ASHKHA runas yachanku, Jesús 12 apostolesniyoj kasqanta. Chaywanpis mana yachankuchu yachachisqasninmanta wakenqa warmis kasqankuta, pikunachus Jesuswan khuska purej kanku. Chay warmismanta ujqa Juana karqa (Mat. 27:55; Luc. 8:1-3).

¿Imaynatataj Juana, Jesusta yanaparqa, chantá imatá ruwasqanmanta yachakusunman?

Juanaqa “Cuzaj warmin [karqa]. Chay Cuza sutiyojqa Herodespa mayordomon karqa”. Ichá Cuzaqa Herodes Antipaspa tukuy kapuyninmanta mayordomo karqa. Juanaqa, Jesús sanoyachisqan warmismanta ujnin karqa. Waj warmiswan khuskataj, Jesuswan, apostoleswan ima viajaj (Luc. 8:1-3).

Judiospa religionninkuta kamachejkunaqa, warmis familiankumanta kaj qharisllawan parlanankuta, viajanankuta ima yachachej kanku. Chantapis judío qharisqa pisillata warmiswan parlananku karqa. Jesusqa mana chay costumbresman jinachu ruwarqa, astawanpis saqerqa Juana, waj creeyniyoj warmis ima paywan rinankuta.

Jesuswan khuska viajajkunaqa mayta kallpachakunanku karqa. Juanapis chayta ruwarqa, mana manchachikorqachu Jesuswan, apostoleswan ima viajasqanrayku runas qhesachanankuta. Jesusqa chayta may jatunpaj qhawarqa, chayrayku nerqa: “Mamaywan, wawqesniywanqa kanku, pikunachus Diospa Palabranta uyarinku, ruwankutaj, chaykuna”, nispa (Luc. 8:19-21; 18:28-30). Jesús, pay jina ruwanankupaj kallpachakojkunata mamanpaj, wauqesninpaj ima qhawasqanqa, mayta kallpachawanchej.

Juana, waj warmis ima “kapuyninkuwan” Jesusta, apostolesta ima yanaparqanku (Luc. 8:1-3). Uj qhelqaj nin: “Lucasqa mana nisharqachu warmis mikhuyta waykʼusqankuta, platosta mayllasqankuta, pʼachasta remendasqankuta. Ichapis wakin kutis chayta ruwarqanku, [...] jinapis Lucasqa mana chaymantachu parlasharqa”, nispa. Yachakusqanman jinaqa, chay warmisqa qolqenkuwan, kapuyninkuwan ima yanapakorqanku.

Ni Jesús, ni apostolespis waj lugaresman Diosmanta willaj rispa waj imaspi llankʼarqankuchu. Chayrayku ichapis mana qolqenku karqachu mikhunata, necesitasqanku imasta rantinankupaj, imaraykuchus tukuyninku 20 runas jina karqanku. Wajkuna ichapis wasisninkuman wajyarej kanku. Jinapis Bibliaqa Jesús, apóstoles ima “qolqe wayaqata” apasqankuta nin. Chaywanpis paykunaqa mana tukuy ima necesitasqankutapunichu  rantikuyta aterqanku (Juan 12:6; 13:28, 29). Chayrayku ichapis Juana, waj warmis ima necesitasqankuta qolqenkuwan rantipoj kanku.

Wakin runasqa, judía warmis mana qolqeyoj kayta atisqankuta ninku. Chaywanpis Juanaj tiemponmanta parlaj wakin librosqa, uj warmi qolqeyoj kayta atisqanta sutʼincharqanku: 1) tatan ni uj qhari wawayoj kaspa wañupojtin uj herenciata japʼisqanrayku, 2) imallanpis kapusqanrayku, 3) divorciakuspa qolqeta japʼisqanrayku, 4) qosan wañupojtin pensionta japʼisqanrayku, chayri 5) llankʼasqankurayku.

Jesustaqa yachachisqasnin atisqankuman jina yanaparqanku. Paywan khuska rejkunamanta wakenqa ichapis qhapaj warmis karqanku. Wakenqa Juana qhapaj warmi kasqanta yuyanku, qosan Cuza, Herodespa mayordomon kasqanrayku. Jesuspa pʼachanqa ashkha qolqe valerqa, chaytaqa uj qhapaj warmilla rantiyta atinman karqa (Juan 19:23, 24). Uj qhelqaj nisqanman jina “challwata japʼejpa warmenqa mana rantiyta atinmanchu karqa”.

Bibliaqa mana ninchu Juana qolqeta qosqanta. Payqa tukuy atisqanta ruwarqa yanapakunanpaj. ¿Imatá chaymanta yachakusunman? Diospa Reinonta yanapanapaj qolqeta qoyqa noqallanchejmanta kashasqanta. Imaraykuchus aswan sumaj kusiywantaj qonanchej atisqanchejmanta jina (Mat. 6:33; Mar. 14:8; 2 Cor. 9:7).

Juanaqa, waj warmiswan khuska Jesusta wañuchishajtinku chaypisina kasharqa, pikunachus “Galileapi Jesús kashajtillanraj, [...] rej kanku yanapaspa. Waj ashkha warmispis Jesuswan Jerusalenman wicharillasqankutaj” (Mar. 15:41). Jesuspa ayanta pʼampanankupaj uraykuchisqankutawan, “Galileamantapacha Jesuswan jamoj warmisqa rerqanku, maypichus pʼampasqa karqa, chay cheqata watukoj, yachanankupaj imaynatachus Jesuspa ayanta churasqankuta. Wasinkuman kutirispataj, wakicherqanku perfumesta, jawinastawan”. Lucas nisqanman jina chay warmisqa, ‘María Magdalena, Juana, Santiagoj maman María ima’ karqanku. Paykunaqa samarikuna pʼunchay pasayta, Jesús pʼampasqa kasharqa chayman kuterqanku. Chaypitaj uj ángel paykunaman willarqa Jesús kausarimusqantaña (Luc. 23:55–24:10).

Pentecostés 33 watapi, Jesuspa yachachisqasnin, Jesuspa maman, wauqesnin ima Jerusalenpi tantasqa kashajtinku, ichapis Juana paykunawan khuska kasharqa (Hech. 1:12-14). Chantapis Juanasina Herodespa kausayninmanta Lucasman willarerqa, imaraykuchus qosanqa Herodespaj llankʼaj. Chantapis Lucaslla Juana sutita oqharin (Luc. 8:1-3; 9:7-9; 23:8-12; 24:10).

Juanaj kausayninmanta mayta yachakusunman. Payqa tukuy atisqanta ruwarqa Jesusta yanapananpaj. Maytachá kusikorqa, Jesusta, Jesuspa yachachisqasninta ima kapuyninwan yanapaspa waj lugaresman Reinomanta willaj rinankupaj. Juanaqa Jesusta sirverqa, nitaj chʼampaykunapipis wasancharqachu. Kay tiempomanta hermanasqa paymanta mayta yachakunkuman.