1. Dahme Siohwa ketin luke sapwellime tohnkaudok kan en wia? (Pil kilang kilel.)

 IHS me kitail kak peki en kansenamwahwih oh kaweid kitail? Kitail ese pasapengo. Kitail kak kapakapohng Siohwa Koht. Siohwa ketin luke kitail en wia met. E ketin kupwurki kitail en kin kalapw kapakap—en “poadidiong kapakap.” (1 Des. 5:17) Kitail kak kapakapohng ih ni saledek oh peki sapwellime kaweid ong atail irair en mour koaros. (Lep. Pad. 3:5, 6) Pwehki Siohwa uhdahn ketin sapan, e ketin mahsanih me kitail kak kapakapohng ih ahnsou koaros me kitail men.

2. Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

² Kitail kin kesempwalki kisakis en kapakap. Ahpw pwehki mie soahng tohto me kitail anahne wia, kitail kin apwalki diarada ahnsou en kapakap. Ele kitail pil kin pehm me kitail anahne kamwahwihala mwomwen atail kapakap. Kitail kalahnganki atail kak diar mehn kangoang laud oh kaweid kan sang nan Paipel. Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene dahme kitail kak sukuhlkihsang Sises ong ia duwen atail kak wiahda ahnsou ong kapakap. Kitail pahn pil koasoiapene ia duwen atail kak kamwahwihala mwomwen atail kapakap sang ni atail wia soahng kesempwal limau.

3. Dahme Sises ketin sukuhlki duwen kapakap?

³ Sises mwahngih me atail kapakap kan uhdahn kesempwal ong Siohwa. Mahsie mwohn eh ketidihdo nin sampah, e kilang Semeo eh kin ketin sapengala ahn ohl oh lih lelepek kan ar kapakap. Karasepe, Sises patopato rehn Semeo ni ahnsou me E ketin sapengala ahn Ana, Depit, Elaisa, oh me lelepek tohto teikan ar kapakap. (1 Sam. 1:10, 11, 20; 1 Nan. 19:4-6; Mel. 32:5) Ihme kahrehda Sises ketin padahkihong sapwellime  tohnpadahk kan en kin kalapw kapakap oh wia met ni likilik!—Mad. 7:7-11.

4. Dahme kitail sukuhlkihsang sapwellimen Sises kapakap kan?

⁴ Sang ni eh kin kapakap ong Siohwa, Sises ketin wiahda mehn kahlemeng ehu ong sapwellime tohnpadahk kan en idawehn. Erein sapwellime doadoahk en kalohk, e kin kalapw ketin kapakap. E anahne ketin wiahda ahnsou en kapakap pwehki e kin kalapw kedirepw, oh aramas tohto kin patohdo reh. (Mark 6:31, 45, 46) E kin ketin sangkenei pwehn kak mie ahnsoun eh kelehpwla oh kapakap. (Mark 1:35) Ehu ahnsowo, e ketin kapakap pwohng ehu pwon mwohn eh ketin wiahda pilipil kesempwal ehu. (Luk 6:12, 13) Oh Sises ketin pwurupwurehng kapakap pwohngo mwohn eh pwoula mwohnte e ketin kanekehla eh pwukoa keieu apwalo nin sampah.—Mad. 26:39, 42, 44.

5. Ia duwen atail kak kahlemengih Sises ni atail kapakap?

⁵ Sapwellimen Sises mehn kahlemeng padahkihong kitail me sohte lipilipil ia uwen atail kedirepw, kitail anahne wiahda ahnsou en kapakap. Duwehte Sises, ele kitail anahne koasoanehdi ahnsou en kapakap. Mwein kitail kak mwadang pirida nimenseng de pepehd ekis werei nipwong kan. Ni atail wia met, kitail kin kasalehiong Siohwa me kitail kalahnganki kisakis tohrohr wet. Sister men me adaneki Lynne tamanda ia uwen eh kalahnganki met ni eh tepin esehda duwen pai kaselel en kapakap. E koasoia, “Ni ei esehda me I kak koasoiong Siohwa ahnsou sohte lipilipil, met sewese ie en wiahki ih Kompoakepahi keren, oh pil men kamwahwihala ei kapakap kan.” Me tohto rehtail kin uhdahn ahneki soangen pepehmo. Eri, kitail pahn koasoiapene soahng kesempwal limau me kitail kak wia nan atail kapakap.

6. Nin duwen me Kaudiahl 4:10, 11 mahsanih, dahme Siohwa ketin warohng sapwellimanki?

⁶ Kapinga Siohwa. Nan kaudiahl kapwuriamwei ehu, wahnpoaron Sohn kilangada lapalap 24 nanleng ar kaudokiong Siohwa. Irail kapinga Koht oh nda me e ketin warohng sapwellimanki “lingan, wahu oh roson.” (Wadek Kaudiahl 4:10, 11.) Tohnleng lelepek kan pil ahneki kahrepe tohto en kapinga oh kawauwih Siohwa. Irail kin  patopato reh nanleng oh esehla mwahu ih. Irail kin kilang sapwellime irair kaselel kan ar sansalda ni soahng kan me e kin ketin wia. Ni arail kin kilang wiepen nin lime kan, met kin kamwakid irail en kapinga ih.—Sohp 38:4-7.

7. Kahrepe dah kan me kitail kak kapingahki Siohwa?

⁷ Kitail pil men kapinga Siohwa nan atail kapakap kan. Kitail kak wia met sang ni atail padahkihong kahrepen atail poakohng ih oh dahme kahrehda kitail kin waunekihki ih. Ni omw wadek oh onopki Paipel, song en diarada sapwellimen Siohwa irair kaselel kan me ke keieu mwahuki. (Sohp 37:23; Rom 11:33) Kowe eri padahkihong Siohwa ia omw pepehm ong irair ko. Kitail pil kak kapinga Siohwa pwehki e kin ketin sewesei kitail oh riatail Kristian kan koaros. E kin kalapw ketin apwalih oh pere kitail.—1 Sam. 1:27; 2:1, 2.

8. Ia ekei kahrepe kan me kitail men kalahnganohng Siohwa? (1 Deselonika 5:18)

⁸ Kalahnganohng Siohwa. Mie kahrepe tohto me kitail ahneki pwehn kalahnganohng Siohwa nan kapakap. (Wadek 1 Deselonika 5:18.) Kitail kak kalahngankihong soahng mwahu kan koaros me kitail ahneki; met pwehki kisakis mwahu koaros kohsang reh. (Seims 1:17) Karasepe, kitail kak kalahngankihong ih duwen kaselel en sampah oh soahng mwahu kan me e ketin kapikada. Kitail pil kak kalahngankihong atail mour, atail peneinei, kompoakepatail kan, oh atail koapworopwor. Oh kitail men kalahngankihong Siohwa eh ketin mweidohng kitail en ahneki nanpwungmwahu keren reh.

9. Dahme kahrehda kitail anahne kakairada atail kalahnganohng Siohwa?

⁹ Ele kitail anahne nantihong en medewe kahrepe kan me pein kitail ahneki pwehn kalahnganohng Siohwa. Aramas tohto rahnwet sohte kin kasalehda kalahngan. Aramas kin kalapw medewehte ia duwen arail kak alehdi dahme re mwahuki a kaidehn ia duwen arail kak kasalehda arail kalahnganki dahme re ahneki. Ma kitail tepida alasang madamadauo, atail kapakap kan kak pidadahte pekipek kan. Pwe met en dehr wiawi, kitail anahne pousehlahte kakairada oh kalahnganki soahng koaros me Siohwa ketin wiahiong kitail.—Luk 6:45.

10. Ia duwen pepehm en kalahngan eh sewese emen sister en dadaur? (Pil kilang kilel.)

¹⁰ En kin kalahnganki soahng kan kak sewese kitail en dadaur pahn kahpwal kan. Medewehla koasoipen Kyung-sook me mi nan Kahn Iroir en January 1, 2015. E ahnekihda kanser en ngolungol. E koasoia: “Soumwahu wet uhdahn kamworuseiehla. I pehm me solahr ei koapworopwor, oh I uhdahn masepwehk.” Dahme sewese en dadaurete? E koasoia me pwohng koaros mwohn eh meirla, e kin kohdahla pohn imweo oh kapakapki ni ngihl laud soahng limau me e kalahnganki rahno. Met kahrehiong en sohla nohn pwunod  oh kamwakid ih en kasalehda eh limpoak ong Siohwa. E wehwehkihda ia duwen Siohwa eh ketin sewese sapwellime ladu lelepek kan ni arail lelohng kahpwal laud kan, oh e pil wehwehkihda me soahng mwahu kan nan atail mour tohtohsang kahpwal kan. Duwehte Kyung-sook, kitail ahneki kahrepe tohto en kalahnganohng Siohwa, mehnda ma mie atail kahpwal kan. Atail kasalehda atail kalahnganohng ih nan kapakap kak sewese kitail en dadaur oh ahnekihte peren.

11. Dahme kahrehda sapwellimen Sises tohnpadahk kan anahne eimah mwurin eh ketidahla nanleng?

¹¹ Peki rehn Siohwa eimah ni omw kalohk. Mwohnte eh ketidahla nanleng, Sises ketin katamankihong sapwellime tohnpadahk ko arail pwukoa en kalohki duwen ih “nan Serusalem, nan Sudia pwon oh Sameria, oh pil wasa me keieu doh nin sampah.” (Wiewia 1:8; Luk 24:46-48) Ahnsou kis mwuhr, kaunen mehn Suhs ko salihedi wahnpoaron Piter oh Sohn oh wairahla mwohn Sanedrin ko. Irail ruwese ohl lelepek pwukat en uhdihsang kalohk oh pil kamasak ira. (Wiewia 4:18, 21) Dahme Piter oh Sohn wia?

12. Nin duwen me Wiewia 4:29, 31 mahsanih, dahme tohnpadahk ko wia?

¹² Pwehn sapeng kaunen pelien lamalam en mehn Suhs ko, Piter oh Sohn nda: “Ma kumwail medewe me e pwung mwohn silangin Koht sen rong kumwail a kaidehn Koht, kumwail pein pilada. Ahpw kiht, se sohte kak uhdihsang koasoia duwen soahng kan me se kilangehr oh rongehr.” (Wiewia 4:19, 20) Ni ahnsou me Piter oh Sohn saledeksang nan imweteng, tohnpadahk ko kapakapkihong Siohwa duwen arail en wia kupwure. Irail kapakap oh nda: “Mweidohng sapwellimomwi ladu kan ren kin uhdahn eimah oh usehlahte kalohki sapwellimomwi mahsen.” Siohwa ketin sapengala arail kapakapo.—Wadek Wiewia 4:29, 31.

13. Dahme kitail kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en Jin-hyuk?

¹³ Kitail kak alasang tohnpadahk ko sang ni atail pousehlahte kalohk ni koperment kan ar nda kitail en uhdi. Medewehla mehn kahlemeng en Jin-hyuk, brother men me selidi pwehki eh soupoupali. Nan imweteng, e alehdi pwukoa en apwalih ekei tohnimweteng kan me kin kelehpw nan ehu pere. E ahnekihte mweimwei en koasoia soahng kan me re anahne, ahpw e sohte mweimwei en koasoiaiong irail duwen Paipel. E kapakapki eimah oh loalokong pwehn kalohk ni ahnsou me e kak. (Wiewia 5:29) E koasoia: “Siohwa ketin sapengala ei kapakap kan sang ni eh kihong ie eimah oh erpit pwehn tapiada onop Paipel tohto me reireiki minit limau ni arail wenihmw en pere ko. Eri, nipwong kan, I kin ntingihdi kisinlikou kan me I pahn kihong tohnimweteng kan rahno mwuri.” Kitail pil kak kamehlele me Siohwa pahn ketin sewese kitail en kapwaiada atail doadoahk en kalohk. Duwehte Jin-hyuk, kitail kak kapakapki eimah oh erpit.

14. Dahme kak sewese kitail ni atail ahneki kahpwal kan? (Melkahka 37:3, 5)

¹⁴ Peki Siohwa en ketin seweseiuk dadaur mendahki omw kahpwal kan. Me tohto rehtail kin lokolongki soahng kan duwehte soumwahu en war de pepehm, emen me kitail poakohng mehla, kahpwal en nan peneinei, kalokolok, de kahpwal teikan. Oh soumwahu lusulus oh mahwen pil ehute kahpwalihala kahpwal pwukat. Wehkohng Siohwa uhdahn omw pepehm. Padahkihong ih omw irair duwehte omw pahn padahkihong kompoakepahmw keren men. Likih me Siohwa pahn ketin “seweseiuk.”—Wadek Melkahka 37:3, 5.

15. Ia duwen kapakap eh kak sewese kitail en “dadaur pahn kahpwal”? Menlau kihda ehu karasaras.

 ¹⁵ En poadidiong kapakap pahn sewese kitail en “dadaur pahn kahpwal.” (Rom 12:12) Siohwa ketin mwahngih dahme sapwellime tohnkaudok kan kin lelohng—“e kin ketin karonge ar likwer.” (Mel. 145:18, 19) Pioneer men me adaneki Kristie me sounpar 29 diarada me met mehlel. Ni soh kasikpe, e tepida ahnekihda soumwahu laud. Pwehki met, e uhdahn nsensuwedla. Mwuhr, e esehda me eh nohnou ahnekihda soumwahu ehu me pahn kahrehiong en mehla. Kristie koasoia: “I kin kapakap ni ngidingid ong Siohwa pwehn ketikihong ie kehl me I anahne ehuehu rahn. I kin kaukaule idawehn ei koasoandi en kaudok sang ni ei kin iang towehda mihting kan oh wia pein ei onop.” E pil koasoia: “Kapakap sewese ie en dadaur pahn ahnsou apwal kan. I ese me Siohwa kin ketin ahnsou koaros karonge ie oh madamadau wet kin uhdahn kansenamwahwih ie. Mendahki ei soumwahwo sohte mwadang mwahula, Siohwa ketin sapengala ei kapakap kan sang ni eh ketikihong ie popohl oh meleilei nan ei mohngiong.” Kitail en dehr manokehla me “Siohwa ketin mwahngih duwen eh pahn ketin kapitasang nan kahpwal aramas akan me kin poadidiong Koht.”—2 Pit. 2:9.

16. Dahme kahrehda kitail anahne sapwellimen Siohwa sawas pwehn pelianda kasongosong?

¹⁶ Peki sapwellimen Siohwa sawas pwehn pelianda kasongosong. Pwehki atail soh unsek, kitail kin ahnsou koaros anahne pelianda kasongosong en wia dahme sapwung. Sehdan kin wia uwen eh kak koaros pwehn kahpwalihala atail kin nannanti. Ehu ahl me e kin song en kauwehla atail madamadau iei sang ni eh doadoahngki mehn kamweit kan me samin. Mehn kamweit pwukat kak kasaminehla atail madamadau, kahrehiong kitail en samin mwohn silangin Siohwa, oh kak kahrehiong kitail en wiahda dihp laud.—Mark 7:21-23; Seims 1:14, 15.

17. Mwurin atail kapakapki sawas, dahme kitail anahne wia pwehn soikala kasongosong? (Pil kilang kilel.)

 ¹⁷ Kitail anahne sapwellimen Siohwa sawas ma kitail men powehdi kasongosong en wia dahme sapwung. Sises pil kapatahiong nan kapakap en Samato: “Komw dehr ketin mweidohng kiht sen lohdiong nan songosong, ahpw komw ketin doareikitasang me suwedo.” (Mad. 6:13) Siohwa ketin kupwurki sewesei kitail, ahpw kitail anahne peki sapwellime sawas. Kitail pil anahne mwekid pahrekiong dahme kitail kapakapki. Kitail kak wia uwen atail kak en soikala wadek oh rong madamadau sapwung kan me aramas tohto ahneki nan ahn Sehdan sampah. (Mel. 97:10) Kitail kak audehkihda atail madamadau soahng mwahu kan sang ni atail wadek oh onopki Paipel. Atail towehda mihting kan oh doadoahk en kalohk pahn pil pere atail madamadau. Oh Siohwa ketin inoukihda me e sohte pahn ketin mweidohng kitail en lelohng songosong me kitail sohte kakohng.—1 Kor. 10:12, 13.

18. Me pid kapakap, dahme kitail koaros anahne wia?

¹⁸ Emenemen kitail anahne kalaudehla atail kapakap pwehn lelepekohngete Siohwa erein imwin rahn apwal pwukat. Wiahda ahnsou ehuehu rahn pwehn kapakap sang nan omw mohngiong. Siohwa ketin kupwurki kitail en ‘kasalehiong ih atail apwal akan.’ (Mel. 62:8) Kapinga Siohwa oh kalahngankihong soahng koaros me e kin ketin wia. Peki en ketin seweseiuk en eimah nan kalohk. Peki en ketin seweseiuk dadaur pahn kahpwal kan oh pelian kasongosong kan me ele ke ahneki. Dehr mweidohng mehkot de emen en kauhiukedihsang omw en kaukaule kapakapohng Siohwa. Ahpw, ia duwen Siohwa eh kin ketin sapengala atail kapakap kan? Kitail pahn koasoiapene peidek kesempwal wet nan iren onop en mwuhr.