqa aswan allinmi semanapi as-asmanta yachay”, nispa.

15. Huñunakuypi rimarinanchikpaqqa, ¿imaynatam qillqanchikkunamanta yachananchik?

¹⁵ Huñunakuypi rimarinanchikpaqqa, ¿imaynatam qillqanchikkunamanta yachananchik? Puntataqa Jehova Diospa chuya espirituntam mañakunanchik (Luc. 11:13; 1 Juan 5:14). Chaymantañataqmi qawananchik sapa yachachikuypa qallariypi hatun letrayuq rikurimuq kaqta. Qawananchiktaqmi yana letrayuq rakinasqa yachachikuykunata. Chaymantapas qawananchikmi dibujokunatawan fotokunata hinaspa cuadrochapi kaq willakuykunatapas. Hinaspañam sapa parrafota ñawinchananchik hinaspa rikurimuq textokunata bibliapi maskananchik. Ima yachasqanchikpiqa yuyaymanananchiktaqmi, astawanraqmi huñunakuypi imakunata rimariyta munasqanchikpiqa. Qillqanchikkunamanta alli-allinta yachaspanchikqa manam sasachakusunchu huñunakuykunapi rimariytaqa (2 Cor. 9:6).

16. ¿Ima yanapakuykunataq kapuwanchik, hinaspa imaynatam chaykunata servichikunki?

¹⁶ Kapuwaqninchik yanapakuykunata servichikusun. Jehova Diosqa llaqtantakamam achka yanapakuykunata quwanchik qillqanchikmanta allinta yachananchikpaq, chaynapi huñunakuykunapi rimarinanchikpaq. Kachkanmi JW Library^® nisqan, chayqa kanmanmi celularninchikpi utaq tabletninchikpipas. Kayqa yanapawanchikmi maypipas utaq haykapipas qillqanchikkunata ñawinchananchikpaq utaq uyarinanchikpaqpas. Wakinkuqa kaytam servichikunku llamkasqankupi utaq estudiasqankupi samarispa, utaqmi illaspankupas. Chaymantapas Watchtower Library nisqanku hinaspa internetpi LEENAPAQ QILLQAKUNA Watchtower^™ nisqankunam yanapawanchik yachay munasqanchikkunamanta astawan yachananchikpaq.

17. (1) ¿Imanasqataq ancha allin iskay-kimsa kutikama huñunakuypi rimarinapaq kallpanchakuyninchik? (2) ¿Imatam yacharamunki Jehova Dioswanyá kuyachikuy: Huñunakuypiyá rimarisun niq videomanta?

¹⁷ Huñunakuypaq qillqanchikkunata qawaspaqa iskay-kimsa kaqkunamanta rimarinaykipaq akllay. ¿Imanasqa? Huñunakuypi achka iñiqmasinchikkuna rimarinankupaq makinkuta huqarisqankuraykum. Ichapas chayrayku yachachimuq iñiqmasinchikqa makinchikta mana rikunmanchu. Chaymantapas yachachimuqqa ichapas huk-iskaylla rimarinanpaq nimunqa tiempollanpi tukunanpaq. Chaynaqa amayá piñakusunchu nitaq hukmanyasunchu qallariq parrafokunapi rimarinapaq mana atispanchikqa. Achka parrafokunamanta allinta yachaspanchikqa atisunmi huñunakuypi rimariytaqa. Kallpanchakuchwanmi makinchikta huqarispa bibliata ñawinchayta. Ichaqa atikuptinqa  entiendesqanchikman hina rimarinapaqyá kallpanchakusun. *

18. ¿Imanasqataq rimarispanchikqa mana unaytaqa rimarinanchikchu?

¹⁸ Ama unaysutaqa rimarisunchu. Rimarisqanchik pisillapi hinaspa entiendenapaq hina kasqanmi hukkunata astawan kallpanchan. Chaynaqa, kallpanchakusunyá pisillapi rimarinanchikpaq (Prov. 10:19; 15:23). Allinmi kanman unay wataña kaq iñiqmasinchikkunaqa huñunakuypi pisillapi rimariyninku. Paykuna unayta rimariptinkuqa, wakinkum manchakunqaku rimariyta, piensanqakum paykuna hina rimariyta mana atinankumanta. Mana unayta rimariptinchikmi ichaqa tiempo haypanqa achka iñiqmasinchikkuna rimarinankupaq. Chaymantapas rimarinanchikpaq puntata niwaptinchikqa, astawanmi kallpanchakunanchik as rimayllapi hinaspa entiendekuqta rimarinanchikpaq, manam qalay parrafopa nisqantaqa rimarinanchikchu. Parrafopa nisqanmanta rimariruptinkuqa atichwanmi hina chay parrafomanta hukkunamantapas rimariyta (qaway “ ¿Imakunamantam rimariyman?” niq willakuyta).

19. ¿Imaynatam yachachimuq iñiqmasinchikqa yanapawachwan, ichaqa imatam chaypaqqa ruwananchik?

¹⁹ Yachachimuq iñiqmasinchiktam nichwan ima parrafopi rimariyta munasqanchikmanta. Chaytaqa nichwan manaraq huñunakuyninchik qallarichkaptinmi. Hinaspañataq akllasqanchik tapukuyta ruwaptinqa chayllam makinchikta huqarinanchik iñiqmasinchik rikuwananchikpaq hina.

20. Amistadninchikkunawan mikuyqa, ¿imapim tupan huñunakuyninchikkunawanqa?

²⁰ Kaypi piensarisun: Iñiqmasinchikkunam niwanchikman wasinkuman mikuq rinanchikpaq. Niwanchikmantaqmi imachallatapas apanapaq. ¿Imatam ruwachwan? Yuyaymanaspachá kallpachakusun imam munasqankuta apanapaq. Yaqa chaynam huñunakuyninchikkunapas. Jehova Diosmi huñunakuykunaman rinanchikpaq niwanchik, chaypim achka yachachikuykunata quwanchik (Sal. 23:5; Mat. 24:45). Payqa munantaqmi ñuqanchikmanta imallatapas qunanchikta. Chaynaqa kallpanchakusunyá qillqanchikkunamanta allinta yachananchikpaq, chaynapi huñunakuykunapi rimarinanchikpaq. Chayta ruwaspaqa manam ñuqallanchikchu Diospa quwasqanchik yachachikuykunamantaqa yachasunchik, astawanqa yanapasunmi hukkunapas chaymanta yachanankupaq.