Jehovaqa paykunata “allin ñawiwan” qhawan

RUNAP uyanpiqa, 30 kuraq aycha ankus nisqa tiyan. Asirispaqa 14 aycha ankusta kuyuchinchik. Chay aycha ankus mana kapuwaptinchik, ¿piwanpis sumaqta parlariyta atisunmanchu? Mana. Juqʼara chayri mana uyariyta atiq runastaqa, chay aycha ankus mana piwanpis sumaqta parlanallankupaqchu yanapan. Paykunaqa, uyankuta cuerponkutawan khuska kuyuchispa, tukuy imata niyta atinku. Achkha runasqa, imaynatachus juqʼara runas makisnillankuwan (lengua de señas o de signos) tukuy imamanta parlayta atisqankumanta tʼukunku.

Chaywanpis, mana unayraqchu achkha juqʼara runas, juk sumaq uyata rikusqankuqa. Nisunman, ‘Diospa ñawpaqinpi’ allinpaq qhawasqa kasqankuqa (Lam. 2:19). Chaywanpis, mana kunallanraqchu Jehová Dios, juqʼara runasta allinpaq qhawachkan. ¿Imarayku? Imaraykuchus ñawpa tiempopi Israel llaqtapipis, juqʼarasta munakusqanta rikuchillarqataq (Lev. 19:14). Kunan pʼunchaykunapi Jehová Dios, juqʼarasta munakusqan rikukullantaq, imaraykuchus “Payqa munan tukuy runas salvasqa kanankuta, cheqa kajtataj rejsinankuta” (1 Tim. 2:4). Paymanta yachakusqankurayku achkha juqʼara runas, ‘ñawpaqinpijina’ kachkanku. Chantá, ¿imaynamantá allin willaykunata paymanta juqʼaras yachakunku? Kay tapuyman kutichinapaqqa, ñawpaqta qhawarina, imaraykuchus makisninkuwan parlasqankuta.

Ñawiswan uyarinku

Achkha runasqa, juqʼara runas makiswan parlasqankumanta, mana allin kaqta yuyanku. Juqʼara runasqa, autotapis apaykachayta atinku. Paykunaqa parlaqkunata, mana entiendeyta atillankuchu. Chantapis, tukuy lugaresmanta makiswan parlaqkunaqa, mana juk riqllatachu parlanku.

Juqʼara runas, ¿ñawiriyta atinkumanchu? Wakinkunaqa ñawiriyta yachanku, chaywanpis yaqha tukuy makiswan parlaqkunaqa mana atillankuchu. ¿Imarayku? Imaraykuchus qillqasqa letrasqa, juk qalluta parlaq runaspata. Imaynatachus juk wawita, juk qalluta parlayta yachakusqanpi tʼukurina. Paqarikusqanmantapacha chay qalluta parlaq runaswan kasqanrayku, chay runasjina pisimanta pisi parlayta qallarin. Chantapis, uyarispa parlayta yachakun. Chayrayku, juk wawa ñawiriyta yachakuchkaspaqa, imaynatachus papelpi chay uyarisqan qillqakusqallantaña yachakun.

Kunanqa kaypiñataq tʼukuriy. Qamta wak suyuman pusasunku, chaypitaq jukjina qalluta parlanku, chaymantataq vidrio wasiman wisqʼaykusunku, manataq jawamanta ni ima chʼaqwata uyarinkichu. Sapa pʼunchay chay vidrio jawamanta runas parlamusunku, qamtaq mana uyariyta atinkichu, siminkuta kuyuchisqallankuta rikunki. Paykuna mana entiendesqaykita reparaptinkutaq, juk papelpi qillqaspa imatachus nichkasusqankuta rikuchisunku, ajinamanta qamwan parlanankupaq. Chay qallupi imaynatachus qillqakusqanta, ni jaykʼaq  yachakurqankichu chayqa, mana entiendewaqchu. ¿Imarayku? Imaraykuchus chay qallutaqa mana jaykʼaqpis uyarirqankichu, nitaq imaynatachus qillqakusqantapis yachakurqankichu. Yaqha tukuy juqʼara runas ajinapi kachkanku.

Juqʼara runasqa, makisninkuwan parlaspa sumaqta entiendenakunku. Juk juqʼara runaqa, cuerponwan, makisninwan ima, imatachus niyta munasqanta entiendechikun. Chantapis, imata ninankupaqpis, makisninkuta, cuerponkuta ima, jukjinamanta kuyuchinku. Ajinamantataq wakkunawan parlanku.

Juqʼara runa makisninwan parlachkaptinqa, cuerponta, uyanta ima, kuyuchisqanqa juk imata niyta munan. Chantapis, parlayninkupiqa, uyankuta kuyuchispapuni imatapis allinta sutʼinchanku. Sʼutincharina. Wakin lugarespi makiswan parlaqkunaqa, juk tapuyta ruwasqankuman “arí” chayri “mana” nispalla kutichinapaq, chayri tapuyninkuman paykunallataq kutichikunankupaq, ñawi patankuta pataman kuyuchinku. Pi, ima, maypi, maykʼaq, imarayku chayri imaynatá nispa ninankupaqtaq, ñawi patankuta uraman kuyuchinku. Siminkuta kuyuchispataq, imayna jatunchus imapis kasqanta, chayri imata ruwasqankupis imaynapunichus kasqanta, niyta munanku. Juk juqʼara runaqa, umanta, hombrosninta, uyanta, ñawisninta ima, kuyuchispa, imamantachus parlachkasqanta astawan sutʼinchan.

Makiswan parlaqkuna, tukuy imankuta kuyuchispaqa, parlayninkuta astawan miskʼichanku, chantapis imaschus yuyayninkupi, sunqunkupi ima, kasqanta niyta atinku.

Makiswan parlaypi publicacionesqa sumaq yanapa

Jehová Diosmanta, makiswan parlaspa juqʼara runasman willayqa, may allin, imaraykuchus ajinamanta Diospi iñiyninkuta churayta atinku. Chayrayku, Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, Jallpʼantinmanta juqʼara runasman parlayninkupi willayta munanku, chantapis paykunapaq publicacionesta wakichinku (Rom. 10:14). Kay tiempopiqa, Jallpʼantinpi 58 imaymana laya makiswan parlaykunaman tikrachikuchkan, chaykunamanta 40 parlaykunapitaq, publicaciones DVD nisqapi urqhukuchkan. Chay ruwasqanku, ¿yanapachkanchu?

Jeremyp tatasninqa, juqʼaras kanku, pay ajinata nin: “Chunka iskayniyuq watayuq kachkaptiyqa, tatay unayta cuartonpi wisqʼasqa Torremanta Qhawaq revistamanta, juk machkha parrafollatapis entiendeyta munaspa kachkarqa. Ajinallamanta, cuartonmanta lluqsimuspa may kusiywan makisninwan parlaspa niwarqa: ‘¡Entiendeniña!, nispa. Chaymantataq makisninwan parlaspa imatachus nisqanta willawarqa. Ñuqataq, chay revistata juk chhikanta ñawiriytawan makisniywan parlaspa nirqani: ‘Tatáy, mana chaymantachu parlachkan’, nispa. Sutʼinchayta munachkaptiytaq, kutirispa watiqmanta cuartonman yaykupurqa, juk chhikallantapis sapallanmanta entiendeyta atinanpaq. Tatay may llakisqa  qhipakusqanmanta, sapallanmanta entiendeyta munasqanta ima, ni jaykʼaq qunqakusaqchu. Kunanqa, publicaciones DVD nisqapi kanña, chayraykutaq imatachus nichkasqanta entiendeyta atinña. Tukuy sunqu Jehová Diosmanta parlaptin, uyanpi sutʼita rikukun, chaytaq ñuqapaqqa may sumaq”.

Juk qhariwarmi Jehovamanta sutʼinchaqkuna, Jessenia sutiyuq juqʼara sipaswan, Chile suyupi parlarisqankumanta qhawarina. Chay qhariwarmiqa, chay sipaspa mamanwan ñawpaqta parlariytawan, Jesseniaman, Biblia yachachisqanmanta librituy nisqa librota, Chilepi imaynatachus makiswan parlanku, ajina parlaypi DVD nisqata rikuchirqanku. Paykunaqa, imaynatachus Jessenia chay DVD nisqata rikuytawan sientekusqanmanta, ajinata ninku: “Qallariypi mayta asirikurqa, chaymantataq waqarikurqa. Mamanqa, imaraykuchus waqachkasqanta tapurqa, paytaq rikuchkasqanmanta kusikuspa waqachkasqanta nirqa. Chayrayku mamanqa, rikuchkasqanta chiqamantapuni entiendechkasqanta repararqa”.

Venezuela suyup camposninpiqa, juk juqʼara warmi watiqmanta unquq kachkarqa, chaywanpis qusanwan wakcha kasqankurayku, wawitanta urqhuchikuyta yuyachkarqa. Jinallapi, iskay hermanos wasinkuman chayarqanku, paykunaqa imatachus chay qhariwarmi ruwayta munachkasqankuta mana yacharqankuchu, chantataq, Venezuelapi imaynatachus makiswan parlakun, ajina parlaypi ¿Imatataq Diosninchik ruwananchikta munan?, nisqa folletomanta 12 yachaqananta DVD nisqapi rikuchirqanku, chaypitaq Dios imatachus, sulluymanta, runata wañuchiymanta ima, yuyasqanta sutʼinchan. Aswan qhipaman chay warmiqa, chay rikuchisqankumanta mayta agradecekurqa, imaraykuchus paypa, qusanpa yuyayninta ima, tikrachisqa. Ajinamanta makiswan parlaypi DVD nisqaqa, juk runap kawsayninta salvarqa.

Jehovamanta sutʼinchaq juqʼarita Lorraineqa, ajinata nin: “Bibliap nisqanta yachakuyqa, juk rompecabezas nisqawan pukllayjina. Ñuqapaqqa, Bibliamanta yachakusqayqa, chay pukllaypi manapis wakin imas kanmanchujina karqa, chayrayku mana sutʼita entiendeyta atirqanichu. Chaywanpis, makiswan parlaypi publicacionesqa, chay pukllanamanta wakin chinkasqa imasninta tariyjina karqa”. Georgepis 38 watastaña Jehovamanta sutʼinchaq, (payqa juqʼarallataq) pay nin: “Sapallaykimanta imatapis astawan entiendeyta atisqaykiqa, manaña pisipaq qhawakunaykipaq yanapasunki. Chiqamantapuni niyman, makiswan parlaypi DVD nisqasqa, Diospa llaqtanpi ñawpaqman rinaypaq yanapawasqanta”.

“Juk tantakuy makiswan parlayniypi”

Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, makiswan parlaypi publicacionesta urqhunku, chaywanpis juqʼara runaspaq qutuchakuykunata sayarichinku, chaykunapitaq tukuynin tantakuykuna, makiswan parlaypi ruwakun. Jallpʼantinpiqa, waranqa pachak qutuchakuykunamanta astawanña, ajina parlaypi tiyan. Chay tantakuykunaqa,  paykunapaqjina wakichisqa kachkan, chayraykutaq Bibliap yachachisqanta sumaqta entiendeyta atinku.

Chayjina qutuchakuykunata sayarichisqanku, ¿makiswan parlaqkunata yanapanchu? Kay tapuyman kutichinapaqqa, Cyrilpa kawsayninta qhawarina. Kay hermanoqa, 1955 watapi bautizakurqa, payqa mayta kallpachakuq qillqasqa publicacionesta entiendenanpaq, tantakuykunamanpis mana faltakuspa riq, wakin kuti makiswan parlaspa ni pi entiendechinanpaq kaptinpis. Tantakuypi umallirichiyta mana tikrachiq kaptinqa, hermanos papelpi qillqaspa imamantachus parlachkasqanta yachananpaq jaywaq kanku. Kay 1989 watapi —Cyril kimsa chunka tawayuq watastaña Jehovata yupaychachkaptin—, Estados Unidos suyumanta Nueva York llaqtapi, juqʼara runaspaq juk qutuchakuy qallarirqa. Cyril chay qutuchakuyman risqanmantapacha, ¿imaynataq kachkan? Pay nin: “Ñuqapaqqa, juk tantakuy makiswan parlayniypi kasqanqa, laqha juskʼumantapis lluqsimuymanjina karqa”.

Juqʼara runasqa, makiswan parlaq qutuchakuykunapi, Diosta yupaychayta, paymanta yachakuyta ima, atinku. Kay pachapi, juqʼara runasta pisipaq qhawaptinkupis, chay qutuchakuykunapiqa, imatachus necesitasqankuta tariyta atinku. Chay qutuchakuykunapiqa, tukuy runasjina yachakuyta atinku, Diostapis aswan sumaqta yupaychayta atinku. Paykunamanta achkhasqa, Diospaq astawan llamkʼachkanku. Wakinkunaqa, Diosmanta paykunajina juqʼara runasman yachachimunankupaq, wak suyusman ripunku. Wakinkunataq, sumaq yachachiqkunaman tukunku, tantakuykunata wakichinku, qutuchakuy ukhupipis ancianos kanku.

Estados Unidospiqa, 100 kuraq qutuchakuykuna makiswan parlaypi tiyan, 80 juchʼuy qutituspiwan. Brasil suyupitaq, 300 qutuchakuykuna, juchʼuy qutitustaq 400 kuraq. México suyupitaq, yaqha 300 qutuchakuykunaña tiyan, Rusia suyupitaq 30 qutuchakuykuna, 113 juchʼuy qutituswan. Kay qutuchakuykunaqa, imaynatachus kay pachantinpi, makiwan parlaykunapi qutuchakuykuna achkhayachkasqanta rikuchiwanchik. *

Chantapis, makiswan parlaypi, iskay pʼunchaypaq jatun tantakuykuna, kimsa pʼunchaypaq jatun tantakuykuna ima, ruwakullantaq. Qayna watapiqa, Jallpʼantinpi 120 jatun tantakuykuna ruwakurqa. Chay jatun tantakuykunaqa, juqʼara Jehovamanta sutʼinchaqkunaman, juk jatun familiamanta kasqankuta, Jehová Diostaq llaqtanniqta Bibliap yachachisqanmanjina yachachisqanta, rikuchin.

Hermano Leonardpa bautizakusqanqa, iskay chunka phichqayuq watasmanta astawanña, (payqa juqʼarallataq) pay nin: “Ñuqaqa, Jehová chiqa Dios kasqanta yacharqani, chaywanpis, runata imaraykuchus ñakʼariy kananta saqisqanta mana sutʼita entienderqanichu. Chayrayku, wakin kuti paywan phiñakuq kani. Chaywanpis, makiswan parlaypi juk jatun tantakuypi, juk umallirichiy sutʼita entiendenaypaq yanapawarqa. Chay umallirichiy tukukuptintaq warmiyqa, maki muqunwan tanqariwarqa, asirispataq niwarqa: ‘¿Entiendenkichu chay sutʼinchamusqanta?’, nispa. Chay kutiqa, “arí” nispa tukuy sunqu niyta atirqani. Jehová Diostaqa munakuqpuni kani, chaywanpis mana entienderqanichu, imaptinchus ñakʼariy kananta saqisqanta. Kunanqa chaytapis yachaniña. ¡Waliqtachá paymanta mana karunchakurqanichu!”.

Mayta agradecekunku

¿Imatataq juqʼara runas Jehovamanta yachakuspa rikunku? Jehovap munakuyninta, khuyakuyninta, chiqan kayninta, kʼacha kayninta, wak kʼacha kaykunasninta ima.

Jallpʼantinpi may chhika Jehovamanta sutʼinchaqkuna juqʼarasqa, Jehová Diosmanta yachakuchkanku, astawantaq yachakullanqankupuni. Jatun munakuyninrayku Jehovaqa, juqʼara runasta “allin ñawiwan” qhawan (Núm. 6:25). Paykunataq, ¡mayta agradecekunku Jehová Diosta riqsisqankumanta!

[Sutʼinchaynin]

[24, 25 paginaspi dibujos/fotos]

Jallpʼantinpiqa, 1.100 qutuchakuykuna tiyan

[26 paginapi dibujos/fotos]

Jehovaqa, allin ñawiwan juqʼara runasta qhawan