1, 2. ¿Imayna runastaj kananchej tiyan Dios allinpaj qhawanawanchejpaj?

RUNASQA wajkunawan allinpaj qhawachikuyta munanchej. Cristianostajrí Jehová allinpaj qhawanawanchejta astawanqa munananchej tiyan. Imajtinchus Jehovaqa tukuy imamanta aswan Patapi, paypitaj “kawsay yaku juturi kashan” (Sal. 36:9).

² Apóstol Pedroqa imayna runaschus Diospa ñaupaqenpi kananchejmanta parlaspa, kayta nerqa: “Astawanraj juchamanta tʼaqasqa, cheqan kajman jina kawsanaykichej tiyan”, nispa (2 Pedro 3:11 leey). Dios allinpaj qhawanawanchejpajqa “juchamanta tʼaqasqa” kananchej tiyan, nisunman kausayninchej, yuyayninchej, Diosta yupaychayninchej ima llimphu kanan tiyan. Chantapis “cheqan kajman jina” kausana, nisunman payta manchachikuna, cheqa sonqotaj kana. Chaytaj mana kausaynillanchejpichu rikukunan tiyan, manaqa imaynachus kasqanchejpipis. Jehovaqa “sonqosta allinta” qhawan, yachantaj ruwasqanchej juchamanta tʼaqasqachus manachus kasqanta, payllatachus manachus yupaychashasqanchejtapis (1 Cró. 29:17).

3. ¿Imastataj tapurikunanchej tiyan?

³ Kuraj Supay Satanasqa mana munanchu Jehovawan allinpaj qhawachikunapaj kallpachakunanchejta. Astawanpis Jehovamanta karunchanawanchejpaj, tukuy imata ruwan. Satanasqa niña Diosta yupaychananchejpaj, ima llullallawanpis chʼaukiyayta munawanchej (Juan 8:44; 2 Cor. 11:13-15). Chayrayku kaykunata tapurikuna: “¿Imaynatataj Satanás chʼaukiyayta munawanchej? ¿Imatataj ruwasunman Jehovamanta mana karunchakunapaj?”, nispa.

4. ¿Imaynatataj Satanás Diosmanta karunchayta munawanchej, imaraykú?

⁴ Santiago kay jinata nerqa: “Sapa runa tanqachikun,  maypachachus paypa sajra munaynin payta juchaman apan, sonqonta suwaspa chaypacha. Chantá chay runaqa sajra munayninta kasuspa, juchallikun, jucharaykutaj wañoyqa jamun”, nispa (Sant. 1:14, 15). Satanasqa Diosmanta karunchanawanchejpaj sonqonchejta suwayta munan, imaraykuchus chaypi sajra munaykuna rikhurin.

5, 6. 1) ¿Imaynamantataj Satanás sonqonchejta suwayta munan? 2) ¿Ima tojllastataj churan sonqonchejpi sajra munaykunata rikhurichinanpaj, imaraykutaj ashkhasta chaykunawan urmachin?

⁵ ¿Imaynamantataj Satanás sonqonchejta suwayta munan? Bibliaqa “kay pachapi kaj chhika runastaj Kuraj Supaypa atiynimpi kasqankuta” nin (1 Juan 5:19). Arí, Satanasqa “kay pachapi kaj imastapis” urmachinawanchejpaj apaykachan (1 Juan 2:15, 16 leey). Kuraj Supayqa may chhika watastaña sajra pachanta wakichin runasta urmachinanpaj. Noqanchejtaj kay pachapi kausasqanchejrayku, tojllasninmanta sumajta jarkʼakuna (Juan 17:15).

⁶ Satanasqa sonqonchejpi sajra munaykunata rikhurichinanpaj, imaymana tojllasta churan. Apóstol Juanqa kinsamanta parlarqa, chaykuna kanku: 1) “aychaj sajra munaynin”, 2) “ñawispa rikusqanta munapayay”, 3) “imatapis ruwasqanmanta, kapuyninmantataj runaykachay”. Satanasqa Jesustapis chaykunawan chʼin pampapi urmachiyta munarqa. Payqa chay tojllasta apaykachayman sumajtaña amañaykun, chayrayku kay tiempopi ashkhasta chaykunawan urmachin. ¿Imaynamantá? Uj runaj sonqon imamanchus aysasqanman jina chay tojllasta churaspa. Kunanqa imaynatachus chaykunawan Evata chʼaukiyasqanta, Diospa Churintataj mana chʼaukiyayta atisqanta qhawarina. Chantataj imaynatachus chaykunamanta jarkʼakunata qhawarisun.

7. ¿Imaynatataj “aychaj sajra munaynin” Evata urmacherqa?

⁷ Runasqa mikhuyta munanapaj ruwasqa kanchej. Ruwawajninchejtaj Jallpʼata ruwarqa sumajta poqopunawanchejpaj. Satanastajrí mikhuyta munasqanchejwanpis urmachiwasunman, Diospa chejnisqan imasta ruwachinawanchejpaj. Imaynatachus Evawan chayta ruwasqanta qhawarina (Génesis 3:1-6 leey). Kuraj Supayqa Evata nerqa “allin kajta mana allin kajta yachanamanta sachʼatapis” mikhojtin mana wañunanta, chayta mikhuykuspataj Dios jina kananta (Gén. 2:9). Chaywanqa Diosta mana kasukuspapis Eva kausayta atinallantapuni nisharqa. ¡Chaytaj llulla karqa! Evataj chay yuyayta qhesachayta atinman karqa chayri chayllapipuni yuyaspa, sachʼaj poqoyninta astawan munapayanman karqa. ¿Imatá ruwarqa? Huertapi kaj tukuynin sachʼaspa poqoyninta mikhuyta atejtinpis, Kuraj Supaypa nisqallanpipuni yuyarqa, “ujnin poqoyninta pʼitispataj, mikhuykorqa”. Ajinamanta,  Satanasqa Evaj sonqonpi sajra munayta rikhurichispa, Diospa kamachiyninta pʼakicherqa.

8. ¿Imatataj Satanás ruwarqa “aychaj sajra munaynin” Jesusta urmachinanpaj, imaraykutaj chaywan mana urmachiyta aterqachu?

⁸ Satanasqa kikin tojllallawantaj Jesusta chʼin pampapi urmachiyta munarqa. Imajtinchus Jesusqa 40 pʼunchayta, 40 tutatawan mana mikhusqa kasharqa. Chayrayku Satanás nerqa: “Sichus Diospa Churin kanki chayqa, niy kay rumeqa tʼantaman tukunanta”, nispa (Luc. 4:1-3). Jesusqa atiyninwan mikhunata rikhurichinanpaj uj milagrota ruwayta atinman karqa chayri nisqanta qhesachayta. ¿Imatá ruwarqa? Payqa ni jaykʼaj atiyninta allinnillanpaj apaykachananchu kasqanta yacharqa. Chayrayku yarqhasqa kaspapis Jehovawan allinpaj qhawachikuyta munarqa. Satanasmantaj kuticherqa: “Diosmanta Qhelqasqapi nin: Mana tʼantallawanchu runaqa kawsanqa; astawanqa, Diospa siminmanta tukuy llojsimoj palabraswan kawsanqa”, nispa (Mat. 4:4; Luc. 4:4).

9. ¿Imataj niyta munan “ñawispa rikusqanta munapayay”, imaynatataj Satanás Evata chaywan chʼaukiyarqa?

⁹ Juanqa “ñawispa rikusqanta munapayay” uj tojllallataj kasqanta nerqa. Chaytaj, imatapis rikuspalla munapayanata niyta munan. Satanasqa Eva munapayananpaj, kay jinata nerqa: “Ñawisniyquichej quichariska cankancu”, nispa (Quechua de Cuzce). Evataj sachʼa qhawarisqalla kasqanrayku, astawan munapayarqa. Arí, Evaqa “sachʼata qhawarerqa, mikhunapaj jina moqʼeyta”.

10. ¿Imatataj Satanás ruwarqa “ñawispa rikusqanta munapayay” Jesusta urmachinanpaj, imatataj Jesús kuticherqa?

¹⁰ Jesuswanrí, ¿imatá Satanás ruwarqa? “Uj ñawi chʼirmiypi rikucherqa tukuy kay pachapi reinosta, nerqataj: Kay tukuy atiyta qosqayki, tukuy kapuynintawan” nispa (Luc. 4:5, 6). Jesusqa mana tukuynin reinostachu rikunman karqa, manaqa chay reinospa jatunpaj qhawasqa kayninta mosqoypi jina rikorqa. Satanasqa Jesús chayta rikuspa munapayanantachá yuyarqa. Kaytawanrajtaj nerqapis: “Sichus ñawpaqeypi qonqoriykukuspa, yupaychawanki chayqa, kay tukuynin qampata kanqa”, nispa (Luc. 4:7). Jesustajrí mana Satanás munasqanman jinachu kayta munaspa, usqhayllata kuticherqa: “Diosmanta Qhelqasqapi nin: Señor Diosniykita yupaychanki, pay sapallantataj sirvinki”, nispa (Luc. 4:8).

11. ¿Imaynatataj Satanás Evata chʼaukiyarqa?

¹¹ Juan nillarqataj “imatapis ruwasqanmanta, kapuyninmantataj runaykachay” uj tojllallataj kasqanta. Adanwan Evawanqa mana wajkunaj ñaupaqenkupi imatapis  ruwasqankumanta, kapuyninkumantataj runaykachayta atinkumanchu karqa, imajtinchus mana wajkuna Jallpʼapi karqankurajchu. Jinapis paykunaqa jatunchakorqanku. Satanasqa Evata chʼaukiyashaspa Jehová sumaj imasta paykunamanta pakashasqanta yuyacherqa. Chantapis, “allin kajta mana allin kajta yachanamanta sachʼaj” poqoyninta mikhuspa “Dios jina kankichej, yachankichejtaj imachus allin kajta, mana allin kajtapis”, nispa nerqa (Gén. 2:17; 3:5). Arí, Satanasqa Evata yuyacherqa Diosmanta karunchakojtin allillanpuni rinanta. Evataj jatunchakusqanrayku nisqanta japʼikorqa. Mana wañunanta yuyaspataj, mana mikhunanku sachʼaj poqoyninta mikhuykorqa. Chayta ruwaspataj, ¡maytapuni pantarqa!

12. ¿Imaynamantataj Satanás Jesusta urmachiyta munallarqataj, imaynatá Jesús kuticherqa?

¹² Jesustajrí, mana jatunchakoj runachu kasqanta rikucherqa. Satanás tʼukuna ruwayta ruwachiyta munajtinpis qhesacharqa, nitaj Diostaqa pruebata ruwayta yuyallarqapischu. Chayta ruwaspaqa jatunchakoj runa kasqanta rikuchishanman karqa. Chayrayku Jesús Kuraj Supayman nerqa: “Diosmanta Qhelqasqapi nillantaj: Señor Diosniykita ama pruebata ruwankichu”, nispa (Lucas 4:9-12 leey).

13, 14. ¿Imaynatataj Satanás tojllasninta apaykachan? Sutʼinchay.

¹³ Satanasqa ima tojllastachus Evaman, Jesusmanpis churarqa, kikin tojllasllatataj churawanchej. “Aychaj sajra munaynin” atipanawanchejpaj, Satanasqa khuchichakuyman, anchata mikhuyta, ujyayta ima munayman tanqawasunman. Chantapis Internetnejta qʼala runasta qhawanapaj tanqawasunman, ajinamanta “ñawispa rikusqanta munapayay” atipanawanchejpaj. Jinallataj qolqeta munapayayman, may rejsisqa, atiyniyojtaj kayta munaymanpis tanqawasunman, ajinamanta imatapis ruwasqanchejmanta, kapuyninchejmantapis runaykachanapaj.

¹⁴ “Kay pachapi kaj imastapis” munapayayqa jukʼuchata japʼinapaj trampapi quesota chayri wiritata churay jina. Jukʼucha munananpaj jina kajtinpis, trampawan japʼichikunanpaj chaykunataqa churakun. Ajinallatataj Satanasqa imaswanchus sapa pʼunchay kausakunchej chaykunawan, mana reparayllata Diospa chejnisqan imasta munapayachiwasunman. Chay jina tojllasqa munayninchejta qʼewinanpaj, sonqonchejta chʼichichananpajtaj kanku. Chantapis Diospa  munayninta ruwayta ñaupajman churanamantaqa imastachus munasqanchejta ñaupajman churanapaj tanqawasunman. Chayrayku chay tojllamanta jarkʼakuna.

15. ¿Imaynatataj Jesús jina ruwasunman Satanás juchaman urmachiyta munawajtinchej?

¹⁵ Evaqa Satanaspa tojllasninpi urmarqa, Jesustajrí mana. Jesusqa Satanás sapa urmachiyta munajtin ajinata kuticherqa: “Diosmanta Qhelqasqapi nin”, nispa. Noqanchejpis, Bibliata sumajta ukhunchasun chayqa allinta rejsisun, juchaman tanqasqa kashaspataj sinchʼita sayanapaj uj versiculota yuyarikuyta atisun (Sal. 1:1, 2). Chantapis, Bibliapi Diosman cheqa sonqo kaj runasmanta leesqanchejta yuyarikoyqa paykuna jina kanapaj yanapawasun (Rom. 15:4). Jinallataj sonqomantapacha Jehovata jatunpaj qhawanchej chayqa paypa chejnisqanta chejnisun, munakusqantataj munakusun, chaytaj mana urmanapaj jarkʼawasun (Sal. 97:10).

16, 17. ¿Imaynatataj “cheqan sonqowan” Diosta yupaychay sumaj runas kananchejpaj yanapawanchej?

¹⁶ Apóstol Pabloqa “cheqan sonqowan” chayri allin yuyaywan Diosta yupaychanata nerqa. Ajinamanta Diospa yuyayninman jina imatapis ruwasun, manataj kay pachaj yuyayninman jinachu (Rom. 12:1, 2). Chantapis yuyayninchejta qhawarikunamanta parlaspa, Pablo nerqa: “Noqayku thuñiyku runaspa pantasqa yuyayninkuta, Diospa yachaynimpa contrampi tukuy oqharikuytawan; runaspa tukuy yuyayninkutapis atipallaykutaj Cristota kasuyta yachanankupaj”, nispa (2 Cor. 10:5). Yachanchej jina, imaynachus yuyayninchej kasqanman jina imatapis ruwanchej, chayrayku allin kaj “imaspipuni” yuyananchej tiyan (Fili. 4:8).

¹⁷ Llimphu kanapajqa sajra yuyaykunata chayri sajra munaykunata qhesachananchej tiyan. Chayrayku, imatachus Jehová munakusqanta munakuna, chaytaj “chʼuwa sonqomanta” kanan tiyan (1 Tim. 1:5). Chaywanpis sonqonchejqa aswan chʼaukamin, mana reparayllatataj “kay pachapi kaj imastapis” munakushasunman (Jer. 17:9). Chayrayku Biblia niwanchej: “Qankuna kikiykichej qhawarikuychej, yachanaykichejpaj creeypi sinchʼitachus sayashankichej, chayri manachus, chayta”, nispa (2 Cor. 13:5).

18, 19. ¿Imaraykutaj Jehová munasqanman jina kayta munanchej?

¹⁸ “Kay pachapi kaj imastapis” mana munapayanapajqa Juanpa nisqanpi tʼukurina, pay nerqa: “Kay pachaqa tukukapushan, jinallataj chay sajra munaynimpis; Diospa munayninta ruwajrí, wiñaypaj kawsanqa”, nispa (1 Juan 2:17). Kay sajra pachaqa mana tukukuyniyojpis kanman jina kashan, chaywanpis tumpitamantawanqa chinkachisqa kanqa. Satanaspa pachanpi kaj imas mana wiñaypajchu kananta yuyarikoyqa tojllasninpi mana urmanapaj yanapawanchej.

¹⁹ Apóstol Pedroqa Dios munasqanman jina kananchejmanta parlaspa kaytawan nerqa: “Ajinata Señorpa jamunan pʼunchayta suyaspa, chay jamunanta aswan usqhayta chayachimunkichej. Chay pʼunchaypi cieloqa nina larwaypi tukukonqa, tukuy imastaj chay sinchʼi kʼajaypi unuyaponqanku”, nispa (2 Ped. 3:12). Tumpitamantawanqa chay tukukuy pʼunchay chayamonqaña, Jehovataj Satanaspa pachanta qʼalata chinkarpachenqa. Chaykamataj Satanasqa “kay pachapi kaj imastapis” juchaman tanqanawanchejpaj apaykachallanqapuni, imaynatachus Evawan Jesuswan ruwarqa ajinata. Noqanchejqa mana Eva jinachu kananchej tiyan, payqa munayninman jinalla ruwarqa. Kikillantataj ruwasunman chayqa Satanasta diosninchejta jina qhawashasunman. Astawanqa Jesús jina kananchej tiyan, Satanaspa tojllasnin munapayanapaj jina kajtinkupis, qhesachanapacha. Sapa ujninchej Jehová munasqanman jina kanapaj kallpachakuna, ajinamanta allinpaj qhawawasun.