Soldadokunam Jesusta wañuchinankupaq iskay suwakunatawan kuskata Golgota utaq “Uma tullu” sutiyuq sitioman pusarqaku. Chay sitioqa ‘karumantaraqmi’ sutilla qawakurqa (Marcos 15:40).

Chayarachispankum kimsankupa pachanta chustururqaku, hinaspam mirra nisqawan hinaspa qatqiwan chapusqa vinota qurqaku. Chayqa karqa cuerponkuta susunkachiqmi. Yaqapaschá chaytaqa Jerusalenpi kaq warmikuna ruwaqku, Roma nacionniyuqkunañataqmi wañuchinankupaq kaq runakunaman chayta tomachiqku nanaywan llumpayta mana ñakarinankupaq. Jesusmi ichaqa chayta malliykuspan aqtururqa, manamá munarqachu sinka hina mana yuyayninpi kaytaqa. Payqa mayna nanaypi kaspanpas munarqam yuyayninpi kaspan wañunankama Diosman sunqu kayta.

Chaymantam Jesustaqa qiruman siriykachirqaku (Marcos 15:25). Hinaspam makintawan chakinta clavowan qiruman takarurqaku, chaywanqa mayna nanaypichá Jesusqa kallarqa. Qiruta sayarichiptinkuqa astawanraqmi nanarqa warkurayasqanrayku aychan llikikuptin. Chaywanpas Jesusqa manam ñakarqachu chay soldadokunataqa, aswanmi Diosta mañakuspan nirqa: “Taytáy pampachaykuyá, paykunaqa manam yachankuchu imam ruwasqankutaqa”, nispa (Lucas 23:34).

Roma runakunaqa pitapas imanasqa wañuchisqankumantam qillqaspa qirupa puntanpi churaqku. Jesuspaqmi ichaqa hebreo, latin hinaspa griego rimaykunapi Pilato qillqarqa: “Judiokunapa kamachiqnin Nazaretmanta Jesus”, niqta. Chaywanmi Pilatoqa qawachirqa Jesusta wañuchinanpaq hikutaqnin religionkunapi punta apaqkunata chiqnisqanta. Riqsisqa sacerdotekunañataqmi chayna qillqasqanwan piñakuspanku Pilatota nirqaku: “Ama qillqaychu ‘judiokunapa kamachiqnin’ niqtaqa. Qillqayqa ‘paymi nirqa ñuqam kani judiokunapa kamachiqnin’ niqtayá”, nispanku. Pilatoñataqmi paykunata manaña kasuspan nirqa: “Qillqasqayqa qillqasqañam kachkan”, nispan (Juan 19:19-22).

Chayninta pasaqkunañataqmi umankutapas aywispankuraq Jesusmanta asikurqaku hinaspa mana allinkunata rimaspa nirqaku: “¡Yaw! Qamqariki templota tuñichispaykim kimsa punchawllapi hatarichinayki karqa, chaynaqa chay ñakarichiqniki qirumanta uraykamuspayá librakuy”, nispa. Riqsisqa sacerdotekunañataqmi piñakuspa Jesusta kaqmanta tumparqaku, chaymi escribakunawan asikuspa ninakurqaku: “Kunanyá Israelpa kamachiqnin Cristoqa ñakarichiqnin qirumanta uraykamuchun, chaynapi uraykamusqanta qawaspa iñinanchikpaq”, nispa (Marcos 15:29-32). Waqtanpi suwakunapas Jesustaqa kamirqakum mana huchayuq kachkaptinpas.

Romamanta kaq soldadokunapas tawankum Jesusmanta asikurqaku. Yaqapaschá paykunaqa  vinota tomaruspanku asikuspa Jesusmanpas munachirqaku chaskikuyta mana atisqanta qawaspankupas. Chaymi uman lawpi kaq qillqata qawaspanku nirqaku: “Judiokunapa kamachiqnin kaspaykiqa kikikiyá salvakuy”, nispa (Lucas 23:36, 37). Jesusqa ñanmi, chiqap kaqmi hinaspapas kawsay qukuqmi karqa, chayna kaptinpas asipayaspankum kamirqaku. Chaywanpas Jesusqa manam ñakarqachu judiokunataqa, asikuqnin soldadokunataqa nitaq waqtanpi warkusqa suwakunatapas.

Chaymantam chay soldadokunaqa Jesuspa hawan pachanta huqarispanku tawaman llikirurqaku, chaynapi sapa soldado huk partenta apakunanpaq. Ukunchakunan pachanmi ichaqa “kunkanmanta uraykama” sumaq awasqa karqa. Chaymi soldadokunaqa ninakurqaku: “Ama llikisunchu, aswanqa sorteaspanchik piman tupasqanta yachasunchik”, nispa. Chaynatam cumplikurqa Diospa qillqanpi kayna nisqan: “Pachaykunatam rakinakururqaku, pachaykunatam sortearqaku”, niq (Juan 19:23, 24; Salmo 22:18).

Chaymantam huk kaqnin warkusqa runa musyarurqa Jesusqa kamachiq kasqanmanta, chaymi warkusqa huknin runata qaqchaspan nirqa: “Qampas pay hina castigasqa kachkaspaykiqa, ¿manachu imaniraqllatapas Diosta manchakunki? Ñuqanchikqa huchanchikman hinam castigasqa kachkanchik tukuy mana allinkuna ruwasqanchikmanta, payqa manam ima mana allintapas ruwarqachu”, nispa. Hinaspanmi Jesusta ruegakurqa: “Yuyarillawankimá kamachikuynikiman yaykuspayki”, nispa (Lucas 23:40-42).

Hinaptinmi Jesus nirqa: “Chiqaptapunim kunan niki: Sumaq huertapim ñuqawan kanki”, nispa (Lucas 23:43). Jesuspa chay nisqanqa manam apostolkunaman nisqan hinachu karqa, apostolkunamanqa nirqam paywan kuska kamachinankumanta (Mateo 19:28; Lucas 22:29, 30). Chay mana allin runaqa yaqapaschá yacharqa Adanwan Evapaq chaynataq churi-wawankunapaq Eden sutiyuq huertata Dios unanchasqanmanta. Chaymi chay runaqa wañururqa kay pacha huertayaptin kawsarimunanmanta yachastin.