2 Reyes 18:1-37
18 Elapa tsurin Oseas kimsa wata Israel nacioncho rey kaykaptinmi Judá nacioncho Acazpa tsurin Ezequías rey kayta qalaykurqan.
2 Mandayta qalaykushqan witsan ishkay chunka pitsqa (25) watayuqmi kaykarqan. Payqa ishkay chunka isqun (29) watami Jerusalénpita mandarqan. Mamanmi karqan Zacaríaspa tsurin Abi.
3 Unay aylun David TAYTA DIOSTA cäsukushqannömi Ezequíaspis cäsukurqan.
4 Paymi markakunacho kaykaq *altarkunata talamatsirqan y runakuna adorashqan wankakunatapis pakitsirqan. Tsaynölami tseqtatsirqan *Asera diösapaq jawishqan qerukunatapis. Moisés rurashqan bronci culebratapis* pakitsirqan. Tsayno pakitsirqan Israel runakuna adorar inciensuwan qoshtatsiptinmi. Tsay bronci culebrapa jutinmi karqan Nehustán.
5 Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOSMANMI rey Ezequías lapan shonqunwan yärakurqan. Judá nacioncho punta kaq y qepa kaq reykunapis manami paynöqa TAYTA DIOSMAN yärakurqantsu.
6 Ezequíasqa wanunanyaq TAYTA DIOS munashqanno kawarmi Moisés chaskishqan mandamientukunata lapanta cumplirqan.
7 TAYTA DIOS yanapaptinmi lapan rurashqankunapis ali karqan. Tsaymi Asiria nacionpa mandaqnin reypa munaynincho kaykashqanpita yarqukurqan.
8 Tsaynölami filisteo runakunatapis vincirqan rikachakuna törrikunacho taptinpis y murallashqa jatun markakunacho taptinpis. Tsayno vincirqan Gaza markayaq y nawpankunacho kaykaq markakunayaqmi.
Israel nacionta Asiria runakuna vincishqan
9 Tsaypitanami Asiria nacionpa mandaqnin rey Salmanasar Samaria markata tumariq corralapaykur soldädunkunawan atacapäkurqan. Tsayqa karqan Ezequías chusku wata Judá nacionpa mandaqnin rey kaykaptin y Elapa tsurin Oseas qanchis wata Israel nacionpa mandaqnin rey kaykaptinmi.
10 Kimsa wata tsayno atacarmi Israel runakunata vincirqan. Tsayqa karqan Judá nacioncho Ezequías soqta wata rey kaykaptin y Oseas isqun wata Israel runakunapa mandaqnin rey kaykaptinmi.
11 Israel runakunata vinciykurmi nacionninman soldädunkunawan apakärirqan. Asiriaman chayaykurmi Halah markaman y Gozáncho kaykaq Habor mayu nawpancho kaykaq markakunaman churarqan tsaycho tänanpaq. Tsaynöpis churarqan Media runakunapa markankunaman tsaycho tänanpaq.
12 Tsayno rurarqan TAYTA DIOSWAN *pactu rurashqanta manakaqman churapäkushqanpita, mandashqankunata mana cäsukärishqanpita y TAYTA DIOSPA sirviqnin Moisés nishqankunata mana cäsukärishqanpitami.
Senaqueribpa capitannin Tayta Diosta manakaqman churashqan
2 Crónicas 32.1-19; Isaías 36.1-22
13 Chunka chusku wata Ezequías rey kaykaptinmi Asiria nacionpa mandaqnin rey Senaquerib Judá nacionman soldädunkunawan chayarqan. Chayaykurmi ali murallashqa markakunata tsarikarkärirqan.
14 Judá nacioncho kaykaq Laquis markata atacaykaptinnami rey Ezequías juk kachata kacharqan Senaqueribta kayno ninanpaq: “Impuestuta rey Ezequías mana pägashushqaykipitashi perdonaykulanki, tayta. Kaypita yarqukuptikiqa manashqaykitashi aykatapis impuestuta pägashunkipaq”.
Tsawraqa rey Senaquerib kayno nirqan: “Tsawraqa pägamätsun isqun waranqa isqun pachak (9,900) kïlu qellayta y isqun pachak isqun chunka (990) kïlu qorita”.
15 Tsayno niptinmi Ezequíasqa palaciunpita y TAYTA DIOSPA templunpita lapan qellayta jorqurkur qoykurqan.
16 Tsaynölami templupa punkunkunapita y quiciunkunapitapis kikin enchapatsishqan qorikunata jorqurkatsir rey Senaqueribta qoykurqan.
17 Qoykuptinpis Senaqueribqa Laquis markapita tsaytsika soldädunkunata Ezequíasman kacharqan Jerusalénta atacananpaq. Tsay soldädukunata pushakurkurmi soldädukunapa capitannin y ishkay yärakushqan mandäshiqninkunapis aywapäkurqan. Jerusalénman chayaykurmi campamentuta rurapäkurqan jana kaq pözuman aywaq sekya nawpancho. Tsayqa karqan taqshakuna pampaman aywaq nänichömi.
18 Nirkurna qayatsirqan Ezequíasta. Qayatsiptinmi paykunawan parlananpaq rey Ezequías kacharqan Hilcíaspa tsurin Eliaquimta, Sebnata y Asafpa tsurin Joata. Eliaquim karqan palaciucho kaqkunata täpaq, Sebna karqan secretariu y Joa karqan Judácho ima pasashqankunatapis qelqaq.
19 Paykunatami capitán kayno nirqan: “Ezequíasman kutiykur Asiriapa mandaqnin rey kayno nishqanta wilapäkuy: ‘¿Piman yärakurtaq qam yarpanki noqakunata ichipämänaykipaq kashqanta?
20 ¿Imanirtaq yarpaykanki ali parlaq kashqalaykipita guërracho vincimänaykipaq kashqanta? ¿Pimantaq yärakuykanki noqakunapa conträ sharkunaykipaq?
21 Egipto runakunaman yärakuptikipis paykunaqa manami yanapashunkipaqtsu. Shoqushman tuknakuptiki maki paltaykiman tsalku yaykuqnömi mandaqnin rey Faraónpis qamkunapaq kanqa.* Payman yärakuqkunapaqqa pïmaypaqpis tsaynömi kaykan.
22 “ ‘ “TAYTA DIOSNÏMANMI yärakurkaykä” nimaptikipis manami paypis yanapashunkipaqtsu. Markakunacho kaykaq *altarkunata juchutsir* Judá runakuna Jerusalénlacho TAYTA DIOSTA adorananpaq nishqaykipitami payqa rabyashqa kaykan’ ”.
23 “Noqakunawan pelyayta munarqa mandamaqnï rey Senaqueribwan parlay. Cawallu muntaq soldäduykikuna kaptinqa noqami ishkay waranqa (2,000) cawallukunata kamaripäshayki pelyanantsipaq.
24 Qamkunaqa guërra carrëtakunata y cawallu muntakuqkunata Egiptupita pushamurpis tsayraq yachakuq capitannïkuna mandashqan soldädunkunalatapis manami vincipäkunkipaqtsu.
25 Tsaynöpis kikin TAYTA DIOSMI nimashqa kay nacionta ushakätsiq shapäkamunäpaq. Ama yarpapäkuytsu kikïkunapa yarpayniläpita kay nacionta ushakätsinäpaq shapäkamushqäta”.
26 Tsayno niptinmi Hilcíaspa tsurin Eliaquim, Sebna y Joa Asiria soldädukunapa mandaqnin capitanta kayno nipäkurqan: “Murälla janancho kaykaq runakuna nishqaykikunata mana tantiyapäkunanpaq hebreo idiömapa ama parlapäkuytsu, taytakuna. Tsaypa trukanqa arameo idiömapa parlapaykalämay. Noqakuna arameo idiömata tantiyapäkümi”.
27 Tsayno niptinmi Asiria nacionpa capitannin kayno nirqan: “Manami patronnilaykita ni qamkunalata wilanäpaqtsu Asiria nacionpa mandaqnin rey kachamashqa, sinöqa murälla janancho kaykaq runakunatapis wilanäpaqmi. Atacaptïmi paykunapis qamkunapis pasaypa yarqanar ishpaylaykita mikunkipaq y pasaypa yakunar chiwlaylaykita upunkipaq”.
28 Nirkurmi Asiria nacionpa capitannin sharkurkur hebreo idiömapa qayararqan kayno nir: “Shumaq mayakäriy Asiria nacionpa mandaqnin rey
29 kayno niykashqanta: ‘Rey Ezequías nishushqaykita ama cäsupaytsu. Payqa makïpita manami salvashunkipaqtsu.
30 TAYTA DIOSLAMAN yärakunaykipaq nishuptikipis ama criyipäkuytsu. TAYTA DIOS salvashunaykipaq nishuptikipis ni kay markata pay tsapänanpaq kashqanta nishuptikipis
31 ama criyipäkuytsu’.
“Asiria nacionpa mandaqnin reymi kayno nin: ‘Conträ sharkapäkunaykipa trukanqa ali chaskikamay. Noqapa munaynïcho karqa cada ünuykimi üvaykikunata y hïgusnikikunata jawkala mikupäkunkipaq. Tsaynöpis kikikikuna uchkutsishqayki pözupitami yakutapis kushishqa upupäkunkipaq.
32 Tsayno kawanaykipaqmi juk nacionman apashayki. Tsay nacionqa kay nacionnikinömi kaykan. Tsaycho tantata ruranaykipaq trïgu alimi wayun. Vïnuta ruranaykipaqpis üva alimi wayun. Tsaynöpis tsaychöqa olïvu aceiti y abëjapa mishkinpis tsaytsikami kaykan. Wanur ushakänaykipitaqa tsaycho kushishqami kawapäkunkipaq.
“ ‘Ezequías nishqantaqa ama cäsupaytsu. “TAYTA DIOSMI salvamäshun” nishushpayki lulapaykäshunkimi.
33 Manami mayqan nacionpa diosninkunapis mayjina manakuptinpis makïpita salvashqatsu.
34 Hamat runakunata atacaptï ¿maychötaq diosninkuna kaykarqan? Tsaynöpis Arfad runakunata, Sefarvaim runakunata, Hena runakunata y Iva runakunata atacaptï ¿maychötaq diosninkuna kaykarqan? Samaria markata atacaptïpis manami mayqan diospis salvashqatsu.
35 Tsay nacionkunapa diosninkunapis manami salvayta kamäpakushqatsu. Tsayno kaykaptinqa manami imanöpapis Jerusalénta makïpita DIOSNIKI salvayta kamäpakunqatsu’ ”.
36 Tsayno niptinpis murälla janancho kaykaq runakuna imatapis manami rimakurqantsu. Paykunataqa rey Ezequíasmi yätsirqan imatapis mana rimakunanpaq.
37 Tsawraqa Hilcíaspa tsurin Eliaquim, Sebna y Asafpa tsurin Joa pasaypa lakikushpan röpantapis rachir usharqan. Eliaquim karqan palaciucho kaqkunata täpaq, Sebna karqan secretariu y Joa karqan Judácho ima pasashqankunatapis qelqaq. Paykunami rey Ezequíasman aywapäkurqan Asiria nacionpa mandaqnin runa imata nishqantapis wilapäkunanpaq.
Ichic wilacuycuna
^ altar Altarkunaqa karqan rumiwan perqashqa y qerupita ruraykur jananpa y rurinpa bronciwan enchapashqami. Tsay altarkunachömi uywakunata rupatsir runakuna jutsankunapita perdonashqa kananpaq cürakuna Tayta Diosta manakäriq. Tsaynölami templu rurincho qoripita rurashqa taksha altarpis karqan. Tsaychömi cürakuna inciensuwan qoshtatsiq. Rumipita perqashqa altar imano kashqanta musyanaykipaq rikanki 2Sam. 24.18-cho kaq dibüjuta. Tayta Diosta mana cäsukuq runakunapis altarkunata ruraykurmi ïdulukunata adorapäkuq (Éxo. 30.1-10; Deut. 27.5-6; 2Rey. 16.10-16; 2Crón. 4.1).
^ Asera Aseraqa cananeo runakuna adorashqan diösami karqan. Paykunaqa yarpapäkurqan tsay diösa imatapis miratsiq kashqantami. Aserata adorananpaqmi raku qerukunata jawipäkuq. Cananeo runakunaqa yarpapäkurqan tsay jawishqan qerukunacho Asera kashqantami (Éxo. 34.13; Deut. 7.5; 12.3; 16.21; 1Rey. 16.33; 18.19; 2Rey. 13.6).
^ pactu Pactuqa promitinakushqanta cumplinanpaq nishqanmi kaykan. Unay Testamentuchöqa Israel runakunawanmi pactuta Tayta Dios rurarqan. Tsaymi Tayta Dios promitirqan Israel runakunapa Diosnin kar paykunata imaypis yanapananpaq. Israel runakunanami Tayta Diosta promitirqan mandamientunkunata y leyninkunata cumplipäkunanpaq (Éxo. 6.7; 19.5-6; Lev. 26.3-12). Pactuta rurarmi uywata pishtar shuntashqan yawarta Israel runakunaman Moisés tsaqtsuparqan (Éxo. 24.8). Tsaynölami Jesucristo noqantsi rayku wanur yawarninta jichashpan mushuq pactuta rurarqan payta chaskikuqkunata jutsankunapita perdonar salvananpaq (Luc. 22.20; Heb. 10.16-17).
^ 18.21 Isa. 36.6; Eze. 29.6-7.
^ altar Altarkunaqa karqan rumiwan perqashqa y qerupita ruraykur jananpa y rurinpa bronciwan enchapashqami. Tsay altarkunachömi uywakunata rupatsir runakuna jutsankunapita perdonashqa kananpaq cürakuna Tayta Diosta manakäriq. Tsaynölami templu rurincho qoripita rurashqa taksha altarpis karqan. Tsaychömi cürakuna inciensuwan qoshtatsiq. Rumipita perqashqa altar imano kashqanta musyanaykipaq rikanki 2Sam. 24.18-cho kaq dibüjuta. Tayta Diosta mana cäsukuq runakunapis altarkunata ruraykurmi ïdulukunata adorapäkuq (Éxo. 30.1-10; Deut. 27.5-6; 2Rey. 16.10-16; 2Crón. 4.1).
^ 18.22 2Rey. 18.4; 2Crón. 31.1.
