1. Peidek dah kan me ele kitail pahn idek ni atail medewehla soahng koaros me Siohwa ketin kapikada?

 NI ATAIL kin medewe duwen soahng koaros me Siohwa ketin kapikada, ele atail pepehm pahn duwehte en sounmelkahka Depit me kapakap oh patohwan: “Ni ei kin kilengdawohng pahnlahng, iei wiepen nin limomwi, maram oh usu kan me komw ketin koasoanedier nan dewerail​—dahkot aramas, me komwi kin ketin kupwukupwure; aramas mwahl, me komwi kin ketin apwahpwalih?” (Mel. 8:3, 4) Duwehte Depit, ele kitail pahn medewehla ia uwen atail tikitik kapahrekiong usu kan me Siohwa ketin kapikada oh pwuriamweikihla Siohwa eh kin ketin tehk kitail. Ahpw, kitail pahn kilang me Siohwa ketin nsenohki tepin aramas ko, Adam oh Ihp, oh ketin wiahkihla ira kisehn sapwellime peneinei.

2. Ia kupwuren Koht ong tepin sapwellime seri kan nin sampah?

² Adam oh Ihp iei tepin sapwellimen Siohwa seri kan nin sampah, oh e ketin wia Samara limpoak nanleng. E ketikihong ira doadoahk me ira en wia. Koht ketin mahsanihong ira: “Kumwa kaparaparala pwe kadaudokamwa kan pahn kousoanla wasa koaros nin sampah oh kaunda mehkoaros.” (Sen. 1:28) E ketin kupwurki ira en naineki seri oh apwalih ara wasahn kousoan nin sampah. Ma Adam oh Ihp peikiong oh kapwaiada dahme Koht kupwurki ira en wia, ira oh kadaudokara kan pahn wiahte kisehn sapwellimen Koht peneinei kohkohlahte.

3. Dahme kahrehda kitail kak nda me Adam oh Ihp ahneki wahu nan sapwellimen Siohwa peneinei?

³ Mie wahu me Adam oh Ihp ahneki nan sapwellimen Siohwa peneinei. Melkahka 8:5 (NW) kasalehda dahme Depit ndahki aramas me Siohwa ketin kapikada: “Komw ketin wiahiongehr ih en  ekis tikitik sang tohnleng kan, komw ketin kamwarehkier ih lingan oh wahu.” Mehlel, Siohwa sohte ketikihong aramas akan manaman, loalokong oh koahiek me duwehte ahn tohnleng kan. (Mel. 103:20) Ahpw Siohwa ketin kamwarehkier aramas akan lingan oh wahu. Song medewehla met! Siohwa uhdahn ketikihong tepin atail pahpa nohno mour kaselel ehu.

4. Dahme wiawihong Adam oh Ihp pwehki ira sapeikiong Siohwa, oh dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

 ⁴ E kansensuwed me Adam oh Ihp sapeikiong Siohwa oh ira sohla wia kisehn sapwellime peneinei. Met kahrehda kahpwal laud ong kadaudokara kan, nin duwen me kitail pahn kilang nan iren onop wet. Ahpw kupwuren Siohwa sohte wekila. E ketin kupwurki aramas peik kan ren wia sapwellime seri kohkohlahte. Keieu, kitail pahn koasoiapene ia duwen Siohwa eh ketin kasalehiongkitailehr me e ketin kesempwalkin kitail. Kitail eri pahn koasoiapene dahme kitail kak wia ni ahnsou wet pwehn kasalehda me kitail men wia kisehn sapwellimen Koht peneinei. Mwuhr, kitail pahn koasoiapene kapai kan me sapwellimen Siohwa seri kan nin sampah pahn ahneki kohkohlahte.

5. Ia duwen atail kak kawauwihki Koht eh ketin kapikkitailda rasehng ih?

⁵ Siohwa ketikihong kitail wahupatail ni eh ketin kapikkitailda rasehng ih. (Sen. 1:26, 27) Pwehki kitail wiawihda rasehng Koht, kitail kak sukuhlki en kin kasalehda sapwellime irair kaselel kan, me duwehte, limpoak, poakehla aramas, loalopwoat oh pwung. (Mel. 86:15; 145:17) Ni atail kin kakairada irair pwukat, kitail kin kawauwih Siohwa oh kadehdehda atail kalahnganki. (1 Pit. 1:14-16) Ni atail wiewia kan eh kin kaperenda Samatailo nanleng, kitail kin nsenamwahu. Oh pwehki kitail ahneki irair kan me Siohwa ketin sapwellimanki, kitail kak wiahla soangen aramas me e ketin kupwurki nan sapwellime peneinei.

6. Ia duwen Siohwa eh ketikihong aramas wahuparail ni eh ketin kapikada sampah?

⁶ Siohwa ketin kaunopada atail wasahn kousoan ehu me kaselel. Ahnsou reirei mwohn eh ketin kapikada tepin ohlo, Siohwa ketin kaunopada sampah pwe aramas akan en kousoan loale. (Sohp 38:4-6; Ser. 10:12) Pwehki sapwellime kadek oh sapan, Siohwa ketin kapikada soahng mwahu tohto pwe kitail en perenki. (Mel. 104:14, 15, 24) Ekei pak, e kin ketikihong ahnsou en medewe soahng kan me e ketin kapikada oh ketin “kupwurperenkihda wiepen nin lime” kan. (Sen. 1:10, 12, 31) E ketikihong wahupen aramas sang ni eh ketikihong irail manaman “en kaunda” sapwellime kepikipik kaselel kan koaros nin sampah. (Mel. 8:6) Kupwuren Koht iei me aramas unsek kan en perenki apwalih sapwellime kepikipik kaselel koaros kohkohlahte. Ia duwe, ke kin kalapw kalahngankihong Siohwa sapwellime inou kaselel wet?

7. Ia duwen Sosua 24:15 eh kasalehda me aramas ahneki saledek en wiahda ar pilipil?

⁷ Siohwa ketikihong kitail saledek en wiahda pilipil. Kitail kak pilada dahme kitail pahn wia nan atail mour. (Wadek Sosua 24:15.) Atail Koht limpoak kin ketin kupwurperenkihda atail kin pilada en papah ih. (Mel. 84:11; Lep. Pad. 27:11) Kitail kak doadoahngki atail saledek en wiahda pilipil pwehn wiahda pilipil mwahu teikan. Medewehla mehn kahlemeng me Sises ketikihda.

8. Ia ehu ahl me Sises ketin doadoahngki sapwellime saledek en wiahda pilipil?

⁸ Kitail kak alasang Sises sang ni atail pilada en nsenohki mahs pepehm en meteikan sang atail. Ehu rahno, Sises oh sapwellime tohnpadahk ko uhdahn pwangada. Irail eri kohla wasa meleilei ehu pwe ren kak kommoal. Ahpw re sohte kommoal. Pokon ehu kilangirailda oh re men Sises en ketin padahk ong irail. Ahpw Sises  sohte ketin engiengda pahrail. E ketin poakehla aramas ako. Eri dahme Sises ketin wia? “Ih eri ketin padahkihong irail soahng tohto.” (Mark 6:30-34) Ni atail kin kahlemengih Sises sang ni atail kin tounmeteikihla atail ahnsou oh kehl pwehn sewese meteikan, kitail kin kalinganahla Samatailo nanleng. (Mad. 5:14-16) Kitail pil kin kasalehiong Siohwa me kitail men wia kisehn sapwellime peneinei.

9. Dahme pahpa oh nohno kan anahne tamataman?

⁹ Siohwa ketin kapikkitailda pwe kitail en kak naineki seri, oh pil pwukoahki en padahkihong irail en poakohng oh papah ih. Ma kowe pahpa de nohno men, ke kin kalahnganki kisakis tohrohr wet? Siohwa ketikihong tohnleng kan koahiek kaselel tohto, ahpw e sohte ketin kapikirailda pwe ren kak naineki seri. Eri ma kowe pahpa de nohno men, ke anahne kalahnganki pwais kaselel wet en naineki oh apwalih seri. Koht ketikihong pahpa oh nohno kan pwukoa kesempwal en apwalihada neirail seri kan “ni kaiahn oh kaweid en Siohwa.” (Ep. 6:4; Deud. 6:5-7; Mel. 127:3) Pwehn sewese pahpa oh nohno kan, sapwellimen Koht pwihn kin kihda soahng tohto me poahsoankihda Paipel, me duwehte pwuhk kan, kisin kasdo kan, koul kan oh soahng teikan nan Internet. Eri e sansal me Samatailo oh sapwellime Ohlo kin ketin kesempwalki neitail seri kan. (Luk 18:15-17) Ni pahpa oh nohno kan ar kin likih Siohwa oh wia uwen arail kak en apwalih neirail seri kan, Siohwa kin ketin kupwurperenkihda. Pahpa oh nohno pwukat kin sewese neirail seri kan ren ahneki koapworopwor en wiahla kisehn sapwellimen Siohwa peneinei kohkohlahte!

10-11. Dahme Siohwa ketin wiahda ong kitail sang ni pweinen pweipwei sapahlo?

¹⁰ Siohwa ketikihda sapwellime Ohl keieu kesempwalo pwe kitail en kak pwurehng wiahla kisehn Sapwellime peneinei. Nin duwen me kitail koasoiapenehr nan  parakrap 4, ni Adam oh Ihp ara dipada, ira oh kadaudokara kan sohla kak wia kisehn sapwellimen Siohwa peneinei. (Rom 5:12) Adam oh Ihp pein pilada en sapeikiong Koht, eri e konehng ira en sohla wia kisehn sapwellime peneinei. Ahpw ia duwen kadaudokara kan? Siohwa ketin poakohng aramas akan, eri e ketin wiahda koasoandi ehu pwe neira seri kan me kin peikiong ih en kak pwekipwekdo nan sapwellime peneinei. E ketin wiahda met sang ni meirong en sapwellime Iehroso, Sises Krais. (Sohn 3:16; Rom 5:19) Pwehki meirong wet, Siohwa kak ketin pwekada aramas lelepek 144,000 pwe ren wiahla sapwellime seri kan.​—Rom 8:15-17; Kaud. 14:1.

¹¹ Patehng met, aramas lelepek rar rar teikan kin wiewia kupwuren Koht ni peik. Re kin koapworopworki me re pahn wiahla kisehn sapwellimen Koht peneinei mwurin kaimwiseklahn kasongosongo ni imwin pahr kido. (Mel. 25:14; Rom 8:20, 21) Pwehki re ahneki koapworopwor wet, re kin ekerki Sounkapikparailo Siohwa “Samat.” (Mad. 6:9) Me iasada kan pil pahn ahneki ahnsou mwahu en sukuhlki dahme Siohwa ketin kupwurki ren wia. Irail akan me pilada en peikiong sapwellime koasoandi kan pil pahn kedekedeo wiahla kisehn sapwellime peneinei.

12. Peidek dah me kitail pahn sapengala met?

¹² Nin duwen me kitail kilangehr, Siohwa ketin wiahda soahng tohto pwehn kihong wahupen aramas. E ketin pwekada me keidi kan ren wiahla sapwellime, oh e ketikihong ‘pokon kalaimwuno’ koapworopwor en wiahla sapwellime seri kan nan sampah kapwo. (Kaud. 7:9) Dahme kitail kak wia ahnsou wet pwehn kasalehiong Siohwa me kitail men wia kisehn sapwellime peneinei kohkohlahte?

13. Dahme kitail kak wia pwehn wiahla kisehn sapwellimen Koht peneinei? (Mark 12:30)

¹³ Kasalehda omw poakohng Siohwa sang ni omw papah ih sang mohngiongomw unsek.  (Wadek Mark 12:30.) Ni kadek, Siohwa ketikihong kitail kisakis tohto, ahpw ehu rehn kisakis pwukat me keieu laud iei atail kak kaudokiong ih. Kitail kin kasalehiong Siohwa me kitail kin poakohng ih sang ni atail kin “kapwaiada sapwellime kehkehlik kan.” (1 Sohn 5:3) Ehu rehn kehkehlik kan me Siohwa ketin kupwurki kitail en peikiong iei me Sises kehkehlingkihong kitail, me iei en sewese aramas akan en wiahla tohnpadahk kan oh papidaisihirailla. (Mad. 28:19) E pil ketin kehkehlingkihong kitail en limpoakpene. (Sohn 13:35) Siohwa pahn ketin kasamwolong nan sapwellime peneinei irail me kin peikiong sapwellime kehkehlik kan.​—Mel. 15:1, 2.

14. Ia duwen atail kak kasalehiong meteikan limpoak? (Madiu 9:36-38; Rom 12:10)

¹⁴ Kasalehiong meteikan limpoak. Limpoak iei sapwellimen Siohwa irair me keieu kesempwal. (1 Sohn 4:8) Siohwa ketin kasalehiong kitailehr limpoak mwohn atail esehla ih. (1 Sohn 4:9, 10) Kitail kin kahlemengih ih ni atail kin kasalehiong meteikan limpoak. (Ep. 5:1) Ehu ahl me keieu mwahu me kitail kak kasalehiong aramas akan limpoak iei sang ni atail kin sewese irail en sukuhlki duwen Siohwa ni eh miehte ahnsou. (Wadek Madiu 9:36-38.) Ni atail wia met, kitail kin kihong irail ahnsou mwahu en wiahla kisehn sapwellimen Koht peneinei. Mwurin emen eh kin papidaisla, kitail anahne pousehlahte poakohng oh wauneki ih. (1 Sohn 4:20, 21) Ia duwen atail kak wia met? Ehu ahl iei sang ni atail kin likih ih. Karasepe, ma kitail sohte kak wehwehki dahme kahrehda e wia soahng ehu, kitail sohte pahn medewe me e wia met ong kahrepe roporop ehu. Ahpw kitail en wauneki riatailo oh wiahki ih lapalapasang kitail.​—Wadek Rom 12:10; Pil. 2:3.

15. Ihs me kitail anahne kasalehiong kadek kalahngan?

¹⁵ Kasalehiong aramas koaros kadek kalahngan. Ma kitail men wia kisehn sapwellimen Siohwa peneinei kohkohlahte, kitail anahne doadoahngki Mahsen en Koht nan atail mour. Karasepe, Sises ketin padahngki me kitail anahne kasalehda kadek kalahngan ong aramas koaros, pil iangahki irail me kin kailongkin kitail. (Luk 6:32-36) Ele ekei pak e kin apwal ong kitail en kin wia met. Ma ei, kitail anahne sukuhlki en ahneki madamadau oh wiewia kan me duwehte sapwellimen Sises. Ni atail kin wia uwen atail kak koaros en peikiong Siohwa oh kahlemengih Sises, kitail kin kasalehiong Samatailo nanleng me kitail men wia kisehn sapwellime peneinei kohkohlahte.

16. Ia duwen atail kak pere adamwahu en sapwellimen Siohwa peneinei?

¹⁶ Pere adamwahu en sapwellimen Siohwa peneinei. Nan peneinei ehu, kisin pwutak men pahn kin kalapw alasang dahme rie pwutak laudo kin wia. Ma me laudo kin doadoahngki kaweid en Paipel kan nan eh mour, e pahn wia mehn kahlemeng mwahu ong rie me tikitiko. Ma me laudo kin wia me suwed, rie me tikitiko ele pahn alasang eh mehn kahlemeng suwedo. Met duwehte nan sapwellimen Siohwa peneinei. Ma Kristian men me kin lelepek ahpw mwuhr wiahla emen me kesehla oh uhwongada kaudok mehlel de wia tiahk samin de mwersuwed, meteikan ele pahn alasang ih oh wia dahme suwed. Met pahn kauwehla adamwahu en sapwellimen Siohwa peneinei. (1 Des. 4:3-8) Kitail dehr idawehn mehn kahlemeng suwed kan oh dehr mweidohng mehkot en kauwehla atail nanpwungmwahu rehn Samatail limpoako.

17. Soangen madamadau dah me kitail en soikala, oh dahme kahrehda?

¹⁷ Likih Siohwa a kaidehn kepwe kan. Siohwa ketin inoukihda me e pahn ketikihong kitail kanatail mwenge, atail likou oh atail wasahn kousoan ma kitail kin rapahki mahs sapwellime Wehio oh mour pahrekiong sapwellime koasoandi pwung kan. (Mel. 55:22; Mad. 6:33) Ni atail kin likih inou wet, kitail sohte pahn medewe me kepwehn sampah wet pahn pere kitail  oh kihong kitail nsenamwahu poatopoat. Kitail ese me ihte ahl me kitail kak ahneki popohl mehlel iei sang ni atail kin wia kupwuren Siohwa. (Pil. 4:6, 7) Mehnda ma kitail kak pwainda soahng tohto, kitail anahne medewe ma mie atail ahnsou de kehl en doadoahngki oh apwalih soahng pwukat. Ia duwe, kitail kakete wiahkihla soahng pwukat me keieu kesempwal? Kitail anahne tamataman me Koht ketikihong kitail doadoahk me kitail en wia nan sapwellime peneinei. Met wehwehki me kitail sohte pahn mweidohng mehkot en kerempwakitailla. Kitail sohte men duwehte mwahnakapwo me kesempwalikihla eh kepwe kan me kahrehda e sohte idawehn Sises. Eri e katihasang eh ahnsou mwahu en papah Siohwa oh pwekipwekda nin duwen emen sapwellime seri.​—Mark 10:17-22.

18. Soangen wahu laud dah oh kapai dah kan me aramas peik kan pahn ahneki kohkohlahte?

¹⁸ Aramas peik kan pahn ahneki pwais me keieu laud me iei en poakohng oh kaudokiong Siohwa kohkohlahte! Irail akan me ahneki koapworopwor en mour nin sampah pahn pil perenki apwalih sampah kaselel wet me Siohwa ketin kapikada ni unsek pwehn wia arail wasahn kousoan. Ni ahnsou keren, Wehin Koht pahn wiahiong sampah oh soahng koaros en pwurehng kaselella. Sises pahn ketikihsang kahpwal koaros me Adam oh Ihp kahrehda pwehki ara pilada en kohkohsang sapwellimen Koht peneinei. Siohwa pahn ketin kaiasada me rar rar kei oh ketikihong irail koapworopwor en mour soutuk ni ar pahn ahneki roson unsek nan sampah me pahn wiahla paradais ehu. (Luk 23:42, 43) Ni ahnsou me aramas akan me kin papah Siohwa pahn unsekla irail koaros pahn ahneki “lingan oh wahu” me Depit ntingihedi.​—Mel. 8:5.

19. Dahme kitail en tamataman?

¹⁹ Ma ke iang kisehn ‘pokon kalaimwuno,’ ke ahneki koapworopwor kaselel ehu. Koht ketin poakohng uhk oh kupwurki ken iang wia kisehn sapwellime peneinei. Eri, wia uwen omw kak koaros pwehn kaperenda ih. Medemedewe sapwellimen Koht inou kan rahn koaros. Kalahnganki omw pwais kaselel en kaudokiong Samatail limpoako nanleng, oh kesempwalki omw koapworopwor en kapinga ih kohkohlahte!