Diosta allinta yupaychana mana pukllakuspajinallachu

“Tukuy allin [...] imaspipuni yuyaychej.” (FILI. 4:8.)

1, 2. ¿Imaraykutaq achkha runas sunquta kusichiyllapi yuyanku, ima tapuykunataq rikhurin?

KAY pachamanta runasqa, ni jaykʼaqjina llakiykunapi rikukunku. Kay pʼunchaykunaqa, “manchay sajra pʼunchaykuna” kanku. Diosta mana riqsiqkunaqa, imaynatachus chay llakiykunata atipayta mana yachankuchu (2 Tim. 3:1-5). Chaywanpis paykunallapi atienekusqankurayku, ñakʼayta ñawpaqman lluqsinku. Chayrayku llakiykunasninkuta qunqayta munaspa, sunquta kusirichinapaq rikhurimuq imaswan kusirikunku.

² Achkha runasqa, sunqunkuta kusirichispa llakiykunasninkuta qunqanankuta yuyanku. Cristianospis mana allinta qhawarikuspaqa, paykunajina ruwayta munasunman. ¿Imaynatá chaymanta jarkʼakusunman? ¿Sunquta kusirichinapaq tukuy ima kaqtachu qhisachana tiyan? ¿Imaynatá sunquta kusirichiyllaman, chayri ruwanasnillanchikman anchata mana qukusunmanchu? ¿Ima yuyaychaykunataq imastachus ñawpaqta ruwana kasqanta rikuchiwasun, mana jukllaman qukunapaq?

Kay pacha kusikuyllaman qukuptinpis allin imastapuni ruwana

3, 4. ¿Imatá Biblia allinta, chiqantataq ruwanamanta yuyaychan?

³ Runasqa, “kay pachaj kusikuyni[lla]nta astawan” maskʼanku (2 Tim. 3:1-4). Sunquta kusirichiyllapi yuyayqa, Diosmanta karunchachiwasunman (Pro. 21:17). Chayrayku Pabloqa, Timoteoman, Titoman ima cartanta qillqachkaptin allinta, chiqan kaqta ruwaspa, chantá imatapis mana pukllakuspajinalla ruwana kasqanta yuyaycharqa, chayta kasukuyqa kay pachap yuyayninta qhisachananchikpaq yanapawanchik (1 Timoteo 2:1, 2; Tito 2:2-8, ñawiriy). *

⁴ Salomonpis ñawpaq wataspi, sunquta kusirichinamanta nisqaqa, allin imas kaqtaraq ñawpaqta ruwananchik kasqanta sutʼincharqa (Ecl. 3:4; 7:2-4). Kawsayninchikqa phuyujinalla, chayrayku salvasqa kanapaqqa mayta kallpachakunanchik tiyan (Luc. 13:24). Chaypaqtaq “tukuy allin kaj[ta]” ruwanapaq tiempochakunanchik tiyan (Fili. 4:8, 9). Nisunman, cristiano kawsayninchikpi imaynachus kachkasqanchikta qhawarikuna tiyan.

5. ¿Imatataq cristianos allinta juntʼanku?

⁵ Jehovawan Jesuswanqa llamkʼachkallankupuni, cristianospis llamkʼayninkutaqa allinta juntʼanku (Juan 5:17). Chayrayku, mana imatapis apakapusqankurayku sumaqta llamkʼasqankurayku ima, patronesninkuwan allinpaq qhawasqas kanku. Tatasqa familiankupaq mayta llamkʼananku tiyan, mana ajinata ruwaspaqa, Jehovatapis “qhesacha[chkankumanjina]” kanman (1 Tim. 5:8).

Diostaqa allinta kusiywantaq yupaychana

6. ¿Imaynatá yachanchik Diosta allintapuni yupaychananchik kasqanta?

⁶ Jehovaqa, unaymantapachaña kamachisnin allintapuni yupaychanankuta munarqa. Chayrayku israelitas Moisespa Leyninta mana kasukusqankurayku ñakʼarichkaptinku, mana yanaparqachu (Jos. 23:12, 13). Ñawpaq siglopi  cristianosman llulla yachachiykunawan, saqra ruwaykunawan ima, mana chʼichichakunankupaq mayta kallpachakunankuta nirqa (2 Juan 7-11; Apo. 2:14-16). Kunanpis Diosta yupaychaytaqa, allinta juntʼananchikta nillawanchiktaq (1 Tim. 6:20).

7. ¿Imaynatá Pablo willananpaq wakichikuq?

⁷ Diospaq llamkʼaspaqa, mayta kusikunchik. Kusisqallapuni kanapaqtaq willayninchikta allinta juntʼananchik tiyan, sumaqtataq wakichikunanchik tiyan. Pabloqa, pikunamanchus yachachinanta allinta qhawariq. Pay nirqa: “Tukuypaj imaynachus kasqankuman jina tukuni, chay jinamanta wakillantapis salvanaypaj. Chay tukuyta ruwani evangeliorayku, ajinamanta paykunawan khuska kanaypaj”, nispa (1 Cor. 9:22, 23). Pabloqa, Diosmanta yachachispa mayta kusikuq, chantapis sapa uyariqkunata imaynatachus sumaqta yanaparinanpi tʼukurillaqtaq. Ajinamanta Jehovata yupaychanallankupaqpuni kallpachariq.

8. a) Bibliamanta yachachichkasqanchik runasta, ¿imaynatá qhawananchik tiyan? b) ¿Imaraykú runasman Bibliamanta yachachispa kusikunchik?

⁸ Pabloqa, Diosmanta willayninta allintapuni juntʼayta munarqa. Chayrayku Jehovata tukuy sunqu yupaycharqa, uyariqkunatataq yanapayta munarqa (Rom. 12:11; 1 Cor. 9:19). Ñuqanchikpis, runaman wasinkupi Bibliamanta yachachispa, qutuchakuypi umallirichispa, familianchikwan Bibliata ukhuncharispa ima, Diospa Palabranmanta yachachinallanchiktaq tiyan. ¿Sutʼitachu yachanchik imaraykuchus runaman yachachinanchikpuni kasqanta? Ichá wakin kuti yuyasunman: “Sapa semana achkha ruwanasniy kapuwan chay jawataq runamasiyman yachachinallaytaq tiyan, chaytawan ruwayqa mayta saykʼuchiwan”, nispa. Jesustaqrí nirqa: “Aswan kusiy wajman qoriy qorichikunamanta nisqaqa”, nispa (Hech. 20:35). Arí, runasman salvakunankupaq yachachimusqanchikjinaqa, ni imapis kusichiwasunmanchu.

9, 10. a) ¿Diosta yupaychaqkuna kusirikuyta atinkumanchu? Sutʼinchariy. b) ¿Imataq ancianosta kʼachas, qayllaykunapaqjina ima kanankupaq yanapanqa?

⁹ Diosta allinta yupaychana kasqanta nispaqa, mana ni jaykʼaq kusirikuyta, nitaq amigosninchikwan kayta atisqanchiktachu niyta munan. Jesusmantaqa mayta yachakusunman. Payqa, mana yachachillaqchu manaqa samarikunanpaq, wakkunawan masicharikunanpaq ima tiempocharikuq (Luc. 5:27-29; Juan 12:1, 2). Asirikuytapis atillasunmantaq. Cristo phiñasqajinalla kanman karqa chayqa, nichá pipis qayllaykunmanchu karqa. Mana ajina kasqanrayku wawaspis payman qayllaykuspaqa mayta kusikuq kanku (Mar. 10:13-16). ¿Imaynamantá Jesusjina ruwasunman?

¹⁰ Juk ancianomanta juk hermano nirqa: “Payqa allinta ruwananpaq mayta kallpachakun chaywanpis mana allinta ruwanankutapunichu hermanosmanta suyan”, nispa. ¿Ñuqanchikmantarí, jinatachu ninkuman? Wakkuna imatapis allinta ruwanankutaqa, suyanchikpuni. Sutʼincharinapaq, tatas imastachus wawasninku ruwayta atisqankuta niptinku, chayta juntʼanankupaqtaq yanapaptinkuqa, wawasqa juntʼanankupaq kallpachasqas sientekunqanku. Qutuchakuypipis hermanosqa, ancianos paykunapaq tiempochakusqankumanta, Diosta yupaychanallankupaqpuni yuyaycharisqankumanta ima, mayta agradecekunku. Chaywanpis ancianosqa, paykuna kikinkumanta maychus kaqllata yuyanankupaq kallpachakunanku tiyan, ajinamanta qayllaykunapaqjina, kʼachastaq kanqanku (Rom. 12:3). Juk hermana nirqa: “Juk anciano, tukuy imata chanzatajinalla qhawanantaqa mana munaymanchu, chaywanpis tukuy tiempo phiñasqajinalla kaqmanqa nillataq qayllaykuyta atiymanchu”, nispa. Wak hermanataq wakin ancianosqa, “wakkunata manchachinankupaqjina kasqankuta” nin. Ni mayqin ancianopis munanmanchu hermanosnin Jehovata llakisqalla yupaychanankutaqa, imaraykuchus  payqa “kusikuyniyuq Dios” (1 Tim. 1:11, NM).

Qharisqa qutuchakuypi ruwanasninkuta allinta juntʼanku

11. Juk cristiano, ¿imaynatá sutichasqa “kayta muna[sqanta]” rikuchinman?

¹¹ Pabloqa, qharisman qutuchakuypi astawan yanapayta atisqankuta nichkaptin, mana paykunap munaynillankuta ruwanankutachu nichkarqa. Astawanpis chayta nispaqa, qutuchakuypi llamkʼanankupaq kallpachachkarqa, ajinatataq nirqa: “Kuraj[paq] qhawa[sqa] kayta munajqa allin ruwanatapuni ruwayta munan”, nispa (1 Tim. 3:1, 4). Juk cristiano, ¿imaynatá sutichasqa “kayta muna[sqanta]” rikuchinman? Hermanosta yanapayta munasqanta rikuchispa, kʼacha kaykunata wiñachispa ima. Ancianosqa, mayqin hermanollapis siervo ministerial sutichasqa kananpaq juntʼasqantaña ninkuman, chaywanpis chay hermanoqa, juk watallatapis bautizasqa kanan tiyan, 1 Timoteo 3:8-13 nisqantataq juntʼanan tiyan. Pusaq pʼitipiqa, siervos ministeriales “alli[nta]” imatapis ruwananku kasqanta sutʼinchan.

12, 13. ¿Imaynatá waynas qutuchakuypi achkha ruwaykunata ruwayta atinkuman?

¹² Wayna, ¿bautizasqañachu kanki? Ajina kaptinrí, ¿allintachu juntʼachkanki? Runayachkankiña chayqa, qutuchakuypi achkha ruwaykunata ruwayta atiwaq. Juk ruwayqa Diosmanta astawan willay kachkan. ¿Tukuywanchu chayri wiñaymasisniykillawanchu willanki? ¿Bibliamanta yachakuyta munaqta maskʼachkankichu? Tantakuykunapi yachachikusqanmanjina Bibliamanta yachachinaykipaq kallpachakunki chayqa, sumaq yachachiq kanki, chantapis yachachichkasqayki runasta astawan entiendenki. Yachakusqankumanjina kawsakuyta qallariptinkutaq, kʼachamanta, pacienciawan Bibliap yuyaychasqanta ruwanankupaq yanapayta atinki.

¹³ ¿Machuyasqa hermanosta imatachus necesitasqankupi yanapariyta munankichu? Tantakunapaq Wasita llimphuchaptinku, allinchaptinku ima, ¿tukuy sunquchu yanaparikunki? Ima ruwayllapipis kʼuchi kanki chayqa, Diosta yupaychayta allinta juntʼachkasqaykita rikuchinki. Timoteojina kayta atiwaq, payqa hermanosninta munakuywan yanaparqa (Filipenses 2:19-22, ñawiriy).

14. Qutuchakuymanta waynas, ¿imaynatá imatapis allinta ruwanankupaqjinachus “manachus kasqankuta” rikuchinkuman?

¹⁴ Ancianos kay waynasta, imallatapis ruwachispa yanapariychik imaraykuchus “waynas[pa] imaymana sajra ruwayta muna[ymanta]” ayqinankupaq kallpachakuchkanku, chantá “cheqan kawsayniyoj, creeyniyoj, munakuyniyoj, [...] allin kawsayniyoj” kanankupaqpis kallpachakuchkallankutaq (2 Tim. 2:22). Qutuchakuypi imatapis allinta ruwasqankuqa, “chaypaj jinachus manachus kasqankuta” rikuchinqa. Chay ruwaykunata allinta juntʼanku chayqa, Diosta yupaychaypi “wiña[chkasqankuta] tukuy rikun[qanku]” (1 Tim. 3:10; 4:15).

Qutuchakuypi, wasipi ima ruwanasninchikta allinta juntʼana

15. Kay 1 Timoteo 5:1, 2 yuyaychasqanmanjina, ¿imaynatá allinta ruwaq wakkunata qhawanan tiyan?

¹⁵ Allinta ruwaqkunaqa, qutuchakuymanta tukuy hermanosta allinpaq, jatunpaqtaq qhawanku, Pablopis chayta Timoteoman yuyaycharqa (1 Timoteo 5:1, 2, ñawiriy). Pabloqa,  juk hermanota chayri juk hermanata llimphu sunquwanpuni qhawananchik kasqanta yuyaycharqa. Jobmantapis mayta yachakullasunmantaq. Payqa warmista, astawanpis warminta jatunpaq qhawaq, ni pita munapayaywan qhawananpaqtaq kallpachakuq (Job 31:1). Allinta ruwaqqa, hermanoswan chayri hermanaswan mana coqueteanchu, nitaq imatapis pʼinqachinanpaqjina ruwanchu. Casarakunankupaq riqsinakuqkunapis puraqmanta llimphu sunquwan qhawanakunanku tiyan. Mana casarakuyta yuyaqqa, mana qhasipaq pitapis parlapayananchu tiyan (Pro. 12:22).

16. ¿Imaynatá kay pachapi tatasta, qusasta ima qhawanku? Chantá ¿imatá Biblia nin?

¹⁶ Diosqa, familiamanta sapa jukman imatachus ruwanankuta kamachin, chaytataq allinta juntʼananchik tiyan. Kay saqra pachaqa, sunquta kusirichinapaq ruwaykunaniqta, tatasta, qusasta ima, pisipaq qhawachin. Chaywanpis Diospa Palabranqa, “warmimpa uman[jina]” kasqanrayku qusa imatachus ruwanan kasqanta nin (Efe. 5:23; 1 Cor. 11:3).

17. ¿Imaynatá familiapi Diosta yupaychayninchikta allintapuni juntʼachkasqanchikta rikuchinchik?

¹⁷ Cristiano qusa familianman tukuy necesitasqanta quspapis, Diosmanta mana yachachiptinqa, wampu runajina ruwachkan (Deu. 6:6, 7). Chayrayku 1 Timoteo 3:4 nisqanmanjina qutuchakuypi aswan ruwanasniyuq kayta munan chayqa, “wasimpi familianta allinta qhawanan tiyan wawasninman kasukuyta yachachispa, chantá allimpaj qhawasqa”. Qam tata kanki chayqa, tapurikuwaq: “¿Sapa semanachu Familiapi Diosta Yupaychanapaq Chʼisipi tantakuyta ruwani?”, nispa. Llakikunapaqjina wakin hermanasqa, qusankuta chayta ruwanankupaq mayta mañakunku. Kaytaqa, tukuy qusas allintapuni juntʼananku tiyan. Warmistaq chayta juntʼanankupaq yanapanankupuni tiyan.

18. ¿Imaynatá wawas imatapis allinta yachakunkuman?

¹⁸ Bibliaqa, wawastapis Diosmanta yachakuyta allinta juntʼanankuta yuyaychan (Ecl. 12:1). Wawasqa, atisqankumanjina wasipi ruwanasta ruwananku tiyan. Ajinamanta wawamantapacha llamkʼayman yachasqa kanqanku (Lam. 3:27). Davidqa, waynuchitullaraq kachkaspa ovejasta michiyta yachakurqa. Chantapis takiykunata qillqayta, tocayta ima yachakurqa, chaytaq Israelta kamachiqpaq llamkʼananpaq yanaparqa (1 Sam. 16:11, 12, 18-21). Davidqa, yuqallitullaraq kachkaspa tukuy wawasjina pukllarikuq, chaywanpis kʼacha kaykunata wiñachillarqataq. Chaytaq aswan qhipaman Jehovata jatunchananpaq yanaparqa. Sutʼincharinapaq, ovejasta michisqanpiqa, pacienciayuq kayta yachakurqa, chaytaq Israel suyuta allinta kamachinanpaq yanaparqa. Waynas aswan allinta Diosta yupaychanaykichikpaq, aswan qhipamantaq qutuchakuypi ruwaykunasniyuq kanaykichikpaq ima, kʼacha  kaykunata wiñachinaykichikpaq, ¿kallpachakuchkankichikchu?

Maychus kaqllata yuyana

19, 20. ¿Imaynatá ñuqanchikmanta, Diosta yupaychayninchikmanta ima, maychus kaqllata yuyanapaq kallpachakusunman?

¹⁹ Tukuypis, maychus kaqllata ñuqanchik kikinmanta yuyananchikpaq kallpachakunanchik tiyan. Ni mayqin cristianopis “ancha cheqan” runa kayta munanmanchu (Ecl. 7:16). Wakin kutispiqa, wasipi, llamkʼaypi chayri qutuchakuypi imapis mana allin kaptinqa, mana phiñakunachu astawanqa juk chhikanta asirikuna. Chantapis familianchikmanta kaqkunata mana qhawarananchikchu tiyan, jinata ruwaspaqa familianchikwan mana allintachu kawsakusunman. Hermanosninchikwanpis asirikunanchik, kusirikunanchik ima tiyan. Chaywanpis parlarisqanchik imaynatachus yachachisqanchik imaqa, wakkunata yanapananpaqjina, kallpachananpaqjinataq kanan tiyan (2 Cor. 13:10; Efe. 4:29).

²⁰ Kay pachamanta runasqa, Jehovata, kamachiykunasninta ima pisipaq qhawanku. Cristianosrí kamachiykunasninta kasukunapaq, mana wasanchananchikpaqtaq mayta kallpachakunchik. Jehovap llaqtanmanta kayqa mayta kusichiwanchik. Chayrayku kawsayninchikpi, Diosta yupaychayninchikpi ima, ruwanasninchikta allinta juntʼanapaq mayta kallpachakuna.

[Sutʼinchaynin]

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Imaraykutaq kay pachap yuyayninta qhisachananchik tiyan?

• ¿Imaynatá Diosta allinta, kusiywantaq yupaychasunman?

• ¿Imaynatá allinta ruwaq cristiano ruwaykunasninta juntʼan?

• Familianchikta, hermanosta ima, imaraykuchus jatunpaq qhawananchik kasqanta sutʼinchay.

[Tapuykuna]

[12 paginapi dibujos/fotos]

Qusaqa, familianman necesitasqanta qunan tiyan, Diosmantapis yachachinan tiyan