Diospa Gobiernunman markäkï
‘Marcäquiyoq queqa imatapis rasonpa chasquinantsicpaq caqta shuyaquimi.’
1, 2. a) ¿Imanirtaq markäkuntsik Jehovä munanqanta churanqan Gobiernu ruramunampaq kaqta? b) Efesius 2:12 textu ninqannö, ¿imanötaq conträtukuna yanapamantsik Diospa Gobiernunman mas markäkunapaq? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.)
JEHOVÄPA testïgunkunaqa, problëmantsikkunata Diospa Gobiernunlla altsamunampaq kaqtam nintsik, y tsënömi yachatsikuntsik. Tsëman pensëmi alläpa yanapamantsik. Peru ¿rasumpaku chipyëpa markäkuntsik Diospa Gobiernun rasumpa kanqanta y imëkata altsamunampaq kaqta? ¿Imanirtaq markäkuntsik? (Heb. 11:1.)
2 Jehoväqa Gobiernuntam utilisan munëninta cumplitsinampaq. Y alli patsätsishqam, porqui pëllam mandakunampaq derëchuyoq. Tsë Gobiernuchö reynin pï kanampaq, pikunawan mandakamunampaq y pikunaman mandakayämunampaq kaqqa, alli conträtukunawan patsätsishqam këkan, tsë conträtuchöqa Jehovä o Jesucristum këkan. Tsëmi tsëkunapita yachakurqa, munëninta Diosnintsik cumplinampaq kaqman y Gobiernun alli patsätsishqa kanqanman mas markäkushun
3. ¿Imapitataq kë yachatsikïchö y qateqnin kaqchö yachakushun?
3 Bibliaqa Diospa Gobiernunta yanapaq joqta precisaq conträtukunapaqmi parlan. Y këkunam kayan: 1) Abrahanwan conträtu, 2) conträtu Ley, 3) Davidwan conträtu, 4) Melquisedecnö sacerdöti kanampaq conträtu, 5) mushoq conträtu y 6) juk Gobiernupaq conträtu. Rikärishun cada conträtu Diospa Gobiernumpaq kanqanta y Patsapaq y nunakunapaq Dios munanqan cumplikänampaq imanö yanapakuyanqanta (rikäri 9 kaq päginachö “ ¿Imanötaq Dios munëninta cumplitsinqa?” neq recuadruta).
JUK ÄNIKÏMI RIKÄTSIKUN DIOSPA MUNËNIN IMANÖ CUMPLIKÄNAMPAQ
4. Genesis libru willakunqannö, ¿ima kima mandakïtataq Jehovä patsätsirqan nunakunapaq?
4 Nunakuna täräyänampaq Patsata rurarirmi, Jehoväqa kima mandakïta patsäratsirqan: kikin rikoqta nunata ruranampaq; entëru Patsata Shumaq Huertaman tikraratsir jutsannaq nunakuna täränampaq y alli kaq y mana alli kaq plantapa frütanta mana mikuyänampaq (Gen. 1:26, 28; 2:16, 17). Tsëllam precisarqan Diospa munënin rurakänampaq. Nunata kamariptinqa, ishkë kaq mandakïninqa kikinllanam cumplikänan karqan. Tsëqa, ¿imanirtaq conträtu ruranan precisarqan?
5, 6. a) ¿Imanötaq Satanas michäkïta procurarqan Diospa munënin mana rurakänampaq? b) ¿Imanötaq Jehovä contestarqan Satanasta Edenchö Pëpaq ulikunqampita?
5 Satanasqa, Diospa munënin rurakänanta mana munarmi, contran tikrarirqan y wakintapis contranmi churarqan. Y nunakuna wiyakuyänampaq mandakunqantam jukmampa tumaratsirqan. Tsënam Ëvata creiratsirqan Gen. 3:1-5; Apoc. 12:9). Tsënömi Diostaqa churarirqan, gobernanampaq mana derëchuyoqtanö. Y tiempuwannam nunakunapaqpis nirqan, imatapis munarlla Diosta sirwiyanqanta (Job 1:9-11; 2:4, 5).
Dios michanqan frütata mikunampaq (6 ¿Imanötaq Jehovä contestarqan Satanasta Edenchö ulikunqampita? Ushakäratsinmanmi karqan, peru Adanpa kastankuna entëru Patsaman juntayänampaq änikunqanqa manam cumplikanmantsu karqan. Tsëmi ushakäratsinampa rantin, llapan parlanqankuna chipyëpa cumplikänanta munar, juk änikïta Eden huertachö rurarqan (leyi Genesis 3:15 *)
7. ¿Satanastawan mirëninta ima pasanampaq kaqtataq Eden huertachö Jehovä änikunqan rikätsikun?
7 Eden huertachö änikunqanwanmi, Jehoväqa Satanasta y qateqninkunata condenarirqan. Jina warmipa mirënintam autoridäta qorqan Satanasta ushakätsinampaq. Tsënömi Jehoväqa rikätsikurqan contran churakäyänampaq culpayoq kaqta y mana alli rurëninkunata chipyëpa ushakätsinampaq kaqta. Jina tsëta ruranampaqqa, imata utilisänampaq kaqtam willakurqan.
8. ¿Rasku musyakärirqan warmipa mirënin pï kanqan?
8 ¿Pitaq warmipa mirënin kanan karqan? Culebra o Satanas juk espïritu kaptinmi, juk espïrituraq ushakätsinan karqan (Heb. 2:14). Tsëmi warmi qeshpikunqan mirëqa, espïritu kastapita kanan karqan. Culebrapa mirëninqa rasmi mirar qallëkurqan. Peru warmipa mirëninqa, chusku waranqa watakunapam musyëtsu karqan. Tsëyaqmi Jehoväqa, tsë mirëta rikätsikunampaq atska conträtukunata rurarqan. Jina kë conträtukunam rikätsikun Satanaspa culpanrëkur nunakuna mana allikunaman chäyanqanta altsamunampaq tsë mirëta Jehovä utilisänampaq kaqta.
JUK CONTRÄTUM WARMIPA MIRËNINTA RIKÄTSIKURIN
9. ¿Haykapim Abrahanwan Diospa contrato ruwasqanqa qallaykurqa?
9 Satanasta condenanqampita ishkë waranqa watakunanö pasariptinmi, Abrahanta Jehovä mandarqan Ur markachö wayinta jaqirir Canaan markata ëwakunampaq (Hëch. 7:2, 3). Kënömi mandarqan: “Nacionnikipita, kastëkikunapita y teytëkipa wayimpita ëwakï noqa rikätsinaqpaq kaq nacionman. Qamtam juk jatun nacionman tikratsishqëki, y bendicishqëkim y jutikitam reqishqata tikratsishaq; y qamqa juk bendicion kë. Y bendicishoqnikikunataqa bendicishaqmi, peru maldicishoqnikikunataqa maldicishaqmi, rasumpëpam qamrëkurmi kë patsachö llapan familiakuna bendicionta chaskiyanqa” (Gen. 12:1-3). Kë textuchömi Abrahanwan conträtupaq willakïqa Bibliachö puntata yurin. Imë rurayanqantaqa manam musyantsiktsu. Peru tsë conträtuta wiyakurnin, J.m.sh. 1943 watachö, 75 watayoq këkar Haranpita yarqurir Eufratis mayuta Abrahan tsimpanqantaqa alleqmi musyantsik.
10. a) ¿Imanötaq Abrahan rikätsikurqan chipyëpa Diospa änikïninman markäkunqanta? b) ¿Imakunatataq Jehovä willakurqan Satanaspa mirënimpaq?
10 Jehoväqa atska kutin tsë conträtuta Abrahanta segurarqan, y cada ninqanchömi imanö kanampaq kaqta maslla musyatsirqan (Gen. 13:15-17; 17:1-8, 16). Y markäkïyoq kanqanta rikätsir wamranta cäsillapa wanïkatsiptinnäqa, imatapis mana shuyarashpa conträtu ruranqantam Jehoväqa maslla segurarirqan (leyi Genesis 22:15-18 * y Hebrëus 11:17, 18). Abrahanwan conträtu rurakar qallëkuptinqa musyatsikurmi Jehovä qallëkurqan warmipa mirënimpaq. Tsë mirëqa Abrahanpa kastampitam mëtsikaq kanan karqan y mëtsikaqkunapaqmi juk bendicion kanan karqan.
11, 12. a) ¿Imanötaq Biblia rikätsikun Abrahanwan conträtuqa shamoq tiempuchöraq mas cumplikänampaq kaqta? b) ¿Y imanötaq noqantsikta yanapamäshun?
11 Abrahanwan conträtuqa israelïtakuna Dios Änikunqan Patsaman yëkuriyaptinmi cumplikarqan, peru shamoq tiempuchöran masqa cumplikänan karqan (Gal. 4:22-25). Apostol Pablum nirqan, tsëchö mas precisaq kaq mirëqa, Abrahanpa kastampita yureq Cristu kanqanta, y tsë mirëpita wakin kaqqa, 144.000 akrashqakuna kayanqanta (Gal. 3:16, 29; Apoc. 5:9, 10; 14:1, 4). Mirëta qeshpikoq (qeshyakoq) warmiqa ‘sielu caq Jerusalenmi’; ciëluchö kaq Jehoväpa markan (Gal. 4:26, 31). Jehovä Abrahanwan conträtuta rurarnin änikunqannömi llapan nunakunata bendicinan karqan.
12 Abrahanwan conträtuqa alli patsätsishqam kashqa juk gobiernupaq. Tsëmi yanapan juk Rey y maskuna mandakïta chaskiyänampaq (Heb. 6:13-18). ¿Ëka tiempuraq tsë conträtu kanqa? Diospa chikeqninta tsë Rey ushakäratsinqanyaq y llapan nunakuna bendicionta chaskiyanqanyaqmi (1 Cor. 15:23-26). Peru Genesis 17:7 textuqa nin tsë “conträtuqa imëyaqpis kanampaq kaqtam”. Tsënöqa nin, Patsachö bendicionta chaskiyanqanqa imëpis mana ushakänan kaptinmi. Rikanqantsiknömi Abrahanwan Jehovä conträtuta ruranqanqa rikätsimantsik, “patsa juntanqanyaq mirayë” nir Jehovä mandakunqantaqa cumplinampaq kaqta (Gen. 1:28).
JUK CONTRÄTUM RIKÄTSIKUN JUK GOBIERNU IMËYAQPIS KANAMPAQ
13, 14. ¿Mesïaspa mandakïnin imanö kanampaq kaqtataq seguramantsik Davidwan conträtu?
13 Edenchö Jehovä änikunqan y Abrahanwan conträtuqa rikätsikun: leyninkuna ninqanmannö Jehovä imëpis mandakunqantam, tsëmi Jesuspa mandakïnin Jehoväpita shamuptin, tsë leykunawan alli patsakashqa këkan. (Sal. 89:14). Tsë Gobiernuqa ¿imëllapis ushakanqatsuraq o mana alli tikrakurinqatsuraq? Manam, tsëtaqa juk alli patsätsishqa conträtum rikätsimantsik.
Jesucristupa mandakïninqa manam imëpis mana alliqa tikrakurinqatsu y mandakïninwan bendicionta apamunqanqa imëyaqpis këkanqallam
14 Tsëqa Davidwan conträtum (leyi 2 Samuel 7:12, 16 *). Kë reywan conträtuta ruranqanchömi alleq segurarqan Mesïasqa pëpa kastampita yurinampaq kaqta (Lüc. 1:30-33). Tsënömi mas cläru musyatsikurqan, tsë mirë pipa kastampita shamunampaq kaqta. Dios Änikunqan Gobiernuchö mandakunampaq ‘derëchuyoq kaqqa’, Davidpa kastampita kanampaqmi alleq patsätsirqan (Ezeq. 21:25-27). Tsënam Jesuspa makinchö karnin, “Davidpa mandakïninqa imëyaqpis tsarakunan” karqan. Jina “mirënimpis manam ushakanqatsu, y täkunampis intinömi imëyaqpis këkanqalla” (Sal. 89:34-37). Mesïaspa mandakïninqa manam imëpis mana alliqa tikranqatsu, y ruranqankunaqa imëyaqpis këkanqallam.
SACERDÖTI KËPAQ CONTRÄTU
15-17. a) Melquisedecnö sacerdöti këpaq conträtu ninqannö, ¿ima mastaraq warmipa mirënin ruranqa? b) ¿Imanirtaq tsë carguyoq kayänanqa precisan?
15 Abrahanwan y Davidwan conträtukunachöqa warmipa mirënin mandakunampaq kaqtam seguran. Peru nunakunaqa manam juk alli gobiernullatatsu wanayan, sinöqa jutsapita libri këta y Diospa familianchö këtapis wanayanmi. Tsëpaqqa tsë mirëqa sacerdöti carguta apananmi precisarqan. Tsëmi Jehoväqa juk conträtu masta patsäratsirqan, Melquisedecnö sacerdöti kanampaq.
16 Jehoväqa Davidwanmi musyatsikurqan, ishkë carguta apanampaq Jesuswan conträtuta ruranampaq kaqta. Juk kaqqa karqan, derëcha kaq lädunman täkunampaqmi y chikeqninkunata ushakätsinampaq autoridäta chaskinampaqmi. Y juk kaqnam karqan, “Melquisedecnö sacerdöti” imëyaqpis kanampaq (leyi Salmu 110:1, 2, 4 *). ¿Imanirtaq “Melquisedecnö” kanan karqan? Porqui Abrahanpa kastankunata Dios Äninqan Patsata manaraq chaskiyaptinmi, Salempa reynin Melquisedecqa, ‘Diospa saserdotin carqan’ (Heb. 7:1-3). Jehovämi Rey y sacerdöti kanampaq churarqan. Bibliachöqa pëllapaqmi ishkan carguta apanqampaq parlan. Y manam willakuntsu, pëpa puntanman ni qepanman tsë carguta pï apanqantapis, tsëmi nintsik pëqa “wiñepa wiñenin saserdoti” kanqanta.
17 Tsë conträtuwanmi Jehoväqa sacerdöti kanampaq Jesusta churarqan. Tsëmi Jesusqa ‘saserdoti wiñepa, wiñenin canqa, y Melquisedec saserdotinömi canqapis’ (Heb. 5:4-6). Kë conträtuwanmi Jehoväqa patsätsishqa, Patsapaq y nunapaq munanqanta cumplinampaqqa akranqan Gobiernuta utilisänampaq kaqta.
GOBIERNUPAQ ALLEQ PATSÄTSISHQA CONTRÄTUKUNA
18, 19. a) ¿Imapaqtaq tsë kiman conträtukunaqa? b) ¿Imapitataq qateqnin kaq yachatsikïchö yachakushun?
18 Rikanqantsiknömi, tsë kiman conträtuqa Diospa Gobiernumpaq rurakarqan. Jina rikarquntsikmi, tsë Gobiernuqa alli patsätsishqa conträtukunawan këkanqanta. Edenchö änikunqanwanmi Jehoväqa rikätsikurqan, Patsapaq y nunakunapaq munëninqa warmipa mirëninwan cumplikänampaq kaqta. Y Abrahanwan conträtunam rikätsikurqan, tsë mirë pï kanampaq kaqta y ima cargukunayoq kanampaq kaqta.
19 Davidwan conträtunam mas cläru rikätsikurqan pipa kastampita mas precisaq kaq mirë, Jesus, shamunampaq kaqta. Y tsë mirëtam Patsata imëyaqpis Gobernanampaq autoridäninta qorqan. Y Melquisedecnö sacerdöti kanampaq conträtunam, alleq patsakäratsin sacerdöti carguyoq kanampaq. Peru manam Jesusllatsu nunakunataqa jutsannaq këman chätsinqa. Wakin nunakunapis akrashqam kayan rey y sacerdöti kayänampaq. Qateqnin kaq yachatsikïchömi tsëtaqa rikärishun.
^ par. 6 Genesis 3:15: “Warmitawan qamtam chikinatsikushqëki, qampa mirënikita pëpa mirënintawan. Pëmi jalushunki peqachö y qamnam atakanchö kaninki”.
^ par. 10 Genesis 22:15-18: “Y Jehoväpa angelninmi ishkë kutipana ciëlupita patsë Abrahanta qayarqan y nirqan: ‘Jehovämi nishqa, “kikïrëkurmi rasumpa jurä, tsëta ruranqëkipita, y japallan wamrëkita mana michäkunqëkipitam bendicishqëki, y ciëluchö qoyllurkunatanö y lamar kuchunchö aqushatanömi mirënikitapis miratsishaq; y mirënikim chikeqninkunata vencinqa. Y mirënikiwanmi patsachö llapan nacionkuna bendicishqa kayanqa, ninqäta wiyakunqëkirëkur”’”.
^ par. 14 2 Samuel 7:12, 16: “Wanukunëkipaq junaq chämuptin y unë kastëki pamparänan kaqman ëwanëki höra kaptinmi, juk mirënikita sharkatsishaq, y gobiernuntam alli patsätsishaq. [...] Wayiki y gobiernïkim puntëkichö imëyaqpis patsakashqa kanqa, qampa täkunëkim imëyaqpis mana ushakaq täkuna tikranqa”.
^ par. 16 Salmu 110:1, 2, 4: “Jehovä Diosmi Señornïta nirqan: ‘Derëcha kaq lädüman täkaramï, chikishoqnikikunata chakiki jarunanman churamunqäyaq’. Kallpëkipa värantam Sionpita Jehovä kënö nir kachamunqa: ‘Gobernë chikishoqnikikunapa rurinchö’. [...] Jehoväqa jurashqam y manam pësakunqatsu: ‘¡Qammi Melquisedecnö sacerdöti imëkamayaqpis kanki!’”.