1, 2. (1) ¿Ima ninantaq testigo kayqa? (2) ¿Imakunatam noticiakunaqa mana willakunkuchu? (3) ¿Imanasqam Jehova Diosqa mana noticiakunamantachu penden paymanta runakuna yachanankupaqqa?

¿IMA ninantaq testigo kayqa? Huk diccionariom kaynata nin: “Imapas rikusqanmanta mana iskayrayaspa willakuqmi”, nispa. Rimarisun Testigo (The Witness) sutiyoq periodicomanta. Chay periodicom Sudáfrica nacionpi kaq Pietermaritzburg llaqtapi 160 wata masninña hinalla ruwakuchkan. Chayna sutiqa allinmá, periodicoqa ruwakun tukuy imapas pasakusqanta imam kaqta willakunanpaqmi. Chay periodicota qallarichiqmi nirqa haykapipas “cheqapta hinaspa imam kaqta” chay periodico willakunanmanta.

² Chayna kaptinpas, enteron Pachapi noticiakunaqa yachanapaq kaqkunataqa manam willakunkuchu, wakinpiñataqmi qewinku. Manataqmi Diosmanta chaynataq imakuna ruwasqanmantapas imam kaqtaqa willakunkuchu. Ichaqa, Llapallan Kamachiq Jehova Diosqa manam chaykunamantachu penden. Willakuq Ezequiasnintakamam nirqa: “Huklaw nacionniyoqkunapas yachanqakum [. . .] ñoqa [Jehova] Diospuni kasqayta”, nispa (Ezeq. 39:7). Paypaqa yaqa pusaq millon Testigonkunam kan, paykunam llapallan nacionpi runakunaman willanku Jehova Dios pi kasqanmanta. Willakunkutaqmi runakunarayku ñawpaqpi imakuna ruwasqanmanta chaynataq kunan tiempopi imakuna ruwasqanmantapas. Chay Testigonkunaqa willakuchkankutaqmi bendeciwananchikpaq Jehova Dios imakuna ruwananmantapas. Jehova Diosmanta willakuyta kawsakuyninchikpi puntapi churaspaqa, cheqap testigon kasqanchiktam  qawachichkanchik. Isaias 43:10 nin: “Qamkunam testigoy kankichik. Akllakusqay serviqniykunam kankichik”, nispa.

3, 4. (1) ¿Haykapitaq Biblia Estudiaqkunaqa mosoq sutiwan sutichakurqaku hinaspa imaynataq tarikurqaku? (Qaway 23 kaq paginapi dibujota.) (2) ¿Ima tapukuykunamantam yachasun?

³ Ancha kusikunapaqmi Jehova Diospa sutinwan reqsichikuyqa, payqa wiña-wiñaypaq kawsaq Diosmi. Paymi nin: “Kaymá wiñaypaq sutiyqa, chay sutiywanmi yuyariwankichik wiña-wiñaypaq”, nispa (1 Tim. 1:17; Ex. 3:15; tupachiy Eclesiastes 2:16). Biblia Estudiaqkunam 1931 watapi Jehova Diospa testigonkuna niq sutiwan reqsichikuyta qallaykurqaku. Chaymanta qepamanmi kay qellqapi lloqsimurqa iñiqmasinchikkunapa agradecekusqankumanta cartakuna. Canadá nacionpi huk congregacionmi kaynata qellqarqa: “Jehova Diospa testigonwan sutichakusqanchikta yacharuspam ancha kusisqa tarikurqaniku. Chayraykum ñoqaykuqa Jehova Diospa sutin hatunchasqa kananpaq kawsakuyta munaniku”, nispa.

⁴ ¿Imaynatataq ñoqanchikqa chaninchachwan Jehova Diospa testigonwan sutichasqa kasqanchikta? Chaymantapas, ¿willayta atichwanchu Isaias libropa nisqanman hina Jehova Diospa testigonwan imanasqa sutichasqa kasqanchikmanta? Qawasun kay tapukuykunamanta.

5, 6. (1) ¿Imaynatam Israel nacionpi tayta-mamakunaqa Jehova Diospa testigon kasqankuta qawachirqaku? (2) ¿Imatawanmi paykunaqa churi-wawankuman yachachinanku karqa? (3) ¿Imanasqataq kunan tiempopi cristiano tayta-mamakunapas chaynata ruwananku?

⁵ Isaiaspa tiemponpi Israel runakunaqa Jehova Diospa ‘testigonmi’ karqaku hinaspapas llapallankum Diospa ‘serviqninkuna’ karqaku (Is. 43:10). Israelpi tayta-mamakunaqa, Diospa testigonmi karqaku abuelonkupaq Dios imakuna ruwasqanmanta churi-wawankuman willaspanku. Sapa wata Pascua fiestata imayna ruwanankupaq kamachikuypim nirqa: “‘¿Imataq kay fiestapi rurasqaykichikqa?’  nispa churikichik tapusuptikichikqa kaynatam ninkichik: ‘Tayta Diospaq Pascuapi wañuchina animalmi kayqa. Paymi Egipto nacionpi Israelpa mirayninkunapa wasinpa hawallanta pasarurqa, Egipto runakunatam ichaqa wañuchirqa, familiaykutaqa libraykurqamá’”, nispa (Ex. 12:26, 27). Yaqapaschá tayta-mamakunaqa churi-wawankuman willarqaku, Israel runakuna Jehova Diosta chunniqpi yupaychamunankupaq Faraonta Moises mañakuptin ima nisqanmanta. Chay hatunchakuq Faraonmi nirqa: “Pitaq [Jehova] Diosqa kasunaypaq hinaspa Israel castakunata kachaykunaypaqqa?”, nispa (Ex. 5:2). Chay tapukusqanpa kutichiyninqa sutillamá qawakurqa 10 castigokuna Egipto nacionta pasaruptin hinaspa Israel runakuna Puka Lamar qochanta chimparuptinku. Chaytapas yaqapaschá churi-wawankuman willarqaku. Jehova Diosqa Tukuy atiyniyoq kasqantamá qawachirqa. Chaynapim Israel runakunaqa yacharqaku Jehova Diosqa cheqap Dios hinaspa prometekusqankunata cumpliq kasqanta.

⁶ Arí, Jehova Diospa sutinta kusikuywan apaq Israel runakunaqa, churi-wawankuman hinaspa sirvientenkumanmi tukuy chaykuna pasakusqanmanta willaqku. Churi-wawankumanqa yachachirqakutaqmi chuya kanankupaq otaq Diospa kamachisqanman hina kawsanankupaq. Jehova Diosmi nirqa: “Chuyayá kaychik yupaychasqaykichik Tayta Diospas chuya kasqayrayku”, nispa (Lev. 19:2; Deut. 6:6, 7). Chaynatam kunan tiempopi cristiano tayta-mamakunapas ruwananku. Paykunaqa churi-wawankutam allinta yachachinanku chaynapi kawsakuyninkuwan Jehova Diospa sutinta hatunchanankupaq (leey Proverbios 1:8; Efesios 6:4).

7. (1) Israel runakuna Jehova Diosta kasukuptinku, ¿imatam muyuriqninkupi kaq nacionkuna yacharqaku? (2) ¿Imaynam Jehova Diospa lliw testigonkunaqa kananchik?

⁷ Israel runakuna kasukuptinkum Jehova Dios bendecirqa. Chaymi muyuriqninkupi nacionkunaqa yacharqaku llaqtanta Jehova Dios waqaychasqanta (Deut. 28:10). Ichaqa, yaqa llapanpim Israel runakunaqa Jehova Diosta mana kasukusqankuta qawachirqaku. Paykunaqa Canaan nacionpa taytacha-mamachankunatam yupaychayta qallaykurqaku. Hinaptinmi chay taytacha-mamacha yupaychaq runakuna hina rikurirurqaku. Churi-wawankutam kañaqku hinaspapas wakchakunatam ñakarichiqku. ¿Imatam yachachiwanchik chay mana allin ruwasqanku? Ñoqanchikqa Jehova Diosta qatipakuspam chuya kananchik, chayna kaspallam paypa testigonqa kasunchik.

8. (1) ¿Imata ruwananpaqmi Jehova Diosqa Isaiasta kamachirqa? (2) ¿Imatam Isaiasqa yachayta munarqa?

⁸ Jehova Diosmi Isaiasnintakama Israel runakunata willarqa Jerusalen llaqta puchukachisqa kananmanta hinaspa paykuna presochasqa kanankumantapas. Ichaqa, willakurqataqmi llaqtanta librananmanta hinaspa “mosoq kaqta” ruwananmantapas (Is. 43:19). Israel runakuna mana wanakunankumanta Jehova Dios yachaspanpas, hinalla willakunanpaqmi Isaiasta kamachirqa. Chaymi Isaias libropa qallariynin soqta capitulonkunapi Jerusalen puchukachisqa kananmanta astawan rimachkan. Isaiasmi ichaqa yachayta munarqa haykapikama Israel runakuna mana kasukuq kanankumanta. Chaymi Jehova Dios nirqa: “Llaqtakuna chunnichisqa mana runayoq kanankamam. Wasikunapi manaña runapas kanankamam. Chakrakunapas purmachisqa kanankamam”, nispa (leey Isaias 6:8-11).

9. (1) ¿Haykapim cumplikurqa Jerusalen puchukachisqa kananmanta Isaiaspa willakusqan? (2) ¿Imam qawachiwanchik kunan tiempopi rikchan-rikchanlla kananchikpaq?

⁹ Isaiasqa chay willakunanpaq kamachikuytaqa chaskirqa, Uziaspa kamachikuynin tukuchkaptinñam. Chayqa karqa cristianokunapa tiemponmanta ñawpaq 778 watapim. Isaiasqa yaqa 46 watam Diosmanta willakurqa otaq 732 pasaq watakama,  chaypiqa hinallaraqmi rey Ezequiasqa kamachichkarqa. Chaymanta qepamanpas, Jehova Diosqa hinallam serviqninkunawan willachirqa 607 watakama, chay watapim Jerusalen llaqta puchukachisqa karqa. Qawasqanchikman hinaqa, achka watakuna ñawpaqtaraqmi Israel runakunaqa willasqa karqaku ima pasananmanta. Kunanpas, Jehova Diosqa unay watañam willachkan hamuq tiempopi ima pasakunanmanta. Pachak kimsa chunkan pichqayoq watañam kay qellqaqa lliw runakunaman willachkan kay Pachapi Satanaspa munaychakuynin chinkachisqa kananmanta hinaspa kay Pachata Jesucristo kamachiyta qallaykunanmanta (Apoc. 20:1-3, 6).

10, 11. ¿Isaiaspa ima willakusqanpa cumplikusqantam Babiloniapi preso kaq Israel runakuna qawarqaku?

¹⁰ Achka judiokunam Jehova Diosta kasukuspanku Babilonia tropakunaman entregakuykurqaku. Hinaptinmi Jerusalen puchukachisqa kaptin mana wañuchisqa kaspanku Babiloniaman preso apasqa karqaku (Jer. 27:11, 12). Chaypi yaqa 70 wata kachkaspankum, Israel runakunaqa testigo karqaku kay willakuy cumplikusqanmanta: “Qamkuna reclamaqnikichikmi, Israelpa chuya Diosninmi kaynata nin: Qamkunaraykum punkukunata kichanankupaq Babilonia lawman runakunata kachasaq” (Is. 43:14, Chuya Qellqa, 2012).

¹¹ Chay willakuypa nisqantaqa admirakuypaq hinam Jehova Diosqa cumplichirqa. 539 watapim octubre killapa qallariynin tutapi, Babilonia nacionpa reynin hinaspa palaciopi kaq runankuna taytacha-mamachankupaq fiestata ruwachkarqaku. Paykunaqa Jehova Diospa templonmanta suwamusqanku vasokunapiraqmi tomachkarqaku. Chay tutam Media hinaspa Persia lawmanta tropakuna chay llaqtaman yaykuchkarqaku. 538 otaq 537 watapim Babiloniata puchukachiq Ciro, kamachirqa Judiokuna Jerusalenman kutispanku Jehova Diospa templonta kaqmanta hatarichinankupaq. Tukuy chaykunamantam Isaiasqa willakurqa, willakurqataqmi wanakuq judiokuna Jerusalenman kutiptinku Jehova Dios waqaychananmantapas. Diosmi nirqa: “Chaytam rurarqani kikiypaq rurasqay runakunapaq chaynapi alabasqa kasqayta willakunankupaq”, nispa (Is. 43:21; 44:26-28). Chay presochasqa judiokuna Jerusalenpi templota hatarichinankupaq kutiruspankum, testigo karqaku Jehova Diosqa imapas prometesqankunata cumpliq kasqanmanta.

12, 13. (1) ¿Pikunataq Israel runakunaman hukllawakurqaku cheqap yupaychayta kaqmanta qallarichinankupaq? (2) ¿Imatam ‘sapaq ovejakunaqa’ ruwananku ‘Diospa Israelninta’ yanapaspankupas? (3) ¿Ima suyakuyniyoqmi kanku ‘sapaq ovejakunaqa’?

¹² Templota kaqmanta hatarichinankupaq judiokuna kutiptinkuqa waranqantin huklaw nacionniyoq runakunam Diospa llaqtanman hukllawakurqaku. Chaymanta qepamanpas achkaraqmi yapakurqaku (Esd. 2:58, 64, 65; Est. 8:17). Kunan tiempopiqa ‘achkallaña runakunam’  otaq Jesuspa ‘sapaq ovejankunam’ hanaq pachaman riqkunata yanapachkanku, paykunam kanku ‘Diospa Israelnin’ (Apoc. 7:9, 10; Juan 10:16; Gal. 6:16, NM). Chay achkallaña sapaq ovejakunapas ancha kusikuypaqmi Jehova Diospa testigon kasqankuwan reqsichikunku.

¹³ Paykunaqa anchatam kallpanchakunanku chay apasqanku sutita hatunchanankupaq hinaspa chuya kanankupaqpas. Sapa punchawmi Diosta mañakunanku imatapas ruwaspanku Diospa sutinta qanrachasqankumanta pampachasqa kanankupaq. Arí, Diospa sutinta apayqa ancha chaninchanapaqmá (leey 1 Juan 1:8, 9). Hinaptinmi Jesuspa Waranqa Wata Kamachikuyninpi ‘sapaq ovejakunaqa’, kawsarimuqkunaman willanqaku tukupay tiempokunapi Jehova Diospa testigon kaspanku imayna kawsasqankumanta.

14. ¿Ima ninantaq Jehova sutiqa?

¹⁴ Diospa sutinwan reqsichikusqanchikta allinta chaninchanapaqqa yuyaymanasun sutin ima ninan kasqanpi. Hebreo rimaymanta hamuq “Jehova” sutiqa, tikrakunmantaqmi “ñoqam kasaq” nispa. Hinaptinqa, Jehova sutiqa “Ñoqam kasaq imapas ruwasqa kananpaq” ninanmi. Kayna nisqanmi allinta qawachiwanchik Jehova Dios tukuy ima Unanchaq kasqanta hinaspa tukuy rimasqantapas cumpliq kasqanta. Tiempopa risqanman hinam Diosqa hinalla tukuyta ruwanqa munaynin ruwakunanpaq, manam pipas nitaq Satanaspas harkaytaqa atinqachu.

15. ¿Imaynatam Jehova Diosqa imayna kasqanta qawachirqa sutinpa ima ninan kasqanman hina? (Qaway “ Ancha allinmi sutinqa” niq yachachikuyta.)

¹⁵ Egipto nacionmanta llaqtanta horqonanpaq Moisesta Jehova Dios kamachispanmi, sutillata qawachirqa imayna kasqanmanta. Nirqam: “‘Ñoqam kasaq imapas ruwasqa kananpaq’, nispa. Nirqataqmi: ‘Chaynaqa Israelpa mirayninkunamanmá ninki: “Ñoqam kasaq sutiyoqmi qamkunaman kachamuwan”’”, nispa (Ex. 3:14, NM). Hinaptinqa, Jehova Diosqa tukuy imatam ruwan munaynin apakunanpaq. Arí, Israel runakunapaqqa Jehova Diosqa karqa libraqnin, waqaychaqnin, yachachiqnin hinaspa tukuy imapas qoqninmi.

16, 17. (1) ¿Imaynatam Diospa sutin apasqanchikmanta agradecekusqanchikta qawachichwan? (2) ¿Ima tapukuymantam qatiqnin yachachikuypi qawasun?

¹⁶ Kunan tiempopipas, Jehova Diosqa sutin ima ninan kasqantam hinalla qawachiwanchik. Payqa tukuytam qowanchik iñiyninchikpi hinaspa kawsayninchikpi allin kananchikpaq. Ichaqa, Diospa sutinqa manam chayllatachu paymantaqa yachachiwanchik. Payqa unanchasqankunatapas servichikunmanmi munaynin ruwasqa kananpaq. Piensariy kaypi, Diosqa serviqninkunatam valekun Paypa munayninta ruwanankupaq. Chayna kasqanmanta yachayninchikqa kallpanchawananchikmi Diospa sutinta hatunchananchikpaq. Noruega nacionmanta 84 watanpi Kåre sutiyoq iñiqmasinchikmi, 70 wataña Jehova Diosta servichkan. Paymi nin: “Anchatam chaninchani wiñaypaq kawsaq Jehova Dios serviytaqa, hinaspa sutin apaq llaqtanpi kasqaytapas. Anchatataqmi kusikuni Bibliamanta runakunaman willaptiy paykuna allinta entiendespanku kusikusqankumanta. Arí, kusikuywanmi yachachini Jesucristo imanasqa ñoqanchikrayku wañukusqanmanta hinaspa chay wañukuyninwan mosoq pachapi wiñay kawsayta imayna chaskiy atinanchikmanta”, nispa.

¹⁷ Wakin lawkunapiqa sasamá Diosmanta yachay munaq runakunata tariyqa. Chayna kaptinpas, ¿manachu Kåre sutiyoq iñiqmasinchik hina kusikunchik pipas uyariwaptinchik hinaspa Diospa sutin ima ninan kasqanmanta willaspanchik? Ichaqa, ¿imaynatam Jehova Diospa testigon kaspaqa Jesuspa testigonkuna kachwan? Kay tapukuymantam qatiqnin yachachikuypi qawasun.