1, 2. ¿Imaraykutaq Biblia Diospa sumaq regalon kasqanta nisunman?

¿YUYARINKICHU munasqa amigoyki juk sumaq regalota qususqanmanta? Kusikurqankichá, sunquykipis qhallallarirqachá. Jinamanta amigoyki munakuyninta rikuchisurqa, qamtaq gracias nirqankichá.

² Kikillantataq Diosninchik Bibliata juk sumaq regalotajina quwanchik. Chayrayku, gracias ninanchik tiyan. Biblialla tukuy imata riqsichiwanchik. Willawanchik imaynatachus Diosninchik janaqpachata, chʼaskasta, Jallpʼata, runata ima ruwasqanta. Astawanpis Bibliap nisqanqa, chʼampayninchikta, llakiyninchikta ima atipanapaq yanapawanchik. Chantapis Bibliaqa, imaynatachus Jallpʼapaq Diospa munaynin juntʼakunanta willallawanchiktaq. ¿Manachu Biblia Diospa sumaq regalon kasqanta nisunman?

3. ¿Imapaqtaq Diosninchik Bibliata quwanchik, chaytaq sunqunchikta kusichinchu?

³ Jehová Bibliata quwasqanchikqa, Jehovap kʼacha kayninta rikuchiwanchik, chaytaq sunqunchikta kusichin. Chantapis Diosqa, payta riqsinanchikta munan, chaypaqtaq  Bibliata quwanchik. Bibliaqa Diosman qayllaykunapaq yanapawanchik.

4. ¿Imatataq Biblia urqhukusqanmanta niwaq?

⁴ Mana qamllachu Bibliayuq kanki. Bibliaqa iskay waranqa kimsa pachak simipi urqhukun. Jinamanta, Jallpʼapi yaqha tukuy runas Bibliata ñawiriyta atinku. Sapa semana, Bibliaqa junumanta astawan runaman chayan. Waranqa junukuna Biblias kunankama ruwakun. Chayrayku, mana mayqin libropis Bibliawan kikinchakunchu.

5. ¿Imaptintaq nisunman Biblia Diospa yuyaychasqan kasqanta?

⁵ Chantapis Bibliaqa, ‘Diospa yuyaychasqan’ (2 Timoteo 3:16). ¿Imatataq kay niyta munan? Bibliallataq jinamanta sutʼinchawanchik: “Espíritu Santomin Diosmanta chay imasta parlarqa runasnejta”, nispa (2 Pedro 1:20, 21). Juk tata wawanwan cartata qillqachikunmanjina, wawapis qillqachun, cartaqa mana wawaptachu manaqa tatapta. Jinallataq Bibliawanpis, mana qillqaqkunaptachu manaqa Diospata. Chayrayku, Bibliaqa Diospa yuyaynin, ‘chiqamanta Diospa Palabran’ (1 Tesalonicenses 2:13).

6, 7. ¿Imatataq Biblia juk yuyaylla kasqan rikuchiwanchik?

⁶ Bibliaqa, 1513 qayna pacha (q.p.) watamantapacha qillqakurqa, 1600 wataspitaq qillqayta tukukurqa. Tukuy laya runas chay wataspi Bibliata qillqarqanku, wakcha runamantapacha, qhapaq runakama, chakra runamantapacha, kamachiq runakama, chantá juk jampiqpis qillqallarqataq Lucas sutiyuq. Tukuy laya runa kaspapis, juk yuyayllata Bibliapi qillqarqanku. Qallariyninmantapacha tukukuyninkama Bibliaqa mana iskaytachu parlan. *

⁷ Génesis libroqa imaynatachus runap chʼampaynin qallarisqanta willawanchik, Apocalipsis librotaq imaynatachus Jallpʼanchik paraisoman tikrakunanmanta willawanchik. Bibliaqa unaymantapacha runap kawsayninmanta willawanchik, chantapis Diospa munaynin juntʼakunanmanta ima. ¿Manachu Biblia juk yuyaylla kasqan, tʼukuchiwanchik? ¿Manachu chayta Diospa Palabranmanta suyasunman?

8. ¿Imapitaq Biblia mana pantanchu?

⁸ Bibliaqa runap yachaqasqanmanta (cienciamanta) parlaspaqa mana pantanchu. Diosqa, Levítico libropi llaqtanta kamachirqa, unqusqa kaqkunaqa karunchakunankuta, mana unquyninkuta wakkunaman chimpachinankupaq, chantapis llimphu kanankuta kamachirqa, chay pachaqa mana mayqin llaqtapis chayta yachaqchu. Diosninchiktaq ñawpaqmantapacha allinninkupaq chayta llaqtanman yachachirqa. Chantapis unayqa runasqa Jallpʼamanta pantasqata yuyaq kanku, ¿jina pantasqallatataqchu Bibliata qillqakurqa? Mana. Jallpʼamanta parlaspa,  Biblia jinata willawanchik: “Kay pachatataj [Diosqa] mana imallaman warkhuykun”, nispa (Job 26:7). Bibliaqa mana runap yachaqasqanmantachu parlan, chaywanpis mana imapi pantanchu. ¿Manachu chaytapuni Diospa Palabranmanta suyasunman?

9. a) ¿Bibliaqa historiamanta parlasqan chiqachu? b) ¿Imaptintaq Bibliata qillqaqkuna maychus kasqanta qillqarqanku?

⁹ Bibliaqa historiamanta parlaspa, atienekunapaqjina chiqata parlan. Pillamantapis parlaspa, mana sutillantachu niwanchik, manaqa ñawpa tatasninmantapis, tukuy imata sutʼita willawanchik. * Mana Bibliata qillqaqkunaqa, llaqtanku atipachikusqanmanta, mana qillqarqankuchu, pakarqanku. Bibliata qillqaqkunataqrí chiqanta, mana juchankuta pakaspa, kasqanta qillqarqanku. Sutʼincharinapaq; Moisesqa, Números libropi, juchanrayku jasutʼichikusqanta payllataq qillqarqa (Números 20:2-12). Wakin librosqa, runap kawsayninmanta parlaspa, mana kasqantachu parlanku. Bibliataq, Diosmanta jamusqanrayku, maychus kasqanta parlan.

10. ¿Imaptintaq Bibliap nisqanta ruwananchik tiyan?

¹⁰ Diosninchik Bibliata yuyaychasqanrayku, “may sumaj kashan yachachinapaj, juchata reparachinapaj, cheqa kajman kutirichinapaj” ima (2 Timoteo 3:16). Bibliaqa yanapanawanchikpaqjina qillqakun. Bibliapiqa Diosninchik allinta riqsiwasqanchikta rikunchik. Chayrayku Biblia Ruwawaqninchikmanta jamusqanta ninchik. Diosqa ñuqanchikmanta astawan, sunqunchikta, yuyayninchikta ima riqsin. Yachallantaq, ima ruwaykunamantachus jarkʼakunanchik kasqanta, kusisqa kawsakunanchikpaq.

11, 12. a) ¿Imamantá Jesús urqupi yachachirqa? b) ¿Imamantataq Biblia yachachin, chantapis imaraykutaq chay yachachiy allinninchikpaq kanman?

 ¹¹ Jesuspa yachachisqanpi tʼukuriy. Mateopi 5, 6, 7 tʼaqapi ima, Urqupi Yachachisqan kachkan. Kay sumaq umallirichiypiqa, Jesús tukuy imata yachachirqa, imaynatachus kusiyta tarinanchikmanta, phiñanakuptinchik allinyakunanchikmanta, Diosmanta mañakunamanta, kapuwasqallanchikwan  kusisqa kanamanta ima, parlarqa. Chaypacha Jesuspa yachachisqanqa, kunanpis ñuqanchikta yanapachkallawanchikpuni.

¹² Bibliaqa, familiamanta, llamkʼaymanta, wakkunawan allinta apanakunamanta ima yuyaychawanchik. Kay yuyaychaytaq tukuypaq, chantapis allinninchikpaqpuni. Diosninchik Isaiasniqta nirqa: “Noqamin Señorniyki Tata Dios kani; noqa yachachiyki imachus qampaj allin kasqanta”, nispa (Isaías 48:17).

13. ¿Ima profeciatataq Jehová Isaiasman Babiloniamanta qillqachirqa?

¹³ Bibliaqa achkha profeciasmanta parlan, yaqha tukuyninkutaq juntʼakunña. Sutʼincharinapaq; Jehovaqa 700 q.p. watapi profeta Isaiasniqta, Babilonia llaqta urmananmanta, willarqa (Isaías 13:19; 14:22, 23). Astawanpis Bibliaqa, imaynamantachus urmananta nirqa. Babiloniata urmachiqkuna mayuta chʼakichispa, babilonioswan mana maqanakuspalla mayunta Babiloniaman yaykunankuta nirqa. Mana chayllachu, Biblia ñawpaqmantaña, kamachiq Ciro Babiloniata urmachinanta willarqa (Isaías 44:27–45:2).

14, 15. ¿Imaynatataq Babiloniamanta Isaiaspa willasqan juntʼakurqa?

¹⁴ Isaías qillqasqanmanta iskay pachak watanman, 539 q.p. watapi octubre killa 5, 6 chʼisinpi juk qutu soldados Babiloniap qayllanpi kachkarqanku. ¿Pitaq paykunata kamachichkarqa? Persiamanta kamachiq Ciro. Kaykamaqa Isaiaspa profecian nisqanmanjina juntʼakuchkarqa. ¿Kamachiq Ciro, soldadosnintin, babilonioswan mana maqanakuspalla Babilonia llaqtata atipankumanchu karqa?

¹⁵ Chay chʼisiqa, Babiloniapi tiyakuqkunaqa, llaqtanku jatun pirqayuq kasqanrayku, mana manchachikuspa raymichakuchkarqanku. Chaykamataq, kamachiq Ciro  Babiloniap mayunta chʼakichichkarqa, jinamanta soldadosnin mayunta pirqaman qayllaykunankupaq. ¿Yaykuyta atinkumanchu karqa? Arí, imaraykuchus Babiloniap punkunqa, ¡kichasqalla kachkarqa!

16. a) Isaías nisqanmanjina, ¿imamantaq Babilonia tukunan karqa? b) ¿Imaynatá Babilonia chʼin pampaman tukurqa?

¹⁶ Jehovaqa, Babiloniamanta jinata nirqa: “Manaña chaypi jaykʼajpis runas tiyakonqankuchu, nitaj llajtachakonqankuchu. Arabespis manañapuni chaypi jarakonqankuchu, nitaj michejkunapis chaypi uywasninkuta michenqankuchu”, nispa (Isaías 13:20). Kay profeciaqa mana llaqta urmanallanmantachu parlarqa, manaqa wiñaypaq thuñisqa kananmantapis. Kay profeciataq juntʼakurqa. Kunanqa Babiloniap raqaynin Bagdad llaqtamanta qayllanpi (80 kilometrosninman) Irak suyupi kachkan. Kunantaq chay llaqtaqa, chʼin pacha, mana pipis tiyanchu. Jehová Isaiasniqta nirqa: “Chinkachiy pichanawan paykunata picharparisaj”, nispa (Isaías 14:22, 23). *

17. ¿Imaptintaq Bibliap profeciasnin juntʼakusqan, iñiyninchikta kallpachan?

 ¹⁷ ¿Manachu kay profecías juntʼakusqan, iñiyninchikta kallpachan? Jehovap parlasqanqa juntʼakurqa, chaytaq Jehová qhipapaq paraisomanta parlasqanpis, juntʼakunanta rikuchiwanchik (Números 23:19). Chayrayku wiñay kawsayta suyakuyta atinchik, “mayqentachus mana jaykʼaj llullakoj Diosqa qonanta nerqa manaraj kay pacha ruwasqa kashajtin” chayta (Tito 1:2). *

18. ¿Imatataq apóstol Pablo ‘Diospa Palabranmanta’ nirqa?

¹⁸ Kay yachaqanaqa, Biblia kʼata kasqanta rikuchiwarqanchik. Bibliaqa, juk yuyayllamanta parlasqanrayku,  cienciamanta, historiamanta ima, chiqata parlasqanrayku, sumaqta yuyaychawasqanchikrayku, profeciasninrayku ima, may valorniyuq. Chaywanpis, mana chayraykullachu. Apóstol Pablo Bibliamanta jinata nirqa: “Diospa Palabranqa kawsayniyoj, atiyniyojtaj; puraj filoyoj espadamanta astawan filo. Chay Palabraqa runaj sonqon ukhukamapuni chayan. Jinallataj yuyasqanta, sonqompi imatachus munasqantapis sutʼita rikuchin allinchus, manachus kasqanta”, nispa (Hebreos 4:12).

19, 20. a) Imayna runachus kasqanchikta reparakunanchikpaq, ¿imaynatá Biblia yanapawanchik? b) ¿Imaynamantataq Bibliata munakusqanchikta rikuchisunman?

¹⁹ Diospa yuyayninta Bibliapi ñawiriyqa, kawsayninchikta tikrachinman. Imayna runachus kasqanchikta reparachiwanchik. Chantapis Bibliap nisqanmanjina ruwaspaqa, mana Diosta munakusqallanchiktachu rikuchinchik, manaqa imachus sunqunchikpi kasqantapis rikuchillanchiktaq.

²⁰ Bibliaqa, Diosmantapuni jamun, chayrayku ñawirinanchik, munakunanchik ima tiyan. Ñawirillankipuni chayqa, Bibliata munakusqaykita rikuchinki. Chantapis, Jallpʼapaq Diospa munaynin juntʼakunanta munasqaykita rikuchinki. Qhipan yachaqanapi imaynatachus Diosninchik munayninta juntʼananta rikusunchik.