Więzieni za wiarę — Rosja
Historia Świadków Jehowy we współczesnej Rosji to pasmo sprzeciwu i prześladowań. Przez większą część XX wieku władze Rosji nękały i prześladowały Świadków, mimo iż są oni znani jako pokojowo usposobieni, posłuszni obywatele. Celem władz Związku Radzieckiego było nakłonienie ich — perswazją lub siłą — do przyjęcia komunistycznej ideologii. Mieli zakaz posiadania Biblii i publikacji biblijnych. Byli nieustannie inwigilowani i swoje spotkania religijne musieli organizować potajemnie. W razie wykrycia byli bici i skazywani na kary długoletniego pozbawienia wolności. Tysiące Świadków zesłano na Syberię.
Sytuacja zaczęła się poprawiać w 1991 roku, gdy władze Rosji prawnie uznały Świadków Jehowy i umożliwiły im swobodne wielbienie Boga bez ingerencji ze strony państwa. Niestety, ten okres spokoju nie trwał długo.
W 2009 roku sprzeciw i wrogie działania zaczęły się nasilać, gdy rosyjski Sąd Najwyższy podtrzymał decyzję sądu niższej instancji określającej zbór Świadków Jehowy mianem „ekstremistycznego”. Po latach batalii prawnych w kwietniu 2017 roku Sąd Najwyższy Federacji Rosyjskiej zdelegalizował jednostki prawne, którymi posługiwali się Świadkowie Jehowy, za rzekome prowadzenie działalności ekstremistycznej. Władze rosyjskie od razu zaczęły konfiskować ich własność, zamykać ich miejsca wielbienia i uznawać ich publikacje religijne za „materiały o charakterze ekstremistycznym”.
Nie ustając w zwalczaniu jednostek prawnych Świadków Jehowy, władze Rosji zaczęły też brać na cel poszczególne osoby. Błędnie zrównują osobiste praktyki religijne z działalnością zdelegalizowanych jednostek prawnych. W trakcie wtargnięć policjantów do domów Świadków dochodzi do maltretowania i brutalnych przesłuchań. Mężczyźni i kobiety w każdym wieku są aresztowani i skazywani na karę pozbawienia wolności lub umieszczani w areszcie domowym.
Od zakazu nałożonego w kwietniu 2017 roku setki Świadków Jehowy zostało umieszczonych w areszcie śledczym lub w zakładzie karnym za rzekomą działalność ekstremistyczną. W dniu 18 listopada 2024 roku pozbawionych wolności było łącznie 130 Świadków.
Krytyka Rosji za traktowanie Świadków Jehowy
Władze Rosji nieustannie skazują Świadków za działalność ekstremistyczną, mimo potępienia ze strony instytucji międzynarodowych. Dobrze zorientowani obserwatorzy i sądy spoza Rosji potępiają to państwo za nieustające prześladowanie Świadków Jehowy.
Europejski Trybunał Praw Człowieka: 7 czerwca 2022 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) wydał przełomowe orzeczenie w sprawie przeciwko Rosji (Lokalna organizacja religijna Taganrog i inni przeciw Rosji, nr 32401/10 i 19 innych). Trybunał orzekł, że decyzja z 2017 roku o delegalizacji Świadków Jehowy była bezprawna. Trybunał wskazał, że Rosja „musi podjąć wszelkie konieczne działania, żeby zapewnić zakończenie wszystkich trwających postępowań karnych przeciwko Świadkom Jehowy (...) oraz zwolnić wszystkich Świadków Jehowy, których pozbawiono wolności”. Ponadto nakazano Rosji zwrócić całą skonfiskowaną własność lub wypłacić za nią odszkodowanie w wysokości ponad 277 milionów złotych, a skarżącym wypłacić zadośćuczynienie w łącznej wysokości ponad 16 milionów złotych.
List od sekretarz generalnej Rady Europy: W liście z 9 grudnia 2022 roku do rosyjskiego ministra spraw zagranicznych Marija Pejčinović Burić napisała: „W sprawach Świadkowie Jehowy w Moskwie i inni oraz Krupko i inni, dotyczących rozwiązania organizacji religijnej skarżących skutkującego zakazem ich działalności, rozwiązania pokojowej uroczystości religijnej i późniejszego pozbawienia wolności niektórych jej uczestników Komitet usilnie nalega, by rząd cofnął zakaz nałożony na działalność wszystkich jednostek prawnych Świadków Jehowy oraz umorzenie wszystkich postępowań karnych prowadzonych przeciwko nim”.
Decyzja Komitetu Ministrów Rady Europy: Na posiedzeniu we wrześniu 2023 roku Komitet Ministrów Rady Europy zauważył „z największym niepokojem, że jednoznaczne wskazania [Europejskiego Trybunału Praw Człowieka] na mocy artykułu 46 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz sentencji wyroku w sprawie Lokalna organizacja religijna Taganrog i inni zostały całkowicie i świadomie zignorowane przez władze Rosji, zwłaszcza wskazania dotyczące (...) uwięzionych Świadków Jehowy”. W związku z postawą Rosji Komitet, „mając na celu zagwarantowanie wykonania odpowiednich orzeczeń, postanowił zwrócić na tę grupę spraw uwagę Komitetu Praw Człowieka ONZ, Grupy Roboczej do spraw Bezprawnych Zatrzymań przy Radzie Praw Człowieka ONZ i innych ważnych międzynarodowych organów zajmujących się problemem prześladowań Świadków Jehowy w Federacji Rosyjskiej”.
Przykłady ostatnich surowych wyroków
Dnia 25 stycznia 2024 roku Sona Ołopowa, 37-letnia mężatka, została skazana na dwa lata pracy przymusowej w zakładzie karnym w obwodzie samarskim. Funkcjonariusze organów ścigania przeszukali jej dom w maju 2023 roku. Następnie wszczęto przeciw niej postępowanie karne, w którym oskarżono ją o działalność ekstremistyczną. Jednak jedynym „przestępstwem”, którego się dopuściła, było to, że razem ze współwyznawcami w pokojowy sposób wielbiła Boga. Sona na ten temat wypowiedziała się następująco: „Oskarżyciele nie uwzględnili faktu, że nie można być jednocześnie Świadkiem Jehowy i ekstremistą”.
6 lutego 2024 roku sąd apelacyjny podtrzymał wyrok skazujący Dmitrija Barmakina. Od razu z sali sądowej został on zabrany do więzienia, żeby odbyć pozostałą część kary ośmiu lat kary pozbawienia wolności. W lipcu 2018 roku uzbrojeni funkcjonariusze organów ścigania wdarli się do mieszkania, w którym Dmitriji i jego żona Jelena opiekowali się 90-letnią babcią Jeleny. Zabrano ich do rodzinnego miasta, do Władywostoku, gdzie Dmitrij został aresztowany. Potem wszczęto przeciw niemu postępowanie karne pod zarzutem „organizowania działalności organizacji ekstremistycznej”. Aktualnie przebywa on w areszcie śledczym w Kraju Chabarowskim i na wolność wyjdzie w listopadzie 2029 roku. Jelena również jest sądzona za wiarę.
29 lutego 2024 roku Aleksandr Czagan, 53-letni żonaty mężczyzna, został skazany przez Centralnyj Sąd Rejonowy w Toljatti (obwód samarski). Otrzymał wyrok ośmiu lat pozbawienia wolności, co jest jedną z największych kar zasądzonych mężczyznom będącym Świadkami Jehowy w Rosji. Po zakończeniu procesu został przewieziony z sali sądowej do więzienia. Obecnie przebywa w Zakładzie Karnym nr 4 w obwodzie samarskim i na wolność wyjdzie w styczniu 2032 roku.
5 marca 2024 roku sąd w obwodzie irkuckim we wschodniej Syberii uznał dziewięciu Świadków Jehowy za winnych ekstremizmu. Tych dziewięciu mężczyzn, z których najstarszy ma 72 lata, zostało skazanych na różne kary więzienia — najdłuższy wyrok to siedem lat pozbawienia wolności. W ten sposób zakończyły się sprawy karne rozpoczęte w październiku 2021 roku po przeszukaniu mieszkań Świadków przez funkcjonariuszy organów ścigania. Do chwili ogłoszenia wyroku jeden z mężczyzn, Jarosław Kalin, spędził już ponad dwa lata w areszcie śledczym. Opisał swoje uwięzienie jako bolesne przeżycie „w najgorszych celach i najgorszych warunkach, w jakich można przebywać”.
W kwietniu 2024 roku Rinat Kiramow, który odbywa siedmioletni wyrok pozbawienia wolności, został przeniesiony przez władze więzienne do szpitala przy zakładzie karnym z podejrzeniem gruźlicy. Postępowanie karne przeciwko 36-letniemu Rinatowi zostało rozpoczęte w listopadzie 2021 roku pod zarzutem działalności ekstremistycznej. Po spędzeniu półtora roku w areszcie został skazany na siedem lat więzienia. Kiedy Rinat został przeniesiony do placówki medycznej, grupa więźniów znęcała się nad nim fizycznie, a nawet torturowała go, używając paralizatora. Oprócz tego oprawcy nie pozwalali mu spać ani jeść przez cztery dni. Po wykonaniu badań lekarskich stwierdzono, że Rinat nie miał gruźlicy, i 17 maja 2024 roku został z powrotem przeniesiony do kolonii karnej. W grudniu 2024 ma wyjść na wolność.
20 czerwca 2024 roku trzech Świadków Jehowy w Kraju Chabarowskim zostało skazanych na karę pozbawienia wolności. Są to najdłuższe wyroki, jakie zostały wymierzone Świadkom Jehowy przez jakikolwiek rosyjski sąd, odkąd działalność Świadków Jehowy została zdelegalizowana. Nikołaj Poliewodow otrzymał wyrok ośmiu lat i sześciu miesięcy, Witalij Żuk ośmiu lat i czterech miesięcy, a Stanisław Kim ośmiu lat i dwóch miesięcy. Mężczyźni ci zostali uznani za winnych organizowania działalności organizacji ekstremistycznej. Jednak w rzeczywistości po prostu spotykali się razem z rodziną i współwyznawcami, żeby czytać i studiować Biblię. W październiku 2024 roku ich wyroki zmniejszono o rok, a ich wykonanie zawieszono. W rezultacie ci trzej mężczyźni odzyskali wolność.
Ciągłe wysiłki, by zakończyć niesprawiedliwe uwięzienia
Świadkowie Jehowy na całym świecie są bardzo przejęci z powodu surowego traktowania ich współwyznawców przez władze Rosji. W obronie uwięzionych miliony Świadków z całego świata wysłało listy do wysokich urzędników w Rosji. Prawnicy reprezentujący uwięzionych składają apelacje do sądów wszystkich instancji w Rosji, a także skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Skargi są kierowane również do Komitetu Praw Człowieka ONZ i do Grupy Roboczej do spraw Bezprawnych Zatrzymań ONZ. Oficjalne raporty skierowano do instytucji międzynarodowych zajmujących się wypadkami łamania praw człowieka. Świadkowie Jehowy nie będą ustawać w tych wysiłkach i informować opinię publiczną o sytuacji swoich współwyznawców w Rosji, żeby położyć kres tym okrutnym prześladowaniom.
Kalendarium wydarzeń
18 listopada 2024
W sumie więzionych jest 130 Świadków Jehowy.
24 października 2023
Komitet Praw Człowieka ONZ wydał dwie opinie dotyczące lokalnych organizacji religijnych w Eliście i Abińsku. W obu wypadkach Komitet stwierdził, że Rosja pogwałciła prawa Świadków przysługujące im na mocy artykułu 18, ustęp 1 („prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania”), i artykułu 22, ustęp 1 („prawo do swobodnego stowarzyszania się z innymi”), Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Decyzje te potwierdzają, że ich literatura religijna nie podżega do nienawiści ani przemocy.
7 czerwca 2022
ETPC wydaje przełomowe orzeczenie w sprawie Lokalna organizacja religijna Taganrog i inni przeciw Rosji, potępiające Rosję za złe traktowanie Świadków Jehowy.
12 stycznia 2022
Rosyjskie Ministerstwo Sprawiedliwości umieściło aplikację JW Library na federalnej liście materiałów ekstremistycznych. Jest to pierwsza i jedyna aplikacja, którą Rosja uznała za ekstremistyczną.
27 września 2021
Sąd Miejski w Petersburgu odrzucił odwołanie od wyroku z 31 marca 2021 roku, który uznał aplikację JW Library za ekstremistyczną i zakazał jej używania na terenie Federacji Rosyjskiej i na Krymie. Tym samym wyrok ten stał się prawomocny.
26 kwietnia 2019
Grupa Robocza do Spraw Bezprawnych Zatrzymań ONZ uznała, że naruszono prawa Dmitrija Michajłowa, i potępiła Rosję za prześladowania Świadków Jehowy.
20 kwietnia 2017
Sąd Najwyższy Federacji Rosyjskiej postanawia zlikwidować krajowy ośrodek administracyjny Świadków Jehowy i 395 lokalnych organizacji religijnych.
Powiązane materiały
WIADOMOŚCI
Nie musimy się bać prześladowań
Na zgromadzeniu statutowym w 2019 roku brat Mark Sanderson z Ciała Kierowniczego wygłosił przemówienie „Czego mamy się bać?”. W jego trakcie wyświetlono film z wypowiedziami braci i sióstr prześladowanych w Rosji.
WIADOMOŚCI
Kolejne masowe aresztowania w Rosji
WIADOMOŚCI
Akcja przeciwko Świadkom Jehowy w Rosji
Po zlikwidowaniu jednostek prawnych, którymi posługiwali się Świadkowie Jehowy, teraz władze atakują samych Świadków i ich wolność religijną.