1. ¿Imanötaq musyëta puëdintsik shamoq tiempuchö imakuna pasakunampaq kaqta?

 ITSACHI imëka mana alli noticiakunata rikarnin, “¿imamanraq kë mundu chanqa?” nishpa pensanki. Imëka mana alli rurëkunata y desgraciakunata rikarmi wakinqa pensayan kë mundu ushakärinampaq ichikllana pishinqanta. ¿Rasumpatsuraq ushakärinqa? ¿Imanötaq musyëta puëdishwan shamoq tiempuchö imakuna pasakunampaq kaqta? Kikintsikllapitaqa manam musyëta puëdintsiktsu, peru Jehovä Diosqa musyanmi. Pëqa Bibliamanmi escribitsishqa shamoq tiempuchö imakuna pasakunampaq kaqta y kë Patsata ima pasanampaq kaqta. Tsëmi Palabran Bibliata estudianantsik (Isaïas 46:10; Santiägu 4:14).

2, 3. (1) ¿Imatataq Jesuspa qateqninkuna musyëta munayarqan? (2) Y, ¿Jesusqa ima nirqantaq?

² Mundupa ushakënimpaq Bibliachö parlarqa, manam kë Patsa ushakänampaq kaqtatsu nikan, sinöqa mana alli rurëkuna ushakänampaq kaqtam. Porqui Jesusqa yachatsikurqan kë Patsataqa Diospa Gobiernun gobernamunampaq kaqtam (Lücas 4:43). Jesuspa qateqninkunaqa tsë Gobiernu imë shamunampaq kaqtam musyëta munayarqan, tsëmi kënö tapuyarqan: “¿Imëtaq tsëkuna pasakunqa, y ima señaltaq rikätsikunqa këkämunqëkitana, y imëkapis  imanö këkanqampa ushëninna kanqanta?” (Mateu 24:3). Jesusqa manam willarqantsu Diospa Gobiernun imë shamunampaq kaqta, peru llapan mana allikuna ushakänampaq ichikllana pishikaptin imakuna pasakunampaq kaqtaqa willakurqanmi. Y llapanmi kanan witsan cumplikëkan (rikäri 24 kaq nötata).

³ Kë capïtuluchömi yachakushun, llapan mana allikuna ushakänampaq ichikllana pishinqanta imakuna rikätsikunqanta. Peru imëka mana allikuna imanir pasakïkanqanta musyanapaqqa, ciëluchö juk guërra pasakunqampitaran yachakunantsik.

4, 5. (1) ¿Imataq pasakurqan Jesus gobernar qallanqampita pöcu tiempu pasariptin? (2) Revelacion 12:12 textu ninqannö, ¿imataq Patsachö pasakurqan Diabluta Jesus qarpuramuptin?

⁴ Kë librupa 8 kaq capïtulunchömi yachakurquntsik 1914 watachö Jesus gobernar qallanqanta (Daniel 7:13, 14). Tsëpita pöcu tiempullachöna ima pasakunqampaqmi Revelacion (Apocalipsis) libruchö kënö nin: “Ciëluchömi guërra qallëkurqan: Miguelwan angelninkunam mantsanëpaq jatun culebrawan pelyayarqan, y mantsanëpaq jatun culebrawan angelninkunam pëkunawan pelyayarqan”. Kë textuchöqa Jesuspaqmi Miguel nin, y mantsanëpaq jatun culebra nirqa Diablupaqmi parlëkan. a Jesuswan angelninkunam, Diabluta y demoniunkunata venciriyarqan y Patsaman qarpurayämurqan. ¡Imanö kushishqaraq angelkuna sientikuyarqan! Peru Patsachöqa,  ¿imataq pasakurqan? Biblia willakunqannömi Diabluqa alläpa piñakurnin nunakunata sufritsir qallëkurqan. Porqui “wallka tiempullana” karinampaq kaqtam musyan (Revelacion 12:7, 9, 12).

⁵ Diabluqa imëka mana allikunatam Patsachö rurëkan. Y alläpa piñashqam këkan, porqui musyanmi mana allikunata rurar sïguinanta Jehovä manana permitinampaq kaqta. Rikärishun ushanan junaqkunapaq Jesus imata ninqanta.

6, 7. ¿Imakunata Biblia willakunqantaq kanan witsan cumplikëkan?

⁶ Guërrakunam kanan karqan. Jesusmi kënö nirqan: “Juk nacionmi juk nacionpa contran sharkunqa y juk gobiernum juk gobiernupa contran sharkunqa” (Mateu 24:7). Y tsënömi kashqa, 1914 watapita patsëqa imëpitapis masmi guërrakunachö nunakuna wanuyashqa. Awmi, Jesucristu Patsachö kawanqan witsampita 1900 watakuna witsanyaqqa 30 millonnö nunakunam guërrakunachö wanuyarqan, peru 1900 watapita 2000 watayaqqa, 100 watallachömi 100 millonpitapis mas nunakuna guërrakunachö wanuyashqa. Tsënöpam millonyëpayan nunakuna alläpa llakikïkunapa y sufrimientukunapa pasayashqa.

⁷ Mallaqëmi kanan karqan. Jesusmi kënö nirqan: “Më tsëchömi mikï pishinqa” (Mateu 24:7). Awmi, kanan witsanqa unëpitapis masmi mikï kan, peru mëtsika nunakunapam mikïninkuna kayäpuntsu. Y, ¿imanirtaq mikïninkuna kayäpuntsu?  Porqui qellëninkunam tinkuntsu, y wakimpanam murukuyänampaq chakrankuna kayäpuntsu. Awmi, 1.000 millonpitapis mas nunakunapam cada junaqpaqqa qellëninkuna tinkuntsu. Organización Mundial de la Salud nishqan willakunqannöpis, cada watam atska millon wamrakuna wanuyan, y masqa mallaqëpitam wanuyan.

8, 9. (1) Terremötukuna kanampaq kaqta Jesus willakunqanqa, ¿imanötaq cumplikëkan? (2) Y qeshyakunapaq willakunqanqa, ¿imanötaq cumplikëkan?

⁸ Terremötum alläpa kanan karqan. Jesusmi kënö nirqan: “Patsam feyupa kuyunqa” (Lücas 21:11). Y tsënömi pasakïkan. Cada watam më tsëchö terremötu karëkan. 1900 watapita patsëqa 2 millonpitapis mas nunakunam terremötukunachö wanuyashqa. Y terremötu kanampaq kaqta musyatsikoq mäquinakuna kaptimpis, cada watam illaqpita terremötu kaptin mëtsika nunakuna wanuyan.

⁹ Tukïläya qeshyakunam kanan karqan. Jesusmi nirqan, “muyakoq qeshyakuna” mëtsika  nunakunata wanutsinampaq kaqta (Lücas 21:11). Awmi, kanan witsanqa tukï qeshyakunapaqmi jampikuna kan, peru manam llapan qeshyakunapaqtsu jampikuna kan. Cada watam tuberculösis, cölera y malaria qeshyakunawan mëtsika millon nunakuna wanuyan. Jinamampis, doctorkunam cuentata qokuyashqa 40 watallachö 30 qeshyakunapitapis mas qeshyakuna yurimunqanta.

10. ¿Nunakuna imanö portakuyänampaq kaqtataq willakurqan 2 Timoteu 3:1-5 textu?

¹⁰ Apostol Pablum 2 Timoteu 3:1-5 textuchö kënö nirqan: “Ushanan junaqkunachöqa alläpa mana alli tiempukunam kanqa, alläpa sasa tiempukuna”. Y tsënö nirirmi, nunakuna kënö portakuyänampaq kaqta nirqan:

•   Kikinkunallata kuyakoq.

•   Qellëta kuyaq.

•   Teytankunata mana wiyakoq.

•    Jaqikoq.

•   Mana kuyakoq.

•   Peqanta tsarëta mana yachaq.

•   Alläpa lïsu.

•   Diosta kuyanampa rantin kikimpa munëninllata asheq.

•   “Diostam kuyä” nikar mandamientunkunata mana wiyakoq.

11. ¿Mana alli nunakunata ima pasanampaq kaqtataq Salmus 92:7 textu rikätsikun?

¹¹ Täranqëki markachöpis, ¿tsënöku nunakuna kayan? Tsënö nunakunaqa entëru Patsachömi kan. Peru Diosnintsikqa manam rikaräkunqatsu nunakuna mana alli portakur sïguiyänanta. Bibliachöqa kënömi nin: “Mana alli nunakuna qoranö më tsëchö yurirqa, y llapan mana alli ruraqkuna mirarqa, chipyëpa ushakäriyänampaqnam këkäyan”. Awmi, tsëmi rikätsikun Diosnintsikqa llapan mana alli nunakunata ushakäratsinampaq kaqta (Salmus 92:7).

12, 13. ¿Imakunatataq Jehovä yachatsimarquntsik ushanan junaqkunachö?

¹² Ushanan junaqkunachöqa nunakuna alläpa sufriyänampaq kaqtam Bibliaqa willakurqan. Peru alli cösaskunapis pasakunanmi karqan.

¹³ Bibliatam mas entiendiyänan karqan. Jehoväpa willakoqnin Danielmi nirqan, ushanan junaqkunachöqa mëtsika nunakuna Diospa Palabranta entiendiyänampaq kaqta (Daniel 12:4). Awmi, ushanan junaqkunachöqa kikin Diosnintsikmi sirweqninkunata yanapanan karqan imëpitapis mas Bibliata entiendiyänampaq. Y Diospa willakoqnin Daniel willakunqanqa, 1914 watapita patsëmi cumplikëkan. Kikin Diosnintsikmi yachatsimarquntsik jutinta musyanantsik imanir precisanqanta y kë Patsapaq imata ruramunampaq kaqta. Jina pëmi yachatsimarquntsik, jutsapita y wanïpita libri kanapaq imata ruranqanta, wanurishqa ima pasamanqantsikta y wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta. Jinamampis, llapan problëmakunata Diospa Gobiernun ushakäratsimunampaq kaqtam yachakurquntsik. Jina kushishqa kawakunapaq ima precisanqanta y Diosnintsikta imanö kushitsinapaq kaqtam yachakurquntsik. Peru këman pensarishun: ¿Diospa sirweqninkunaqa tsëkunata yachakuyanqanllawanku kushishqa kakuyan? O ¿ima mastapis rurayanku? Juk mas willakïmi tsëta rikätsikun (rikäri 21 y 25 kaq nötakunata).

14. ¿Ëka nacionkunachötaq Diospa ‘Gobiernumpita alli willakïkunata’ willakïkäyan? Y ¿pikunataq tsëta rurëkäyan?

 ¹⁴ Entëru Patsachömi yachatsikuyänan karqan. Ushanan junaqkunapaq parlarmi Jesus kënö nirqan: “Llapan nacion nunakuna musyayänampaqmi, Gobiernupita alli willakïkuna entëru patsachö willakushqa kanqa” (Mateu 24:3, 14). Diospa Gobiernumpita alli willakïkunataqa 240 nacionkunapita y sitiukunapitapis maschönam yachatsikïkäyan. Jinamampis, 900 idiömapitapis maschömi yachatsikïkäyan. Entëru Patsachömi, “llapan nacionkunapita” y “markakunapita” Jehoväpa testïgunkuna nunakunata yachëkätsiyan Diospa Gobiernun ima kanqanta y imakunata ruramunampaq kaqta (Revelacion 7:9). Y grätisllam tsëtaqa rurëkäyan. Peru tsënö kaptimpis, Jesus ninqannöllam pëkunataqa mëtsika nunakuna chikiyan y sufritsiyan, peru pëkunaqa manam yachatsikïta dejariyantsu (Lücas 21:17).

15. (1) ¿Creinkiku ushanan junaqkunachöna kawëkanqantsikta? ¿Imanirtaq tsëta creinki? (2) Diosta mana wiyakoqkunataqa, ¿imataq pasanqa? Y Diosta wiyakoqkunaqa, ¿imatataq chaskiyanqa?

¹⁵ ¿Creinkiku ushanan junaqkunachöna kawëkanqantsikta? Ushanan junaqkunapaq Biblia willakunqanqa cäsi llapannam cumplikëkan. Jehoväqa ichikllachönam mandakunqa alli willakïkunata manana willakuyänampaq, y tsëllanam “ushakë chäramunqa” (Mateu 24:14). ¿Y imataq tsë ushakëqa? Tsënö nirqa, Armagedon nishqan guërrapaqmi parlëkan. Tsë guërrachömi Jehovä Diosqa llapan mana allikunata ushakäratsinqa. Tsurin Jesusta y angelkunatam  utilizanqa llapan mana wiyakoq kaqkunata ushakätsinampaq (2 Tesalonicensis 1:6-9). Armagedon pasariptinqa, Diabluwan demoniunkunaqa mananam puëdiyanqanatsu nunakunata engañëta. Diosta wiyakoq kaqkuna y Gobiernunman qaqaq kaqkunaqa mëtsika bendicionkunatam chaskiyanqa, porqui llapan änikunqankunatam Diosqa cumplinqa (Revelacion 20:1-3; 21:3-5).

16. Ushanan junaqkunachöna këkanqantsikta musyëkarqa, ¿imatataq ruranëki?

¹⁶ Diablupa makinchö këkaq nunakunaqa ichikllachönam ushakäriyanqa. Tsëmi alläpa precisan imata ruranëkipaq kaqman alleq pensanëki. Jehoväqa munan Palabran Bibliapita alleq yachakunëkitam, tsëmi alleq estudianëkipaq kallpachakunëki (Juan 17:3). Jehoväpa testïgunkunaqa llapan semänakunam Bibliapita yachakuyänampaq reunionta rurayan. Tsëchömi Bibliata entiendiyänampaq nunakunata yanapayan. Tsë reunionkunaman mana faltashpa ëwëta procurë (leyi Hebrëus 10:24, 25). Jina mana alli rurëkunata jaqinëkipaq y Diosnintsik munanqannöna kawakunëkipaq kallpachakï. Tsënö rurarqa, ichikllapa ichikllapam Jehovä Dioswan mas amïgu tikrarinki (Santiägu 4:8).

17. ¿Imanötaq ushakë junaq chämunqa? Y ¿imanötaq wakin nunakunaqa kakïkäyanqa?

¹⁷ Apostol Pablum nirqan mana alli nunakunapa ushakëninqa “ampipa suwa shamoqnö shamunampaq kaqta”, porqui pipis mana pensanqan höram chäramunqa (1 Tesalonicensis 5:2). Y Jesusmi nirqan, wakin nunakunaqa ushanan junaqkunachöna këkanqantsikta  rikätsikoq señalkunata cuentaman mana churayänampaq kaqta. Tsë ushanan junaqkunapaqmi Jesus kënö nirqan: “Imanömi Noëpa tiempunchö pasakurqan, tsënöllam nunapa Tsurin këkämunqan witsampis pasakunqa. Porqui imanömi tsë witsankunapis Apäkï Tamya manaraq shamuptinqa nunakuna mikur y upur këkäyarqan, y ollqukunapis y warmikunapis casakur këkäyarqan, hasta arcaman Noë yëkunqan junaqyaq, y manam wiyakuyarqantsu hasta Apäkï Tamya shamur llapankunata ushakäratsinqanyaq, tsënöllam nunapa Tsurin këkämunqan witsampis pasakunqa” (Mateu 24:37-39).

18. ¿Imatataq Jesus consejakurqan?

¹⁸ Jesusmi consejakurqan ‘mëtsikata mikur y upyar’ y ‘imëkapaq yarpachakur’ nitipakashqa mana këkänapaq, porqui tsëkunaqa mas precisaq kaqtam mana precisaqpaq churaratsimashwan. Jinamampis, mana alli nunakunapa ushakëninqa “illaqpita” chämunampaq kaqta y entëru Patsaman shamunampaq kaqtam nirqan. Nïkurmi kënö nirqan: “Riyaq riyaqlla këkäyë, ima tiempuchöpis Diosta rogakurnin, tsënöpa llapan pasakunampaq kaqkunapita escapayänëkipaq, y nunapa Tsurimpa nöpanchö shëkäyänëkipaq” (Lücas 21:34-36). ¿Imanirtaq precisan Jesuspa consëjunkunata wiyakunantsik? Porqui ichikllanam pishin Satanaspa munëninta ruraq nunakuna ushakäriyänampaq. ¿Y pikunallataq salvakuyanqa? Jehoväta y Jesusta rasumpëpa wiyakushqa kaqkunallam. Pëkunallam mushoq patsachö mana wanushpa kawakuyanqa (Juan 3:16; 2 Pëdru 3:13).