1. ¿Imanasqataq angelkunamanta astawan yachaypi kallpanchakunanchik?

ALLINTAPUNI pitapas reqsiyqa aylluntapas allin reqsiymi. Chaynallataqmi Jehová Diostapas allinta reqsinapaqqa hanaq pachapi kaq ‘llapallan angelninkunamantawan’ chikallanpipas yachananchik (Job 38:7). ¿Imaynatam Jehová Dios paykunata valekun munayninta rurananpaq? ¿Haykallapipas runakunapa favorninpi imallatapas rurarqakuchu? ¿Munaychakunmankuchu angelkuna ñoqanchikpi? Chayna kaptinqa, ¿imaynatam?

2. ¿Imaynatataq angelkunaqa paqarimurqaku, hinaspa haykataq kanku?

² Achka pachak kutitam Bibliaqa angelkunamanta willakun. Wakillantapas qawarisun paykunamanta aswan allinta yachanapaq. ¿Imaynataq angelkuna paqarimurqaku? Colosenses 1:16 nin: “Paynintakamam [Jesucristotakama] Dios unancharqa cielopi tukuy ima kaqkunatapas, kay pachapi kaqkunatapas”, nispa. Chaynaqa sapakama angelkunatam Jehová Diosqa unancharqa piwi Churin Jesustakama. ¿Hayka angelkunataq kan? Bibliam nin achka-achka wara-waranqantinpi kasqanta hinaspapas llapallanku atiyniyoq kasqankuta (Salmo 103:20). *

3. ¿Imatam angelkunamanta yachachiwanchik Job 38:4-7 nisqan?

 ³ Diospa Palabran, Bibliam, willawanchik kay Allpa pachata Jehová Dios unanchaptin ‘llapallan angelkuna qapariyllawanña kusikusqankumanta’ (Job 38:4-7). Bibliapa kay niwasqanchikmi yachachiwanchik imaynam angelkunaqa karqaña una-unay watakuna ñawpaqtaraq manaraq runapas nitaq Allpa pachapas unanchasqa kachkaptinraq. Chaymantapas ‘qaparillawanña kusikurqaku’ nispa niptinqa qawachiwanchikmi angelkunapas sienteq kasqankumanta. Reparay “llapallan angelkunapa” kusikusqankupi. Chaynaqa chay tiempopiqa llapallan angelkunam huk ayllu hinalla Jehová Diosta servirqaku.

4. ¿Imaynatam Biblia rikuchin runakunapa allinninta angelkuna munasqankumanta?

⁴ Punta tayta-mamanchik unanchasqa kasqankumantapunim Diosman sonqo angelkunaqa llapallan runakunapa allinninta munanku chaynataq Diospa munaynin rurakunantapas (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12). Ichaqa tiempo risqanman hinam qawarqaku yaqa llapallan runakuna kuyakuq Unanchaqninta mana serviy munasqankuta. Chay qawasqankum Diosman sonqo angelkunata cheqaptapuni llakichirqa. Diosman chullalla runapas kutirikuptinmi ‘angelkunapas kusikunku’ (Lucas 15:10). Yacharusqanchikman hinam angelkunaqa Diospa serviqninkunapa allinninta munanku. Chaymi entiendenchik imaraykum Diosqa achka kutita angelninkunata valekurqa kay Pachapi sonqo serviqninkunata yanapaykunanpaq hinaspa waqaychaykunanpaqpas (Hebreos 1:7, 14). Ejemplokunata qawarisun.

5. ¿Ima ejemplokunatam Bibliapi tarinchik angelkuna runakunata yanapasqanmanta?

⁵ Sodoma hinaspa Gomorra millay llaqtakunata Jehová Dios manaraq puchukachiptinmi allin ruraq Lotta hinaspa warmi churinkunatapas iskay angelkuna llaqtamanta horqoykurqaku (Genesis 19:15, 16). Achka watakuna pasaytañataqmi Diosmanta willakuq Danielta enemigonkuna leonkunapa kasqan machayman wischuykusqaku ichaqa manam leonkunaqa imanarqapaschu. Paymi willakurqa imaynanpi: “Diosniymi angelninta kachamuspan mana imanawananpaq leonkunapa siminta wichqarachirqa”,  nispa (Daniel 6:22). Punta pachak wata ukupiñataqmi huk angel apostol Pedrota carcelmanta horqorurqa (Hechos 12:6-11). Jesustapas angelkunaqa yanaparqam kay Allpa pachapi Diospa munayninta rurayta qallarichkaptin (Marcos 1:13). Manaraq wañurachichkaptinkupas huk angelmi rikuriykurqa “kallpanchaykunanpaq” (Lucas 22:43). ¡Maynatachá chayna yanapaykuyqa Jesustaqa kallpanchaykurqa sasallaña kawsakuyninpi kachkaptinqa!

6. a) ¿Imaynatam Diospa siervonkunata kunan tiempopi angelkunaqa waqaychan? b) ¿Ima tapukuykunatam kutichichkasunchik?

⁶ Kunan tiempoqa manañam angelkunataqa rikunchikñachu, kay Pachapi Diospa siervonkunaman manaña rikuriykusqankurayku. Chayna kaptinpas kay atiyniyoq angelkunaqa hinallam Diospa serviqninkunataqa waqaychachkanku, aswanraqmi siervonkunapa iñiyninku peligropi tarikuptinqa. Bibliam nin: “Tayta Diospa angelninmi harkan Dioslla respetaqta. Tayta Diospa angelninmi salvan Dioslla respetaqta”, nispa (Salmo 34:7). ¿Imaynanpitaq anchata kallpanchawanchikman Bibliapa chayna nisqanqa? Atiyniyoq supaykuna ñoqanchikwan tukuruyta munasqankuraykum. ¿Pikunataq kanku? ¿Maymantataq rikurimurqaku? ¿Imakunawanmi daño rurayta munawanchik? Chaykunamanta yachanapaqqa runakuna unanchasqa kasqankumanta qallariyllanpi imam pasarusqanmantam yachananchik.

7. ¿Hayka runakunatataq Satanasqa Diosmanta karuncharurqa?

⁷ 3 kaq yachachikuypi yacharusqanchikman hinaqa karqam huk angel runakunata kamachikuy munaq, chaynapim Diospa contranpi churakurqa. Chaymantañataqmi sutichakurqa Diablo Satanas nispa (Apocalipsis 12:9). Evata engañarusqan qepamanmi waranqa soqta pachak watata Diosmanta yaqa llapa runakunata karuncharurqa. As runakunallam Diosmanqa sonqo karqaku; ejemplopaq, Abel, Enoc hinaspa Noey (Hebreos 11:4, 5, 7).

8. a) ¿Imaynatam wakin angelkunaqa demoniopiña rikurirurqaku? b) ¿Imatataq supaykunaqa rurarqaku Sinchi parapi mana wañurunankupaq?

⁸ Noeypa kasqan tiempopim huk angelkuna Jehová Diospa contranpi hoqarikurqaku. Hanaq pachata saqeramuspankum kay Allpa pachaman uraykamurqaku hinaspam aycha cuerpoyoqña rikurirurqaku. ¿Imanasqa? Genesis 6:2 kaynata nin: “Diospa  churinkunam runakunapa warmi churinkunata buenamoza kasqanta qawaspanku llapallanmanta akllaspa casararqaku”, nispa. Kay angelkunaqa mana allinkunallataña ruraspankum runakunata pierdechichkarqaku, ichaqa manapunim Jehová Diosqa unaypaqchu saqenman karqa. Chaymi sinchi parata kachaykamurqa mana allin ruraq runakunata puchukachinanpaq, sonqo serviqninkunallam salvakururqaku (Genesis 7:17, 23). Diospa contranpi sayariq angelkunaqa otaq supaykunaqa mana wañunankupaqmi aycha cuerponkuta saqespanku hanaq pachaman espiritu cuerpopi kutikurqaku. Rurasqankunawanmi qawachirqakuña Diabloman sayapakusqankuta, chaynapim Satanasqa ‘demoniokunapa kamachiqninpiña’ rikurirurqa (Mateo 9:34).

9. a) ¿Imataq pasarqa supaykunata hanaq pachaman kutiruptinku? b) ¿Imakunatam yachasun demoniokunamanta?

 ⁹ Satanasta hinam mana kasukuq chay angelkunataqa Jehová Diosqa manaña churinkunata hinaqa chaskirqañachu hanaq pachaman kutiriptinkuqa (2 Pedro 2:4). Kunan tiempopi manaña aycha tulluyoq cuerpoyoqña kayta atichkaspankupas kay supaykunaqa hinallam runakunapi munaychakuchkanku. Paykunapa yanapakuyninwanmi Satanasqa “llapallan kay pachapi runakunata engañachkan” (Apocalipsis 12:9; 1 Juan 5:19). ¿Imaynata? Demoniokunaqa tukuy imaymanawanmi runakunataqa engañachkanku otaq pantachichkanku (2 Corintios 2:11). Qawarisun imakunawan engañasqankuta.

10. ¿Imataq kanman espiritismo nisqaqa?

¹⁰ Demoniokunaqa espiritismo nisqawanmi runakunata engañachkan. Espiritismo ninanqa tukuy imaymanata servichikuspa kikinchikpuni otaq espiritistakunatakamapas demoniokunawan amistad ruraymi. Kay ruraykunatam demoniokuna servichikunku: adivinokuna tapukuyta, hamuq tiempomanta willakuqkuna tapukuyta, musyaytapas, brujeriakunata, layqakunata, mana allin espiritukuna tapukuyta, espiritistakunapa rurayninkunata chaynallataq huk ruraykunatapas. Jehová Diosmi kay ruraykunata anchatapuni cheqnin, chaymi chay ruraykunamanta karunchakunanchikpuni (Deuteronomio 18:10-12; Galatas 5:19-21). Espiritismo nisqaqa rikchakunmanmi challwirukunapa challwakunata hapinapaq imaymana mikuykunaman. Challwiruqa imaymana mikuykunatam anzuelopi churan tukuy riqchaq challwakunata hapinanpaq. Chaynam mana allin espiritukunapas tukuy rikchaq runakuna toqllankuman wichiykunankupaq tukuy imaymana layqa ruraykunaman rikchakuqta servichikunku.

11. ¿Imakunatataq adivinokuna musyanankupaq servichikunku, hinaspa imaraykum chaykunamanta karunchakunanchik?

¹¹ Adivinokunapa musyayninkum demoniokunapa huk kaqnin toqllan. ¿Imakunatataq adivinokuna servichikunku musyanankupaq? Hamuq tiempomanta otaq mana yachasqanchikkunamanta yachanapaq tukuy imakunapas kaqtam. Kaykunatam musyanankupaq servichikunku: layqakunata, coca qawayta, naipes  qawayta, suerte qawayta, maki qawayta otaq hamuq tiempomanta yachanapaq revelacionkunatawan mosqoykunata. Kaykunaqa mana imanakuq ruraykunallam nispa wakinkuna niptinkupas Bibliaqa qawachiwanchikmi musyaqkunaqa demoniokunawan llamkasqankuta. Qawarisun, Hechos 16:16-18 nisqanpim willawanchik ‘adivinaq espirituyoq sipasmanta’, paymi chay espirituwan ‘adivinarqa’. Sipasmanta adivinaq demonio lloqsiruptinñataqmi manaña chay sipas adivinaytaqa atirqañachu.

12. ¿Imanasqapunitaq mana allinchu wañuqkunawan rimayqa?

¹² Chaymantapas demoniokunaqa runakunatam engañanku wañuqkunawan rimachiyta munaspanku. Pipapas kuyaqnin ayllun wañukuptinqa mana kaqkunatam wañukuqkunamanta creechinku. Huk espiritistapaschá willanman wañukuqmanta chay runa mana yachasqankunata otaq wañukuqpa rimayninwan hina parlanmanpas. Kayna creenciam achka runakunata piensachin wañuqkuna kawsasqanta hinaspa paykunawan rimaspanku consuelota tarinankumanta. Ichaqa yanqam chay consueloqa, hinaspapas hatun peligropim runakunata tarichin. ¿Imaynanpi? Demoniokunaqa wañuqkunapa rimayninta hinam rimanmanku  chaynataqmi espiritistakunamanpas wañuqkunamanta willanmanku (1 Samuel 28:3-19). 6 kaq yachachikuypi yacharusqanchikman hinaqa manañam pipas wañuruspaqa kawsanmanñachu (Salmo 115:17). Chaymi ‘wañuqkunapa almanta consultaqkunaqa’ mana allin espiritukunawan engañarachikuspanku Jehová Diospa contranpi rikurirunku (Isaias 8:19). Chaynaqa kallpanchakuypuniyá demoniokunapa toqllanmanta karunchakunaykipaq.

13. ¿Imaynañam tarikunku demoniokunata ñawpaq manchakuqkuna?

¹³ Mana allin espiritukunaqa manchachintaqmi runakunataqa, manam engañayllachu-engañanku. Satanaswan demonionkunaqa ‘pisi tiempoyoqllaña’ puchukanankupaq kasqankutam yachanku, chayraykum mana haykapipas rurasqankuman hina mana allinkunallataña rurachkanku (Apocalipsis 12:12, 17). Chayna kaptinpas demoniokunata manchakuq waranqanpi runakunam paykunamanta librakurunku. ¿Imaynatam librakurunku? ¿Imaynatam pipas demoniokunamanta librakurunman, imaymana layqa ruraykunaman rikchakuqta rurachkaspanpas?

14. ¿Imaynatam librakuchwan mana allin espiritukunamanta punta pachak wata ukupi Efeso cristianokunapa ejemplonta qatikuspa?

¹⁴ Bibliam willawanchik mana allin espiritukunata imayna qepanchanamanta chaynataq imayna librakunamantapas . Qawasun punta pachak wata ukupi Efeso llaqta cristianokuna imayna librakusqankumanta. Manaraq cristiano kachkaspankum wakinkunaqa espiritistakunapa rurayninkuta rurasqaku. ¿Imatam rurarqaku chay ruraykunata saqenankupaq? Bibliam willawanchik: “Brujokunapas libronkuta apamuspankum llapallanpa ñawpaqninpi kañarqaku”, nispa (Hechos 19:19). Chay mosoq cristianokunam brujeriamanta libronkunata kañarqaku chaynapim sumaq ejemplota saqerqaku kunan tiempopi mana allin espiritukunapa contranpi churakuq munaqkunaman. Jehová Diosta serviy munaqkunaqa manañam hatallinankuñachu espiritistakunapa rurayninkuwan imapas tupaqkunataqa: librokunata, revistakunata, peliculakunata, cuadrokunata chaynataq takikunatapas. Chaynallataqmi rosariokunata, cruzniyoq collarkunata hinaspa mana  allinkunamanta harkachikunapaq tukuy imakunatapas (1 Corintios 10:21).

15. ¿Imatataq rurananchik demoniokunapa contranpi qaqa hina sayananchikpaq?

¹⁵ Efeso cristianokuna libronkunata kañasqankumanta watakuna pasaruptinmi apostol Pablo paykunaman kaynata qellqarqa: “peleachkankichikqa [. . .] altokunapi mana allin espiritukunapa contranpim”, nispa (Efesios 6:12). Chay nisqanwanmi qawachichkarqa supaykunamanta hinalla karunchakunankuta. Supaykunam cristianokunapi munaychakuyta hinalla munarqaku. Chaynaqa, ¿imakunataraqmi chay cristianokunaqa rurananku karqa? Apostol Pablom nirqa: “Llapallanmantapas aswanqa iñiynikichikyá harkachikuna hina kachun chaynapi chay iñiynikichikwan diablopa rupachkaq flechankunata amachanaykichikpaq”, nispa (Efesios 6:16). Iñiyninchik aswan qaqa hina kaptinmi demoniokunata qepanchasunchik (Mateo 17:20).

16. ¿Imatam rurananchik iñiyninchik qaqa hina kananpaq?

¹⁶ Chaynaqa, ¿imatam rurunanchik iñiyninchik qaqa hina kananpaq? Bibliatam estudiananchik. Perqapas allinta takyananpaqqa sikinmantapunim allin cimientasqa kanan. Chaynallataqmi iñiyninchikpas allin cimientasqa kananpaqqa allintapunim Jehová Diospa Palabranmanta yachananchik. Sichu Bibliata sapa punchaw leesun hinaspa estudiasuntaq hinaptinqa iñiyninchikmi kallpanchakunqa. Mana tuñiq perqa hinam iñiyninchikqa mana allin espiritukunamanta harkawasunchik (1 Juan 5:5).

17. ¿Imatam rurananchik demoniokunamanta waqaychasqa kananchikpaq?

¹⁷ ¿Imakunatawanmi Efeso cristianokunaqa rurarqaku? Achkallaña demoniokunapa kasqan llaqtapi yachasqankuraykum aswan allin waqaychasqa kananku karqa. Chaymi apostol Pablo paykunata nirqa: “Espiritupa yanapakuyninwan Diosninchikta tukuy tiempo mañakuspayá ruegakuychik”, nispa (Efesios 6:18). Ñoqanchikpas achkallaña demoniokunapa kasqanpi kawsasqanchikraykum Jehová Diosta allintapuni mañakunanchik demoniokunapa toqllankunamanta waqaychaykuwananchikpaq. Jehová Diosta mañakuspanchikqa sutinmantapunim qayakunanchik (Proverbios 18:10). Chaynallataqmi diablomanta libraykuwananchikpaq sapa kutilla mañakunanchik (Mateo 6:13). Jehová Diosqa uyariwasunpunim mañakusqanchiktaqa (Salmo 145:19).

18, 19. a) ¿Imanasqataq seguro kachwan supaykuna vencerunanchikmanta? b) ¿Ima tapukuytam qatiqnin yachachikuypi kutichikuchkanqa?

 ¹⁸ Cheqaptapunim supaykunaqa mana allinkunata ruraspanku imanaruwanchikmanpas. Ichaqa Diablopa contranpi churakuspanchikqa hinaspa Diospa munayninta ruraspa payman asuykuspanchikqa manam supaykunamanta manchakusqaqa kawsasunchikchu (Santiago 4:7, 8). Supaykunaqa manam tukuy atiyniyoqchu. Noeypa kasqan tiempopiqa demoniokunaqa castigasqam karqaku, hamuq tiempopiñataqmi puchukachisqa kanqaku (Judas 6). Yuyariytaq Jehová Diospa atiyniyoq angelninkunawan waqaychasqa kasqanchikta (2 Reyes 6:15-17). Paykunaqa yachachkankum supaykunawan peleasqanchiktaqa hinaspapas munachkankutaqmi paykunata vencerunanchikta. Taqllakuykunawan hinam kallpanchawanchik. Chaynaqa ama karunchakusunchu Jehová Diosmanta nitaq hanaq pachapi kaq sonqo angelninkunamantapas. Chaynallataq espiritistakunapa tukuy imaymana rurayninkumanta karunchakusunchik hinaspa Diospa tukuy kamachikuyninkunata kasukusunchik (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9). Chaynata ruraspaqa vencesunchikpunim mana allin espiritukunataqa.

¹⁹ Ichaqa, ¿imaraykum Jehová Diosqa hinallaraq qawachkan mana allin espiritukuna kananta hinaspa mana allin ruraykunawan ñakariykunapas kananta? Qatiqnin yachachikuypim kay tapukuymanta kutichikuchkanqa.