Jehová Diosqa munan sano kananchiktam

PIÑAKUYNIN punchaw chayamuptinqa Tukuy Atiyniyoq Jehová Diosqa payman sonqokunallatam ‘salvanqa’ (Joel 2:32). Diosqa qallariymantapacham munan runakuna amparayta. Payqa ‘kawsakuy’ qallarichiq kasqanraykum vidataqa ancha valorniyoqta qawan chaymi chaninchan (Sal. 36:9).

Ñawpa tiempopi serviqninkunapas vidataqa ancha valorniyoqtam qawarqaku. Huk kutipim Jacob peligro ñanninta familianpiwan viajanan karqa. Jacobqa yacharqam Jehová Dios amparasqanta chayna kaptinpas allintam tantearqa familian peligromanta librasqa kanankupaq (Gen. 32:7, 8; 33:14, 15). Chay tanteasqan, ¿imapim tukurqa? Genesis 33:18 nisqanman hinam Siquem llaqtaman allinlla “chayarurqa”. Ñoqanchikpas chaynataq familianchikpas allinllam kawsakusun Bibliapa yachachisqanman hina peligrokunamanta cuidakuspaqa. Qawasunyá huñunakunanchikpaq Salonta ruraypi, ima desgraciapas pasaptin otaq ima ruraykunapipas yanapakuqkuna imayna llamkanankumanta.

Ñawpa tiemponpi vidanku imayna cuidasqankumanta

Moiseswan qellqachisqan kamachikuypim Diosqa llaqtanta kamachirqa vidankuta cuidananpaq. Ejemplopaq pipas wasita ruraspaqa perqantam ruranan karqa qatanpa muyuriqninpi pipas mana wichiykunanpaq (1 Sam. 9:26; Mat. 24:17). Chay kamachikuyta mana kasukusqanwan pipas wichiykuptinqa wasiyoqmi huchayoq karqa (Deu. 22:8).

Diosqa kamachirqataqmi animalninku pitapas dañaruptinqa imata ruranankupaq. Sichum pitapas waqraspan toro wañurachiptinqa, dueñom toronta wañuchinan karqa yapamanta pitapas manaña waqrananpaq. Ichaqa aychantaqa manam mikunanchu nitaq rantikunanchu karqa fracasanan kaptinpas. Wakin kutipiqa, toroqa manam wañurachinankamachu pitapas waqraruq. Chayna kaptinpas, ¿imataq pasarqa waqrakuq toronta dueñon mana cuidaptin pitapas wañurachiptinqa? Wañuchiqkum torota chaynataq dueñontapas. Kay kamachikuymi runakunata yanaparqa animalninkuta cuidanankupaq (Exo. 21:28, 29).

Diosqa kamachirqataqmi ima herramientatapas cuidadowan servichikunankupaq, Ejemplopaq, israelitakunam hachawan yantata takaqku. Sichum pipas yantata takachkaptin hacha lloqsiruspan pitapas qonqaymanta wañurachispanqa amparakuna llaqtamanmi lluptinan karqa. Hinaspam chay  llaqtapi yachanan karqa sacerdotekunapa jefenku wañunankama, wakin kutipiqa unay watam chaypi karqaku wasinman chaynataq familianman mana kutimuspan. Kaywanmi Jehová Diosqa llaqtanman yachachirqa vidaqa ancha valorniyoq kasqanta hinaspa Pay hina piensaqqa herramientankunata arreglaspa cuidadowan servichikunanpaq (Num. 35:25; Deu. 19:4-6).

Jehová Diosqa kay kamachikuykunatam serviqninkunaman qorqa wasipipas chaynataq maypipas vidankuta cuidanankupaq. Pipas qonqayllamanta pitapas imanaruqqa otaq wañurachiqqa Jehová Diosmanmi  cuentata qonan karqa. Chaynallataqmi kay tiempopipas vidaqa ancha valorniyoqmi Jehová Diospaqqa (Mal. 3:6). Chaymi Diosqa munan vidanchik cuidanata chaynataq hukkunapatapas. Astawanraqmi Diosta yupaychanapaq Salonta ruraspaqa otaq allichaspaqa cuidadowan imatapas rurananchik.

Wasi ruraypi cuidadowan llamkaymanta

Ñoqanchikqa anchatam kusikunchik Diosta yupaychanapaq wasikuna ruraypi otaq allichaypi yanapakuspa chaynataq ima desgraciapas pasaptin iñiqmasinchikkunata yanapaspapas. Imataña ruraspapas cuidadowan allinta ruranapaqmi kallpanchakunchik. Mana chayqa vidanchiktam otaq hukkunapa vidantam peligropi churachwan (Ecl. 10:9). Chaymi ima accidentepas mana pasananpaq cuidadowan rurananchik.

Bibliam nin: “Mozokunapa kallpanqa paykunapa adornon hinam. Yuyaqkunapa soqo chukchanqa paykunapa adornon hinam”, nispa (Pro. 20:29). Wasi ruraypiqa mozokunapa kallpantam necesitakun chaynallataqmi yuyayniyoqkunapa experienciantapas allinta ruranankupaq. Experienciayoq kaqkunaqa allintam servichikunku ima  herramientatapas. Paykunapas mozo kaspankuqa kallpankuman hinachá llamkarqaku. Sichum mozollaraq kachkaspa yanapakuq rispaykiqa paykunata qaway imayna rurasqankuta hinaspa kasukuy nisusqaykita. Yachayta munaptikiqa paykunaqa yachachisunkim imatapas cuidadowan imayna ruranaykipaq. Hinaptinqa kusisqam allinta llamkanki cuidadowan.

Wasi ruraypi yanapakuqqa tukuy tiempom cuidadowan imatapas ruranan mana chayqa vidantam peligropi churanman. Chaymi allinta qawaspan llamkanan ichapas pampaqa uchkuña kachkan otaq escalerata, tablata hinaspa pinturayoq baldetapas suchurachinkuña. Chaymantapas autoridadkunam wasi ruraqkunata kamachin accidente mana kananpaq imayna pachakunankupaq. Wasi ruraypi imawanpas mana accidentakunaykipaqmi kaykuna harkasunki casco, lentes, botas. Kaykunaqa allinninchikpaq kanqa cuidadowan servichikuptillanchikmi.

Wakin herramientakuna facil manejanapaq hina kaptinpas allintam yachana imaynata servichikunapaq. Manejayta mana yachaspaqa chay llamkaypi cuentallikuqta tapuy. Paymi yachachisunki imaynata manejanaykipaq. Mana yachasqanchikmanta reqsikuyqa allinmi astawanraqmi wasi ruraypiqa ima accidentepas mana pasawananchikpaq (Pro. 11:2).

Wasi ruraypi yaqa llapan accidenteqa wichiykuymi. Escaleraman otaq andamioman manaraq seqachkaspa revisay ima accidentepas mana pasasunaykipaq. Autoridadkunam kamachinku andamiopi otaq techopi llamkaspaqa imawanpas harkachikunankuta otaq weqawninkumanta watakunankupaq. Altopi imayna llamkayta mana yachaspaqa chaypi cuentallikuqta tapukuy. *

Enteron allpapim Jehová Diosta serviqkuna sapa punchaw achkanpi yapakuchkan chaymi Diosta yupaychanapaq wasikuna ruranapaq kakuchkan. Wasi ruraypi cuentallikuqmi imamantapas puntata Diospa ovejankunata cuidan imawanpas mana accidentakunankupaq (Isa. 32:1, 2). Cuentallikuq kaspaykiqa llamkaqkunata ima accidentepas mana pasananpaqyá interesakuy. Qaway imakunapas limpio hinaspa sitionpi kananpaq. Pipas imatapas cuidadowan mana ruraptinqa sumaqllata niy ichaqa clarota. Amapuni saqeychu mozokuna otaq mana yachaqkuna peligroso sitioman yaykunankutaqa. Chaylla ima peligropas kaptin ima ruranankupaq yachachiy. Ama qonqaychu lliwmi sanolla llamkaytaqa tukuyta munanchik.

Kuyakuymi kallpanchawanchik

Diosta yupaychanapaq wasikuna ruraypiqa ima accidentepas Kanmanmi, chaymi llapallanchik chaypi llamkaspaqa cuidadowan rurananchik. Diospa nisqanman hina chaynataq autoridadkunapa kamachisqanman hina ruraspaqa cuidachkanchikmi vidanchikta chaynataq iñiqmasinchikpatapas.

¿Imataq kallpanchawanchik cuidadowan imatapas ruranapaq? Kuyakuymi. Jehová Diosta kuyasqanchikmi kallpanchawanchik pay hina vidata qawanapaq. Runamasinchikta kuyaspaqa cuidadowanchá imatapas rurasunchik (Mat. 22:37-39). Chayraykum Diosta yupaychanapaq wasikunata ruraspaqa anchata kallpanchakunanchik allinlla tukunanchikpaq.

[Willakuy]

[30 kaq paginapi dibujo hinaspa recuadro]

Mana accidentakuspa escalerawan llamkay

Kay watakunallapim escalerawan llamkaqkuna Estados Unidos nacionpi 160.000 accidentakunku chay accidentakuqkunamantam 150 wañurunku. Yachasunyá imaynatam cuidakuchwan wasinchikpi otaq llamkayninchikpi mana accidentakunanchikpaq.

◇ Ama servichikuychu kuyutyaq otaq mana valeq escalerataqa. Amataq allichaychu aswanqa wischuyña.

◇ Sapa escaleram rurasqa kachkan hayka kilota aguantananpaq. Chaymi tanteanayki llasayniki hinaspa herramientakunapa llasaynin hayka kilo kasqanta chayman hina escalerata servichikunaykipaq.

◇ Escalerataqa allinta sayachiy. Ama sayachiychu andamiopa, cajapa nitaq imapa hawanpipas kuyuq kaqpiqa.

◇ Seqaypas otaq bajaypas escalerata qawaspa.

◇ Ama haykaqpas seqaychu escalerapa tukuyninkamaqa nitaq tiyaychu.

◇ Sichum escalerata servichikunki maymanpas seqanaykipaq hinaptinqa huk metrota hinam arrimasqayki perqata pasanan. Mana lluchkananpaq imamanpas chakinmanta watay otaq tablata pampaman clavay harkananpaq. Mana chayqa pitapas niy seqaptiki escalerata hapinanpaq. Chaymantapas umanmanta watay mana kuyunanpaq.

◇ Escalerapi sarunanchiktaqa ama servichikuychu tablakunawan andamiota ruranaykipaqqa.

◇ Escalerapi kachkaspa imatapas haypay-haypaspaykiqa wichiykuwaqmi. Chay ruranaykimantaqa necesitasqaykiman hina escalerata suchuchiy rurasqaykita tukunaykipaq.

◇ Sichum punkupa qepanpi otaq ñawpaqninpi escalerawan imatapas ruraspaykiqa letrerota churay hinaspa punkutapas aldabay. Aldaban mana kaptinqa pitapas punku cuidananpaq niy.

◇ Escalera huk runapa llasayllanpaq rurasqa kaptinqa manam iskayqa seqananchu. *

[Willakuy]

[29 kaq paginapi dibujo]

Moisespa qellqasqan Leypim kamachirqa wasita ruraspaqa qatanpa muyuriqninpi perqanta ruranankupaq