1, 2. ¿Imatataq Biblia willakun Israelchö gobernantikunapaq?

 BIBLIACHÖQA willakun unë Israelchö cuarentapitapis mas nunakuna gobernayanqantam. Y wakimpaqqa imanö kayanqantam llapanta willakun. a Willakunmi alli gobernantikunapis mana allikunata rurayanqanta. Y jukqa karqan Davidmi. Pëpaqmi Jehovä nirqan ‘llapan shonqunwan allikunata ruranqanta’ (1 Rëy. 14:8). Tsënö nikaptimpis, Davidqa casäda warmiwanmi adulteriu jutsata rurarqan y qowanta o runanta guërrachö wanutsiyänampaqmi mandakurqan (2 Sam. 11:4, 14, 15).

² Tsënöllam willakun mana alli gobernantikunapis allikunata rurayanqampaq. Jukqa karqan Rehoboam-mi. Pëpaqmi Jehovä nirqan ‘mana allikunata ruranqanta’ (2 Crön. 12:14). Peru chunka kasta israelïtakunawan mana pelyanampaq y gobernantinkuna akrakuyänanta dejanampaq Jehovä niptinqa cäsukurqanmi. Tsënöllam chikeqninkunapita defendinampaq mëtsika markakunapa murällankunata seguratsirqan (1 Rëy. 12:21-24; 2 Crön. 11:5-12).

3. ¿Imataraq capaz tapukushwan, y imatataq këchö yachakushun?

³ Tsëqa, llapan gobernantikunapis höraqa allita y höraqa mana allita rurëkäyaptinqa, ¿imanirtan Jehoväqa nirqan wakinkunaqa pë munanqannö kawayanqanta y wakinkunaqa pë munanqannö mana kawayanqanta? ¿Imachötan jukläya kayarqan? Tsëta musyanqantsikmi yanapamäshun Jehoväta kushitsita munarqa, imakunata ruranantsikpaq kaqta. Israelchö  gobernantikunata juzgarqa, capazchi Jehoväqa këkunata cuentachö katsirqan: llapan shonqunkunawan kuyayanqanta, jutsata rurarqa arrepentikuyanqanta y pë munanqannö adorayanqanta.

LLAPAN SHONQUNKUNAWANMI KUYAYARQAN

4. ¿Imachötan jukläya kayarqan Jehovä Dios munanqannö kawaq gobernantikunapita, Jehovä Dios munanqannö mana kawaq gobernantikuna?

⁴ Jehoväqa, gobernantikuna llapan shonqunkunawan kuyayaptinmi, pë munanqannö kawayanqanta nirqan. b Këllaman pensarishun: alli gobernanti Jehosafatpaqmi nirqan ‘llapan shonqunwan Jehovä Diosta cäsukunqanta’ (2 Crön. 22:9). Y Josïaspaqnam Bibliachö kënö nin: “Pëpa puntanman y qepanman gobernantikunaqa manam Josïasnöqa, llapan shonqunkunawan, llapan kawëninkunawan y llapan kallpankunawan Jehovä Dios munanqannö kawayarqantsu” (2 Rëy. 23:25). Peru Salomonqa qallananchö allikunata rurashqa karpis, awkinyëninchöqa mana allikunatam rurarqan y “manam papänin Davidnötsu Jehovä Diosta llapan shonqunwan sirwirqan” (1 Rëy. 11:4). Y mana alli gobernanti Abiyampaqpis kënömi nin: “Manam Davidnötsu Jehovä Diosta llapan shonqunwan sirwirqan” (1 Rëy. 15:3).

5. ¿Ima ninantan llapan shonquntsikwan Jehoväta sirwiqa?

⁵ ¿Ima ninantan llapan shonquntsikwan Jehoväta sirwiqa? Tsënö nirqa, kuyarnin adoranqantsikpaqmi parlëkan, y manam pipis obligamashqallaqa o alli kanqanta musyarllaqa ruranantsiktsu. Tsënöllam llapan shonquntsikwan sirwirqa, imëpis kuyëta dejashuntsu.

6. ¿Imatataq rurashwan llapan shonquntsikwan Jehoväta kuyanapaq? (Proverbius 4:23; Mateu 5:29, 30).

⁶ ¿Imatataq rurashwan Jehovä munanqannö kawaq y llapan shonqunkunawan kuyaq gobernantikunanö kanapaq? Tsëpaqqa, Jehoväpita rakimaqnintsik kaqkunata y kuyanata dejatsimaqnintsik kaqkunatam evitanantsik. Manam Jehovä chikinqan kaqkunawan kushikunantsiktsu, imëkayoq këllamanqa yarparäkunantsiktsu ni mana alli amïgukunawan juntakänantsiktsu. Tsëkunata rurëkanqantsikta cuentata qokurqa, jinan höram cambiukunata ruranantsik (leyi Proverbius 4:23; Mateu 5:29, 30).

7. ¿Imanirtan mana alli rurëkunapita alli cuidakunantsik?

⁷ Ama permitishuntsu Jehoväta kuyanqantsikta imapis dejatsimänata. Mana cuidakurqa, kikintsikllaman confiakurmi pensashwan, Diosnintsikta sirwir ruranqantsikkunallawan Jehoväpa rikëninchö alli këkanqantsikta. Këllaman pensarishun: alläpa alalaq y vientoq sitiuchö këkankiman, ¿imataraq rurankiman wayiman chärirqa? Mana alalätsikunëkipaqchi rakta chompata chompakurkunkiman. Peru ¿tsëllatatsuraq rurankiman? Manam. Alalaq vientu wayiman mana yëkamunampaqchi punkutapis wichqarkunkiman o llawirkunkiman. Tsënöllam Diospa rikëninchö alli kanapaqqa, pëta sirwirnin ruranqantsikkunallawanqa conformakunantsiktsu. Tsëkunata rurarpis, punkuta wichqarkoq cuentam, mana allikunaman chätsimaqnintsik rurëkunapita cuidakunantsik. Tsëkunapita cuidakurqa, manam Jehoväta kuyëta dejashuntsu (Efes. 2:2).

JUTSATA RURASHQA KARPIS ARREPENTIKUYARQANMI

8, 9. ¿Imatataq gobernanti Davidwan Ezequïas rurayarqan corregiyaptin? (Rikäri dibüjuta).

⁸ Yachakurinqantsiknömi, Davidqa alläpa grävi jutsata rurarqan. Peru Natan corregiptinqa, humildim karqan y arrepentikurqanmi  (2 Sam. 12:13). Rasumpa arrepentikunqantaqa entiendintsik Salmus 51 textuta leyirninmi. Davidqa manam Natanwan alli këta munarllatsu ni castïguta mantsarllatsu arrepentikurqan (Sal. 51:3, 4, 17, qallananta leyiri).

⁹ Gobernanti Ezequïaspis jutsatam rurarqan y orgullösum tikrakurirqan. Tsëmi Jehoväqa “Ezequïaswan, Judächö y Jerusalenchö nunakunawan cölerakurqan” (2 Crön. 32:25). ¿Imanir-raq orgullösu tikrakurirqan? Capazchi Jehovä rïcuyätsishqa kaptin, asiriu soldädukunata vencishqa karnin o qeshyarnin wanunampaq kaqpita alliyashqa karnin. Orgullösu karchi, gälakurnin Babilonia nunakunatapis imëkankunata rikätsirqan. Tsëta ruranqampitaqa Diospa willakoqnin Isaïasmi corregirqan (2 Rëy. 20:12-18). Peru Ezequïasqa Davidnömi humildi karqan y arrepentikurqan (2 Crön. 32:26). Y Jehovä Diosqa, imanö kashqa kanqanta yarparqa, alli gobernanti kanqantam nirqan. Bibliachömi nin Ezequïasqa ‘Jehovä Diosta cäsukurnin allikunata ruranqanta’ (2 Rëy. 18:3).

10. ¿Imatataq gobernanti Amasïas rurarqan corregiyaptin?

¹⁰ Peru Judächö gobernaq “Amasïasqa Jehovä Diosta cäsukur allikunata rurarpis, manam llapan shonqunwantsu cäsukurqan” (2 Crön. 25:2). ¿Imachötan pantarqan? Jehovä Dios yanapaptinmi edomïta soldädukunata vencirqan y apanqan santukunatam adorar qallëkurqan. c Y tsëta ruranqampita Jehoväpa willakoqnin corregiptinqa alläpam cölerakurqan y manam cäsukurqantsu (2 Crön. 25:14-16).

11. 2 Corintius 7:9 y 11 ninqannö, ¿imatataq ruranantsik Jehovä perdonamänapaq? (Rikäri fötukunata).

¹¹ ¿Imatataq kë gobernantikunapita yachakuntsik? Jutsata rurashqa karqa, arrepentikunantsikmi y tsë jutsakunata manana ruranapaqmi decidinantsik. Imallapitapis anciänukuna corregimashqaqa, chaskikunantsikmi. Y manam pensanantsiktsu ni Jehoväpis ni anciänukunapis manana kuyamanqantsiktaqa. Yachakurinqantsiknöpis, Israelchö alli gobernantikunapis consejayänanta y corregiyänantam wanayarqan (Heb. 12:6). Tsëqa, ¿imatataq rurashwan corregimashqa? Kë kimantam: 1) humildim kanantsik, 2) cambiukunatam ruranantsik y 3) Jehovätam llapan shonquntsikwan sirwir sïguinantsik. Arrepentikushqaqa, Jehoväqa perdonamäshunmi (leyi 2 Corintius 7:9, 11).

JEHOVÄ MUNANQANNÖMI ADORAYARQAN

12. ¿Imachötan jukläya kayarqan Jehovä munanqannö kawaq gobernantikunapita Jehovä munanqannö mana kawaq gobernantikuna?

¹² Jehoväqa pë munanqannö adorayaptin y wakinkunatapis pëta adorayänampaq animayaptinmi, gobernantikunapaqqa pë munanqannö kawayanqanta nirqan. Höra höra pantarpis, Jehovätam imëpis adorayaq y nacionninkunachö santukunata nunakuna mana adorayänampaqmi kallpachakuyarqan. d

13. ¿Imanirtan gobernanti Acabpaqqa Jehovä nirqan pë munanqannö mana kawanqanta?

¹³ ¿Y ima nishwantan Jehovä munanqannö mana kawaq gobernantikunapaq? Pëkunapis höra höraqa allikunatam rurayaq. Gobernanti Acabman pensarishun, pëqa Nabot-ta wanutsiyanqampitam alläpa llakikurqan (1 Rëy. 21:27-29). Tsënöllam markakunata shäritsirqan y  Israelta defendirnin guërrakunachö ganarqan (1 Rëy. 20:21, 29; 22:39). Tsëkunata ruranqan alli kashqa kaptimpis, Acabqa warminta cäsurmi santukunata adorarqan y wakin israelïtakunatapis adoratsirqan. Tsëta ruranqampitaqa manam imëpis arrepentikurqantsu (1 Rëy. 21:25, 26).

14. (1) ¿Imanirtan Jehoväqa Rehoboampaq nirqan pë munanqannö mana kawanqanta? (2) ¿Imatataq Israelchö cäsi llapan gobernantikuna rurayarqan?

¹⁴ Kananqa mana alli gobernanti Rehoboampaq parlarishun. Yachakurinqantsiknöpis, pëpis allikunataqa rurarqanmi. Peru mas puëdeq tikrarirqa, manam Jehoväpa Leyninta cäsukurqannatsu y santukunatam adorar qallëkurqan (2 Crön. 12:1). Tsëmi höraqa Jehoväta adoraq y höraqa santukunata adoraq (1 Rëy. 14:21-24). Peru manam Rehoboamwan Acabllatsu Jehoväta dejarir santukunata adorayarqan. Israelchöqa cäsi llapan gobernantikunam santukunata adorayarqan y nunakunatapis santukunatam adoratsiyarqan. Tsëqa, ¿imatataq Jehoväqa cuentachö katsirqan juk gobernantita allitanö rikänampaq? Pëllata adoranqanta o mana adoranqantam.

15. ¿Imanirtan Jehoväqa munan sirweqninkuna pëllata adorayänanta?

¹⁵ ¿Imanirtan Jehoväqa munaq sirweqninkuna pë munanqannö adorayänanta? Juk, gobernantikunam carguyoq kayaq Jehovällata adorayänampaq nunakunata animayänampaq. Ishkë, santukunata adorarqa, imëka mana allikunatam rurayaq y jutsakunatam rurayaq (Os. 4:1, 2). Kima, Israelchö gobernantikuna y israelïtakunapis Jehoväpa akrashqa sirweqninkunam kayarqan. Tsëmi santukunata adorarqa, Biblia ninqannöpis, adulteriu jutsata rurëkaq cuenta kayarqan (Jer. 3:8, 9).  Adulteriu jutsata ruraq nunaqa, qowampa o runampa o warmimpa contranmi jutsata ruran. Tsënöllam Jehoväpa sirweqnin këkar santukunata adorarqa, Jehoväpa contran jutsata rurëkan (Deut. 4:23, 24). e

16. ¿Imanö nunatan Jehoväpaqqa alli ruraq?

¹⁶ ¿Imatataq këpita yachakuntsik? Manam ni imanöpapis santukunata adoranantsiktsu ni mana alli religionkunaman mëtikunantsiktsu. Jehovätam munanqannö imëpis adoranantsik y manam höra hörallaqa. Diospa willakoqnin Malaquïasmi entienditsikurqan alli ruraq nunapita mana allita ruraq nuna imachö jukläya kanqanta. Kënömi nirqan: “Qamkunaqa yapëmi rikäyanki allita ruraq nunakuna, mana allita ruraqkunapita jukläya kayanqanta, y Teyta Diosta sirweqkuna, pëta mana sirweqkunapita jukläya kayanqanta” (Mal. 3:18). Tsëmi jutsata rurashqa karpis, qelanäkurinantsiktsu ni Jehoväta dejarinantsiktsu. Jehoväta dejëqa alläpa jutsam.

17. Casakuyta munarqa, ¿tsë shipash o tsë jövin imanö kanqantataq alli musyankiman?

¹⁷ ¿Casakuytaku pensëkanki? Tsëqa Malaquïas ninqanmi yanapashunki alli majata tarinëkipaq. Këllaman pensari: capaz juk jövin o shipash alli portakoq, respetakoq y yachanëpaq kanman. Peru Jehoväta mana sirwiptinqa, ¿allita ruraqtanötsuraq Jehovä rikan? (2 Cor. 6:14). Pëwan casakuptikiqa, ¿yanapashunkitsuraq Diosnintsikta munanqannö adoranëkipaq? Capazchi gobernanti Salomonpa juk nacion warminkunapis yachanëpaq y shumaq kayarqan, peru manam Jehoväta adorayarqantsu. Tsëmi santukunata adorananta munar Jehoväta kuyanqanta ichikpa ichikpa dejaratsiyarqan (1 Rëy. 11:1, 4).

18. ¿Imatataq papäkuna wamrankunata yachatsiyanman?

 ¹⁸ Papäkuna, wamrëkikuna Jehoväta sirwita munayänampaqqa, Bibliachö gobernantikunapaq parlaq librukunatam yachatsiyänëki. Tsë nunakunataqa Diosnintsik alli gobernantitanö rikaq pëta adorayaptinmi, tsëtam wamrëkikunaqa alli entiendiyänan. Wamrëkikunata yachatsiyë Diospa kaqta puntaman churayänampaq. Tsëpaqqa kikikikunam Bibliata leyiyänëki, reunionkunaman ëwayänëki y yachatsikoq yarquyänëki. Tsëta rurayaptikim pëkunaqa Diospa kaqta puntaman churayanqëkita cuentata qokuyanqa (Mat. 6:33). Tsëta mana rurayaptikiqa, wamrëkikunaqa pensayanqa qamkuna Testïgu kayanqëkillapita pëkunapis Testïgu kayänampaq kaqtam. Y tiempuwanqa, manam Jehovä sirwita valorayanqatsu y hasta dejariyanqam.

19. Jehoväta sirwita dejashqa karqa, ¿mananaku Jehoväta yapë sirwita puëdin? (Leyiri “ Yapëmi Jehoväpa amïgun këta puëdinki” neq recuadruta).

¹⁹ Jehoväta sirwita dejashqa kaqkunapis yapëmi Jehovätaqa sirwita puëdiyan. Peru tsëpaqqa, arrepentikuyänanmi y Diosnintsikwanmi yapë amïgu tikrayänan. Y tsëta lograyänampaqqa, humildi këtam yachakuyänan y anciänukuna yanapayänantam permitiyänan (Sant. 5:14). Mana fäcil kaptimpis, Jehoväwan amïgu këta munar imëkata ruranqankunaqa allipaqmi kanqa.

20. Alli gobernantikunanö kashqaqa, ¿imanöraq Jehovä rikämäshun?

²⁰ ¿Imatataq yachakurquntsik Israelchö gobernantikunapita? Llapan shonquntsikwan Jehoväta kuyarqa, alli gobernantikunanömi kashun. Jutsata rurashqa karqa, arrepentikunantsikmi y cambiukunatam ruranantsik. Tsënöllam Jehovä Diosnintsikllata adoranapaq alli cuidakunantsik. Jehoväta mana dejëpa sirwiptikiqa, alli ruraq nunatanömi rikäshunki.