1, 2. (1) Kikintsikta dominakïta mana yachëqa, ¿imakunamantaq chätsikun? (2) ¿Imanirtaq kikintsikta dominakïpaq parlanantsik?

 PEQATA tsarëta yachë o kikintsikta dominakïta yachëqa Jehoväpitam shamun (Gäl. 5:22, 23). Chipyëpa kikinta dominakïtaqa Jehovällam puëdin. Peru nunaqa jutsasapa karninmi kikintsikta dominakïta alleqllaqa puëdintsiktsu. Tsërëkurmi mëtsikaq nunakuna precisaq rurëninkunata höranchö rurayantsu, trabäjuchö y escuëlachöpis rindiyantsu y mëtsika jaqayoq këman chäyan. Jina mana alli tratakoq, alläpa machakoq, maqakoq, imëka viciuyoq y alläpa llakikïyoqmi kayan. Jinamampis divorciakïman, carcelashqa këman, qeshyaq këman o jukwan jukwan kakuyanqanrëkur qeshyayoq këmampis chäyanmi (Sal. 34:11-14).

² Rikanqantsiknöpis, kikinta dominakïta mana puëdeq nunaqa imëka problëmanmi chärin y wakinkunatapis mana allimanmi chätsin. 1940 wata witsankunanam niyarqan nunakuna kikinkunata dominakïta mana yachayanqanta, peru kananqa mas peornam tikrashqa. Y tsëta rikarqa manam espantakuntsiktsu. Porqui Bibliaqa nirqannam nunakuna tsënö kayanqanqa, ushanan junaqkunachöna këkanqantsikta rikätsikunampaq kaqta (2 Tim. 3:1-3).

3. ¿Imanirtaq precisan kikintsikta dominakïta yachakunantsik?

³ ¿Imanirtaq kikintsikta dominakïta yachakunantsik?  Këkunarëkurmi: 1) kikintsikta dominakurqa manam alläpa problëmayoq kashuntsu, wakinkunawanmi alli tratanakushun y manam alläpaqa cölerakuntsu ni llakikushuntsu. Jina 2) tentacionkunata y mana alli munënintsikkunatam vencita puëdishun. Manam Adanwan Ëvanöqa Dioswan amïgu kënintsikta oqrëta munantsiktsu (Gen. 3:6). Kanan witsan nunakunapis Adanwan Ëvanöllam kikinkunata mana dominakuyänanrëkur imëka sufrimientukunapa pasayan.

4. ¿Imata musyanqantsiktaq yanapamantsik kikintsikta dominakïta yachanapaq?

⁴ Manam ni pï nunapis munëninkunata chipyëpa dominëtaqa puëdintsu. Jehoväqa musyanmi mana alli munënintsikta vencita procurëkanqantsikta. Tsëmi amïguntsik karnin y kuyakoq karnin yanapamënintsikta munan, y tsëta musyëqa valortam qomantsik (1 Rey. 8:46-50). Tsëmi kë yachatsikïchöqa puntata rikäshun kikin Jehoväpita. Tsëpitanam rikäshun kikinkunata alli dominakoq y mana dominakoq unë nunakunapita. Y usharinapaqnam rikäshun kikintsikta imanö dominakunapaq kaqta.

5, 6. ¿Imatataq Jehoväpita yachakïta puëdintsik?

⁵ Jehoväqa manam imatapis llutallaqa rurantsu, tsëmi llapan ruranqampis allilla (Deut. 32:4). Peru noqantsiktaqa munënintsik o imanö kënintsikmi venciramantsik. Tsëmi, kikintsikta dominakïta yachakunapaqqa Diosnintsikpita alleq yachakunantsik. Jehoväqa rikätsikushqanam piñakïnin mana vencinqanta.

⁶ Pensarishun Jehoväpa contran Satanas churakanqanman. Eden huertachö Satanas ruranqanqa ciëluchö alli kaq angelkunatam alläpa piñatsirqan y llakitsirqan. Itsa noqantsikpis tsënö sientikuntsik Diablupa culpanrëkur imëka sufrimientukunapa pasarnin. Jehoväqa alleqmi musyarqan Satanasta imanö contestanampaq kaqta, peru manam jaqirqantsu piñakïnin vencinanta. Tsëpa rantinqa, piñakïninta alleq dominarmi imata ruranampaq kaqta decidirqan (Ex. 34:6; Job 2:2-6). Peru ¿imanirtaq mëtsika tiempu pasananta permitishqa? Porqui manam munantsu nunakuna chipyëpa ushakäriyänanta, tsëpa rantinqa “llapankuna arrepentikuyänantam munan” (2 Pëd. 3:9).

7. ¿Imanö kanapaqtaq Jehovä yachatsimantsik?

⁷ Noqantsikpis Jehoväpitam yachakunantsik, y manam llutallaqa o rasllaqa imatapis rurarinantsiktsu ni parlanantsiktsu. Y ima precisaqta ruranantsik kaptinqa alleqran pensanantsik y yanapamänapaqmi Jehoväta mañakunantsik (Sal. 141:3). Piñashqa këkarnin imatapis rurarninqa, kikintsikta dominakïtaqa manam puëdishunnatsu. Tsërëkurmi höraqa, mana pensashpa imatapis lluta rurarinqantsikpita o parlarinqantsikpita alläpa llakikuntsik y penqakuntsik (Prov. 14:29; 15:28; 19:2).

8. (1) ¿Mëchötaq tarintsik kikinkunata dominakïta yachaq nunakunapaq willakïkunata? (2) ¿Imataq Josëta yanaparqan jutsata mana ruranampaq? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

⁸ Bibliachömi tarintsik kikinkunata alleq dominakïta yachaq nunakunapaq atska willakïkunata. Yarpärishun Jacobpa tsurin Josë imapa pasanqanta. Pëqa Egiptuchö Potifarpa sirweqninmi karqan. Potifarpa warminqa, Josë allish chölu kaptinmi pëwan këta munarnin enamorar  qallëkurqan. Peru Josëqa kënömi nirqan: “¿Imanöraq kë mana allita rurarnin Diosta llakitsir jutsallakïküman?”. ¿Imanirtaq Josëqa jutsaman ishkirqantsu? Porqui alleqmi pensarqan tsëta rurarninqa, problëmakunaman chänampaq kaqman. Tsëmi pëwan patsäkïta munarnin warmi tsarikurkuptinqa raslla escapakurqan (Gen. 39:6, 9; leyi Proverbius 1:10 a).

9. ¿Imatataq rurashwan tentacionkunapa pasarnin jutsaman mana ishkinapaq?

⁹ ¿Imatataq Josë ruranqampita yachakuntsik? Höraqa tentacionkunapita escapakunantsik precisanqantam. Wakin cristiänu mayintsikkunaqa, manaraq Testïgu karninqa alläpa mikoq, machakoq, cigärruta y drögata shoqoq o jukwan jukwan kakoqmi kayarqan. Y bautizakurirpis itsa tsë rurëtaqa munayanraq. Tsënö pasamashqaqa, Jehoväwan amïgu kënintsikta ushakätsinampaq kaqmanmi alleq pensanantsik. Y alläpam precisanqa tsë jutsakunaman imakuna chätsimënintsikta puëdinqanman pensanantsik, tsënöpa alleq cuidakunapaq (Sal. 26:4, 5; Prov. 22:3). Imëllapis juk tentacionpa pasarqa, Jehoväta mañakushun yachënin qomänapaq y munënintsikta dominanapaq.

10, 11. (1) ¿Ima tentacionpataq mëtsikaq jövinkuna pasayan? (2) ¿Imataq jövinkunata yanapanqa jutsaman mana ishkiyänampaq?

¹⁰ Kanan witsampis mëtsikaq jövinkunatam Josëtanö pasan. Kim jutiyoq shipashta pasanqanllata rikärishun. Colegiuchö yanaqinkunam gälakurnin parlayaq semäna ushëkuna chölukunawan kakuyanqampita. Tsëmi Kimqa pëkunawan juntaköqtsu. Y kënömi nin: “Amïgunnaqmi sientikü, y enamoräduyoq mana kaptïmi ‘upam kanki’ niyäman. Peru alleqmi musyä jövin kanqantsik witsanqa piwampis punukïta alläpa munanqantsikta” (2 Tim. 2:22). Jina ninmi: “Imëpis kënömi tapuyäman: ‘¿Manaku piwampis patsäkunkiraq?’”. Tsënam pëqa piwampis imanir manaraq patsäkunqanta entienditsikoq. Mëtsikaq jövinkunam, piwampis patsäkuyänampaq exigiyaptin o munëninkuna vencinanta mana permitirnin jutsaman ishkiyashqatsu. Tsënö rurayanqampitaqa alläpam kushikuntsik y Jehoväpis alläpam kushikun.

¹¹ Jina Bibliaqa willakunmi, munëninkunata mana dominayanqanrëkur jutsaman ishkiyanqan nunakunapaq, y tsërëkur sufriyanqanta. ¿Imatataq rurashwan Kim pasanqampa pasarninqa? Proverbius librupa 7 kaq capïtulun willakunqan jövinta pasanqanmanmi pensanantsik. Jina Amon ruranqanman y tsërëkur mana allikunapa pasanqanmanmi pensanantsik (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32). Kë willakïkunatam teytakuna utilizäyanman Familiachö Diosta Adorayänan Hörachö wamrankunata yanapayänampaq. Tsënöpam wamrankunaqa munëninkunata alleq dominayanqa y oqllanakï jutsaman ishkiyanqatsu.

12. (1) ¿Imanirtaq Josëqa wawqinkunapa puntanchö waqarqantsu? (2) ¿Imakuna pasamashqataq alleq tsarakunantsik?

¹² Jina Josëqa juk kutichöpis kikinta dominakoq kanqantam rikätsikurqan. Wawqinkuna Egiptuman chäriyaptinqa, cambiashqa o mana cambiashqa kayanqanta musyëta munarmi pï kanqanta willakurqantsu. Peru llakikïninta aguantëta mana puëdirmi juk lädupa ëwarir waqarirqan (Gen. 43:30, 31; 45:1). Itsa juk familiantsik o juk cristiänu mayintsik ofendiramashwan, tsëqa Josënömi  geniuntsikta alleq tsaränantsik (Prov. 16:32; 17:27). Jina familiantsik congregacionpita qarqushqa kaptinqa, alleqmi tsarakunantsik mana precisëkaptin mana juntakunapaq. Y tsëpaqqa yanapamäshun, Jehoväpis alleq tsarakoq kanqanman pensanqantsikmi.

13. ¿Imakunatataq yachakuntsik rey Davidpita?

¹³ Jina rey Davidpitapis yachakïta puëdintsikmi. Rey Saul wanutsita munaptin y Simeï qayapaptimpis manam autoridäninta utilizarqantsu pëkunata mana allipa tratanampaq (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10). Peru höraqa pëpis manam kikinta dominakïta puëdirqantsu. Piñakurninmi Nabalta wanuratsita munarqan, y juk casäda warmiwampis punukïkurqanmi (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4). ¿Imakunatataq Davidpita yachakuntsik? Carguyoq karninqa, pitapis mana allipa mana tratanapaq, y jutsaman mana ishkinapaq kaqta pensarnin kikintsikllaman mana confiakunapaq (1 Cor. 10:12).

14. (1) ¿Imataq juk wawqita pasarqan? (2) Tsënöpa pasarninqa, ¿imanirtaq precisan geniuntsikta dominanantsik?

¹⁴ ¿Imataraq rurashwan geniuntsikta dominanapaq? Rikärishun Luigi jutiyoq wawqita pasanqanta. Cärrunwan ëwëkaptinmi qepampa juk cärru choquëkurqan. Tsënam tsë cärrupa chofernin alläpa qayaparnin maqëtapis munarqan. Luigiqa Jehovätam mañakurqan geniunta dominëchö yanapëkunampaq, y tsë nunawanmi shumaq parlëta munarqan, peru mana puëdirnam ëwakurqan. Tsëpita juk semäna pasariptinnam, Luigiqa warminwan Bibliapita yachakïta munaq juk warmita watukaq ëwarqan. Y tsë qayapaq nunaqa tsë warmipa qowanmi kanaq. Tsënam tsë nunaqa penqakurnin disculpata mañakurqan y cärrunta altsatsipunampaq änirirqan. Jina Bibliapita parlapaptimpis shumaqmi wiyakurqan. Pasakunqanman pensarninmi Luigiqa cuentata qokurqan, geniunta dominanqan allipaq kashqa kanqanta, peru mana dominashqa kaptinqa mana allichö ushanampaq kaqta (leyi 2 Corintius 6:3, 4).

15, 16. ¿Imanötaq Bibliata alleq yachakunqantsik familiantsikta y noqantsikta yanapamantsik geniuntsikta alleq dominanapaq?

¹⁵ Kikintsikta dominakïta yachanapaqqa, Bibliata seguïdu leyinqantsikmi yanapamäshun. Tsëtam Jehoväpis Josuëta nirqan: “Kë libruchö leykunaqa shimikichömi imëpis këkänan, y paqasta junaqtam leyinëki y leyinqëkimanmi yarpachakunëki; tsëchö qellqarëkaq ninqannö imëpis ruranëkipaq, tsëqa nänikichö alli kaqtam tarinki y yachëwanmi imëkatapis ruranki” (Jos. 1:8). ¿Imanötaq Bibliata alleq estudianqantsikqa yanapamäshun kikintsikta dominakïta yachanapaq?

¹⁶ Bibliachö willakïkunaqa rikätsimantsik kikintsikta dominakïta yachashqaqa allipaq kanqanta, peru mana yachashqaqa mana allipaq kanqantam. Tsëmi tsë willakïkuna yanapamänantsikta munarnin, Jehoväqa Bibliaman qellqatsirqan (Rom. 15:4). Tsëmi alläpa precisan tsë willakïkunata leyinantsik y imata yachatsimanqantsikman alleq pensanantsik. Noqantsikta y familiantsikta imanö yanapamänapaq kaqmanmi pensanantsik. Y geniuntsikta mana tsarëkanqantsikta cuentata qokurqa, yanapamänapaq Jehoväman mañakushun y Biblia ninqanmannö alliyëta procurashun (Sant. 1:5). Jina precisanqam tsë asuntupaq parlaq yachatsikïta publicacionnintsikkunachö ashinantsikpis.

17. ¿Imanötaq teytakuna wamrankunata yachatsiyanman kikinkunata dominakïta yachayänampaq?

 ¹⁷ Wamrakunaqa, manam kikinkunata dominakïta yachëkarllanatsu yuriyan. Tsëmi teytakunaqa, alleq yachatsiyänëki (Efes. 6:4). ¿Imanötaq rurayankiman? Wamrëkikuna geniunkunata dominëta mana puëdiyaptinqa kënö tapukï: “¿Noqapitatsuraq tsënö këta yachakïkäyan?”. Yarpäyë, yachatsikoq seguïdu yarquyanqëkita, reunionkunaman imëpis ëwayanqëkita y Familiachö Diosta Adorana Hörachö seguïdu yachakuyanqëkita rikäyäshurnikim wamrëkikunaqa geniunkunata dominëta yachakuyanqa. Y imapitapis consejëtaqa manam mantsapakuyänëkitsu. Jehoväpis Adantawan Ëvata clärum rikätsirqan imakunata rurëta puëdiyanqanta y imakunata mana puëdiyanqanta, y tsënömi qamkunapis rurayänëki. Corregiyanqëki y rurënikikunawan yachatsiyanqëkim, wamrëkikunata yanapanqa kikinkuna dominakïta yachayänampaq. Jehoväta kuyayänampaq y mandakunqanta respetayänampaq yachatsiyanqëkiqa, imata qoyanqëkiwampis manam igualanqatsu (leyi Proverbius 1:5, 7, 8 b).

18. ¿Imanirtaq amïguntsikkunata alleq akranantsik?

¹⁸ Teyta kar o wamra karpis llapantsikmi amïgukunataqa akrëta yachanantsik. Jehoväta kuyaqkunata akrashqaqa, allikunata ruranapaq y problëmakunaman mana chänapaqmi yanapamäshun (Prov. 13:20). Jinamampis pëkunapitam yachakushun alli geniuyoq këta y alli kawakïta. Y noqantsikpitapis yachakuyanqam. Cada junaq kikintsikta dominakïta yacharninqa, Diosnintsiktam kushitsishun, kushishqam kawakushun y familiantsikkunawampis yanapanakurmi shumaq kawakushun.