Jehovaqa allinninchikrayku qhawawanchik

“Sumajta qhawamushan tukuy kay pachata, kallpachanampaj tukuy sonqowan payllapi atienekunku, chaykunata.” (2 CRÓ. 16:9.)

1. ¿Imapaqtaq Jehová qhawawanchik?

JEHOVAQA, may sumaqta riqsiwanchik chantapis, ‘imatachus yuyasqanchikta’, imatachus munasqanchikta ima, sumaqta yachan, imaptinchus payqa, mana jaykʼaq pantaq Tatanchik (1 Cró. 28:9). Chaywanpis payqa, mana juchachakunallanchiktachu qhawan (Sal. 11:4; 130:3). Manaqa, paymanta mana karunchakunapaq, wiñay kawsaypi suyakunapaq ima, jarkʼawanchik, qhawawanchiktaq (Sal. 25:8-10, 12, 13).

2. ¿Pikunaraykutaq Jehová kallpanta apaykachan?

² Jehovaqa, tukuy imata ruwayta atin, tukuy imatataq rikun, chayrayku, payman chiqa sunqu kaqkuna llakiypi kachkaspa paymanta mañakuptinkuqa, chay mañakuyninkuta uyarin, kallpachan ima. Chantapis kay 2 Crónicas 16:9 nin: “[Payqa] sumajta qhawamushan tukuy kay pachata, kallpachanampaj tukuy sonqowan payllapi atienekunku, chaykunata”, nispa. Kay pʼitiqa rikuchiwanchik Jehová, payta tukuy sunquwan, nisunman llimphu  sunquwan, yupaychaqkunata, kallpanta yanapananpaq apaykachasqanta, chaywanpis puraq uyasta, llullasta ima mana yanapanchu (Jos. 7:1, 20, 21, 25; Pro. 1:23-33).

Dioswan purina

3, 4. ¿Ima ninayantaq Dioswan puriy, chantá Biblia nisqanmanjina pikunataq jinata purirqanku?

³ Achkha runas Ruwaqninchikwan puriyqa, nisunman paypa munayninmanjina kawsayqa, mana atikusqanta ninku, chaywanpis Diosninchikqa chayta ruwananchikta munan. Ñawpa tiempopi, Enoc, Noé ima, Diospa munayninmanjina kawsarqanku (Gén. 5:24; 6:9). Moisespis, “mana saykʼuspa, sinchʼita sayarqa, mana rikukoj Diosta rikushanmampis jina” (Heb. 11:27). Kamachiq Davidpis, kʼumuykuq sunquwan Diosta Tatanwan purirqa, chayrayku jinata nirqa: “Tata Diospipuni yuyani; pay pañaypi kajtin, mana imapis urmachiwanqachu”, nispa (Sal. 16:8).

⁴ Chantapis mana Diospa makinmanta japʼikuspaqa puriyta atisunmanchu, chaywanpis wakjinamanta paywan puriyta atisunman. ¿Imaynamantá? Salmista Asaf jinata kutichin: “Chaywampis, qanwampuni kani. Paña makiymanta japʼiwanki. Yuyaychawasqaykiwan ñanta pusawanki”, nispa (Sal. 73:23, 24). Wakjinamanta nisunman, Diospa Palabranpi yuyaychaykunata, chantapis “allin kamachi, yuyayniyojtaj” yuyaychasqanta ima, kasukuspa, paywan purisqanchikta (Mat. 24:45; 2 Tim. 3:16).

5. ¿Ima yuyaywantaq Jehová, payman chiqa sunqu kaqkunata qhawan? ¿Imaynatataq Jehovata qhawananchik tiyan?

⁵ Tatanchik Jehovaqa paywan puriqkunata mayta munakun, chayraykutaq paykunata qhawan yachachinanpaq, jarkʼananpaq ima. Imaraykuchus, “Tata Diosqa nin: Ñawisneyqa qanllapi kashan, yachachisqayki, yuyaychasqaykitaj mayqen ñantachus rinaykita”, nispa (Sal. 32:8). Tapurikunachik: “¿Jehovap makinmanta japʼikuspachu purichkani? Nisunman, ¿paypa yuyaychasqanta kasukuchkanichu, chantá pay munakuywan qhawawasqanta manachu qunqakuchkani? ¿Imatachus yuyasqaywan, parlasqaywan, ruwasqasniywan ima, pay qhawachkawasqantachu rikuchini? Juchachakuni chayqa, Jehovata, ¿saqra Diosta jinachu qhawani? Chayri, ¿juk munakuyniyuq, khuyakuyniyuq, pantasqankumanta pesachikuqkunatapis, perdonaq tatajinachu qhawani?” (Sal. 51:17).

6. ¿Imaraykutaq Jehová aswan sumaq tata, juk wawasniyuq runamanta nisqaqa?

⁶ Chantapis Jehovaqa manaraq saqra ñanman urmachkaptinchik, yanapawasunman. Ichá payqa sunqunchik saqra ruwaykunata munapayasqanta reparanqa (Jer. 17:9). Chayrayku jinata reparaspaqa, juk tatamanta nisqaqa, aswan usqhayta yanapawasunman, imaraykuchus payqa, imachus sunqunchik ukhupi kasqanta, yuyasqanchikta ima, ‘qhawan’ (Sal. 11:4; 139:4; Jer. 17:10). Barucpa kawsayninmanta qawarina, payqa profeta Jeremiaspa secretarion, amigon ima, karqa.

Barucpa sumaq tatan

7, 8. a) ¿Pitaq Baruc karqa, imatataq sunqunpi yuyayta qallarirqa? b) ¿Imaynatataq Jehová, Barucpaq munakuyniyuq tatanjina kasqanta rikuchirqa?

⁷ Barucqa, escriba nisqa karqa, Jeremiastataq, Judá reino jasutʼisqa kananmanta willayninpi, yanaparqa (Jer. 1:18, 19). Barucqa ‘may jatun kʼacha imasta maskʼachkarqa’. Ichapis familiasnin, qhapaqyayman tanqankuman karqa, chayrayku paypaq sunqunpi qhapaqyayta munay qallarichkarqa. Imaynapis kachun, Jehovaqa, Baruc, sunqunpi mana allin yuyaykuna qallarichkasqanta rikuspa, yanaparqa. Chayrayku Jeremiasniqta, Baructa jinata nirqa: “Qan ninki: Ay noqamanta; Señorqa nanaykunasta, llakiykunastataq qowan. Saykʼusqaña kashani, manataj samarikuyta atinichu”, nispa. Chantá Jehová nillarqataq, ‘qampaqqa may jatun kʼacha imastachu maskʼachkanki? Ama maskʼaychu’, nispa (Jer. 45:1-5, Qheshwa Biblia).

⁸ Jehovaqa, Baruc jinata yuyasqanta mana qhawallarqachu, nitaq phiñakurqachu manaqa, juk tatajina, munakuyninta rikuchirqa. Chantapis Jehovaqa, Barucpa yuyasqanta mana saqra sunquyuq runaspatajinachu kasqanta rikurqa. Jehovaqa Judá llaqta pisi tiempomantawan chinkarinanta yacharqa, chayrayku kamachin Baructa mana juk tuqllapijina  urmananta munarqachu. Chayrayku Jehová, yanaparqa, maychus kaqllata yuyananpaq, jinata nispa, “tukuy runaspa patankuman ñakʼariykunata apachimusaj”, chantapis nillarqataq, imatachus kawsananpaq ruwananta (Jer. 45:5). Jehovaqa wak rimaykunapi jinata nichkarqa: “Baruc maychus kaqta yuyay. Yuyarikuytaq ñuqa, jukchhikamantawan Judata, Jerusalenta ima, juchasninkumanta jasutʼinayta. Chayrayku chiqa sunqullapuni kay, kawsankitaq. Ñuqataq, chay llakiymanta jarkʼasqayki”, nispa. Jehová jinata Baructa yuyaychasqanqa, sunqunmanchá chayarqa, imaraykuchus payqa kasukurqa, jinamanta Jerusalenpa thuñikuyninpi mana wañurqachu, chay thuñikuyqa, 17 watasninman karqa.

9. ¿Imaynatataq kay tapuykunaman kutichiwaq?

⁹ Kayta yachakuytawan kunanqa kay uranpi tapuykunapi, yachachiykunapi, tʼukurina. Imaynatachus Jehová, Baructa yanapasqanta rikuspa ¿imatataq Jehovamanta, chantá imaynatachus kamachisninta qhawasqanmanta, yachakunchik? (Hebreos 12:9, ñawiriy.) Kay saqra pʼunchaykuna kasqanrayku, ¿imatataq Jehová Baructa yuyaychasqanmanta, imaynatachus Baruc kasukusqanmanta ima yachakunchik? (Lucas 21:34-36, ñawiriy.) Qutuchakuymanta ancianos, Jeremiasmanta yachaqakuspa, ¿imaynatataq Jehová kamachisninmanta interesakusqanta rikuchinkuman? (Gálatas 6:1, ñawiriy.)

Churinqa, Tatanpa munakuyninta rikuchin

10. Jesusta, ¿imataq qutuchakuypi umajina kananpaq yanapachkan?

¹⁰ Jesús manaraq kay Jallpʼaman jamuchkaptin, Jehová llaqtanta munakusqanta, profetasniqta, chiqa sunqu kamachisninniqta ima, rikuchirqa. Kay tiemponchikpipis munakuyninta, Jesucristoniqta —pichus qutuchakuymanta umajina—, rikuchillantaq (Efe. 1:22, 23). Chayraykuchá Apocalipsis libropi Jesusta, juk corderota “qanchis ñawisniyojtaj. Chaykunaqa Diospa qanchis espiritusnin kanku, tukuy kay pachaman kachamusqas” kasqankuta, rikuchin (Apo. 5:6). Kaytaq Diospa espiritu santon Jesuspi kachkasqanta rikuchin, chayrayku payqa, allinchus manachus chayta sumaqta rikun. Chayrayku Jesusqa, Tatanjina, imachus sunqunchikpi kasqanta rikullantaq.

11. ¿Ima llamkʼaytataq Cristo ruwan, chantá imaynatá Tatan kikin kasqanta rikuchiwanchik?

¹¹ Jesuspis, mana janaq pachamanta policiajinachu. Imaraykuchus paypis munakuwasqanchikrayku qhawawanchik. Chantapis “Wiñaypaj Tata”, nispa sutichakun, chaytaq paypi iñiyninkuta churaqkunapaq, wiñay kawsaypi, imaynatachus kamachimunanta  rikuchiwanchik (Isa. 9:6). Chantapis qutuchakuymanta Umajina kaspa, ancianosta, iñiyninkupi sinchi sayasqa hermanosta ima, hermanosninkuta necesitasqankumanjina kallpachananpaq, sunquchananpaq ima, apaykachan (1 Tes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2).

12. a) ¿Imatataq Jesusmanta, Asia Menormanta 7 qutuchakuykunaman cartasta qillqachisqanpi, rikuchiwanchik? b) ¿Imaynatataq qutuchakuymanta ancianos, Jesucristojina Diospa ovejasta qhawasqankuta rikuchinku?

¹² Cristoqa, ovejasninmanta mayta interesakusqanta Asia Menormanta kanchik qutuchakuykuman cartasta qillqachisqanpi rikukun (Apo. 2:1–3:22). Chay cartasninpi qutuchakuykunata sumaqta riksisqanta, chantapis, discipulosninta may allinpaq qhawasqanta ima rikuchin. Payqa jinallatapuni qhawachkan, imaraykuchus kunan mana jaykʼaqjina Apocalipsis libropi, “señorpa pʼunchayninmanta” qillqakusqan juntʼakuchkan (Apo. 1:10). * Jesucristoqa qutuchakuyninta munakusqanta, ancianosniqta, rikuchin. Chantapis, pikunatachus kallpachayta, yuyaychayta, sunquchayta ima, necesitaqkunaman, ‘yachachiq michiqkunaniqta’, yanapan (Efe. 4:11; Hech. 20:28; kay Isaías 32:1, 2, ñawiriy). ¿Qutuchakuypi ancianos yanapanawanchikpaq kallpakusqanku, Cristo ñuqanchikmanta interesakusqantajinachu qhawanchik?

Tiemponpi yanapawanchik

13-15. ¿Imaynasmantataq Dios mañakuyninchikman kutichiwasunman? Dios imaynatachus wakinpa mañakuyninman kutichisqanta sutʼinchariy.

¹³ Jehovaqa mañakusqanchikman, wakin kutipi, juk cristiano iñiypi sinchi sayasqaniqta kutichiwanchik (Sant. 5:14-16). Wakin kutipitaq, tantakuyninchikpi umallirichiyniqta, publicacionesniqta ima, yanapawanchik. Jinata Jehová mañakuyninchikman kutichiwanchik. Kunanqa juk mañakuyman kutichisqanmanta qhawarina. Juk hermana ñawpaq semanas juk llakiypi rikukusqa, chantá tantakuypi juk anciano umallirichimuyta, tukusqantawan chimpaykurqa. Pay, chay hermanoman chʼampayninmanta willakunantaqa, Bibliawan parlamusqan paypa necesitasqanmanjina kasqanrayku mayta kallpachasqanmanta, mayta pachis nirqa. ¡Chay tantakuyman risqanmantataq may kusisqa kachkarqa!

¹⁴ Wakmantañataq qhawarina imaynatachus Dios mañakuykunaman kutichisqanmanta. Kimsa qharis carcelpi kachkaspa Diosmanta yachakuyta qallarirqanku, manaraq bautizasqa kachkaspataq publicadores karqanku. Chay carcelpi kaqkuna chʼampaykunata ruwasqankurayku, autoridadesqa, chay carcelpi kaqkunaman ima allinkunatachus quq kanku chayta qhichurqanku. Chayrayku chay carcelpi kaqkuna autoridadesqa contranta uqharikuspa, qʼayantin paykunaman desayunota apamuptinku chay bandejasta mana kutichinankuta nirqanku. Chay kimsantin publicadorestaq mana yacharqankuchu imatachus ruwanankuta, imaraykuchus paykuna, chay runasjina ruwankuman karqa chayqa, kamachiq runasman churanaskupa, Jehová Romanos 13:1, nisqanta mana juntʼankumanchu karqa, chantá chay carcelpi kaqkunawan khuska mana uqharikuptinkutaq, compañerosninku paykunata ñakʼarichinkuman karqa.

¹⁵ Chantapis paykunapura mana parlayta atisqankurayku, Diosmanta yachayta mañakurqanku imatachus ruwanankupaq. Qʼayantintaq kimsantinku juk yuyayllaman chayasqanku: mana desayunota japʼikunankupaq. Mana japʼikusqankuraykutaq, guardias chay bandejasta apakapunankupaq kutimuqtinku, mana ima bandejatapis kutichinankuchu karqa. Paykunaqa,  Dios ‘mañakuyninkuta’ uyarisqanmanta mayta kusikurqanku (Sal. 65:2).

Imachus aswan qhipaman kananta yachasqaykipi atienekuy

16. ¿Imaynatataq willayninchikpi Jehová llampʼu sunqu runasta munakusqanta, rikuchiwanchik?

¹⁶ Kay Jallpʼapi tukuyniqpi willakuchkasqanqa, Jehová allin sunquyuq runasmanta, mayta interesakusqanta rikuchillantaq (Gén. 18:25). Chay runasta, kamachisnin taripanankupaqqa, angelesninwan yanapan, jinamanta maypichus mana Diosmanta willakunchu chaypipis chay runasta tarinku (Apo. 14:6, 7). Ñawpa siglopi Diosmanta willaq Felipetapis, juk ángel, etiopiamanta eunuco runaman imatachus ñawirichkasqanta sutʼichananpaq kacharqa. ¿Imataq chantá rikukurqa? Kay runaqa, chay willayta sumaqpaq japʼikurqa, bautizakuspataq, Cristop discipulonman tukurqa (Juan 10:14; Hech. 8:26-39). *

17. ¿Imaraykutaq mana anchata aswan qhipaman imaschus kananmanta llakikunanchikchu tiyan?

¹⁷ Kay pachamanta runaspaq tukukuynin astawan qayllaykamuptin, astawan ‘nanaykuna’ yapaykukunallanpuni karqa (Mat. 24:8). Ichapis mikhuyqa astawan pisiyanqa, tiempopis anchata chirimunqa chayri anchata qʼuñimunqa, qullqitaq astawan pisiyapunqa; llamkʼaytaq mana tarikunqanchu, chayraykutaq wakin runasqa astawan tiempota llamkʼayman qukunqanku. Ima chʼampaykunapis kachun, ñuqanchikqa Diosta yupaychayta ñawpaqman churaspa, manataq tukuy imayuq kayta maskʼaspa ima, mana imamantapis anchata llakikusunchu. Chantapis yachanchik, Diosqa, mayta munakuwasqanchikta, ñuqanchikraykutaq tukuy imata ruwananta (Mat. 6:22-34). Chayrayku yuyarina imaynatachus Jehová, Jeremiasta llakiy tiempopi jarkʼasqanta, chaytaq Jerusalén 607 qayna pacha watapi thuñikuchkaptin karqa.

18. ¿Imaynatataq Jehová, Jeremiasta Jerusalén thuñikuynin qayllata munakusqanta rikuchirqa?

¹⁸ Jerusalenta, babilonios thuñinanku qayllata, Jeremiasqa carcelpa pationpi presochasqa kachkarqa. ¿Pitaq payman mikhunata qunman karqa? Pay mana presochasqa kaspaqa, pay kikin mikhuyta maskʼakunman karqa, presochasqa kachkasqanraykutaq ladonpi kaq runas qunanku karqa, chay runasmanta wakinqa payta mayta chiqnikurqanku. Jeremías chayjina llakiypi kachkaspa, Diospi atienekurqa, —imaraykuchus jarkʼananta nirqa— runaspi atienekunanmantaqa. ¿Jehová chay nisqanta juntʼanmanchu karqa? Arí, imaraykuchus pay runasta tanqarqa, “tʼantata payman jaywanankuta, chay llajtapi tʼanta mana kanankama” (Jer. 37:21). Jeremiasqa, Baruc, Ébed-mélec, Diospa wak chiqa sunqu kamachisninjina, yarqhaymanta, unquymanta, wañuymanta ima, salvakurqa (Jer. 38:2; 39:15-18).

19. ¿Imaynatataq imaschus aswan qhipaman kananta qhawananchik tiyan?

¹⁹ Chantapis, Jehovap “ñawisnenqa cheqan kawsayniyoj runasta qhawashan, ninrisnimpis paykunaj mañakusqankuta uyarishan” (1 Ped. 3:12). ¿Maytachu, janaq pachapi kaq Tatanchik, jinata qhawawasqanchikmanta kusikunchik? ¿Jehová allinninchikpaqpuni qhawawasqanchikmanta, mana iskaychasqachu kachkanchik? Jinata kaptinqa, imapis aswan qhipaman kachun, amapuni Dioswan puriyta saqiychu. Amataq qunqakuychu Jehová payman chiqa sunqu kaptinchik, juk munakuyniyuq tatajina qhawawasqanchikta (Sal. 32:8; kay Isaías 41:13, ñawiriy).

[Sutʼinchaykunasnin]

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Imaynatataq ‘Diospa munayninmanjina purisqanchikta’ rikuchinchik?

• ¿Imaynatá Jehová, Baructa, munakusqanta rikuchirqa?

• Jesús qutuchakuymanta Umajina kaspa, ¿imaynatataq Tatanpa kʼacha kaykunasninta rikuchin?

• ¿Imaynasmantataq kay saqra pʼunchaykunapi Diospi atienekusqanchikta rikuchinchik?

[Tapuykuna]

[9 paginapi dibujos/fotos]

Jehovaqa, Jeremiasniqta, Baructa jarkʼarqa; kunanpis kikillantataq ancianosta, ovejasninta jarkʼananpaq apaykachachkan

[10 paginapi dibujo/foto]

¿Imaynatataq Jehová astawan necesitachkaptinchik yanapawasunman?